तत्रोपविष्टं राजानमुपासन्ते विचक्षणाः । कथानां बहुरूपाणां हास्यकाराः समन्ततः ।। ७.४३.१ ।।
tatropaviṣṭaṃ rājānamupāsante vicakṣaṇāḥ | kathānāṃ bahurūpāṇāṃ hāsyakārāḥ samantataḥ || 7.43.1 ||
विजयो मधुमत्तश्च काश्यपो मङ्गलः कुटः । सुराजः कालियो भद्रो दन्तवक्रः सुमागधः ।। ७.४३.२ ।।
vijayo madhumattaśca kāśyapo maṅgalaḥ kuṭaḥ | surājaḥ kāliyo bhadro dantavakraḥ sumāgadhaḥ || 7.43.2 ||
एते कथा बहुविधाः परिहाससमन्विताः । कथयन्ति स्म संहृष्टा राघवस्य महात्मनः ।। ७.४३.३ ।।
ete kathā bahuvidhāḥ parihāsasamanvitāḥ | kathayanti sma saṃhṛṣṭā rāghavasya mahātmanaḥ || 7.43.3 ||
ततः कथायां कस्याञ्चिद्राघवः समभाषत । काः कथा नगरे भद्र वर्तन्ते विषयेषु च ।। ७.४३.४ ।।
tataḥ kathāyāṃ kasyāñcidrāghavaḥ samabhāṣata | kāḥ kathā nagare bhadra vartante viṣayeṣu ca || 7.43.4 ||
मामाश्रितानि कान्याहुः पौरजानपदा जनाः । किं च सीतां समाश्रित्य भरतं किं च लक्ष्मणम् ।। ७.४३.५ ।।
māmāśritāni kānyāhuḥ paurajānapadā janāḥ | kiṃ ca sītāṃ samāśritya bharataṃ kiṃ ca lakṣmaṇam || 7.43.5 ||
किं नु शत्रुघ्नमुद्दिश्य कैकयीं किं नु मातरम् । वक्तव्यतां च राजानो वरे राज्ये व्रजन्ति च ।। ७.४३.६ ।।
kiṃ nu śatrughnamuddiśya kaikayīṃ kiṃ nu mātaram | vaktavyatāṃ ca rājāno vare rājye vrajanti ca || 7.43.6 ||
एवमुक्ते तु रामेण भद्रः प्राञ्जलिरब्रवीत् । स्थिताः कथा शुभाः राजन्वर्तन्ते पुरवासिनाम् ।। ७.४३.७ ।।
evamukte tu rāmeṇa bhadraḥ prāñjalirabravīt | sthitāḥ kathā śubhāḥ rājanvartante puravāsinām || 7.43.7 ||
अमुं तु विजयं सौम्य दशग्रीववधार्जितम् । भूयिष्ठं स्वपुरे पौरैः कथ्यन्ते पुरुषर्षभ ।। ७.४३.८ ।।
amuṃ tu vijayaṃ saumya daśagrīvavadhārjitam | bhūyiṣṭhaṃ svapure pauraiḥ kathyante puruṣarṣabha || 7.43.8 ||
एवमुक्तस्तु भद्रेण राघवो वाक्यमब्रवीत् । कथयस्व यथातत्त्वं सर्वं निरवशेषतः ।। ७.४३.९ ।।
evamuktastu bhadreṇa rāghavo vākyamabravīt | kathayasva yathātattvaṃ sarvaṃ niravaśeṣataḥ || 7.43.9 ||
शुभाशुभानि वाक्यानि यान्याहुः पुरवासिनः । श्रुत्वेदानीं शुभं कुर्यां नकुर्यामशुभानि च ।। ७.४३.१० ।।
śubhāśubhāni vākyāni yānyāhuḥ puravāsinaḥ | śrutvedānīṃ śubhaṃ kuryāṃ nakuryāmaśubhāni ca || 7.43.10 ||
कथयस्व च विस्रब्धो निर्भयं विगतज्वरः । कथयन्ति यथा पौराः पापा जनपदेषु च ।। ७.४३.११ ।।
kathayasva ca visrabdho nirbhayaṃ vigatajvaraḥ | kathayanti yathā paurāḥ pāpā janapadeṣu ca || 7.43.11 ||
राघवेणैवमुक्तस्तु भद्रः सुरुचिरं वचः । प्रत्युवाच महाबाहुं प्राञ्जलिः सुसमाहितः ।। ७.४३.१२ ।।
rāghaveṇaivamuktastu bhadraḥ suruciraṃ vacaḥ | pratyuvāca mahābāhuṃ prāñjaliḥ susamāhitaḥ || 7.43.12 ||
शृणु राजन्यथा पौराः कथयन्ति शुभाशुभम् । चत्वरापणरथ्यासु वनेषूपवनेषु च ।। ७.४३.१३ ।।
śṛṇu rājanyathā paurāḥ kathayanti śubhāśubham | catvarāpaṇarathyāsu vaneṣūpavaneṣu ca || 7.43.13 ||
दुष्करं कृतवान्रामः समुद्रे सेतुबन्धनम् । अश्रुतं पूर्वकैः कैश्चिद्देवैरपि सदानवैः ।। ७.४३.१४ ।।
duṣkaraṃ kṛtavānrāmaḥ samudre setubandhanam | aśrutaṃ pūrvakaiḥ kaiściddevairapi sadānavaiḥ || 7.43.14 ||
रावणश्च दुराधर्षो हतः सबलवाहनः । वानराश्च वशं नीता ऋक्षाश्च सह राक्षसैः ।। ७.४३.१५ ।।
rāvaṇaśca durādharṣo hataḥ sabalavāhanaḥ | vānarāśca vaśaṃ nītā ṛkṣāśca saha rākṣasaiḥ || 7.43.15 ||
हत्वा च रावणं सङ्ख्ये सीतामाहृत्य राघवः । अमर्षं पृष्ठतः कृत्वा स्ववेश्म पुनरानयत् ।। ७.४३.१६ ।।
hatvā ca rāvaṇaṃ saṅkhye sītāmāhṛtya rāghavaḥ | amarṣaṃ pṛṣṭhataḥ kṛtvā svaveśma punarānayat || 7.43.16 ||
कीदृशं हृदये तस्य सीतासम्भोगजं सुखम् । अङ्कमारोप्य तु पुरा रावणेन बलाद्धृताम् ।। ७.४३.१७ ।।
kīdṛśaṃ hṛdaye tasya sītāsambhogajaṃ sukham | aṅkamāropya tu purā rāvaṇena balāddhṛtām || 7.43.17 ||
लङ्कामपि पुरा नीतामशोकवनिकां गताम् । रक्षसां वशमापन्नां कथं रामो न कुत्सते ।। ७.४३.१८ ।।
laṅkāmapi purā nītāmaśokavanikāṃ gatām | rakṣasāṃ vaśamāpannāṃ kathaṃ rāmo na kutsate || 7.43.18 ||
अस्माकमपि दारेषु सहनीयं भविष्यति । यथा हि कुरुते राजा प्रजा तमनुवर्तते ।। ७.४३.१९ ।।
asmākamapi dāreṣu sahanīyaṃ bhaviṣyati | yathā hi kurute rājā prajā tamanuvartate || 7.43.19 ||
एवं बहुविधा वाचो वदन्ति पुरवासिनः । नगरेषु च सर्वेषु राजञ्जनपदेषु च ।। ७.४३.२० ।।
evaṃ bahuvidhā vāco vadanti puravāsinaḥ | nagareṣu ca sarveṣu rājañjanapadeṣu ca || 7.43.20 ||
तस्यैवं भाषितं श्रुत्वा राघवः परमार्तवत् । उवाच सुहृदः सर्वान्कथमेतद्ब्रवीथ माम् ।। ७.४३.२१ ।।
tasyaivaṃ bhāṣitaṃ śrutvā rāghavaḥ paramārtavat | uvāca suhṛdaḥ sarvānkathametadbravītha mām || 7.43.21 ||
सर्वे तु शिरसा भूमावभिवाद्य प्रणम्य च । प्रत्यूचू राघवं दीनमेवमेतन्न संशयः ।। ७.४३.२२ ।।
sarve tu śirasā bhūmāvabhivādya praṇamya ca | pratyūcū rāghavaṃ dīnamevametanna saṃśayaḥ || 7.43.22 ||
श्रुत्वा तु वाक्यं काकुत्स्थः सर्वेषां समुदीरितम् । विसर्जयामास तदा वयस्याञ्छत्रुसूदनः ।। ७.४३.२३ ।।
śrutvā tu vākyaṃ kākutsthaḥ sarveṣāṃ samudīritam | visarjayāmāsa tadā vayasyāñchatrusūdanaḥ || 7.43.23 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये श्रीमदुत्तरकाण्डे त्रिचत्वारिंशः सर्गः ।। ४३ ।।
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye śrīmaduttarakāṇḍe tricatvāriṃśaḥ sargaḥ || 43 ||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
