श्रुत्वा सेनापतिं प्राप्तं भरतं केकयाधिपः । युधाजिद्गार्ग्यसहितं परां प्रीतिमुपागमत् ।। ७.१०१.१ ।।
śrutvā senāpatiṃ prāptaṃ bharataṃ kekayādhipaḥ | yudhājidgārgyasahitaṃ parāṃ prītimupāgamat || 7.101.1 ||
स निर्ययौ जनौघेन महता केकयाधिपः । त्वरमाणो ऽभिचक्राम गन्धर्वान्कामरूपिणः ।। ७.१०१.२ ।।
sa niryayau janaughena mahatā kekayādhipaḥ | tvaramāṇo 'bhicakrāma gandharvānkāmarūpiṇaḥ || 7.101.2 ||
भरतश्च युधाजिच्च समेतौ लघुविक्रमैः । गन्धर्वनगरं प्राप्तौ सबलौ सपदानुगौ ।। ७.१०१.३ ।।
bharataśca yudhājicca sametau laghuvikramaiḥ | gandharvanagaraṃ prāptau sabalau sapadānugau || 7.101.3 ||
श्रुत्वा तु भरतं प्राप्तं गन्धर्वास्ते समागताः । योद्धुकामा महावीर्या व्यनदन् वै समन्ततः ।। ७.१०१.४ ।।
śrutvā tu bharataṃ prāptaṃ gandharvāste samāgatāḥ | yoddhukāmā mahāvīryā vyanadan vai samantataḥ || 7.101.4 ||
ततः समभवद्युद्धं तुमुलं रोमहर्षणम् । सप्तरात्रं महाभीमं न चान्यतरयोर्जयः ।। ७.१०१.५ ।।
tataḥ samabhavadyuddhaṃ tumulaṃ romaharṣaṇam | saptarātraṃ mahābhīmaṃ na cānyatarayorjayaḥ || 7.101.5 ||
खड्गशक्तिधनुर्ग्राहा नद्यः शोणितसंस्रवाः । नृकलेवरवाहिन्यः प्रवृत्ताः सर्वतोदिशम् ।। ७.१०१.६ ।।
khaḍgaśaktidhanurgrāhā nadyaḥ śoṇitasaṃsravāḥ | nṛkalevaravāhinyaḥ pravṛttāḥ sarvatodiśam || 7.101.6 ||
ततो रामानुजः क्रुद्धः कालस्यास्त्रं सुदारुणम् । संवर्तं नाम भरतो गन्धर्वेष्वभ्यचोदयत् ।। ७.१०१.७ ।।
tato rāmānujaḥ kruddhaḥ kālasyāstraṃ sudāruṇam | saṃvartaṃ nāma bharato gandharveṣvabhyacodayat || 7.101.7 ||
ते बद्धाः कालपाशेन संवर्तेन विदारिताः । क्षणेनाभिहतास्तेन तिस्रः कोट्यो महात्मनाम् ।। ७.१०१.८ ।।
te baddhāḥ kālapāśena saṃvartena vidāritāḥ | kṣaṇenābhihatāstena tisraḥ koṭyo mahātmanām || 7.101.8 ||
तं घातं घोरसङ्काशं न स्मरन्ति दिवौकसः । निमेषान्तरमात्रेण तादृशानां महात्मनाम् ।। ७.१०१.९ ।।
taṃ ghātaṃ ghorasaṅkāśaṃ na smaranti divaukasaḥ | nimeṣāntaramātreṇa tādṛśānāṃ mahātmanām || 7.101.9 ||
हतेषु तेषु सर्वेषु भरतः केकयीसुतः । निवेशयामास तदा समृद्धे द्वे पुरोत्तमे ।। ७.१०१.१० ।।
hateṣu teṣu sarveṣu bharataḥ kekayīsutaḥ | niveśayāmāsa tadā samṛddhe dve purottame || 7.101.10 ||
तक्षं तक्षशिलायां तु पुष्कलं पुष्कलावते । गन्धर्वदेशे रुचिरे गान्धारविषये च सः ।। ७.१०१.११ ।।
takṣaṃ takṣaśilāyāṃ tu puṣkalaṃ puṣkalāvate | gandharvadeśe rucire gāndhāraviṣaye ca saḥ || 7.101.11 ||
धनरत्नौघसङ्कीर्णे काननैरुपशोभिते । अन्योन्यसङ्घर्षकृते स्पर्धया गुणविस्तरैः ।। ७.१०१.१२ ।।
dhanaratnaughasaṅkīrṇe kānanairupaśobhite | anyonyasaṅgharṣakṛte spardhayā guṇavistaraiḥ || 7.101.12 ||
उभे सुरुचिरप्रख्ये व्यवहारैरकिल्बिषैः । उद्यानयानसम्पूर्णे सुविभक्तान्तरापणे ।। ७.१०१.१३ ।।
ubhe suruciraprakhye vyavahārairakilbiṣaiḥ | udyānayānasampūrṇe suvibhaktāntarāpaṇe || 7.101.13 ||
उभे पुरवरे रम्ये विस्तरैरुपशोभिते । गृहमुख्यैः सुरुचिरैर्विमानसमवर्णिभिः ।। ७.१०१.१४ ।।
ubhe puravare ramye vistarairupaśobhite | gṛhamukhyaiḥ surucirairvimānasamavarṇibhiḥ || 7.101.14 ||
शोभिते शोभनीयैश्च देवायतनविस्तरैः । तालैस्तमालैस्तिलकैर्वकुलैरुपशोभिते ।। ७.१०१.१५ ।।
śobhite śobhanīyaiśca devāyatanavistaraiḥ | tālaistamālaistilakairvakulairupaśobhite || 7.101.15 ||
निवेश्य पञ्चभिर्वर्षैर्भरतो राघवानुजः । पुनरायान्महाबाहुरयोध्यां केकयीसुतः ।। ७.१०१.१६ ।।
niveśya pañcabhirvarṣairbharato rāghavānujaḥ | punarāyānmahābāhurayodhyāṃ kekayīsutaḥ || 7.101.16 ||
सो ऽभिवाद्य महात्मानं साक्षाद्धर्ममिवापरम् । राघवं भरतः श्रीमान्ब्रह्माणमिव वासवः ।। ७.१०१.१७ ।।
so 'bhivādya mahātmānaṃ sākṣāddharmamivāparam | rāghavaṃ bharataḥ śrīmānbrahmāṇamiva vāsavaḥ || 7.101.17 ||
शशंस च यथावृत्तं गन्धर्ववधमुत्तमम् । निवेशनं च देशस्य श्रुत्वा प्रीतो ऽस्य राघवः ।। ७.१०१.१८ ।।
śaśaṃsa ca yathāvṛttaṃ gandharvavadhamuttamam | niveśanaṃ ca deśasya śrutvā prīto 'sya rāghavaḥ || 7.101.18 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये श्रीमदुत्तरकाण्डे एकोत्तरशततमः सर्गः ।। १०१ ।।
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye śrīmaduttarakāṇḍe ekottaraśatatamaḥ sargaḥ || 101 ||