Artha Shastra

Chaturtho Adhikarana - Adhyaya 6

Seizure of Criminals on suspicion or in the very act

ॐ श्री परमात्मने नमः

This overlay will guide you through the buttons:

संस्कृत्म
A English
सिद्ध-प्रयोगादूर्ध्वं शङ्का-रूप-कर्म-अभिग्रहः ।। ०४.६.०१ ।।
siddha-prayogādūrdhvaṃ śaṅkā-rūpa-karma-abhigrahaḥ || 04.6.01 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   1

क्षीण-दाय-कुटुम्बम् । अल्प-निर्वेशं । विपरीत-देश-जाति-गोत्र-नाम-कर्म-अपदेशं । प्रच्छन्न-वृत्ति-कर्माणं । ।। ०४.६.०२अ ।।
kṣīṇa-dāya-kuṭumbam | alpa-nirveśaṃ | viparīta-deśa-jāti-gotra-nāma-karma-apadeśaṃ | pracchanna-vṛtti-karmāṇaṃ | || 04.6.02a ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   2

मांस-सुरा-भक्ष्य-भोजन-गन्ध-माल्य-वस्त्र-विभूषणेषु प्रसक्तम् । अतिव्यय-कर्तारं । पुंश्चली-द्यूत-शौण्डिकेषु प्रसक्तम् । ।। ०४.६.०२ब ।।
māṃsa-surā-bhakṣya-bhojana-gandha-mālya-vastra-vibhūṣaṇeṣu prasaktam | ativyaya-kartāraṃ | puṃścalī-dyūta-śauṇḍikeṣu prasaktam | || 04.6.02ba ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   3

अभीक्ष्ण-प्रवासिनम् । अविज्ञात-स्थान-गमनम् । एकान्त-अरण्य-निष्कुट-विकाल-चारिणं । प्रच्छन्ने स-आमिषे वा देशे बहु-मन्त्र-संनिपातं । ।। ०४.६.०२क ।।
abhīkṣṇa-pravāsinam | avijñāta-sthāna-gamanam | ekānta-araṇya-niṣkuṭa-vikāla-cāriṇaṃ | pracchanne sa-āmiṣe vā deśe bahu-mantra-saṃnipātaṃ | || 04.6.02ka ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   4

सद्यः-क्षत-व्रणानां गूढ-प्रतीकार-कारयितारम् । अन्तर्-गृह-नित्यम् । अभ्यधिगन्तारं । कान्ता-परं । ।। ०४.६.०२ड ।।
sadyaḥ-kṣata-vraṇānāṃ gūḍha-pratīkāra-kārayitāram | antar-gṛha-nityam | abhyadhigantāraṃ | kāntā-paraṃ | || 04.6.02ḍa ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   5

पर-परिग्रहाणां पर-स्त्री-द्रव्य-वेश्मनां अभीक्ष्ण-प्रष्टारं । कुत्सित-कर्म-शास्त्र-उपकरण-संसर्गं । ।। ०४.६.०२ए ।।
para-parigrahāṇāṃ para-strī-dravya-veśmanāṃ abhīkṣṇa-praṣṭāraṃ | kutsita-karma-śāstra-upakaraṇa-saṃsargaṃ | || 04.6.02e ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   6

विरात्रे छन्न-कुड्यच्-छाया-संचारिणं । विरूप-द्रव्याणां अदेश-काल-विक्रेतारं । जात-वैरशयं । हीन-कर्म-जातिं । ।। ०४.६.०२फ़् ।।
virātre channa-kuḍyac-chāyā-saṃcāriṇaṃ | virūpa-dravyāṇāṃ adeśa-kāla-vikretāraṃ | jāta-vairaśayaṃ | hīna-karma-jātiṃ | || 04.6.02pha़् ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   7

विगूहमान-रूपं । लिङ्गेनऽलिङ्गिनं । लिङ्गिनं वा भिन्न-आचारं । पूर्व-कृत-अपदानं । स्व-कर्मभिरपदिष्टं । ।। ०४.६.०२ग् ।।
vigūhamāna-rūpaṃ | liṅgena'liṅginaṃ | liṅginaṃ vā bhinna-ācāraṃ | pūrva-kṛta-apadānaṃ | sva-karmabhirapadiṣṭaṃ | || 04.6.02g ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   8

नागरिक-महा-मात्र-दर्शने गुहमानं अपसरन्तं अनुच्छ्वास-उपवेशिनं आविग्नं शुष्क-भिन्न-स्वर-मुख-वर्णं । ।। ०४.६.०२ह् ।।
nāgarika-mahā-mātra-darśane guhamānaṃ apasarantaṃ anucchvāsa-upaveśinaṃ āvignaṃ śuṣka-bhinna-svara-mukha-varṇaṃ | || 04.6.02h ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   9

शस्त्र-हस्त-मनुष्य-सम्पात-त्रासिनं । हिंस्र-स्तेन-निधि-निक्षेप-अपहार-पर-प्रयोग-गूढ-आजीविनां अन्यतमं शङ्केत इति शङ्का-अभिग्रहः ।। ०४.६.०२इ ।।
śastra-hasta-manuṣya-sampāta-trāsinaṃ | hiṃsra-stena-nidhi-nikṣepa-apahāra-para-prayoga-gūḍha-ājīvināṃ anyatamaṃ śaṅketa iti śaṅkā-abhigrahaḥ || 04.6.02i ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   10

रूप-अभिग्रहस्तु नष्ट-अपहृतं अविद्यमानं तज्-जात-व्यवहारिषु निवेदयेत् ।। ०४.६.०३ ।।
rūpa-abhigrahastu naṣṭa-apahṛtaṃ avidyamānaṃ taj-jāta-vyavahāriṣu nivedayet || 04.6.03 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   11

तच्चेन्निवेदितं आसाद्य प्रच्छादयेयुः साचिव्य-कर-दोषं आप्नुयुः ।। ०४.६.०४ ।।
taccenniveditaṃ āsādya pracchādayeyuḥ sācivya-kara-doṣaṃ āpnuyuḥ || 04.6.04 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   12

अजानन्तोअस्य द्रव्यस्यातिसर्गेण मुच्येरन् ।। ०४.६.०५ ।।
ajānantoasya dravyasyātisargeṇa mucyeran || 04.6.05 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   13

न चानिवेद्य संस्था-अध्यक्षस्य पुराण-भाण्डानां आधानं विक्रयं वा कुर्युः ।। ०४.६.०६ ।।
na cānivedya saṃsthā-adhyakṣasya purāṇa-bhāṇḍānāṃ ādhānaṃ vikrayaṃ vā kuryuḥ || 04.6.06 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   14

तच्चेन्निवेदितं आसाद्येत । रूप-अभिगृहीतं आगमं पृच्छेत्"कुतस्ते लब्धम्" इति ।। ०४.६.०७ ।।
taccenniveditaṃ āsādyeta | rūpa-abhigṛhītaṃ āgamaṃ pṛcchet"kutaste labdham" iti || 04.6.07 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   15

स चेत्ब्रूयात्"दायाद्यादवाप्तम् । अमुष्माल्लब्धं क्रीतं कारितं आधि-प्रच्छन्नम् । अयं अस्य देशः कालश्चौपसम्प्राप्तेः । अयं अस्यार्घः प्रमाणं लक्षणं मूल्यं च" इति । तस्यऽगम-समाधौ मुच्येत ।। ०४.६.०८ ।।
sa cetbrūyāt"dāyādyādavāptam | amuṣmāllabdhaṃ krītaṃ kāritaṃ ādhi-pracchannam | ayaṃ asya deśaḥ kālaścaupasamprāpteḥ | ayaṃ asyārghaḥ pramāṇaṃ lakṣaṇaṃ mūlyaṃ ca" iti | tasya'gama-samādhau mucyeta || 04.6.08 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   16

नाष्टिकश्चेत्तदेव प्रतिसंदध्यात् । यस्या पूर्वो दीर्घश्च परिभोगः शुचिर्वा देशस्तस्य द्रव्यं इति विद्यात् ।। ०४.६.०९ ।।
nāṣṭikaścettadeva pratisaṃdadhyāt | yasyā pūrvo dīrghaśca paribhogaḥ śucirvā deśastasya dravyaṃ iti vidyāt || 04.6.09 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   17

चतुष्पद-द्विपदानां अपि हि रूप-लिङ्ग-सामान्यं भवति । किं अङ्ग पुनरेक-योनि-द्रव्य-कर्तृ-प्रसूतानां कुप्य-आभरण-भाण्डानां इति ।। ०४.६.१० ।।
catuṣpada-dvipadānāṃ api hi rūpa-liṅga-sāmānyaṃ bhavati | kiṃ aṅga punareka-yoni-dravya-kartṛ-prasūtānāṃ kupya-ābharaṇa-bhāṇḍānāṃ iti || 04.6.10 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   18

स चेद्ब्रूयात्"याचितकं अवक्रीतकं आहितकं निक्षेपं उपनिधिं वैयावृत्य-कर्म वाअमुष्य" इति । तस्यापसार-प्रतिसंधानेन मुच्येत ।। ०४.६.११ ।।
sa cedbrūyāt"yācitakaṃ avakrītakaṃ āhitakaṃ nikṣepaṃ upanidhiṃ vaiyāvṛtya-karma vāamuṣya" iti | tasyāpasāra-pratisaṃdhānena mucyeta || 04.6.11 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   19

नएवम् इत्यपसारो वा ब्रूयात् । रूप-अभिगृहीतः परस्य दान-कारणं आत्मनः प्रतिग्रह-कारणं उपलिङ्गनं वा दायक-दापक-निबन्धक-प्रतिग्राहक-उपद्रष्टृभिरुपश्रोतृभिर्वा प्रतिसमानयेत् ।। ०४.६.१२ ।।
naevam ityapasāro vā brūyāt | rūpa-abhigṛhītaḥ parasya dāna-kāraṇaṃ ātmanaḥ pratigraha-kāraṇaṃ upaliṅganaṃ vā dāyaka-dāpaka-nibandhaka-pratigrāhaka-upadraṣṭṛbhirupaśrotṛbhirvā pratisamānayet || 04.6.12 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   20

उज्झित-प्रनष्ट-निष्पतित-उपलब्धस्य देश-काल-लाभ-उपलिङ्गनेन शुद्धिः ।। ०४.६.१३ ।।
ujjhita-pranaṣṭa-niṣpatita-upalabdhasya deśa-kāla-lābha-upaliṅganena śuddhiḥ || 04.6.13 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   21

अशुद्धस्तच्च तावच्च दण्डं दद्यात् ।। ०४.६.१४ ।।
aśuddhastacca tāvacca daṇḍaṃ dadyāt || 04.6.14 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   22

अन्यथा स्तेय-दण्डं भजेत इति रूप-अभिग्रहः । ।। ०४.६.१५ ।।
anyathā steya-daṇḍaṃ bhajeta iti rūpa-abhigrahaḥ | || 04.6.15 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   23

कर्म-अभिग्रहस्तु मुषित-वेश्मनः प्रवेश-निष्कसनं अद्वारेण । द्वारस्य संधिना बीजेन वा वेधम् । उत्तम-अगारस्य जाल-वात-अयन-नीप्र-वेधम् । आरोहण-अवतरणे च कुड्यस्य वेधम् । उपखननं वा गूढ-द्रव्य-निक्षेपण-ग्रहण-उपायम् । उपदेश-उपलभ्यं अभ्यन्तरच्-छेद-उत्कर-परिमर्द-उपकरणं अभ्यन्तर-कृतं विद्यात् ।। ०४.६.१६ ।।
karma-abhigrahastu muṣita-veśmanaḥ praveśa-niṣkasanaṃ advāreṇa | dvārasya saṃdhinā bījena vā vedham | uttama-agārasya jāla-vāta-ayana-nīpra-vedham | ārohaṇa-avataraṇe ca kuḍyasya vedham | upakhananaṃ vā gūḍha-dravya-nikṣepaṇa-grahaṇa-upāyam | upadeśa-upalabhyaṃ abhyantarac-cheda-utkara-parimarda-upakaraṇaṃ abhyantara-kṛtaṃ vidyāt || 04.6.16 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   24

विपर्यये बाह्य-कृतम् । उभयत उभय-कृतं ।। ०४.६.१७ ।।
viparyaye bāhya-kṛtam | ubhayata ubhaya-kṛtaṃ || 04.6.17 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   25

अभ्यन्तर-कृते पुरुषं आसन्नं व्यसनिनं क्रूर-सहायं तस्कर-उपकरण-संसर्गं । स्त्रियं वा दरिद्र-कुलां अन्य-प्रसक्तां वा । ।। ०४.६.१८अ ।।
abhyantara-kṛte puruṣaṃ āsannaṃ vyasaninaṃ krūra-sahāyaṃ taskara-upakaraṇa-saṃsargaṃ | striyaṃ vā daridra-kulāṃ anya-prasaktāṃ vā | || 04.6.18a ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   26

परिचारक-जनं वा तद्-विध-आचारम् । अतिस्वप्नं । निद्रा-क्लान्तम् । आविग्नं- शुष्क-भिन्न-स्वर-मुख-वर्णम् । अनवस्थितम् । ।। ०४.६.१८ब ।।
paricāraka-janaṃ vā tad-vidha-ācāram | atisvapnaṃ | nidrā-klāntam | āvignaṃ- śuṣka-bhinna-svara-mukha-varṇam | anavasthitam | || 04.6.18ba ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   27

अतिप्रलापिनम् । उच्च-आरोहण-संरब्ध-गात्रं । विलून-निघृष्ट-भिन्न-पाटित-शरीर-वस्त्रं । जात-किण-संरब्ध-हस्त-पादं । ।। ०४.६.१८क ।।
atipralāpinam | ucca-ārohaṇa-saṃrabdha-gātraṃ | vilūna-nighṛṣṭa-bhinna-pāṭita-śarīra-vastraṃ | jāta-kiṇa-saṃrabdha-hasta-pādaṃ | || 04.6.18ka ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   28

पांसु-पूर्ण-केश-नखं विलून-भुग्न-केश-नखं वा । सम्यक्-स्नात-अनुलिप्तं तैल-प्रमृष्ट-गात्रं सद्यो-दौत-हस्त-पादं वा । ।। ०४.६.१८ड ।।
pāṃsu-pūrṇa-keśa-nakhaṃ vilūna-bhugna-keśa-nakhaṃ vā | samyak-snāta-anuliptaṃ taila-pramṛṣṭa-gātraṃ sadyo-dauta-hasta-pādaṃ vā | || 04.6.18ḍa ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   29

पांसु-पिच्छिलेषु तुल्य-पाद-पद-निक्षेपं । प्रवेश-निष्कसनयोर्वा तुल्य-माल्य-मद्य-गन्ध-वस्त्रच्-छेद-विलेपन-स्वेदं परीक्षेत ।। ०४.६.१८ए ।।
pāṃsu-picchileṣu tulya-pāda-pada-nikṣepaṃ | praveśa-niṣkasanayorvā tulya-mālya-madya-gandha-vastrac-cheda-vilepana-svedaṃ parīkṣeta || 04.6.18e ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   30

चोरं पारदारिकं वा विद्यात् ।। ०४.६.१९ ।।
coraṃ pāradārikaṃ vā vidyāt || 04.6.19 ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   31

सगोप-स्थानिको बाह्यं प्रदेष्टा चोर-मार्गणं । ।। ०४.६.२०अ ब ।।
sagopa-sthāniko bāhyaṃ pradeṣṭā cora-mārgaṇaṃ | || 04.6.20a ba ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   32

कुर्यान्नागरिकश्चान्तर्-दुर्गे निर्दिष्ट-हेतुभिः ।। ०४.६.२०च्द् ।।
kuryānnāgarikaścāntar-durge nirdiṣṭa-hetubhiḥ || 04.6.20cd ||

Samhita : 

Adhyaya:   Chaurtho-Adhikarana

Shloka :   33

ॐ श्री परमात्मने नमः

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

Gyaandweep Gyaandweep

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In