तस्यालयवरिष्ठस्य मध्ये विपुलमायतम् । ददर्श भवनश्रेष्ठं हनूमान्मारुतात्मजः ।। १।।
tasyalayavaristhasya madhye vipulamayatam । dadarsa bhavanasrestham hanumanmarutatmajah ।। 1।।
अर्धयोजनविस्तीर्णमायतं योजनं हि तत् । भवनं राक्षसेन्द्रस्य बहुप्रासादसङ्कुलम् ।। २।।
ardhayojanavistirnamayatam yojanam hi tat । bhavanam raksasendrasya bahuprasadasankulam ।। 2।।
मार्गमाणस्तु वैदेहीं सीतामायतलोचनाम् । सर्वतः परिचक्राम हनूमानरिसूदनः ।। ३।।
margamanastu vaidehim sitamayatalocanam । sarvatah paricakrama hanumanarisudanah ।। 3।।
उत्तमं राक्षसावासं हनुमानवलोकयन् । आससादाथ लक्ष्मीवान् राक्षसेन्द्रनिवेशनम् ।। ४।।
uttamam raksasavasam hanumanavalokayan | asasadatha laksmivan raksasendranivesanam || 4||
चतुर्विषाणैर्द्विरदैस्त्रिविषाणैस्तथैव च । परिक्षिप्तमसम्बाधं रक्ष्यमाणमुदायुधैः ।।५।।
caturvisanairdviradai strivisanaistathaiva ca | pariksiptamasambadham raksyamanamudayudhaih ||5||
राक्षसीभिश्च पत्नीभी रावणस्य निवेशनम् । आहृताभिश्च विक्रम्य राजकन्याभिरावृतम् ।।६।।
raksasibhisca patnibhi ravanasya nivesanam | ahrtabhisca vikramya rajakanyabhiravrtam ||6||
तन्नक्रमकराकीर्णं तिमिङ्गिलझषाकुलम् । वायुवेगसमाधूतं पन्नगैरिव सागरम् ।।७।।
tannakramakarakirnam timiṅgilajhasakulam | vayuvegasamadhutam pannagairiva sagaram ||7||
या हि वैश्वरणे लक्ष्मीर्या चेन्द्रे हरिवाहने । सा रावणगृहे सर्वा नित्यमेवानपायिनी ।।८।।
ya hi vaisvarane laksmirya cendre harivahane | sa ravanagrhe sarva nityamevanapayini ||8||
या च राज्ञः कुबेरस्य यमस्य वरुणस्य च । तादृशी तद्विशिष्टा वा ऋद्धी रक्षो गृहेष्विह ।।९।।
ya ca rajnah kuberasya yamasya varunasya ca | tadrsi tadvisista va rddhi rakso grhesviha ||9||
तस्य हर्म्यस्य मध्यस्थं वेश्म चान्यत्सुनिर्मितम् । बहुनिर्यूह सङ्कीर्णं ददर्श पवनात्मजः ।।१०।।
tasya harmyasya madhyastham vesma canyatsunirmitam | bahuniryuha saṅkirnam dadarsa pavanatmajah ||10||
ब्रह्मणोऽर्थे कृतं दिव्यं दिवि यद्विश्वकर्मणा । विमानं पुष्पकं नाम सर्वरत्नविभूषितम् ।।११।।
brahmano'rthe krtam divyam divi yadvisvakarmana | vimanam puspakam nama sarvaratnavibhusitam ||11||
परेण तपसा लेभे यत्कुबेरः पितामहात् । कुबेरमोजसा जित्वा लेभे तद्राक्षसेश्वरः ।।१२।।
parena tapasa lebhe yatkuberah pitamahat | kuberamojasa jitva lebhe tadraksasesvarah ||12||
ईहा मृगसमायुक्तैः कार्यस्वरहिरण्मयैः । सुकृतैराचितं स्तम्भैः प्रदीप्तमिव च श्रिया ।।१३।।
iha mrgasamayuktaih karyasvarahiranmayaih | sukrtairacitam stambhaih pradiptamiva ca sriya ||13||
मेरुमन्दरसङ्काशैरुल्लिखद्भिरिवाम्बरम् । कूटागारैः शुभाकारैः सर्वतः समलङ्कृतम् ।।१४।।
merumandarasaṅkasairul likhadbhirivambaram | kutagaraih subhakaraih sarvatah samalaṅkrtam ||14||
ज्वलनार्कप्रतीकाशं सुकृतं विश्वकर्मणा । हेमसोपानसंयुक्तं चारुप्रवरवेदिकम् ।।१५।।
jvalanarkapratikasam sukrtam visvakarmana | hemasopanasamyuktam carupravaravedikam ||15||
जालवातायनैर्युक्तं काञ्चनैः स्थाटिकैरपि । इन्द्रनीलमहानीलमणिप्रवरवेदिकम् ।।१६।।
jalavatayanairyuktam kancanaih sthatikairapi | indranila mahanila manipravaravedikam ||16||
विदमेण विचित्रेण मणिभिश्च महाधनैः । निंस्तुलाभिशच मुक्ताभिस्तलेनाभिविराजितम्।।१७।।
vidamena vicitrena manibhisca mahadhanaih | nimstulabhisaca muktabhistalenabhivirajitam||17||
चन्दनेन च रक्तेन तपनीयनिभेन च । सुपुण्यगन्धिना युक्तमादिदयतरुणोपमम्।।१८।।
candanena ca raktena tapaniyanibhena ca | supunyagandhina yuktamadidayatarunopamam||18||
विमानं पुष्पकं दिव्यमारुरोह महाकपिः । तत्रस्थः स तदा गन्धं पानभक्ष्यान्नसम्भवम् ।।१९।।
vimanam puspakam divyamaruroha mahakapih | tatrasthah sa tada gandham panabhaksyannasambhavam ||19||
दिव्यं संमूर्छितं जिघ्रन्रूपवन्तमिवानिलम् । स गन्धस्तं महासत्त्वं बन्धुर्बन्धुमिवोत्तमम् ।।२०।।
divyam sammurchitam jighranrupavantamivanilam | sa gandhastam mahasattvam bandhurbandhumivottamam ||20||
इत एहीत्युवाचेव तत्र यत्र स रावणः । ततस्तां प्रस्थितः शालां ददर्श महतीं शुभाम् ।।२१।।
ita ehityuvaceva tatra yatra sa ravanah | tatastam prasthitah salam dadarsa mahatim subham ||21||
रावणस्य मनःकान्तां कान्ताम् इव वरस्त्रियम् । मणिसोपानविकृतां हेमजालविराजिताम् ।।२२।।
ravanasya manahkantam kantam iva varastriyam | manisopanavikrtam hemajalavirajitam ||22||
स्फाटिकैरावृततलां दन्तान्तरितरूपिकाम् । मुक्ताभिश्च प्रवालैश्च रूप्यचामीकरैरपि ।।२३।।
sphatikairavrtatalam dantantaritarupikam | muktabhisca pravalaisca rupyacamikarairapi ||23||
विभूषितां मणिस्तम्भैः सुबहुस्तम्भभूषिताम् । समैरृजुभिरत्युच्चैः समन्तात्सुविभूषितैः ।।२४।।
vibhusitam manistambhaih subahustambhabhusitam | samairrjubhiratyuccaih samantatsuvibhusitaih ||24||
स्तम्भैः पक्षैरिवात्युच्चैर्दिवं सम्प्रस्थिताम् इव । महत्या कुथयास्त्रीणं पृथिवीलक्षणाङ्कया ।।२५।।
stambhaih paksairivatyuccairdivam samprasthitam iva | mahatya kuthayastrinam prthivilaksanaṅkaya ||25||
पृथिवीमिव विस्तीर्णां सराष्ट्रगृहमालिनीम् । नादितां मत्तविहगैर्दिव्यगन्धाधिवासिताम् ।।२६।।
prthivimiva vistirnam sarastragrhamalinim | naditam mattavihagairdivya gandhadhivasitam ||26||
परार्ध्यास्तरणोपेतां रक्षोऽधिपनिषेविताम् ।
धूम्रामगरुधूपेन विमलां हंसपाण्डुराम् ।।२७।।
parardhyastaranopetam rakso'dhipanisevitam | dhumramagarudhupena vimalam hamsapanduram ||27||
पत्र पुष्पोपहारेण कल्माषीमिव सुप्रभाम् । मनसो मोदजननीं वर्णस्यापि प्रसादिनीम् ।।२८।।
patra puspopaharena kalmasimiva suprabham | manaso modajananim varnasyapi prasadinim ||28||
तां शोकनाशिनीं दिव्यां श्रियः सञ्जननीम् इव ।
इन्द्रियाणीन्द्रियार्थैस्तु पञ्च पञ्चभिरुत्तमैः ।।२९।।
tam sokanasinim divyam sriyah sanjananim iva | indriyanindriyarthaistu panca pancabhiruttamaih ||29||
तर्पयामास मातेव तदा रावणपालिता । स्वर्गोऽयं देवलोकोऽयमिन्द्रस्येयं पुरी भवेत् । सिद्धिर्वेयं परा हि स्यादित्यमन्यत मारुतिः ।।३०।।
tarpayamasa mateva tada ravanapalita | svargo'yam devaloko'yamindrasyeyam puri bhavet | siddhirveyam para hi syadityamanyata marutih ||30||
प्रध्यायत इवापश्यत्प्रदीपांस्तत्र काञ्चनान् । धूर्तानिव महाधूर्तैर्देवनेन पराजितान् ।।३१।।
pradhyayata ivapasyatpradipamstatra kancanan | dhurtaniva mahadhurtairdevanena parajitan ||31||
दीपानां च प्रकाशेन तेजसा रावणस्य च । अर्चिर्भिर्भूषणानां च प्रदीप्तेत्यभ्यमन्यत ।।३२।।
dipanam ca prakasena tejasa ravanasya ca | arcirbhirbhusananam ca pradiptetyabhyamanyata ||32||
ततोऽपश्यत्कुथासीनं नानावर्णाम्बरस्रजम् । सहस्रं वरनारीणां नानावेषविभूषितम् ।।३३।।
tato'pasyatkuthasinam nanavarnambarasrajam | sahasram varanarinam nanavesavibhusitam ||33||
परिवृत्तेऽर्धरात्रे तु पाननिद्रावशं गतम् । क्रीडित्वोपरतं रात्रौ सुष्वाप बलवत्तदा ।।३४।।
parivrtte'rdharatre tu pananidravasam gatam | kriditvoparatam ratrau susvapa balavattada ||34||
तत्प्रसुप्तं विरुरुचे निःशब्दान्तरभूषणम् । निःशब्दहंसभ्रमरं यथा पद्मवनं महत् ।।३५।।
tatprasuptam viruruce nihsabdantarabhusanam | nihsabdahamsabhramaram yatha padmavanam mahat ||35||
तासां संवृतदन्तानि मीलिताक्षाणि मारुतिः । अपश्यत्पद्मगन्धीनि वदनानि सुयोषिताम् ।।३६।।
tasam samvrtadantani militaksani marutih | apasyatpadmagandhini vadanani suyositam ||36||
प्रबुद्धानीव पद्मानि तासां भूत्वा क्षपाक्षये । पुनःसंवृतपत्राणि रात्राविव बभुस्तदा ।।३७।।
prabuddhaniva padmani tasam bhutva ksapaksaye | punahsamvrtapatrani ratraviva babhustada ||37||
इमानि मुखपद्मानि नियतं मत्तषट्पदाः । अम्बुजानीव फुल्लानि प्रार्थयन्ति पुनः पुनः ।।३८।।
imani mukhapadmani niyatam mattasatpadah | ambujaniva phullani prarthayanti punah punah ||38||
इति वामन्यत श्रीमानुपपत्त्या महाकपिः । मेने हि गुणतस्तानि समानि सलिलोद्भवैः ।।३९।।
iti vamanyata srimanupapattya mahakapih | mene hi gunatastani samani salilodbhavaih ||39||
सा तस्य शुशुभे शाला ताभिः स्त्रीभिर्विराजिता । शारदीव प्रसन्ना द्यौस्ताराभिरभिशोभिता ।।४०।।
sa tasya susubhe sala tabhih stribhirvirajita | saradiva prasanna dyaustarabhirabhisobhita ||40||
स च ताभिः परिवृतः शुशुभे राक्षसाधिपः । यथा ह्युडुपतिः श्रीमांस्ताराभिरभिसंवृतः ।।४१।।
sa ca tabhih parivrtah susubhe raksasadhipah | yatha hyudupatih srimamstarabhirabhisamvrtah ||41||
याश्च्यवन्तेऽम्बरात्ताराः पुण्यशेषसमावृताः । इमास्ताः सङ्गताः कृत्स्ना इति मेने हरिस्तदा ।।४२।।
yascyavante'mbarattarah punyasesasamavrtah | imastah saṅgatah krtsna iti mene haristada ||42||
ताराणामिव सुव्यक्तं महतीनां शुभार्चिषाम् । प्रभावर्णप्रसादाश्च विरेजुस्तत्र योषिताम् ।।४३।।
taranamiva suvyaktam mahatinam subharcisam | prabhavarnaprasadasca virejustatra yositam ||43||
व्यावृत्तगुरुपीनस्रक्प्रकीर्णवरभूषणाः । पानव्यायामकालेषु निद्रापहृतचेतसः ।।४४।।
vyavrttagurupinasrak prakirnavarabhusanah | panavyayamakalesu nidrapahrtacetasah ||44||
व्यावृत्ततिलकाः काश्चित्काश्चिदुद्भ्रान्तनूपुराः । पार्श्वे गलितहाराश्च काश्चित्परमयोषितः ।।४५।।
vyavrttatilakah kascitkascidudbhrantanupurah | parsve galitaharasca kascitparamayositah ||45||
मुक्ता हारवृताश्चान्याः काश्चित्प्रस्रस्तवाससः । व्याविद्धरशना दामाः किशोर्य इव वाहिताः ।।४६।।
mukta haravrtascanyah kascitprasrastavasasah | vyaviddharasana damah kisorya iva vahitah ||46||
अकुण्डलधराश्चान्या विच्छिन्नमृदितस्रजः । गजेन्द्रमृदिताः फुल्ला लता इव महावने ।।४७।।
akundaladharascanya vicchinnamrditasrajah | gajendramrditah phulla lata iva mahavane ||47||
चन्द्रांशुकिरणाभाश्च हाराः कासां चिदुत्कटाः । हंसा इव बभुः सुप्ताः स्तनमध्येषु योषिताम् ।।४८।।
candramsukiranabhasca harah kasam cidutkatah | hamsa iva babhuh suptah stanamadhyesu yositam ||48||
अपरासां च वैदूर्याः कादम्बा इव पक्षिणः । हेमसूत्राणि चान्यासां चक्रवाका इवाभवन् ।।४९।।
aparasam ca vaiduryah kadamba iva paksinah | hemasutrani canyasam cakravaka ivabhavan ||49||
हंसकारण्डवाकीर्णाश्चक्रवाकोपशोभिताः । आपगा इव ता रेजुर्जघनैः पुलिनैरिव ।।५०।।
hamsakarandavakirnas cakravakopasobhitah | apaga iva ta rejurjaghanaih pulinairiva ||50||
किङ्किणीजालसङ्काशास्ता हेमविपुलाम्बुजाः । भावग्राहा यशस्तीराः सुप्ता नद्य इवाबभुः ।।५१।।
kiṅkinijalasaṅkasasta hemavipulambujah | bhavagraha yasastirah supta nadya ivababhuh ||51||
मृदुष्वङ्गेषु कासां चित्कुचाग्रेषु च संस्थिताः । बभूवुर्भूषणानीव शुभा भूषणराजयः ।।५२।।
mrdusvaṅgesu kasam citkucagresu ca samsthitah | babhuvurbhusananiva subha bhusanarajayah ||52||
अंशुकान्ताश्च कासां चिन्मुखमारुतकम्पिताः । उपर्युपरि वक्त्राणां व्याधूयन्ते पुनः पुनः ।।५३।।
amsukantasca kasam cinmukhamarutakampitah | uparyupari vaktranam vyadhuyante punah punah ||53||
ताः पाताका इवोद्धूताः पत्नीनां रुचिरप्रभाः । नानावर्णसुवर्णानां वक्त्रमूलेषु रेजिरे ।।५४।।
tah pataka ivoddhutah patninam ruciraprabhah | nanavarnasuvarnanam vaktramulesu rejire ||54||
ववल्गुश्चात्र कासां चित्कुण्डलानि शुभार्चिषाम् । मुखमारुतसंसर्गान्मन्दं मन्दं सुयोषिताम् ।।५५।।
vavalguscatra kasam citkundalani subharcisam | mukhamarutasamsarganmandam mandam suyositam ||55||
शर्करासवगन्धः स प्रकृत्या सुरभिः सुखः । तासां वदननिःश्वासः सिषेवे रावणं तदा ।।५६।।
sarkarasavagandhah sa prakrtya surabhih sukhah | tasam vadananihsvasah siseve ravanam tada ||56||
रावणाननशङ्काश्च काश्चिद्रावणयोषितः । मुखानि स्म सपत्नीनामुपाजिघ्रन्पुनः पुनः ।।५७।।
ravanananasaṅkasca kascidravanayositah | mukhani sma sapatninamupajighranpunah punah ||57||
अत्यर्थं सक्तमनसो रावणे ता वरस्त्रियः । अस्वतन्त्राः सपत्नीनां प्रियमेवाचरंस्तदा ।।५८।।
atyartham saktamanaso ravane ta varastriyah | asvatantrah sapatninam priyamevacaramstada ||58||
बाहूनुपनिधायान्याः पारिहार्य विभूषिताः । अंशुकानि च रम्याणि प्रमदास्तत्र शिश्यिरे ।।५९।।
bahunupanidhayanyah pariharya vibhusitah | amsukani ca ramyani pramadastatra sisyire ||59||
अन्या वक्षसि चान्यस्यास्तस्याः का चित्पुनर्भुजम् । अपरा त्वङ्कमन्यस्यास्तस्याश्चाप्यपरा भुजौ ।।६०।।
anya vaksasi canyasyastasyah ka citpunarbhujam | apara tvaṅkamanyasyastasyascapyapara bhujau ||60||
ऊरुपार्श्वकटीपृष्ठमन्योन्यस्य समाश्रिताः । परस्परनिविष्टाङ्ग्यो मदस्नेहवशानुगाः ।।६१।।
uruparsvakatiprsthamanyonyasya samasritah | parasparanivistaṅgyo madasnehavasanugah ||61||
अन्योन्यस्याङ्गसंस्पर्शात्प्रीयमाणाः सुमध्यमाः । एकीकृतभुजाः सर्वाः सुषुपुस्तत्र योषितः ।।६२।।
anyonyasyaṅgasamsparsat priyamanah sumadhyamah | ekikrtabhujah sarvah susupustatra yositah ||62||
अन्योन्यभुजसूत्रेण स्त्रीमालाग्रथिता हि सा । मालेव ग्रथिता सूत्रे शुशुभे मत्तषट्पदा ।।६३।।
anyonyabhujasutrena strimalagrathita hi sa | maleva grathita sutre susubhe mattasatpada ||63||
लतानां माधवे मासि फुल्लानां वायुसेवनात् । अन्योन्यमालाग्रथितं संसक्तकुसुमोच्चयम् ।।६४।।
latanam madhave masi phullanam vayusevanat | anyonyamalagrathitam samsaktakusumoccayam ||64||
प्रतिवेष्टितसुस्कन्थमन्योन्यभ्रमराकुलम् । आसीद्वनमिवोद्धूतं स्त्रीवनं रावणस्य तत् ।।६५।।
prativestitasuskantha manyonyabhramarakulam | asidvanamivoddhutam strivanam ravanasya tat ||65||
उचितेष्वपि सुव्यक्तं न तासां योषितां तदा । विवेकः शक्य आधातुं भूषणाङ्गाम्बरस्रजाम् ।।६६।।
ucitesvapi suvyaktam na tasam yositam tada | vivekah sakya adhatum bhusanaṅgambarasrajam ||66||
रावणे सुखसंविष्टे ताः स्त्रियो विविधप्रभाः । ज्वलन्तः काञ्चना दीपाः प्रेक्षन्तानिमिषा इव ।।६७।।
ravane sukhasamviste tah striyo vividhaprabhah | jvalantah kancana dipah preksantanimisa iva ||67||
राजर्षिपितृदैत्यानां गन्धर्वाणां च योषितः । रक्षसां चाभवन्कन्यास्तस्य कामवशं गताः ।।६८।।
rajarsipitrdaityanam gandharvanam ca yositah | raksasam cabhavankanyastasya kamavasam gatah ||68||
युद्धकामेन ताः सर्वा रावणेन हताः स्त्रियः । समदा मदनेनैव मोहिताः काश्चिदागताः।।६९।।
yuddhakamena tah sarva ravanena hatah striyah | samada madanenaiva mohitah kascidagatah||69||
न तत्र का चित्प्रमदा प्रसह्य वीर्योपपन्नेन गुणेन लब्धा । न चान्यकामापि न चान्यपूर्वा विना वरार्हां जनकात्मजां तु ।।७०।।
na tatra ka citpramada prasahya viryopapannena gunena labdha | na canyakamapi na canyapurva vina vararham janakatmajam tu ||70||
न चाकुलीना न च हीनरूपा नादक्षिणा नानुपचारयुक्ता ।
भार्याभवत् तस्य न हीनसत्तवा न चापि कान्तस्य न कामनीया।।७१।।
na cakulina na ca hinarupa nadaksina nanupacarayukta | bharyabhavat tasya na hinasattava na capi kantasya na kamaniya||71||
बभूव बुद्धिस्तु हरीश्वरस्य यदीदृशी राघवधर्मपत्नी । इमा यथा राक्षसराजभार्याः सुजातमस्येति हि साधुबुद्धेः ।।७२।।
babhuva buddhistu harisvarasya yadidrsi raghavadharmapatni | ima yatha raksasarajabharyah sujatamasyeti hi sadhubuddheh ||72||
पुनश्च सोऽचिन्तयदार्तरूपो ध्रुवं विशिष्टा गुणतो हि सीता । अथायमस्यां कृतवान्महात्मा लङ्केश्वरः कष्टमनार्यकर्म ।।७३।।
punasca so'cintayadartarupo dhruvam visista gunato hi sita | athayamasyam krtavanmahatma laṅkesvarah kastamanaryakarma ||73||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
