Gyaandweep | Kautilya Arthashastra Dashamo Adhikarana, Adhyaya 3

Shloka 1

बल-विशिष्टः कृत-उपजापः प्रतिविहित-ऋतुः स्व-भूम्यां प्रकाश-युद्धं उपेयात् ॥ १०.३.०१ ॥

PADACHEDA

बल-विशिष्टः कृत-उपजापः प्रतिविहित-ऋतुः स्व-भूम्याम् प्रकाश-युद्धम् उपेयात् ॥ १०।३।०१ ॥

TRANSLITERATION

bala-viśiṣṭaḥ kṛta-upajāpaḥ prativihita-ṛtuḥ sva-bhūmyām prakāśa-yuddham upeyāt .. 10.3.01 ..

Shloka 2

विपर्यये कूट-युद्धं ॥ १०.३.०२ ॥

PADACHEDA

विपर्यये कूट-युद्धम् ॥ १०।३।०२ ॥

TRANSLITERATION

viparyaye kūṭa-yuddham .. 10.3.02 ..

Shloka 3

बल-व्यसन-अवस्कन्द-कालेषु परं अभिहन्यात् । अभूमिष्ठं वा स्व-भूमिष्ठः । प्रकृति-प्रग्रहो वा स्व-भूमिष्ठं ॥ १०.३.०३ ॥

PADACHEDA

बल-व्यसन-अवस्कन्द-कालेषु परम् अभिहन्यात् । अभूमिष्ठम् वा स्व-भूमिष्ठः । प्रकृति-प्रग्रहः वा स्व-भूमिष्ठम् ॥ १०।३।०३ ॥

TRANSLITERATION

bala-vyasana-avaskanda-kāleṣu param abhihanyāt . abhūmiṣṭham vā sva-bhūmiṣṭhaḥ . prakṛti-pragrahaḥ vā sva-bhūmiṣṭham .. 10.3.03 ..

Shloka 4

दूष्य-अमित्र-अटवी-बलैर्वा भङ्गं दत्त्वा विभूमि-प्राप्तं हन्यात् ॥ १०.३.०४ ॥

PADACHEDA

दूष्य-अमित्र-अटवी-बलैः वा भङ्गम् दत्त्वा विभूमि-प्राप्तम् हन्यात् ॥ १०।३।०४ ॥

TRANSLITERATION

dūṣya-amitra-aṭavī-balaiḥ vā bhaṅgam dattvā vibhūmi-prāptam hanyāt .. 10.3.04 ..

Shloka 5

संहत-अनीकं हस्तिभिर्भेदयेत् ॥ १०.३.०५ ॥

PADACHEDA

संहत-अनीकम् हस्तिभिः भेदयेत् ॥ १०।३।०५ ॥

TRANSLITERATION

saṃhata-anīkam hastibhiḥ bhedayet .. 10.3.05 ..

Shloka 6

पूर्वं भङ्ग-प्रदानेनानुप्रलीनं भिन्नं अभिन्नः प्रतिनिवृत्य हन्यात् ॥ १०.३.०६ ॥

PADACHEDA

पूर्वम् भङ्ग-प्रदानेन अनुप्रलीनम् भिन्नम् अभिन्नः प्रतिनिवृत्य हन्यात् ॥ १०।३।०६ ॥

TRANSLITERATION

pūrvam bhaṅga-pradānena anupralīnam bhinnam abhinnaḥ pratinivṛtya hanyāt .. 10.3.06 ..

Shloka 7

पुरस्तादभिहत्य प्रचलं विमुखं वा पृष्ठतो हस्त्य्-अश्वेनाभिहन्यात् ॥ १०.३.०७ ॥

PADACHEDA

पुरस्तात् अभिहत्य प्रचलम् विमुखम् वा पृष्ठतस् हस्ति-अश्वेन अभिहन्यात् ॥ १०।३।०७ ॥

TRANSLITERATION

purastāt abhihatya pracalam vimukham vā pṛṣṭhatas hasti-aśvena abhihanyāt .. 10.3.07 ..

Shloka 8

पृष्ठतोअभिहत्या प्रचलं विमुखं वा पुरस्तात्सार-बलेनाभिहन्यात् ॥ १०.३.०८ ॥

PADACHEDA

पृष्ठतस् अभिहत्या प्रचलम् विमुखम् वा पुरस्तात् सार-बलेन अभिहन्यात् ॥ १०।३।०८ ॥

TRANSLITERATION

pṛṣṭhatas abhihatyā pracalam vimukham vā purastāt sāra-balena abhihanyāt .. 10.3.08 ..

Shloka 9

ताभ्यां पार्श्व-अभिगातौ व्याख्यातौ ॥ १०.३.०९ ॥

PADACHEDA

ताभ्याम् पार्श्व-अभिगातौ व्याख्यातौ ॥ १०।३।०९ ॥

TRANSLITERATION

tābhyām pārśva-abhigātau vyākhyātau .. 10.3.09 ..

Shloka 10

यतो वा दूष्य-फल्गु-बलं ततोअभिहन्यात् ॥ १०.३.१० ॥

PADACHEDA

यतस् वा दूष्य-फल्गु-बलम् ततस् अभिहन्यात् ॥ १०।३।१० ॥

TRANSLITERATION

yatas vā dūṣya-phalgu-balam tatas abhihanyāt .. 10.3.10 ..

Shloka 11

पुरस्ताद्विषमायां पृष्ठतोअभिहन्यात् ॥ १०.३.११ ॥

PADACHEDA

पुरस्तात् विषमायाम् पृष्ठतस् अभिहन्यात् ॥ १०।३।११ ॥

TRANSLITERATION

purastāt viṣamāyām pṛṣṭhatas abhihanyāt .. 10.3.11 ..

Shloka 12

पृष्ठतो विषमायां पुरस्तादभिहन्यात् ॥ १०.३.१२ ॥

PADACHEDA

पृष्ठतस् विषमायाम् पुरस्तात् अभिहन्यात् ॥ १०।३।१२ ॥

TRANSLITERATION

pṛṣṭhatas viṣamāyām purastāt abhihanyāt .. 10.3.12 ..

Shloka 13

पार्श्वतो विषमायां इतरतोअभिहन्यात् ॥ १०.३.१३ ॥

PADACHEDA

पार्श्वतस् विषमायाम् इतरतस् अभिहन्यात् ॥ १०।३।१३ ॥

TRANSLITERATION

pārśvatas viṣamāyām itaratas abhihanyāt .. 10.3.13 ..

Shloka 14

दूष्य-अमित्र-अटवी-बलैर्वा पूर्वं योधयित्वा श्रान्तं अश्रान्तः परं अभिहन्यात् ॥ १०.३.१४ ॥

PADACHEDA

दूष्य-अमित्र-अटवी-बलैः वा पूर्वम् योधयित्वा श्रान्तम् अश्रान्तः परम् अभिहन्यात् ॥ १०।३।१४ ॥

TRANSLITERATION

dūṣya-amitra-aṭavī-balaiḥ vā pūrvam yodhayitvā śrāntam aśrāntaḥ param abhihanyāt .. 10.3.14 ..

Shloka 15

दूष्य-बलेन वा स्वयं भङ्गं दत्त्वा "जितम्" इति विश्वस्तं अविश्वस्तः सत्त्र-अपाश्रयोअभिहन्यात् ॥ १०.३.१५ ॥

PADACHEDA

दूष्य-बलेन वा स्वयम् भङ्गम् दत्त्वा "जितम्" इति विश्वस्तम् अविश्वस्तः सत्त्र-अपाश्रयः अभिहन्यात् ॥ १०।३।१५ ॥

TRANSLITERATION

dūṣya-balena vā svayam bhaṅgam dattvā "jitam" iti viśvastam aviśvastaḥ sattra-apāśrayaḥ abhihanyāt .. 10.3.15 ..

Shloka 16

सार्थ-व्रज-स्कन्ध-आवार-संवाह-विलोप-प्रमत्तं अप्रमत्तोअभिहन्यात् ॥ १०.३.१६ ॥

PADACHEDA

सार्थ-व्रज-स्कन्ध-आवार-संवाह-विलोप-प्रमत्तम् अ प्रमत्तः अभिहन्यात् ॥ १०।३।१६ ॥

TRANSLITERATION

sārtha-vraja-skandha-āvāra-saṃvāha-vilopa-pramattam a pramattaḥ abhihanyāt .. 10.3.16 ..

Shloka 17

फल्गु-बल-अवच्छन्न-सार-बलो वा पर-वीराननुप्रविश्य हन्यात् ॥ १०.३.१७ ॥

PADACHEDA

फल्गु-बल-अवच्छन्न-सार-बलः वा पर-वीरान् अनुप्रविश्य हन्यात् ॥ १०।३।१७ ॥

TRANSLITERATION

phalgu-bala-avacchanna-sāra-balaḥ vā para-vīrān anupraviśya hanyāt .. 10.3.17 ..

Shloka 18

गो-ग्रहणेन श्वा-पद-वधेन वा पर-वीरानाकृष्य सत्त्रच्-छन्नोअभिहन्यात् ॥ १०.३.१८ ॥

PADACHEDA

गो-ग्रहणेन श्वा-पद-वधेन वा पर-वीरान् आकृष्य सत्त्रच्-छन्नः अभिहन्यात् ॥ १०।३।१८ ॥

TRANSLITERATION

go-grahaṇena śvā-pada-vadhena vā para-vīrān ākṛṣya sattrac-channaḥ abhihanyāt .. 10.3.18 ..

Shloka 19

रात्राववस्कन्देन जागरयित्वा निद्रा-क्लान्तानवसुप्तान्वा दिवा हन्यात् ॥ १०.३.१९ ॥

PADACHEDA

रात्रौ अवस्कन्देन जागरयित्वा निद्रा-क्लान्तान् अवसुप्तान् वा दिवा हन्यात् ॥ १०।३।१९ ॥

TRANSLITERATION

rātrau avaskandena jāgarayitvā nidrā-klāntān avasuptān vā divā hanyāt .. 10.3.19 ..

Shloka 20

सपाद-चर्म-कोशैर्वा हस्तिभिः सौप्तिकं दद्यात् ॥ १०.३.२० ॥

PADACHEDA

स पाद-चर्म-कोशैः वा हस्तिभिः सौप्तिकम् दद्यात् ॥ १०।३।२० ॥

TRANSLITERATION

sa pāda-carma-kośaiḥ vā hastibhiḥ sauptikam dadyāt .. 10.3.20 ..

Shloka 21

अहः-सम्नाह-परिश्रान्तानपर-अह्नेअभिहन्यात् ॥ १०.३.२१ ॥

PADACHEDA

अहर्-सम्नाह-परिश्रान्तान् अपर-अह्ने अभिहन्यात् ॥ १०।३।२१ ॥

TRANSLITERATION

ahar-samnāha-pariśrāntān apara-ahne abhihanyāt .. 10.3.21 ..

Shloka 22

शुष्क-चर्म-वृत्त-शर्कर-आकोशकैर्गो-महिष-उष्ट्र-यूथैर्वा त्रस्नुभिरकृत-हस्त्य्-अश्वं भिन्नं अभिन्नः प्रतिनिवृत्तं हन्यात् ॥ १०.३.२२ ॥

PADACHEDA

शुष्क-चर्म-वृत्त-शर्कर-आकोशकैः गो-महिष-उष्ट्र-यूथैः वा त्रस्नुभिः अ कृत-हस्ति-अश्वम् भिन्नम् अ भिन्नः प्रतिनिवृत्तम् हन्यात् ॥ १०।३।२२ ॥

TRANSLITERATION

śuṣka-carma-vṛtta-śarkara-ākośakaiḥ go-mahiṣa-uṣṭra-yūthaiḥ vā trasnubhiḥ a kṛta-hasti-aśvam bhinnam a bhinnaḥ pratinivṛttam hanyāt .. 10.3.22 ..

Shloka 23

प्रतिसूर्य-वातं वा सर्वं अभिहन्यात् ॥ १०.३.२३ ॥

PADACHEDA

प्रतिसूर्य वातम् वा सर्वम् अभिहन्यात् ॥ १०।३।२३ ॥

TRANSLITERATION

pratisūrya vātam vā sarvam abhihanyāt .. 10.3.23 ..

Shloka 24

धान्वन-वन-संकट-पङ्क-शैल-निम्न-विषम-नावो गावः शकटव्यूहो नीहारो रात्रिरिति सत्त्राणि ॥ १०.३.२४ ॥

PADACHEDA

धान्वन-वन-संकट-पङ्क-शैल-निम्न-विषम-नावः गावः शकट-व्यूहः नीहारः रात्रिः इति सत्त्राणि ॥ १०।३।२४ ॥

TRANSLITERATION

dhānvana-vana-saṃkaṭa-paṅka-śaila-nimna-viṣama-nāvaḥ gāvaḥ śakaṭa-vyūhaḥ nīhāraḥ rātriḥ iti sattrāṇi .. 10.3.24 ..

Shloka 25

पूर्वे च प्रहरण-कालाः कूट-युद्ध-हेतवः ॥ १०.३.२५ ॥

PADACHEDA

पूर्वे च प्रहरण-कालाः कूट-युद्ध-हेतवः ॥ १०।३।२५ ॥

TRANSLITERATION

pūrve ca praharaṇa-kālāḥ kūṭa-yuddha-hetavaḥ .. 10.3.25 ..

Shloka 26

संग्रामस्तु निर्दिष्ट-देश-कालो धर्मिष्ठः ॥ १०.३.२६ ॥

PADACHEDA

संग्रामः तु निर्दिष्ट-देश-कालः धर्मिष्ठः ॥ १०।३।२६ ॥

TRANSLITERATION

saṃgrāmaḥ tu nirdiṣṭa-deśa-kālaḥ dharmiṣṭhaḥ .. 10.3.26 ..

Shloka 27

संहत्य दण्डं ब्रूयात्"तुल्य-वेतनोअस्मि । भवद्भिः सह भोग्यं इदं राज्यम् । मयाअभिहितैः परोअभिहन्तव्यः" इति ॥ १०.३.२७ ॥

PADACHEDA

संहत्य दण्डम् ब्रूयात्"तुल्य-वेतना अस्मि । भवद्भिः सह भोग्यम् इदम् राज्यम् । मया अभिहितैः परः अभिहन्तव्यः" इति ॥ १०।३।२७ ॥

TRANSLITERATION

saṃhatya daṇḍam brūyāt"tulya-vetanā asmi . bhavadbhiḥ saha bhogyam idam rājyam . mayā abhihitaiḥ paraḥ abhihantavyaḥ" iti .. 10.3.27 ..

Shloka 28

वेदेष्वप्यनुश्रूयते समाप्त-दक्षिणानां यज्ञानां अवभृथेषु "सा ते गतिर्या शूराणाम्" इति ॥ १०.३.२८ ॥

PADACHEDA

वेदेषु अपि अनुश्रूयते समाप्त-दक्षिणानाम् यज्ञानाम् अवभृथेषु "सा ते गतिः या शूराणाम्" इति ॥ १०।३।२८ ॥

TRANSLITERATION

vedeṣu api anuśrūyate samāpta-dakṣiṇānām yajñānām avabhṛtheṣu "sā te gatiḥ yā śūrāṇām" iti .. 10.3.28 ..

Shloka 29

अपिइह श्लोकौ भवतः ॥ १०.३.२९ ॥

PADACHEDA

अपि इह श्लोकौ भवतः ॥ १०।३।२९ ॥

TRANSLITERATION

api iha ślokau bhavataḥ .. 10.3.29 ..

Shloka 30

यान्यज्ञ-संघैस्तपसा च विप्राः स्वर्ग-एषिणः पात्र-चयैश्च यान्ति । ॥ १०.३.३०अ ब ॥

PADACHEDA

यान् यज्ञ-संघैः तपसा च विप्राः स्वर्ग-एषिणः पात्र-चयैः च यान्ति । ॥ १०।३।३०अ ब ॥

TRANSLITERATION

yān yajña-saṃghaiḥ tapasā ca viprāḥ svarga-eṣiṇaḥ pātra-cayaiḥ ca yānti . .. 10.3.30a ba ..

Shloka 31

क्षणेन तानप्यतियान्ति शूराः प्राणान्सुयुद्धेषु परित्यजन्तः ॥ १०.३.३०च्द् ॥

PADACHEDA

क्षणेन तान् अपि अतियान्ति शूराः प्राणान् सु युद्धेषु परित्यजन्तः ॥ १०।३।३०च् ॥

TRANSLITERATION

kṣaṇena tān api atiyānti śūrāḥ prāṇān su yuddheṣu parityajantaḥ .. 10.3.30c ..

Shloka 32

नवं शरावं सलिलस्य पूर्णं सुसंस्कृतं दर्भ-कृत-उत्तरीयं । ॥ १०.३.३१अ ब ॥

PADACHEDA

नवम् शरावम् सलिलस्य पूर्णम् सु संस्कृतम् दर्भ-कृत-उत्तरीयम् । ॥ १०।३।३१अ ब ॥

TRANSLITERATION

navam śarāvam salilasya pūrṇam su saṃskṛtam darbha-kṛta-uttarīyam . .. 10.3.31a ba ..

Shloka 33

तत्तस्य मा भून्नरकं च गच्छेद्यो भर्तृ-पिण्डस्य कृते न युध्येत् इति ॥ १०.३.३१च्द् ॥

PADACHEDA

तत् तस्य मा भूत् नरकम् च गच्छेत् यः भर्तृ-पिण्डस्य कृते न युध्येत् इति ॥ १०।३।३१च् ॥

TRANSLITERATION

tat tasya mā bhūt narakam ca gacchet yaḥ bhartṛ-piṇḍasya kṛte na yudhyet iti .. 10.3.31c ..

Shloka 34

मन्त्रि-पुरोहिताभ्यां उत्साहयेद्योधान्व्यूह-सम्पदा ॥ १०.३.३२ ॥

PADACHEDA

मन्त्रि-पुरोहिताभ्याम् उत्साहयेत् योधान् व्यूह-सम्पदा ॥ १०।३।३२ ॥

TRANSLITERATION

mantri-purohitābhyām utsāhayet yodhān vyūha-sampadā .. 10.3.32 ..

Shloka 35

कार्तान्तिक-आदिश्चास्य वर्गः सर्वज्ञ-दैवत-सम्योग-ख्यापनाभ्यां स्व-पक्षं उद्धर्षयेत् । पर-पक्षं चौद्वेजयेत् ॥ १०.३.३३ ॥

PADACHEDA

कार्तान्तिक-आदिः च अस्य वर्गः सर्वज्ञ-दैवत-सम्योग-ख्यापनाभ्याम् स्व-पक्षम् उद् हर्षयेत् । पर-पक्षम् च औद्वेजयेत् ॥ १०।३।३३ ॥

TRANSLITERATION

kārtāntika-ādiḥ ca asya vargaḥ sarvajña-daivata-samyoga-khyāpanābhyām sva-pakṣam ud harṣayet . para-pakṣam ca audvejayet .. 10.3.33 ..

Shloka 36

श्वो युद्धम् इति कृत-उपवासः शस्त्र-वाहनं चानुशयीत ॥ १०.३.३४ ॥

PADACHEDA

श्वस् युद्धम् इति कृत-उपवासः शस्त्र-वाहनम् च अनुशयीत ॥ १०।३।३४ ॥

TRANSLITERATION

śvas yuddham iti kṛta-upavāsaḥ śastra-vāhanam ca anuśayīta .. 10.3.34 ..

Shloka 37

अथर्वभिश्च जुहुयात् ॥ १०.३.३५ ॥

PADACHEDA

अथर्वभिः च जुहुयात् ॥ १०।३।३५ ॥

TRANSLITERATION

atharvabhiḥ ca juhuyāt .. 10.3.35 ..

Shloka 38

विजय-युक्ताः स्वर्गीयाश्चऽशिषो वाचयेत् ॥ १०.३.३६ ॥

PADACHEDA

विजय-युक्ताः स्वर्गीयाः च अशिषः वाचयेत् ॥ १०।३।३६ ॥

TRANSLITERATION

vijaya-yuktāḥ svargīyāḥ ca aśiṣaḥ vācayet .. 10.3.36 ..

Shloka 39

ब्राह्मणेभ्यश्चऽत्मानं अतिसृजेत् ॥ १०.३.३७ ॥

PADACHEDA

ब्राह्मणेभ्यः च आत्मानम् अतिसृजेत् ॥ १०।३।३७ ॥

TRANSLITERATION

brāhmaṇebhyaḥ ca ātmānam atisṛjet .. 10.3.37 ..

Shloka 40

शौर्य-शिल्प-अभिजन-अनुराग-युक्तं अर्थ-मानाभ्यां अविसंवादितं अनीक-गर्भं कुर्वीत ॥ १०.३.३८ ॥

PADACHEDA

शौर्य-शिल्प-अभिजन-अनुराग-युक्तम् अर्थ-मानाभ्याम् अविसंवादितम् अनीक-गर्भम् कुर्वीत ॥ १०।३।३८ ॥

TRANSLITERATION

śaurya-śilpa-abhijana-anurāga-yuktam artha-mānābhyām avisaṃvāditam anīka-garbham kurvīta .. 10.3.38 ..

Shloka 41

पितृ-पुत्र-भ्रातृकाणां आयुधीयानां अध्वजं मुण्ड-अनीकं राज-स्थानं ॥ १०.३.३९ ॥

PADACHEDA

पितृ-पुत्र-भ्रातृकाणाम् आयुधीयानाम् अध्वजम् मुण्ड-अनीकम् राज-स्थानम् ॥ १०।३।३९ ॥

TRANSLITERATION

pitṛ-putra-bhrātṛkāṇām āyudhīyānām adhvajam muṇḍa-anīkam rāja-sthānam .. 10.3.39 ..

Shloka 42

हस्ती रथो वा राज-वाहनं अश्व-अनुबन्धः ॥ १०.३.४० ॥

PADACHEDA

हस्ती रथः वा राज-वाहनम् अश्व-अनुबन्धः ॥ १०।३।४० ॥

TRANSLITERATION

hastī rathaḥ vā rāja-vāhanam aśva-anubandhaḥ .. 10.3.40 ..

Shloka 43

यत्प्राय-सैन्यो यत्र वा विनीतः स्यात्त्(अद्) अधिरोहयेत् ॥ १०.३.४१ ॥

PADACHEDA

यद्-प्राय-सैन्यः यत्र वा विनीतः स्यात्(अद् अधिरोहयेत् ॥ १०।३।४१ ॥

TRANSLITERATION

yad-prāya-sainyaḥ yatra vā vinītaḥ syāt(ad adhirohayet .. 10.3.41 ..

Shloka 44

राज-व्यञ्जनो व्यूह-अधिष्ठानं आयोज्यः ॥ १०.३.४२ ॥

PADACHEDA

राज-व्यञ्जनः व्यूह-अधिष्ठानम् आयोज्यः ॥ १०।३।४२ ॥

TRANSLITERATION

rāja-vyañjanaḥ vyūha-adhiṣṭhānam āyojyaḥ .. 10.3.42 ..

Shloka 45

सूत-मागधाः शूराणां स्वर्गं अस्वर्गं भीरूणां जाति-संघ-कुल-कर्म-वृत्त-स्तवं च योधानां वर्णयेयुः ॥ १०.३.४३ ॥

PADACHEDA

सूत-मागधाः शूराणाम् स्वर्गम् अ स्वर्गम् भीरूणाम् जाति-संघ-कुल-कर्म-वृत्त-स्तवम् च योधानाम् वर्णयेयुः ॥ १०।३।४३ ॥

TRANSLITERATION

sūta-māgadhāḥ śūrāṇām svargam a svargam bhīrūṇām jāti-saṃgha-kula-karma-vṛtta-stavam ca yodhānām varṇayeyuḥ .. 10.3.43 ..

Shloka 46

पुरोहित-पुरुषाः कृत्य-अभिचारं ब्रूयुः । यन्त्रिक-वर्धकि-मौहूर्तिकाः स्व-कर्म-सिद्धिं असिद्धिं परेषां ॥ १०.३.४४ ॥

PADACHEDA

पुरोहित-पुरुषाः कृत्य-अभिचारम् ब्रूयुः । यन्त्रिक-वर्धकि-मौहूर्तिकाः स्व-कर्म-सिद्धिम् असिद्धिम् परेषाम् ॥ १०।३।४४ ॥

TRANSLITERATION

purohita-puruṣāḥ kṛtya-abhicāram brūyuḥ . yantrika-vardhaki-mauhūrtikāḥ sva-karma-siddhim asiddhim pareṣām .. 10.3.44 ..

Shloka 47

सेना-पतिरर्थ-मानाभ्यां अभिसंस्कृतं अनीकं आभाषेत "शत-साहस्रो राज-वधः । पञ्चाशत्-साहस्रः सेना-पति-कुमार-वधः । दश-साहस्रः प्रवीर-मुख्य-वधः । पञ्च-साहस्रो हस्ति-रथ-वधः । साहस्रोअश्व-वधः । शत्यः पत्ति-मुख्य-वधः । शिरो विंशतिकं भोग-द्वैगुण्यं स्वयं-ग्राहश्च" इति ॥ १०.३.४५ ॥

PADACHEDA

सेना-पतिः अर्थ-मानाभ्याम् अभिसंस्कृतम् अनीकम् आभाषेत "शत-साहस्रः राज-वधः । पञ्चाशत्-साहस्रः सेनापति-कुमार-वधः । दश-साहस्रः प्रवीर-मुख्य-वधः । पञ्च-साहस्रः हस्ति-रथ-वधः । साहस्रोअश्व-वधः । शत्यः पत्ति-मुख्य-वधः । शिरः विंशतिकम् भोग-द्वैगुण्यम् स्वयम् ग्राहः च" इति ॥ १०।३।४५ ॥

TRANSLITERATION

senā-patiḥ artha-mānābhyām abhisaṃskṛtam anīkam ābhāṣeta "śata-sāhasraḥ rāja-vadhaḥ . pañcāśat-sāhasraḥ senāpati-kumāra-vadhaḥ . daśa-sāhasraḥ pravīra-mukhya-vadhaḥ . pañca-sāhasraḥ hasti-ratha-vadhaḥ . sāhasroaśva-vadhaḥ . śatyaḥ patti-mukhya-vadhaḥ . śiraḥ viṃśatikam bhoga-dvaiguṇyam svayam grāhaḥ ca" iti .. 10.3.45 ..

Shloka 48

तदेषां दश-वर्ग-अधिपतयो विद्युः ॥ १०.३.४६ ॥

PADACHEDA

तत् एषाम् दश-वर्ग-अधिपतयः विद्युः ॥ १०।३।४६ ॥

TRANSLITERATION

tat eṣām daśa-varga-adhipatayaḥ vidyuḥ .. 10.3.46 ..

Shloka 49

चिकित्सकाः शस्त्र-यन्त्र-अगद-स्नेह-वस्त्र-हस्ताः स्त्रियश्चान्न-पान-रक्षिण्यः पुरुषाणां उद्धर्षणीयाः पृष्ठतस्तिष्ठेयुः ॥ १०.३.४७ ॥

PADACHEDA

चिकित्सकाः शस्त्र-यन्त्र-अगद-स्नेह-वस्त्र-हस्ताः स्त्रियः च अन्न-पान-रक्षिण्यः पुरुषाणाम् उद्धर्षणीयाः पृष्ठतस् तिष्ठेयुः ॥ १०।३।४७ ॥

TRANSLITERATION

cikitsakāḥ śastra-yantra-agada-sneha-vastra-hastāḥ striyaḥ ca anna-pāna-rakṣiṇyaḥ puruṣāṇām uddharṣaṇīyāḥ pṛṣṭhatas tiṣṭheyuḥ .. 10.3.47 ..

Shloka 50

अदक्षिणा-मुखं पृष्ठतः-सूर्यं अनुलोम-वातं अनीकं स्व-भूमौ व्यूहेत ॥ १०.३.४८ ॥

PADACHEDA

अदक्षिणा-मुखम् पृष्ठतस् सूर्यम् अनुलोम-वातम् अनीकम् स्व-भूमौ व्यूहेत ॥ १०।३।४८ ॥

TRANSLITERATION

adakṣiṇā-mukham pṛṣṭhatas sūryam anuloma-vātam anīkam sva-bhūmau vyūheta .. 10.3.48 ..

Shloka 51

पर-भूमि-व्यूहे चाश्वांश्चारयेयुः ॥ १०.३.४९ ॥

PADACHEDA

पर-भूमि-व्यूहे च अश्वान् चारयेयुः ॥ १०।३।४९ ॥

TRANSLITERATION

para-bhūmi-vyūhe ca aśvān cārayeyuḥ .. 10.3.49 ..

Shloka 52

यत्र स्थानं प्रजवश्चाभूमिर्व्यूहस्य तत्र स्थितः प्रजवितश्चौभयथा जीयेत विपर्यये जयति । उभयथा स्थाने प्रजवे च ॥ १०.३.५० ॥

PADACHEDA

यत्र स्थानम् प्रजवः च अभूमिः व्यूहस्य तत्र स्थितः प्रजवितः च उभयथा जीयेत विपर्यये जयति । उभयथा स्थाने प्रजवे च ॥ १०।३।५० ॥

TRANSLITERATION

yatra sthānam prajavaḥ ca abhūmiḥ vyūhasya tatra sthitaḥ prajavitaḥ ca ubhayathā jīyeta viparyaye jayati . ubhayathā sthāne prajave ca .. 10.3.50 ..

Shloka 53

समा विषमा व्यामिश्रा वा भूमिरिति पुरस्तात्पार्श्वाभ्यां पश्चाच्च ज्ञेया ॥ १०.३.५२ ॥

PADACHEDA

समा विषमा व्यामिश्रा वा भूमिः इति पुरस्तात् पार्श्वाभ्याम् पश्चात् च ज्ञेया ॥ १०।३।५२ ॥

TRANSLITERATION

samā viṣamā vyāmiśrā vā bhūmiḥ iti purastāt pārśvābhyām paścāt ca jñeyā .. 10.3.52 ..

Shloka 54

समायां दण्ड-मण्डल-व्यूहाः । विषमायां भोग-असंहत-व्यूहाः । व्यामिश्रायां विषम-व्यूहाः ॥ १०.३.५३ ॥

PADACHEDA

समायाम् दण्ड-मण्डल-व्यूहाः । विषमायाम् भोग-असंहत-व्यूहाः । व्यामिश्रायाम् विषम-व्यूहाः ॥ १०।३।५३ ॥

TRANSLITERATION

samāyām daṇḍa-maṇḍala-vyūhāḥ . viṣamāyām bhoga-asaṃhata-vyūhāḥ . vyāmiśrāyām viṣama-vyūhāḥ .. 10.3.53 ..

Shloka 55

विशिष्ट-बलं भङ्क्त्वा संधिं याचेत ॥ १०.३.५४ ॥

PADACHEDA

विशिष्ट-बलम् भङ्क्त्वा संधिम् याचेत ॥ १०।३।५४ ॥

TRANSLITERATION

viśiṣṭa-balam bhaṅktvā saṃdhim yāceta .. 10.3.54 ..

Shloka 56

सम-बलेन याचितः संदधीत ॥ १०.३.५५ ॥

PADACHEDA

सम-बलेन याचितः संदधीत ॥ १०।३।५५ ॥

TRANSLITERATION

sama-balena yācitaḥ saṃdadhīta .. 10.3.55 ..

Shloka 57

हीनं अनुहन्यात् । न त्वेव स्व-भूमि-प्राप्तं त्यक्त-आत्मानं वा ॥ १०.३.५६ ॥

PADACHEDA

हीनम् अनुहन्यात् । न तु एव स्व-भूमि-प्राप्तम् त्यक्त-आत्मानम् वा ॥ १०।३।५६ ॥

TRANSLITERATION

hīnam anuhanyāt . na tu eva sva-bhūmi-prāptam tyakta-ātmānam vā .. 10.3.56 ..

Shloka 58

पुनर्-आवर्तमानस्य निराशस्य च जीविते । ॥ १०.३.५७अ ब ॥

PADACHEDA

पुनर् आवर्तमानस्य निराशस्य च जीविते । ॥ १०।३।५७अ ब ॥

TRANSLITERATION

punar āvartamānasya nirāśasya ca jīvite . .. 10.3.57a ba ..

Shloka 59

अधार्यो जायते वेगस्तस्माद्भग्नं न पीडयेत् ॥ १०.३.५७च्द् ॥

PADACHEDA

अधार्यः जायते वेगः तस्मात् भग्नम् न पीडयेत् ॥ १०।३।५७च् ॥

TRANSLITERATION

adhāryaḥ jāyate vegaḥ tasmāt bhagnam na pīḍayet .. 10.3.57c ..

Languages

Saved

Languages

Saved

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION