सुग्रीवेणैवमुक्तस्तु हृष्टो दधिमुखः कपिः । राघवं लक्ष्मणं चैव सुग्रीवं चाभ्यवादयत् ।। १।।
sugrivenaivamuktastu hrsto dadhimukhah kapih | raghavam laksmanam caiva sugrivam cabhyavadayat || 1||
स प्रणम्य च सुग्रीवं राघवौ च महाबलौ । वानरैः सहितैः शूरैर्दिवमेवोत्पपात ह ।। २।।
sa pranamya ca sugrivam raghavau ca mahabalau | vanaraih sahitaih surairdivamevotpapata ha || 2||
स यथैवागतः पूर्वं तथैव त्वरितो गतः । निपत्य गगनाद्भूमौ तद्वनं प्रविवेश ह ।। ३।।
sa yathaivagatah purvam tathaiva tvarito gatah | nipatya gaganadbhumau tadvanam pravivesa ha || 3||
स प्रविष्टो मधुवनं ददर्श हरियूथपान् । विमदानुद्धतान्सर्वान्मेहमानान्मधूदकम् ।। ४।।
sa pravisto madhuvanam dadarsa hariyuthapan | vimadanuddhatan sarvan mehamanan madhudakam || 4||
स तानुपागमद्वीरो बद्ध्वा करपुटाञ्जलिम् । उवाच वचनं श्लक्ष्णमिदं हृष्टवदङ्गदम् ।। ५।।
sa tanupagamadviro baddhva karaputanjalim | uvaca vacanam slaksnamidam hrstavadaṅgadam || 5||
सौम्य रोषो न कर्तव्यो यदेभिरभिवारितः । अज्ञानाद्रक्षिभिः क्रोधाद्भवन्तः प्रतिषेधिताः ।। ६।।
saumya roso na kartavyo yadebhirabhivaritah | ajnanadraksibhih krodhadbhavantah pratisedhitah || 6||
श्रान्तो दूरादनुप्राप्तो भक्षयस्व स्वकं मधु। युवराजस्त्वमीशश्च वनस्यास्य महाबल ।।७।।
sranto duradanuprapto bhaksayasva svakam madhu | yuvarajastvamisasca vanasyasya mahabala ||7||
मौर्ख्यात्पूर्वं कृतो दोषस्तद्भवान्क्षन्तुमर्हति । यथैव हि पिता तेऽभूत्पूर्वं हरिगणेश्वरः ।।८।।
maurkhyatpurvam krto dosastadbhavanksantumarhati | yathaiva hi pita te'bhutpurvam hariganesvarah ||8||
तथा त्वमपि सुग्रीवो नान्यस्तु हरिसत्तम ।आख्यातं हि मया गत्वा पितृव्यस्य तवानघ ।।९।।
tatha tvamapi sugrivo nanyastu harisattama | akhyatam hi maya gatva pitrvyasya tavanagha ||9||
इहोपयानं सर्वेषामेतेषां वनचारिणाम् ।स त्वदागमनं श्रुत्वा सहैभिर्हरियूथपैः ।।१०।।
ihopayanam sarvesametesam vanacarinam | sa tvadagamanam srutva sahaibhirhariyuthapaih ||10||
प्रहृष्टो न तु रुष्टोऽसौ वनं श्रुत्वा प्रधर्षितम् । प्रहृष्टो मां पितृव्यस्ते सुग्रीवो वानरेश्वरः ।।११।।
prahrsto na tu rusto'sau vanam srutva pradharsitam | prahrsto mam pitrvyaste sugrivo vanaresvarah ||11||
शीघ्रं प्रेषय सर्वांस्तानिति होवाच पार्थिवः । श्रुत्वा दधिमुखस्यैतद्वचनं श्लक्ष्णमङ्गदः ।।१२।।
sighram presaya sarvamstaniti hovaca parthivah | srutva dadhimukhasyaitadvacanam slaksnamaṅgadah ||12||
अब्रवीत्तान्हरिश्रेष्ठो वाक्यं वाक्यविशारदः । शङ्के श्रुतोऽयं वृत्तान्तो रामेण हरियूथपाः ।।१३।।
abravittanharisrestho vakyam vakyavisaradah | saṅke sruto'yam vrttanto ramena hariyuthapah ||13||
अयं च हर्षादाख्याति तेन जानामि हेतुना। तत्क्षमं नेह नः स्थातुं कृते कार्ये परन्तपाः ।।१४।।
ayam ca harsadakhyati tena janami hetuna| tatksamam neha nah sthatum krte karye parantapah ||14||
पीत्वा मधु यथाकामं विश्रान्ता वनचारिणः । किं शेषं गमनं तत्र सुग्रीवो यत्र मे गुरुः ।।१५।।
pitva madhu yathakamam visranta vanacarinah | kim sesam gamanam tatra sugrivo yatra me guruh ||15||
सर्वे यथा मां वक्ष्यन्ति समेत्य हरियूथपाः । तथास्मि कर्ता कर्तव्ये भवद्भिः परवानहम् ।।१६।।
sarve yatha mam vaksyanti sametya hariyuthapah | tathasmi karta kartavye bhavadbhih paravanaham ||16||
नाज्ञापयितुमीशोऽहं युवराजोऽस्मि यद्यपि । अयुक्तं कृतकर्माणो यूयं धर्षयितुं मया ।।१७।।
najnapayitumiso'ham yuvarajo'smi yadyapi | ayuktam krtakarmano yuyam dharsayitum maya ||17||
ब्रुवतश्चाङ्गदश्चैवं श्रुत्वा वचनमव्ययम् । प्रहृष्टमनसो वाक्यमिदमूचुर्वनौकसः ।।१८।।
bruvatascaṅgadascaivam srutva vacanamavyayam | prahrstamanaso vakyamidamucurvanaukasah ||18||
एवं वक्ष्यति को राजन्प्रभुः सन्वानरर्षभ । ऐश्वर्यमदमत्तो हि सर्वोऽहमिति मन्यते ।।१९।।
evam vaksyati ko rajanprabhuh sanvanararsabha | aisvaryamadamatto hi sarvo'hamiti manyate ||19||
तव चेदं सुसदृशं वाक्यं नान्यस्य कस्य चित् । संनतिर्हि तवाख्याति भविष्यच्छुभभाग्यताम् ।।२०।।
tava cedam susadrsam vakyam nanyasya kasya cit | samnatirhi tavakhyati bhavisyacchubhabhagyatam ||20||
सर्वे वयमपि प्राप्तास्तत्र गन्तुं कृतक्षणाः । स यत्र हरिवीराणां सुग्रीवः पतिरव्ययः ।।२१।।
sarve vayamapi praptastatra gantum krtaksanah | sa yatra hariviranam sugrivah patiravyayah ||21||
त्वया ह्यनुक्तैर्हरिभिर्नैव शक्यं पदात्पदम् । क्व चिद्गन्तुं हरिश्रेष्ठ ब्रूमः सत्यमिदं तु ते ।।२२।।
tvaya hyanuktairharibhirnaiva sakyam padatpadam | kva cidgantum harisrestha brumah satyamidam tu te ||22||
एवं तु वदतां तेषामङ्गदः प्रत्यभाषत । बाढं गच्छाम इत्युक्त्वा उत्पपात महीतलात् ।।२३।।
evam tu vadatam tesamaṅgadah pratyabhasata | badham gacchama ityuktva utpapata mahitalat ||23||
उत्पतन्तमनूत्पेतुः सर्वे ते हरियूथपाः । कृत्वाकाशं निराकाशं यज्ञोत्क्षिप्ता इवानलाः ।।२४।।
utpatantamanutpetuh sarve te hariyuthapah | krtvakasam nirakasam yajnotksipta ivanalah ||24||
अङ्गदं पुरतः कृत्वा हनूमन्तं च वानरम्। तेऽम्बरं सहसोत्पत्य वेगवन्तः प्लवङ्गमाः ।।२५।।
aṅgadam puratah krtva hanumantam ca vanaram | te'mbaram sahasotpatya vegavantah plavaṅgamah ||25||
विनदन्तो महानादं घना वातेरिता यथा । अङ्गदे ह्यननुप्राप्ते सुग्रीवो वानराधिपः ।।२६।।
vinadanto mahanadam ghana vaterita yatha | aṅgade hyananuprapte sugrivo vanaradhipah ||26||
उवाच शोकोपहतं रामं कमललोचनम् । समाश्वसिहि भद्रं ते दृष्टा देवी न संशयः ।।२७।।
uvaca sokopahatam ramam kamalalocanam | samasvasihi bhadram te drsta devi na samsayah ||27||
नागन्तुमिह शक्यं तैरतीते समये हि नः । अङ्गदंस्य प्रहर्षाच्च जानामि शुभदर्शन।।२८।।
nagantumiha sakyam tairatite samaye hi nah | aṅgadamsya praharsacca janami subhadarsana||28||
न मत्सकाशमागच्छेत्कृत्ये हि विनिपातिते । युवराजो महाबाहुः प्लवतां प्रवरोऽङ्गदः ।।२९।।
na matsakasamagacchetkrtye hi vinipatite | yuvarajo mahabahuh plavatam pravaro'ṅgadah ||29||
यद्यप्यकृतकृत्यानामीदृशः स्यादुपक्रमः । भवेत्तु दीनवदनो भ्रान्तविप्लुतमानसः ।।३०।।
yadyapyakrtakrtyanamidrsah syadupakramah | bhavettu dinavadano bhrantaviplutamanasah ||30||
पितृपैतामहं चैतत्पूर्वकैरभिरक्षितम् । न मे मधुवनं हन्यादहृष्टः प्लवगेश्वरः ।।३१।।
pitrpaitamaham caitatpurvakairabhiraksitam | na me madhuvanam hanyadahrstah plavagesvarah ||31||
कौसल्या सुप्रजा राम समाश्वसिहि सुव्रत । दृष्टा देवी न सन्देहो न चान्येन हनूमता ।।३२।।
kausalya supraja rama samasvasihi suvrata | drsta devi na sandeho na canyena hanumata ||32||
न ह्यन्यः कर्मणो हेतुः साधने तद्विधो भवेत् ।हनूमति हि सिद्धिश्च मतिश् च मतिसत्तम ।।३३।।
na hyanyah karmano hetuh sadhane tadvidho bhavet |hanumati hi siddhisca matis ca matisattama ||33||
व्यवसायश्च वीर्यं च सूर्ये तेज इव ध्रुवम् । जाम्बवान्यत्र नेता स्यादङ्गदश्च बलेश्वरः ।।३४।।
vyavasayasca viryam ca surye teja iva dhruvam | jambavanyatra neta syadaṅgadasca balesvarah ||34||
हनूमांश्चाप्यधिष्ठाता न तस्य गतिरन्यथा । मा भूश्चिन्ता समायुक्तः सम्प्रत्यमितविक्रम ।।३५।।
hanumamscapyadhisthata na tasya gatiranyatha | ma bhuscinta samayuktah sampratyamitavikrama ||35||
यदा दि दर्पितोदग्राः संगताः काननौकसः। नैषामकृतकार्याणामीदशः स्यादुपक्रमः।।३६।।
yada di darpitodagrah samgatah kananaukasah | naisamakrtakaryanamidasah syadupakramah||36||
वनभङ्गेन जानामि मधूनां भक्षगेन च। ततः किल किला शब्दं शुश्रावासन्नमम्बरे ।।३७।।
vanabhaṅgena janami madhunam bhaksagena ca | tatah kila kila sabdam susravasannamambare ||37||
हनूमत्कर्मदृप्तानां नर्दतां काननौकसाम् । किष्किन्धामुपयातानां सिद्धिं कथयताम् इव ।।३८।।
hanumatkarmadrptanam nardatam kananaukasam | kiskindhamupayatanam siddhim kathayatam iva ||38||
ततः श्रुत्वा निनादं तं कपीनां कपिसत्तमः । आयताञ्चितलाङ्गूलः सोऽभवद्धृष्टमानसः ।।३९।।
tatah srutva ninadam tam kapinam kapisattamah | ayatancitalaṅgulah so'bhavaddhrstamanasah ||39||
आजग्मुस्तेऽपि हरयो रामदर्शनकाङ्क्षिणः । अङ्गदं पुरतः कृत्वा हनूमन्तं च वानरम् ।।४०।।
ajagmuste'pi harayo ramadarsanakaṅksinah | aṅgadam puratah krtva hanumantam ca vanaram ||40||
तेऽङ्गदप्रमुखा वीराः प्रहृष्टाश्च मुदान्विताः । निपेतुर्हरिराजस्य समीपे राघवस्य च ।।४१।।
te'ṅgadapramukha virah prahrstasca mudanvitah | nipeturharirajasya samipe raghavasya ca ||41||
हनूमांश्च महाबहुः प्रणम्य शिरसा ततः । नियतामक्षतां देवीं राघवाय न्यवेदयत् ।।४२।।
hanumamsca mahabahuh pranamya sirasa tatah | niyatamaksatam devim raghavaya nyavedayat ||42||
दृष्टा देवीति हतुमदवदनाद मृतोपमम् । आकर्ण्य वचनं रामो हर्षमाप सलक्ष्मणः।।४३।।
drsta deviti hatumadavadanada mrtopamam | akarnya vacanam ramo harsamapa salaksmanah||43||
निश्चितार्थं ततस्तस्मिन्सुग्रीवं पवनात्मजे । लक्ष्मणः प्रीतिमान्प्रीतं बहुमानादवैक्षत ।।४४।।
niscitartham tatastasminsugrivam pavanatmaje | laksmanah pritimanpritam bahumanadavaiksata ||44||
प्रीत्या च परयोपेतो राघवः परवीरहा। बहुमानेन महता हनुमन्तमवैक्षत।।।४५।।
pritya ca parayopeto raghavah paraviraha| bahumanena mahata hanumantamavaiksata|||45||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
