सा सीता तच्छिरो दृष्ट्वा तच्च कार्मुकमुत्तमम् । सुग्रीवप्रतिसंसर्गमाख्यातं च हनूमता ।। 1 ।।
sā sītā tacchiro dṛṣṭvā tacca kārmukamuttamam | sugrīvapratisaṃsargamākhyātaṃ ca hanūmatā || 1 ||
नयने मुखवर्णं च भर्तुस्तत्सदृशं मुखम् । केशान्केशान्तदेशं च तं च चूडामणिं शुभम् ।। 2 ।।
nayane mukhavarṇaṃ ca bhartustatsadṛśaṃ mukham | keśānkeśāntadeśaṃ ca taṃ ca cūḍāmaṇiṃ śubham || 2 ||
एतैः सर्वैरभिज्ञानैरभिज्ञाय सुदुःखिता । विजगर्हेऽथ कैकेयीं क्रोशन्ती कुररी यथा ।। 3 ।।
etaiḥ sarvairabhijñānairabhijñāya suduḥkhitā | vijagarhe'tha kaikeyīṃ krośantī kurarī yathā || 3 ||
सकामा भव कैकेयि हतोऽयं कुलनन्दनः । कुलमुत्सादितं सर्वं त्वया कलहशीलया ।। 4 ।।
sakāmā bhava kaikeyi hato'yaṃ kulanandanaḥ | kulamutsāditaṃ sarvaṃ tvayā kalahaśīlayā || 4 ||
आर्येण किं नु कैकेय्याः कृतं रामेण विप्रियम् । यद्गृहाच्चीरवसनस्तया प्रस्थापितो वनम् ।। 5 ।।
āryeṇa kiṃ nu kaikeyyāḥ kṛtaṃ rāmeṇa vipriyam | yadgṛhāccīravasanastayā prasthāpito vanam || 5 ||
एवमुक्त्वा तु वैदेही वेपमाना तपस्विनी । जगाम जगतीं बाला छिन्ना तु कदली यथा ।। 6 ।।
evamuktvā tu vaidehī vepamānā tapasvinī | jagāma jagatīṃ bālā chinnā tu kadalī yathā || 6 ||
सा मुहूर्तात्समाश्वस्य प्रतिलभ्य च चेतनाम् । तच्छिरः समुपाघ्राय विललापायतेक्षणा ।। 7 ।।
sā muhūrtātsamāśvasya pratilabhya ca cetanām | tacchiraḥ samupāghrāya vilalāpāyatekṣaṇā || 7 ||
हा हतास्मि महाबाहो वीरव्रतमनुव्रता । इमां ते पश्चिमावस्थां गतास्मि विधवा कृता ।। 8 ।।
hā hatāsmi mahābāho vīravratamanuvratā | imāṃ te paścimāvasthāṃ gatāsmi vidhavā kṛtā || 8 ||
प्रथमं मरणं नार्या भर्तुर्वैगुण्यमुच्यते । सुवृत्तः साधुवृत्तायाः संवृत्तस्त्वं ममाग्रतः ।। 9 ।।
prathamaṃ maraṇaṃ nāryā bharturvaiguṇyamucyate | suvṛttaḥ sādhuvṛttāyāḥ saṃvṛttastvaṃ mamāgrataḥ || 9 ||
महद्दुःखं प्रपन्नाया मग्नायाः शोकसागरे । यो हि मामुद्यतस्त्रातुं सोऽपि त्वं विनिपातितः ।। 10 ।।
mahadduḥkhaṃ prapannāyā magnāyāḥ śokasāgare | yo hi māmudyatastrātuṃ so'pi tvaṃ vinipātitaḥ || 10 ||
सा श्वश्रूर्मम कौसल्या त्वया पुत्रेण राघव । वत्सेनेव यथा धेनुर्विवत्सा वत्सला कृता ।। 11 ।।
sā śvaśrūrmama kausalyā tvayā putreṇa rāghava | vatseneva yathā dhenurvivatsā vatsalā kṛtā || 11 ||
आद्यिष्टं दीर्घमायुस्ते यैरचिन्त्यपराक्रम । अनृतं वचनं तेषामल्पायुरसि राघव ।। 12 ।।
ādyiṣṭaṃ dīrghamāyuste yairacintyaparākrama | anṛtaṃ vacanaṃ teṣāmalpāyurasi rāghava || 12 ||
अथ वा नश्यति प्रज्ञा प्राज्ञस्यापि सतस्तव । पचत्येनं तथा कालो भूतानां प्रभवो ह्ययम् ।। 13 ।।
atha vā naśyati prajñā prājñasyāpi satastava | pacatyenaṃ tathā kālo bhūtānāṃ prabhavo hyayam || 13 ||
अदृष्टं मृत्युमापन्नः कस्मात्त्वं नयशास्त्रवित् । व्यसनानामुपायज्ञः कुशलो ह्यसि वर्जने ।। 14 ।।
adṛṣṭaṃ mṛtyumāpannaḥ kasmāttvaṃ nayaśāstravit | vyasanānāmupāyajñaḥ kuśalo hyasi varjane || 14 ||
तथा त्वं सम्परिष्वज्य रौद्रयातिनृशंसया । कालरात्र्या मयाच्छिद्य हृतः कमललोचनः ।। 15 ।।
tathā tvaṃ sampariṣvajya raudrayātinṛśaṃsayā | kālarātryā mayācchidya hṛtaḥ kamalalocanaḥ || 15 ||
इह शेषे महाबाहो मां विहाय तपस्विनीम् । प्रियामिव यथा नारीं पृथिवीं पुरुषर्षभ ।। 16 ।।
iha śeṣe mahābāho māṃ vihāya tapasvinīm | priyāmiva yathā nārīṃ pṛthivīṃ puruṣarṣabha || 16 ||
अर्चितं सततं यत्नाद्गन्धमाल्यैर्मया तव । इदं ते मत्प्रियं वीर धनुः काञ्चनभूषितम् ।। 17 ।।
arcitaṃ satataṃ yatnādgandhamālyairmayā tava | idaṃ te matpriyaṃ vīra dhanuḥ kāñcanabhūṣitam || 17 ||
पित्रा दशरथेन त्वं श्वशुरेण ममानघ । सर्वैश्च पितृभिः सार्धं नूनं स्वर्गे समागतः ।। 18 ।।
pitrā daśarathena tvaṃ śvaśureṇa mamānagha | sarvaiśca pitṛbhiḥ sārdhaṃ nūnaṃ svarge samāgataḥ || 18 ||
दिवि नक्षत्रभूतस्त्वं महत्कर्म कृतं प्रियम् । पुण्यं राजर्षिवंशं त्वमात्मनः समुपेक्षसे ।। 19 ।।
divi nakṣatrabhūtastvaṃ mahatkarma kṛtaṃ priyam | puṇyaṃ rājarṣivaṃśaṃ tvamātmanaḥ samupekṣase || 19 ||
किं मां न प्रेक्षसे राजन् किं मां न प्रतिभाषसे । बालां बालेन सम्प्राप्तां भार्यां मां सहचारिणीम् ।। 20 ।।
kiṃ māṃ na prekṣase rājan kiṃ māṃ na pratibhāṣase | bālāṃ bālena samprāptāṃ bhāryāṃ māṃ sahacāriṇīm || 20 ||
संश्रुतं गृह्णता पाणिं चरिष्यामीति यत्त्वया । स्मर तन्मम काकुत्स्थ नय मामपि दुःखिताम् ।। 21 ।।
saṃśrutaṃ gṛhṇatā pāṇiṃ cariṣyāmīti yattvayā | smara tanmama kākutstha naya māmapi duḥkhitām || 21 ||
कस्मान्मामपहाय त्वं गतो गतिमतां वर । अस्माल्लोकादमुं लोकं त्यक्त्वा मामिह दुःखिताम् ।। 22 ।।
kasmānmāmapahāya tvaṃ gato gatimatāṃ vara | asmāllokādamuṃ lokaṃ tyaktvā māmiha duḥkhitām || 22 ||
कल्याणैरुचितं यत्तत्परिष्वक्तं मयैव तु । क्रव्यादैस्तच्छरीरं ते नूनं विपरिकृष्यते ।। 23 ।।
kalyāṇairucitaṃ yattatpariṣvaktaṃ mayaiva tu | kravyādaistaccharīraṃ te nūnaṃ viparikṛṣyate || 23 ||
अग्निष्टोमादिभिर्यज्ञैरिष्टवानाप्तदक्षिणैः । अग्निहोत्रेण संस्कारं केन त्वं तु न लप्स्यसे ।। 24 ।।
agniṣṭomādibhiryajñairiṣṭavānāptadakṣiṇaiḥ | agnihotreṇa saṃskāraṃ kena tvaṃ tu na lapsyase || 24 ||
प्रव्रज्यामुपपन्नानां त्रयाणामेकमागतम् । परिप्रक्ष्यति कौसल्या लक्ष्मणं शोकलालसा ।। 25 ।।
pravrajyāmupapannānāṃ trayāṇāmekamāgatam | pariprakṣyati kausalyā lakṣmaṇaṃ śokalālasā || 25 ||
स तस्याः परिपृच्छन्त्या वधं मित्रबलस्य ते । तव चाख्यास्यते नूनं निशायां राक्षसैर्वधम् ।। 26 ।।
sa tasyāḥ paripṛcchantyā vadhaṃ mitrabalasya te | tava cākhyāsyate nūnaṃ niśāyāṃ rākṣasairvadham || 26 ||
सा त्वां सुप्तं हतं श्रुत्वा मां च रक्षोगृहं गताम् । हृदयेन विदीर्णेन न भविष्यति राघव ।। 27 ।।
sā tvāṃ suptaṃ hataṃ śrutvā māṃ ca rakṣogṛhaṃ gatām | hṛdayena vidīrṇena na bhaviṣyati rāghava || 27 ||
मम हेतोरनार्याया अनघः पार्थिवात्मजः । राम सागरमुत्तीर्य वीर्यवान गोष्पदे हतः ।। 28 ।।
mama hetoranāryāyā anaghaḥ pārthivātmajaḥ | rāma sāgaramuttīrya vīryavāna goṣpade hataḥ || 28 ||
अहं दाशरथेनोढा मोहात् स्वकुलपांसनी । आर्यपुत्रस्य रामस्य भार्या मृत्युरजायत ।। 29 ।।
ahaṃ dāśarathenoḍhā mohāt svakulapāṃsanī | āryaputrasya rāmasya bhāryā mṛtyurajāyata || 29 ||
नूनमन्यां मया जातिं वारितं दानमुत्तमम् । याहमद्यैव शोचामि भार्या सर्वतिथेरहि ।। 30 ।।
nūnamanyāṃ mayā jātiṃ vāritaṃ dānamuttamam | yāhamadyaiva śocāmi bhāryā sarvatitherahi || 30 ||
साधु पातय मां क्षिप्रं रामस्योपरि रावणः । समानय पतिं पत्न्या कुरु कल्याणमुत्तमम् ।। 31 ।।
sādhu pātaya māṃ kṣipraṃ rāmasyopari rāvaṇaḥ | samānaya patiṃ patnyā kuru kalyāṇamuttamam || 31 ||
शिरसा मे शिरश्चास्य कायं कायेन योजय । रावणानुगमिष्यामि गतिं भर्तुर्महात्मनः ।। 32 ।।
śirasā me śiraścāsya kāyaṃ kāyena yojaya | rāvaṇānugamiṣyāmi gatiṃ bharturmahātmanaḥ || 32 ||
इतिव दुःखसन्तप्ता विललापायतेक्षणा । भर्तुः शिरो धनुसश्चैव ददर्श जनकात्मजा ।। 33 ।।
itiva duḥkhasantaptā vilalāpāyatekṣaṇā | bhartuḥ śiro dhanusaścaiva dadarśa janakātmajā || 33 ||
एवं लालप्यमानायां सीतायां तत्र राक्षसः । अभिचक्राम भर्तारमनीकस्थः कृताञ्जलिः ।। 34 ।।
evaṃ lālapyamānāyāṃ sītāyāṃ tatra rākṣasaḥ | abhicakrāma bhartāramanīkasthaḥ kṛtāñjaliḥ || 34 ||
विजयस्वार्यपुत्रेति सोऽभिवाद्य प्रसाद्य च । न्यवेदयदनुप्राप्तं प्रहस्तं वाहिनीपतिम् ।। 35 ।।
vijayasvāryaputreti so'bhivādya prasādya ca | nyavedayadanuprāptaṃ prahastaṃ vāhinīpatim || 35 ||
अमात्यैः सहितः सर्वैः प्रहस्तः समुपस्थितः । किं चिदात्ययिकं कार्यं तेषां त्वं दर्शनं कुरु ।। 36 ।।
amātyaiḥ sahitaḥ sarvaiḥ prahastaḥ samupasthitaḥ | kiṃ cidātyayikaṃ kāryaṃ teṣāṃ tvaṃ darśanaṃ kuru || 36 ||
नूनमस्ति महाराज राजभावात् क्षमान्वितं । किञ्चिदात्ययिकं कार्यं तेषां त्वं दर्शनं कुरु ।। 37 ।।
nūnamasti mahārāja rājabhāvāt kṣamānvitaṃ | kiñcidātyayikaṃ kāryaṃ teṣāṃ tvaṃ darśanaṃ kuru || 37 ||
एतच्छ्रुत्वा दशग्रीवो राक्षसप्रतिवेदितम् । अशोकवनिकां त्यक्त्वा मन्त्रिणां दर्शनं ययौ ।। 38 ।।
etacchrutvā daśagrīvo rākṣasaprativeditam | aśokavanikāṃ tyaktvā mantriṇāṃ darśanaṃ yayau || 38 ||
स तु सर्वं समर्थ्यैव मन्त्रिभिः कृत्यमात्मनः । सभां प्रविश्य विदधे विदित्वा रामविक्रमम् ।। 39 ।।
sa tu sarvaṃ samarthyaiva mantribhiḥ kṛtyamātmanaḥ | sabhāṃ praviśya vidadhe viditvā rāmavikramam || 39 ||
अन्तर्धानं तु तच्छीर्षं तच्च कार्मुकमुत्तमम् । जगाम रावणस्यैव निर्याणसमनन्तरम् ।। 40 ।।
antardhānaṃ tu tacchīrṣaṃ tacca kārmukamuttamam | jagāma rāvaṇasyaiva niryāṇasamanantaram || 40 ||
राक्षसेन्द्रस्तु तैः सार्धं मन्त्रिभिर्भीमविक्रमैः । समर्थयामास तदा रामकार्यविनिश्चयम् ।। 41 ।।
rākṣasendrastu taiḥ sārdhaṃ mantribhirbhīmavikramaiḥ | samarthayāmāsa tadā rāmakāryaviniścayam || 41 ||
अविदूरस्थितान्सर्वान्बलाध्यक्षान्हितैषिणः । अब्रवीत्कालसदृशो रावणो राक्षसाधिपः ।। 42 ।।
avidūrasthitānsarvānbalādhyakṣānhitaiṣiṇaḥ | abravītkālasadṛśo rāvaṇo rākṣasādhipaḥ || 42 ||
शीघ्रं भेरीनिनादेन स्फुटकोणाहतेन मे । समानयध्वं सैन्यानि वक्तव्यं च न कारणम् ।। 43 ।।
śīghraṃ bherīninādena sphuṭakoṇāhatena me | samānayadhvaṃ sainyāni vaktavyaṃ ca na kāraṇam || 43 ||
ततस्तथेति प्रतिगृह्य तद्वचो बलाधिपास्ते महदात्मनो बलम् । समानयंश्चैव समागतं च ते न्यवेदयन्भर्तरि युद्धकाङ्क्षिणि ।। 44 ।।
tatastatheti pratigṛhya tadvaco balādhipāste mahadātmano balam | samānayaṃścaiva samāgataṃ ca te nyavedayanbhartari yuddhakāṅkṣiṇi || 44 ||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
