युध्यमानौ ततो दृष्ट्वा प्रसक्तौ नरराक्षसौ। प्रभिन्नाविव मातङ्गौ परस्परजयैषिणौ॥ १॥
yudhyamānau tato dṛṣṭvā prasaktau nararākṣasau| prabhinnāviva mātaṅgau parasparajayaiṣiṇau|| 1||
तयोर्युद्धं द्रष्टुकामो वरचापधरो बली। शूरः स रावणभ्राता तस्थौ संग्राममूर्धनि॥ २॥
tayoryuddhaṃ draṣṭukāmo varacāpadharo balī| śūraḥ sa rāvaṇabhrātā tasthau saṃgrāmamūrdhani|| 2||
ततो विस्फारयामास महद् धनुरवस्थितः। उत्ससर्ज च तीक्ष्णाग्रान् राक्षसेषु महाशरान्॥ ३॥
tato visphārayāmāsa mahad dhanuravasthitaḥ| utsasarja ca tīkṣṇāgrān rākṣaseṣu mahāśarān|| 3||
ते शराः शिखिसंस्पर्शा निपतन्तः समाहिताः। राक्षसान् द्रावयामासुर्वज्राणीव महागिरीन्॥ ४॥
te śarāḥ śikhisaṃsparśā nipatantaḥ samāhitāḥ| rākṣasān drāvayāmāsurvajrāṇīva mahāgirīn|| 4||
विभीषणस्यानुचरास्तेऽपि शूलासिपट्टिशैः। चिच्छिदुः समरे वीरान् राक्षसान् राक्षसोत्तमाः॥ ५॥
vibhīṣaṇasyānucarāste'pi śūlāsipaṭṭiśaiḥ| cicchiduḥ samare vīrān rākṣasān rākṣasottamāḥ|| 5||
राक्षसैस्तैः परिवृतः स तदा तु विभीषणः। बभौ मध्ये प्रधृष्टानां कलभानामिव द्विपः॥ ६॥
rākṣasaistaiḥ parivṛtaḥ sa tadā tu vibhīṣaṇaḥ| babhau madhye pradhṛṣṭānāṃ kalabhānāmiva dvipaḥ|| 6||
ततः संचोदमानो वै हरीन् रक्षोवधप्रियान्। उवाच वचनं काले कालज्ञो रक्षसां वरः॥ ७॥
tataḥ saṃcodamāno vai harīn rakṣovadhapriyān| uvāca vacanaṃ kāle kālajño rakṣasāṃ varaḥ|| 7||
एकोऽयं राक्षसेन्द्रस्य परायणमवस्थितः। एतच्छेषं बलं तस्य किं तिष्ठत हरीश्वराः॥ ८॥
eko'yaṃ rākṣasendrasya parāyaṇamavasthitaḥ| etaccheṣaṃ balaṃ tasya kiṃ tiṣṭhata harīśvarāḥ|| 8||
अस्मिंश्च निहते पापे राक्षसे रणमूर्धनि। रावणं वर्जयित्वा तु शेषमस्य बलं हतम्॥ ९॥
asmiṃśca nihate pāpe rākṣase raṇamūrdhani| rāvaṇaṃ varjayitvā tu śeṣamasya balaṃ hatam|| 9||
प्रहस्तो निहतो वीरो निकुम्भश्च महाबलः। कुम्भकर्णश्च कुम्भश्च धूम्राक्षश्च निशाचरः॥ १०॥
prahasto nihato vīro nikumbhaśca mahābalaḥ| kumbhakarṇaśca kumbhaśca dhūmrākṣaśca niśācaraḥ|| 10||
जम्बुमाली महामाली तीक्ष्णवेगोऽशनिप्रभः। सुप्तघ्नो यज्ञकोपश्च वज्रदंष्ट्रश्च राक्षसः॥ ११॥
jambumālī mahāmālī tīkṣṇavego'śaniprabhaḥ| suptaghno yajñakopaśca vajradaṃṣṭraśca rākṣasaḥ|| 11||
संह्रादी विकटोऽरिघ्नस्तपनो मन्द एव च। प्रघासः प्रघसश्चैव प्रजङ्घो जङ्घ एव च॥ १२॥
saṃhrādī vikaṭo'righnastapano manda eva ca| praghāsaḥ praghasaścaiva prajaṅgho jaṅgha eva ca|| 12||
अग्निकेतुश्च दुर्धर्षो रश्मिकेतुश्च वीर्यवान्। विद्युज्जिह्वो द्विजिह्वश्च सूर्यशत्रुश्च राक्षसः॥ १३॥
agniketuśca durdharṣo raśmiketuśca vīryavān| vidyujjihvo dvijihvaśca sūryaśatruśca rākṣasaḥ|| 13||
अकम्पनः सुपार्श्वश्च चक्रमाली च राक्षसः। कम्पनः सत्त्ववन्तौ तौ देवान्तकनरान्तकौ॥ १४॥
akampanaḥ supārśvaśca cakramālī ca rākṣasaḥ| kampanaḥ sattvavantau tau devāntakanarāntakau|| 14||
एतान् निहत्यातिबलान् बहून् राक्षससत्तमान्। बाहुभ्यां सागरं तीर्त्वा लङ्घ्यतां गोष्पदं लघु॥ १५॥
etān nihatyātibalān bahūn rākṣasasattamān| bāhubhyāṃ sāgaraṃ tīrtvā laṅghyatāṃ goṣpadaṃ laghu|| 15||
एतावदेव शेषं वो जेतव्यमिति वानराः। हताः सर्वे समागम्य राक्षसा बलदर्पिताः॥ १६॥
etāvadeva śeṣaṃ vo jetavyamiti vānarāḥ| hatāḥ sarve samāgamya rākṣasā baladarpitāḥ|| 16||
अयुक्तं निधनं कर्तुं पुत्रस्य जनितुर्मम। घृणामपास्य रामार्थे निहन्यां भ्रातुरात्मजम्॥ १७॥
ayuktaṃ nidhanaṃ kartuṃ putrasya janiturmama| ghṛṇāmapāsya rāmārthe nihanyāṃ bhrāturātmajam|| 17||
हन्तुकामस्य मे बाष्पं चक्षुश्चैव निरुध्यति। तमेवैष महाबाहुर्लक्ष्मणः शमयिष्यति॥ १८॥
hantukāmasya me bāṣpaṃ cakṣuścaiva nirudhyati| tamevaiṣa mahābāhurlakṣmaṇaḥ śamayiṣyati|| 18||
वानरा घ्नत सम्भूय भृत्यानस्य समीपगान्। इति तेनातियशसा राक्षसेनाभिचोदिताः॥ १९॥
vānarā ghnata sambhūya bhṛtyānasya samīpagān| iti tenātiyaśasā rākṣasenābhicoditāḥ|| 19||
वानरेन्द्रा जहृषिरे लाङ्गूलानि च विव्यधुः। ततस्तु कपिशार्दूलाः क्ष्वेडन्तश्च पुनः पुनः। मुमुचुर्विविधान् नादान् मेघान् दृष्ट्वेव बर्हिणः॥ २०॥
vānarendrā jahṛṣire lāṅgūlāni ca vivyadhuḥ| tatastu kapiśārdūlāḥ kṣveḍantaśca punaḥ punaḥ| mumucurvividhān nādān meghān dṛṣṭveva barhiṇaḥ|| 20||
जाम्बवानपि तैः सर्वैः स्वयूथ्यैरभिसंवृतः। तेऽश्मभिस्ताडयामासुर्नखैर्दन्तैश्च राक्षसान्॥ २१॥
jāmbavānapi taiḥ sarvaiḥ svayūthyairabhisaṃvṛtaḥ| te'śmabhistāḍayāmāsurnakhairdantaiśca rākṣasān|| 21||
निघ्नन्तमृक्षाधिपतिं राक्षसास्ते महाबलाः। परिवव्रुर्भयं त्यक्त्वा तमनेकविधायुधाः॥ २२॥
nighnantamṛkṣādhipatiṃ rākṣasāste mahābalāḥ| parivavrurbhayaṃ tyaktvā tamanekavidhāyudhāḥ|| 22||
शरैः परशुभिस्तीक्ष्णैः पट्टिशैर्यष्टितोमरैः। जाम्बवन्तं मृधे जघ्नुर्निघ्नन्तं राक्षसीं चमूम्॥ २३॥
śaraiḥ paraśubhistīkṣṇaiḥ paṭṭiśairyaṣṭitomaraiḥ| jāmbavantaṃ mṛdhe jaghnurnighnantaṃ rākṣasīṃ camūm|| 23||
स सम्प्रहारस्तुमुलः संजज्ञे कपिरक्षसाम्। देवासुराणां क्रुद्धानां यथा भीमो महास्वनः॥ २४॥
sa samprahārastumulaḥ saṃjajñe kapirakṣasām| devāsurāṇāṃ kruddhānāṃ yathā bhīmo mahāsvanaḥ|| 24||
हनूमानपि संक्रुद्धः सालमुत्पाट्य पर्वतात्। स लक्ष्मणं स्वयं पृष्ठादवरोप्य महामनाः॥ २५॥
hanūmānapi saṃkruddhaḥ sālamutpāṭya parvatāt| sa lakṣmaṇaṃ svayaṃ pṛṣṭhādavaropya mahāmanāḥ|| 25||
रक्षसां कदनं चक्रे दुरासादः सहस्रशः। स दत्त्वा तुमुलं युद्धं पितृव्यस्येन्द्रजिद् बली॥ २६॥
rakṣasāṃ kadanaṃ cakre durāsādaḥ sahasraśaḥ| sa dattvā tumulaṃ yuddhaṃ pitṛvyasyendrajid balī|| 26||
लक्ष्मणं परवीरघ्नः पुनरेवाभ्यधावत। तौ प्रयुद्धौ तदा वीरौ मृधे लक्ष्मणराक्षसौ॥ २७॥
lakṣmaṇaṃ paravīraghnaḥ punarevābhyadhāvata| tau prayuddhau tadā vīrau mṛdhe lakṣmaṇarākṣasau|| 27||
शरौघानभिवर्षन्तौ जघ्नतुस्तौ परस्परम्। अभीक्ष्णमन्तर्दधतुः शरजालैर्महाबलौ॥ २८॥
śaraughānabhivarṣantau jaghnatustau parasparam| abhīkṣṇamantardadhatuḥ śarajālairmahābalau|| 28||
चन्द्रादित्याविवोष्णान्ते यथा मेघैस्तरस्विनौ। नह्यादानं न संधानं धनुषो वा परिग्रहः॥ २९॥
candrādityāvivoṣṇānte yathā meghaistarasvinau| nahyādānaṃ na saṃdhānaṃ dhanuṣo vā parigrahaḥ|| 29||
न विप्रमोक्षो बाणानां न विकर्षो न विग्रहः। न मुष्टिप्रतिसंधानं न लक्ष्यप्रतिपादनम्॥ ३०॥
na vipramokṣo bāṇānāṃ na vikarṣo na vigrahaḥ| na muṣṭipratisaṃdhānaṃ na lakṣyapratipādanam|| 30||
अदृश्यत तयोस्तत्र युध्यतोः पाणिलाघवात्। चापवेगप्रयुक्तैश्च बाणजालैः समन्ततः॥ ३१॥
adṛśyata tayostatra yudhyatoḥ pāṇilāghavāt| cāpavegaprayuktaiśca bāṇajālaiḥ samantataḥ|| 31||
अन्तरिक्षेऽभिसम्पन्ने न रूपाणि चकाशिरे। लक्ष्मणो रावणिं प्राप्य रावणिश्चापि लक्ष्मणम्॥ ३२॥
antarikṣe'bhisampanne na rūpāṇi cakāśire| lakṣmaṇo rāvaṇiṃ prāpya rāvaṇiścāpi lakṣmaṇam|| 32||
अव्यवस्था भवत्युग्रा ताभ्यामन्योन्यविग्रहे। ताभ्यामुभाभ्यां तरसा प्रसृष्टैर्विशिखैः शितैः॥ ३३॥
avyavasthā bhavatyugrā tābhyāmanyonyavigrahe| tābhyāmubhābhyāṃ tarasā prasṛṣṭairviśikhaiḥ śitaiḥ|| 33||
निरन्तरमिवाकाशं बभूव तमसा वृतम्। तैः पतद्भिश्च बहुभिस्तयोः शरशतैः शितैः॥ ३४॥
nirantaramivākāśaṃ babhūva tamasā vṛtam| taiḥ patadbhiśca bahubhistayoḥ śaraśataiḥ śitaiḥ|| 34||
दिशश्च प्रदिशश्चैव बभूवुः शरसंकुलाः। तमसा पिहितं सर्वमासीत् प्रतिभयं महत्॥ ३५॥
diśaśca pradiśaścaiva babhūvuḥ śarasaṃkulāḥ| tamasā pihitaṃ sarvamāsīt pratibhayaṃ mahat|| 35||
अस्तं गते सहस्रांशौ संवृते तमसा च वै। रुधिरौघा महानद्यः प्रावर्तन्त सहस्रशः॥ ३६॥
astaṃ gate sahasrāṃśau saṃvṛte tamasā ca vai| rudhiraughā mahānadyaḥ prāvartanta sahasraśaḥ|| 36||
क्रव्यादा दारुणा वाग्भिश्चिक्षिपुर्भीमनिःस्वनान्। न तदानीं ववौ वायुर्न च जज्वाल पावकः॥ ३७॥
kravyādā dāruṇā vāgbhiścikṣipurbhīmaniḥsvanān| na tadānīṃ vavau vāyurna ca jajvāla pāvakaḥ|| 37||
स्वस्त्यस्तु लोकेभ्य इति जजल्पुस्ते महर्षयः। सम्पेतुश्चात्र संतप्ता गन्धर्वाः सह चारणैः॥ ३८॥
svastyastu lokebhya iti jajalpuste maharṣayaḥ| sampetuścātra saṃtaptā gandharvāḥ saha cāraṇaiḥ|| 38||
अथ राक्षससिंहस्य कृष्णान् कनकभूषणान्। शरैश्चतुर्भिः सौमित्रिर्विव्याध चतुरो हयान्॥ ३९॥
atha rākṣasasiṃhasya kṛṣṇān kanakabhūṣaṇān| śaraiścaturbhiḥ saumitrirvivyādha caturo hayān|| 39||
ततोऽपरेण भल्लेन पीतेन निशितेन च। सम्पूर्णायतमुक्तेन सुपत्रेण सुवर्चसा॥ ४०॥
tato'pareṇa bhallena pītena niśitena ca| sampūrṇāyatamuktena supatreṇa suvarcasā|| 40||
महेन्द्राशनिकल्पेन सूतस्य विचरिष्यतः। स तेन बाणाशनिना तलशब्दानुनादिना॥ ४१॥
mahendrāśanikalpena sūtasya vicariṣyataḥ| sa tena bāṇāśaninā talaśabdānunādinā|| 41||
लाघवाद् राघवः श्रीमान् शिरः कायादपाहरत्। स यन्तरि महातेजा हते मन्दोदरीसुतः॥ ४२॥
lāghavād rāghavaḥ śrīmān śiraḥ kāyādapāharat| sa yantari mahātejā hate mandodarīsutaḥ|| 42||
स्वयं सारथ्यमकरोत् पुनश्च धनुरस्पृशत्। तदद्भुतमभूत् तत्र सारथ्यं पश्यतां युधि॥ ४३॥
svayaṃ sārathyamakarot punaśca dhanuraspṛśat| tadadbhutamabhūt tatra sārathyaṃ paśyatāṃ yudhi|| 43||
हयेषु व्यग्रहस्तं तं विव्याध निशितैः शरैः। धनुष्यथ पुनर्व्यग्रं हयेषु मुमुचे शरान्॥ ४४॥
hayeṣu vyagrahastaṃ taṃ vivyādha niśitaiḥ śaraiḥ| dhanuṣyatha punarvyagraṃ hayeṣu mumuce śarān|| 44||
छिद्रेषु तेषु बाणौघैर्विचरन्तमभीतवत्। अर्दयामास समरे सौमित्रिः शीघ्रकृत्तमः॥ ४५॥
chidreṣu teṣu bāṇaughairvicarantamabhītavat| ardayāmāsa samare saumitriḥ śīghrakṛttamaḥ|| 45||
निहतं सारथिं दृष्ट्वा समरे रावणात्मजः। प्रजहौ समरोद्धर्षं विषण्णः स बभूव ह॥ ४६॥
nihataṃ sārathiṃ dṛṣṭvā samare rāvaṇātmajaḥ| prajahau samaroddharṣaṃ viṣaṇṇaḥ sa babhūva ha|| 46||
विषण्णवदनं दृष्ट्वा राक्षसं हरियूथपाः। ततः परमसंहृष्टा लक्ष्मणं चाभ्यपूजयन्॥ ४७॥
viṣaṇṇavadanaṃ dṛṣṭvā rākṣasaṃ hariyūthapāḥ| tataḥ paramasaṃhṛṣṭā lakṣmaṇaṃ cābhyapūjayan|| 47||
ततः प्रमाथी रभसः शरभो गन्धमादनः। अमृष्यमाणाश्चत्वारश्चक्रुर्वेगं हरीश्वराः॥ ४८॥
tataḥ pramāthī rabhasaḥ śarabho gandhamādanaḥ| amṛṣyamāṇāścatvāraścakrurvegaṃ harīśvarāḥ|| 48||
ते चास्य हयमुख्येषु तूर्णमुत्पत्य वानराः। चतुर्षु सुमहावीर्या निपेतुर्भीमविक्रमाः॥ ४९॥
te cāsya hayamukhyeṣu tūrṇamutpatya vānarāḥ| caturṣu sumahāvīryā nipeturbhīmavikramāḥ|| 49||
तेषामधिष्ठितानां तैर्वानरैः पर्वतोपमैः। मुखेभ्यो रुधिरं व्यक्तं हयानां समवर्तत॥ ५०॥
teṣāmadhiṣṭhitānāṃ tairvānaraiḥ parvatopamaiḥ| mukhebhyo rudhiraṃ vyaktaṃ hayānāṃ samavartata|| 50||
ते हया मथिता भग्ना व्यसवो धरणीं गताः। ते निहत्य हयांस्तस्य प्रमथ्य च महारथम्। पुनरुत्पत्य वेगेन तस्थुर्लक्ष्मणपार्श्वतः॥ ५१॥
te hayā mathitā bhagnā vyasavo dharaṇīṃ gatāḥ| te nihatya hayāṃstasya pramathya ca mahāratham| punarutpatya vegena tasthurlakṣmaṇapārśvataḥ|| 51||
स हताश्वादवप्लुत्य रथान्मथितसारथिः। शरवर्षेण सौमित्रिमभ्यधावत रावणिः॥ ५२॥
sa hatāśvādavaplutya rathānmathitasārathiḥ| śaravarṣeṇa saumitrimabhyadhāvata rāvaṇiḥ|| 52||
ततो महेन्द्रप्रतिमः स लक्ष्मणःपदातिनं तं निहतैर्हयोत्तमैः। सृजन्तमाजौ निशितान् शरोत्तमान्भृशं तदा बाणगणैर्व्यदारयत्॥ ५३॥
tato mahendrapratimaḥ sa lakṣmaṇaḥpadātinaṃ taṃ nihatairhayottamaiḥ| sṛjantamājau niśitān śarottamānbhṛśaṃ tadā bāṇagaṇairvyadārayat|| 53||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
