लक्ष्मणस्य तु तद्वाक्यं श्रुत्वा शत्रुनिबर्हणः । वृत्रघातमशेषेण कथयेत्याह सुव्रत ।। ७.८५.१ ।।
lakṣmaṇasya tu tadvākyaṃ śrutvā śatrunibarhaṇaḥ | vṛtraghātamaśeṣeṇa kathayetyāha suvrata || 7.85.1 ||
राघवेणैवमुक्तस्तु सुमित्रानन्दवर्धनः । भूय एव कथां दिव्यां कथयामास सुव्रतः ।। ७.८५.२ ।।
rāghaveṇaivamuktastu sumitrānandavardhanaḥ | bhūya eva kathāṃ divyāṃ kathayāmāsa suvrataḥ || 7.85.2 ||
सहस्राक्षवचः श्रुत्वा सर्वेषां च दिवौकसाम् । विष्णुर्देवानुवाचेदं सर्वानिन्द्रपुरोगमान् ।। ७.८५.३ ।।
sahasrākṣavacaḥ śrutvā sarveṣāṃ ca divaukasām | viṣṇurdevānuvācedaṃ sarvānindrapurogamān || 7.85.3 ||
पूर्वं सौहृदबद्धो ऽस्मि वृत्रस्य ह महात्मनः । तेन युष्मत्प्रियार्थं हि नाहं हन्मि महासुरम् ।। ७.८५.४ ।।
pūrvaṃ sauhṛdabaddho 'smi vṛtrasya ha mahātmanaḥ | tena yuṣmatpriyārthaṃ hi nāhaṃ hanmi mahāsuram || 7.85.4 ||
अवश्यं करणीयं च भवतां सुखमुत्तमम् । तस्मादुपायमाख्यास्ये येन वृत्रो निहन्यते ।। ७.८५.५ ।।
avaśyaṃ karaṇīyaṃ ca bhavatāṃ sukhamuttamam | tasmādupāyamākhyāsye yena vṛtro nihanyate || 7.85.5 ||
त्रिधाभूतं करिष्यामि ह्यात्मानं सुरसत्तमाः । तेन वृत्रं सहस्राक्षो वधिष्यति न संशयः ।। ७.८५.६ ।।
tridhābhūtaṃ kariṣyāmi hyātmānaṃ surasattamāḥ | tena vṛtraṃ sahasrākṣo vadhiṣyati na saṃśayaḥ || 7.85.6 ||
एकांशो वासवं यातु द्वितीयो वज्रमेव तु । तृतीयो भूतलं शक्रस्तदा वृत्रं वधिष्यति ।। ७.८५.७ ।।
ekāṃśo vāsavaṃ yātu dvitīyo vajrameva tu | tṛtīyo bhūtalaṃ śakrastadā vṛtraṃ vadhiṣyati || 7.85.7 ||
तथा ब्रुवति देवेशे देवा वाक्यमथाब्रुवन् । एवमेतन्न सन्देहो यथा वदसि दैत्यहन् ।। ७.८५.८ ।।
tathā bruvati deveśe devā vākyamathābruvan | evametanna sandeho yathā vadasi daityahan || 7.85.8 ||
भद्रं ते ऽस्तु गमिष्यामो वृत्रासुरवधैषिणः । भजस्व परमोदार वासवं स्वेन तेजसा ।। ७.८५.९ ।।
bhadraṃ te 'stu gamiṣyāmo vṛtrāsuravadhaiṣiṇaḥ | bhajasva paramodāra vāsavaṃ svena tejasā || 7.85.9 ||
ततः सर्वे महात्मानः सहस्राक्षपुरोगमाः । तदारण्यमुपाक्रामन्यत्र वृत्रो महासुरः ।। ७.८५.१० ।।
tataḥ sarve mahātmānaḥ sahasrākṣapurogamāḥ | tadāraṇyamupākrāmanyatra vṛtro mahāsuraḥ || 7.85.10 ||
ते पश्यंस्तेजसा भूतं तप्यन्तमसुरोत्तमम् । पिबन्तमिव लोकांस्त्रीन्निर्दहन्तमिवाम्बरम् ।। ७.८५.११ ।।
te paśyaṃstejasā bhūtaṃ tapyantamasurottamam | pibantamiva lokāṃstrīnnirdahantamivāmbaram || 7.85.11 ||
दृष्ट्वैव चासुरश्रेष्ठं देवास्त्रासमुपागमन् । कथमेनं वधिष्यामः कथं न स्यात्पराजयः ।। ७.८५.१२ ।।
dṛṣṭvaiva cāsuraśreṣṭhaṃ devāstrāsamupāgaman | kathamenaṃ vadhiṣyāmaḥ kathaṃ na syātparājayaḥ || 7.85.12 ||
तेषां चिन्तयतां तत्र सहस्राक्षः पुरन्दरः । वज्रं प्रगृह्य पाणिभ्यां प्राहिणोद्वृत्रमूर्धनि ।। ७.८५.१३ ।।
teṣāṃ cintayatāṃ tatra sahasrākṣaḥ purandaraḥ | vajraṃ pragṛhya pāṇibhyāṃ prāhiṇodvṛtramūrdhani || 7.85.13 ||
कालाग्निनेव घोरेण तप्तेनैव महार्चिषा । पतता वृत्रशिरसा जगत्ऺत्रासमुपागमत् ।। ७.८५.१४ ।।
kālāgnineva ghoreṇa taptenaiva mahārciṣā | patatā vṛtraśirasā jagatऺtrāsamupāgamat || 7.85.14 ||
असम्भाव्यं वधं तस्य वृत्रस्य विबुधाधिपः । चिन्तयानो जगामाशु लोकस्यान्तं महायशाः ।। ७.८५.१५ ।।
asambhāvyaṃ vadhaṃ tasya vṛtrasya vibudhādhipaḥ | cintayāno jagāmāśu lokasyāntaṃ mahāyaśāḥ || 7.85.15 ||
तमिन्द्रं ब्रह्महत्या ऽ ऽशु गच्छन्तमनुगच्छति । अपतच्चास्य गात्रेषु तमिन्द्रं दुःखमाविशत् ।। ७.८५.१६ ।।
tamindraṃ brahmahatyā ' 'śu gacchantamanugacchati | apataccāsya gātreṣu tamindraṃ duḥkhamāviśat || 7.85.16 ||
हतारयः प्रनष्टेन्द्रा देवाः साग्निपुरोगमाः । विष्णुं त्रिभुवनेशानं मुहुर्मुहुरपूजयन् ।। ७.८५.१७ ।।
hatārayaḥ pranaṣṭendrā devāḥ sāgnipurogamāḥ | viṣṇuṃ tribhuvaneśānaṃ muhurmuhurapūjayan || 7.85.17 ||
त्वं गतिः परमेशान पूर्वजो जगतः पिता । रक्षार्थं सर्वभूतानां विष्णुत्वमुपजग्मिवान् ।। ७.८५.१८ ।।
tvaṃ gatiḥ parameśāna pūrvajo jagataḥ pitā | rakṣārthaṃ sarvabhūtānāṃ viṣṇutvamupajagmivān || 7.85.18 ||
हतश्चायं त्वया वृत्रो ब्रह्महत्या च वासवम् । बाधते सुरशार्दूल मोक्षं तस्या विनिर्दिश ।। ७.८५.१९ ।।
hataścāyaṃ tvayā vṛtro brahmahatyā ca vāsavam | bādhate suraśārdūla mokṣaṃ tasyā vinirdiśa || 7.85.19 ||
तेषां तद्वचनं श्रुत्वा देवानां विष्णुरब्रवीत् । मामेव यजतां शक्रः पावयिष्यामि वज्रिणम् ।। ७.८५.२० ।।
teṣāṃ tadvacanaṃ śrutvā devānāṃ viṣṇurabravīt | māmeva yajatāṃ śakraḥ pāvayiṣyāmi vajriṇam || 7.85.20 ||
पुण्येन हयमेधेन मामिष्ट्वा पाकशासनः । पुनरेष्यति देवानामिन्द्रत्वमकुतोभयम् ।। ७.८५.२१ ।।
puṇyena hayamedhena māmiṣṭvā pākaśāsanaḥ | punareṣyati devānāmindratvamakutobhayam || 7.85.21 ||
एवं सन्दिश्य तां वाणीं देवानाममृतोपमाम् । जगाम विष्णुर्देवेशः स्तूयमानस्त्रिविष्टपम् ।। ७.८५.२२ ।।
evaṃ sandiśya tāṃ vāṇīṃ devānāmamṛtopamām | jagāma viṣṇurdeveśaḥ stūyamānastriviṣṭapam || 7.85.22 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये श्रीमदुत्तरकाण्डे पञ्चाशीतितमः सर्गः ।। ८५ ।।
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye śrīmaduttarakāṇḍe pañcāśītitamaḥ sargaḥ || 85 ||