तमुवाच महाप्राज्ञः सोऽभिवाद्य प्लवङ्गमः। रामं कमलपत्राक्षं वरं सर्वधनुष्मताम्॥ १॥
tamuvāca mahāprājñaḥ so'bhivādya plavaṅgamaḥ| rāmaṃ kamalapatrākṣaṃ varaṃ sarvadhanuṣmatām|| 1||
यन्निमित्तोऽयमारम्भः कर्मणां यः फलोदयः। तां देवीं शोकसंतप्तां द्रष्टुमर्हसि मैथिलीम्॥ २॥
yannimitto'yamārambhaḥ karmaṇāṃ yaḥ phalodayaḥ| tāṃ devīṃ śokasaṃtaptāṃ draṣṭumarhasi maithilīm|| 2||
सा हि शोकसमाविष्टा बाष्पपर्याकुलेक्षणा। मैथिली विजयं श्रुत्वा द्रष्टुं त्वामभिकांक्षति॥ ३॥
sā hi śokasamāviṣṭā bāṣpaparyākulekṣaṇā| maithilī vijayaṃ śrutvā draṣṭuṃ tvāmabhikāṃkṣati|| 3||
पूर्वकात् प्रत्ययाच्चाहमुक्तो विश्वस्तया तया। द्रष्टुमिच्छामि भर्तारमिति पर्याकुलेक्षणा॥ ४॥
pūrvakāt pratyayāccāhamukto viśvastayā tayā| draṣṭumicchāmi bhartāramiti paryākulekṣaṇā|| 4||
एवमुक्तो हनुमता रामो धर्मभृतां वरः। आगच्छत् सहसा ध्यानमीषद्बाष्पपरिप्लुतः॥ ५॥
evamukto hanumatā rāmo dharmabhṛtāṃ varaḥ| āgacchat sahasā dhyānamīṣada्bāṣpapariplutaḥ|| 5||
स दीर्घमभिनिःश्वस्य जगतीमवलोकयन्। उवाच मेघसंकाशं विभीषणमुपस्थितम्॥ ६॥
sa dīrghamabhiniḥśvasya jagatīmavalokayan| uvāca meghasaṃkāśaṃ vibhīṣaṇamupasthitam|| 6||
दिव्याङ्गरागां वैदेहीं दिव्याभरणभूषिताम्। इह सीतां शिरःस्नातामुपस्थापय मा चिरम्॥ ७॥
divyāṅgarāgāṃ vaidehīṃ divyābharaṇabhūṣitām| iha sītāṃ śiraḥsnātāmupasthāpaya mā ciram|| 7||
एवमुक्तस्तु रामेण त्वरमाणो विभीषणः। प्रविश्यान्तःपुरं सीतां स्त्रीभिः स्वाभिरचोदयत्॥ ८॥
evamuktastu rāmeṇa tvaramāṇo vibhīṣaṇaḥ| praviśyāntaḥpuraṃ sītāṃ strībhiḥ svābhiracodayat|| 8||
ततः सीतां महाभागां दृष्ट्वोवाच विभीषणः। मूर्ध्नि बद्धाञ्जलिः श्रीमान् विनीतो राक्षसेश्वरः॥ ९॥
tataḥ sītāṃ mahābhāgāṃ dṛṣṭvovāca vibhīṣaṇaḥ| mūrdhni baddhāñjaliḥ śrīmān vinīto rākṣaseśvaraḥ|| 9||
दिव्याङ्गरागा वैदेहि दिव्याभरणभूषिता। यानमारोह भद्रं ते भर्ता त्वां द्रष्टुमिच्छति॥ १०॥
divyāṅgarāgā vaidehi divyābharaṇabhūṣitā| yānamāroha bhadraṃ te bhartā tvāṃ draṣṭumicchati|| 10||
एवमुक्ता तु वैदेही प्रत्युवाच विभीषणम्। अस्नात्वा द्रष्टुमिच्छामि भर्तारं राक्षसेश्वर॥ ११॥
evamuktā tu vaidehī pratyuvāca vibhīṣaṇam| asnātvā draṣṭumicchāmi bhartāraṃ rākṣaseśvara|| 11||
तस्यास्तद् वचनं श्रुत्वा प्रत्युवाच विभीषणः। यथाऽऽह रामो भर्ता ते तत् तथा कर्तुमर्हसि॥ १२॥
tasyāstad vacanaṃ śrutvā pratyuvāca vibhīṣaṇaḥ| yathā''ha rāmo bhartā te tat tathā kartumarhasi|| 12||
तस्य तद् वचनं श्रुत्वा मैथिली पतिदेवता। भर्तृभक्त्यावृता साध्वी तथेति प्रत्यभाषत॥ १३॥
tasya tad vacanaṃ śrutvā maithilī patidevatā| bhartṛbhaktyāvṛtā sādhvī tatheti pratyabhāṣata|| 13||
ततः सीतां शिरःस्नातां संयुक्तां प्रतिकर्मणा। महार्हाभरणोपेतां महार्हाम्बरधारिणीम्॥ १४॥
tataḥ sītāṃ śiraḥsnātāṃ saṃyuktāṃ pratikarmaṇā| mahārhābharaṇopetāṃ mahārhāmbaradhāriṇīm|| 14||
आरोप्य शिबिकां दीप्तां परार्घ्याम्बरसंवृताम्। रक्षोभिर्बहुभिर्गुप्तामाजहार विभीषणः॥ १५॥
āropya śibikāṃ dīptāṃ parārghyāmbarasaṃvṛtām| rakṣobhirbahubhirguptāmājahāra vibhīṣaṇaḥ|| 15||
सोऽभिगम्य महात्मानं ज्ञात्वापि ध्यानमास्थितम्। प्रणतश्च प्रहृष्टश्च प्राप्तां सीतां न्यवेदयत्॥ १६॥
so'bhigamya mahātmānaṃ jñātvāpi dhyānamāsthitam| praṇataśca prahṛṣṭaśca prāptāṃ sītāṃ nyavedayat|| 16||
तामागतामुपश्रुत्य रक्षोगृहचिरोषिताम्। रोषं हर्षं च दैन्यं च राघवः प्राप शत्रुहा॥ १७॥
tāmāgatāmupaśrutya rakṣogṛhaciroṣitām| roṣaṃ harṣaṃ ca dainyaṃ ca rāghavaḥ prāpa śatruhā|| 17||
ततो यानगतां सीतां सविमर्शं विचारयन्। विभीषणमिदं वाक्यमहृष्टो राघवोऽब्रवीत्॥ १८॥
tato yānagatāṃ sītāṃ savimarśaṃ vicārayan| vibhīṣaṇamidaṃ vākyamahṛṣṭo rāghavo'bravīt|| 18||
राक्षसाधिपते सौम्य नित्यं मद्विजये रत। वैदेही संनिकर्षं मे क्षिप्रं समभिगच्छतु॥ १९॥
rākṣasādhipate saumya nityaṃ madvijaye rata| vaidehī saṃnikarṣaṃ me kṣipraṃ samabhigacchatu|| 19||
तस्य तद् वचनं श्रुत्वा राघवस्य विभीषणः। तूर्णमुत्सारणं तत्र कारयामास धर्मवित्॥ २०॥
tasya tad vacanaṃ śrutvā rāghavasya vibhīṣaṇaḥ| tūrṇamutsāraṇaṃ tatra kārayāmāsa dharmavit|| 20||
कञ्चुकोष्णीषिणस्तत्र वेत्रझर्झरपाणयः। उत्सारयन्तस्तान् योधान् समन्तात् परिचक्रमुः॥ २१॥
kañcukoṣṇīṣiṇastatra vetrajharjharapāṇayaḥ| utsārayantastān yodhān samantāt paricakramuḥ|| 21||
ऋक्षाणां वानराणां च राक्षसानां च सर्वशः। वृन्दान्युत्सार्यमाणानि दूरमुत्तस्थुरन्ततः॥ २२॥
ṛkṣāṇāṃ vānarāṇāṃ ca rākṣasānāṃ ca sarvaśaḥ| vṛndānyutsāryamāṇāni dūramuttasthurantataḥ|| 22||
तेषामुत्सार्यमाणानां निःस्वनः सुमहानभूत्। वायुनोद्धूयमानस्य सागरस्येव निःस्वनः॥ २३॥
teṣāmutsāryamāṇānāṃ niḥsvanaḥ sumahānabhūt| vāyunoddhūyamānasya sāgarasyeva niḥsvanaḥ|| 23||
उत्सार्यमाणांस्तान् दृष्ट्वा समन्ताज्जातसम्भ्रमान्। दाक्षिण्यात्तदमर्षाच्च वारयामास राघवः॥ २४॥
utsāryamāṇāṃstān dṛṣṭvā samantājjātasambhramān| dākṣiṇyāttadamarṣācca vārayāmāsa rāghavaḥ|| 24||
संरम्भाच्चाब्रवीद् रामश्चक्षुषा प्रदहन्निव। विभीषणं महाप्राज्ञं सोपालम्भमिदं वचः॥ २५॥
saṃrambhāccābravīd rāmaścakṣuṣā pradahanniva| vibhīṣaṇaṃ mahāprājñaṃ sopālambhamidaṃ vacaḥ|| 25||
किमर्थं मामनादृत्य क्लिश्यतेऽयं त्वया जनः। निवर्तयैनमुद्वेगं जनोऽयं स्वजनो मम॥ २६॥
kimarthaṃ māmanādṛtya kliśyate'yaṃ tvayā janaḥ| nivartayainamudvegaṃ jano'yaṃ svajano mama|| 26||
न गृहाणि न वस्त्राणि न प्राकारस्तिरस्क्रिया। नेदृशा राजसत्कारा वृत्तमावरणं स्त्रियाः॥ २७॥
na gṛhāṇi na vastrāṇi na prākārastiraskriyā| nedṛśā rājasatkārā vṛttamāvaraṇaṃ striyāḥ|| 27||
व्यसनेषु न कृच्छ्रेषु न युद्धेषु स्वयंवरे। न क्रतौ नो विवाहे वा दर्शनं दूष्यते स्त्रियाः॥ २८॥
vyasaneṣu na kṛcchreṣu na yuddheṣu svayaṃvare| na kratau no vivāhe vā darśanaṃ dūṣyate striyāḥ|| 28||
सैषा विपद्गता चैव कृच्छ्रेण च समन्विता। दर्शने नास्ति दोषोऽस्या मत्समीपे विशेषतः॥ २९॥
saiṣā vipada्gatā caiva kṛcchreṇa ca samanvitā| darśane nāsti doṣo'syā matsamīpe viśeṣataḥ|| 29||
विसृज्य शिबिकां तस्मात् पद्भ्यामेवापसर्पतु। समीपे मम वैदेहीं पश्यन्त्वेते वनौकसः॥ ३०॥
visṛjya śibikāṃ tasmāt padbhyāmevāpasarpatu| samīpe mama vaidehīṃ paśyantvete vanaukasaḥ|| 30||
एवमुक्तस्तु रामेण सविमर्शो विभीषणः। रामस्योपानयत् सीतां संनिकर्षं विनीतवत्॥ ३१॥
evamuktastu rāmeṇa savimarśo vibhīṣaṇaḥ| rāmasyopānayat sītāṃ saṃnikarṣaṃ vinītavat|| 31||
ततो लक्ष्मणसुग्रीवौ हनूमांश्च प्लवङ्गमः। निशम्य वाक्यं रामस्य बभूवुर्व्यथिता भृशम्॥ ३२॥
tato lakṣmaṇasugrīvau hanūmāṃśca plavaṅgamaḥ| niśamya vākyaṃ rāmasya babhūvurvyathitā bhṛśam|| 32||
कलत्रनिरपेक्षैश्च इङ्गितैरस्य दारुणैः। अप्रीतमिव सीतायां तर्कयन्ति स्म राघवम्॥ ३३॥
kalatranirapekṣaiśca iṅgitairasya dāruṇaiḥ| aprītamiva sītāyāṃ tarkayanti sma rāghavam|| 33||
लज्जया त्ववलीयन्ती स्वेषु गात्रेषु मैथिली। विभीषणेनानुगता भर्तारं साभ्यवर्तत॥ ३४॥
lajjayā tvavalīyantī sveṣu gātreṣu maithilī| vibhīṣaṇenānugatā bhartāraṃ sābhyavartata|| 34||
विस्मयाच्च प्रहर्षाच्च स्नेहाच्च पतिदेवता। उदैक्षत मुखं भर्तुः सौम्यं सौम्यतरानना॥ ३५॥
vismayācca praharṣācca snehācca patidevatā| udaikṣata mukhaṃ bhartuḥ saumyaṃ saumyatarānanā|| 35||
अथ समपनुदन्मनःक्लमं सा सुचिरमदृष्टमुदीक्ष्य वै प्रियस्य। वदनमुदितपूर्णचन्द्रकान्तं विमलशशाङ्कनिभानना तदाऽऽसीत्॥ ३६॥
atha samapanudanmanaḥklamaṃ sā suciramadṛṣṭamudīkṣya vai priyasya| vadanamuditapūrṇacandrakāntaṃ vimalaśaśāṅkanibhānanā tadā''sīt|| 36||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
