Gyaandweep | Shrimad Valmiki Ramayana - Yuddha Kanda- Sarga 23

निमित्तानिनिमित्ताज्ञोदृष्टवालक्ष्मणपूर्वजः । सौमित्रिंसम्परिष्वज्यइदंवचनमब्रवीत् ।।1 ।।

nimittāninimittājñodṛṣṭavālakṣmaṇapūrvajaḥ | saumitriṃsampariṣvajya{}idaṃvacanamabravīt ||1 ||

परिगृह्योदकं शीतं वनानि फलवन्ति च । बलौघं संविभज्येमं व्यूह्य तिष्ठेम लक्ष्मण ।।2 ।।

parigṛhyodakaṃ śītaṃ vanāni phalavanti ca | balaughaṃ saṃvibhajyemaṃ vyūhya tiṣṭhema lakṣmaṇa ||2 ||

लोकक्षयकरं भीमं भयं पश्याम्युपस्थितम् । प्रबर्हणं प्रवीराणामृक्षवानररक्षसाम् ।।3 ।।

lokakṣayakaraṃ bhīmaṃ bhayaṃ paśyāmyupasthitam | prabarhaṇaṃ pravīrāṇāmṛkṣavānararakṣasām ||3 ||

वाताश्चकलुषावान्तिकम्पतेचवसुन्धराः । पर्वताग्राणिवेपन्तेपतन्तिचमहीरुहाः ।।4 ।।

vātāścakaluṣāvāntikampatecavasundharāḥ | parvatāgrāṇivepantepatanticamahīruhāḥ ||4 ||

मेघाः क्रव्यादसङ्काशाः परुषाः परुषस्वनाः । क्रूराः क्रूरं प्रवर्षन्ति मिश्रं शोणितबिन्दुभिः ।।5 ।।

meghāḥ kravyādasaṅkāśāḥ paruṣāḥ paruṣasvanāḥ | krūrāḥ krūraṃ pravarṣanti miśraṃ śoṇitabindubhiḥ ||5 ||

रक्तचन्दनसङ्काशा सन्ध्या परमदारुणा । ज्वलतः प्रपतत्येतदादित्यादग्निमण्डलम् ।।6 ।।

raktacandanasaṅkāśā sandhyā paramadāruṇā | jvalataḥ prapatatyetadādityādagnimaṇḍalam ||6 ||

दीना दीनस्बराः क्रूरा सर्वतो मृगपक्षिणः । प्रत्यादित्यं विनर्दन्ति जनयन्तो महद्भयम् ।।7 ।।

dīnā dīnasbarāḥ krūrā sarvato mṛgapakṣiṇaḥ | pratyādityaṃ vinardanti janayanto mahadbhayam ||7 ||

रजन्यामप्रकाशस्तु सन्तापयति चन्द्रमाः । कृष्णरक्तांशुपर्यन्तो लोकक्षय इवोदितः ।।8 ।।

rajanyāmaprakāśastu santāpayati candramāḥ | kṛṣṇaraktāṃśuparyanto lokakṣaya ivoditaḥ ||8 ||

ह्रस्वो रूक्षोऽप्रशस्तश्च परिवेषस्तु लोहितः । आदित्ये विमलं नीलं लक्ष्म लक्ष्मण दृश्यते ।।9 ।।

hrasvo rūkṣo'praśastaśca pariveṣastu lohitaḥ | āditye vimalaṃ nīlaṃ lakṣma lakṣmaṇa dṛśyate ||9 ||

रजसा महता चापि नक्षत्राणि हतानि च । युगान्तमिव लोकानां पश्य शंसन्ती लक्ष्मण ।।10 ।।

rajasā mahatā cāpi nakṣatrāṇi hatāni ca | yugāntamiva lokānāṃ paśya śaṃsantī lakṣmaṇa ||10 ||

काकाः श्येनास्तथा नीचा गृध्राः परिपतन्ति च । शिवाश्चाप्यशिवा नादान् नादन्ति सुमहाभयान् ।।11 ।।

kākāḥ śyenāstathā nīcā gṛdhrāḥ paripatanti ca | śivāścāpyaśivā nādān nādanti sumahābhayān ||11 ||

शैलै शूलैश्च खढगैश्च विमुक्त्तैः कपिराक्षसैः । भविष्यत्यावृता भूमिर्मांसशोणितकर्दमा ।।12 ।।

śailai śūlaiśca khaḍhagaiśca vimukttaiḥ kapirākṣasaiḥ | bhaviṣyatyāvṛtā bhūmirmāṃsaśoṇitakardamā ||12 ||

क्षिप्रमद्यैव दुर्दर्षां पुरीं रावणपालिताम् । अभियाम जनेनैव सर्वैर्हरिभिरावृताः ।।13 ।।

kṣipramadyaiva durdarṣāṃ purīṃ rāvaṇapālitām | abhiyāma janenaiva sarvairharibhirāvṛtāḥ ||13 ||

इत्येवमुक्त्वा धनवी स रामः संग्रामधर्षणः । प्रतस्थे पुरतो रामो लङ्कामभिमुखो विभुः ।।14 ।।

ityevamuktvā dhanavī sa rāmaḥ saṃgrāmadharṣaṇaḥ | pratasthe purato rāmo laṅkāmabhimukho vibhuḥ ||14 ||

सविभीषणसुग्रीवा सर्वे ते वानरर्षभाः । प्रतस्थिरे विनर्दन्तो धृतानं द्विषतां वधे ।।15 ।।

savibhīṣaṇasugrīvā sarve te vānararṣabhāḥ | pratasthire vinardanto dhṛtānaṃ dviṣatāṃ vadhe ||15 ||

राघवस्य प्रियार्थं तु सुतरां वीर्यशालिनाम् । हरीणां कर्मचेष्टाभिस्तुतोष रघुनन्दनः ।।16 ।।

rāghavasya priyārthaṃ tu sutarāṃ vīryaśālinām | harīṇāṃ karmaceṣṭābhistutoṣa raghunandanaḥ ||16 ||

Languages