भूत-पूर्वं अभूत-पूर्वं वा जन-पदं पर-देश-अपवाहनेन स्व-देश-अभिष्यन्द-वमनेन वा निवेशयेत् ।। ०२.०१.०१ ।।
bhūta-pūrvaṃ abhūta-pūrvaṃ vā jana-padaṃ para-deśa-apavāhanena sva-deśa-abhiṣyanda-vamanena vā niveśayet || 02.01.01 ||
शूद्र-कर्षक-प्रायं कुल-शत-अवरं पञ्च-कुल-शत-परं ग्रामं क्रोशद्-विक्रोश-सीमानं अन्योन्य-आरक्षं निवेशयेत् ।। ०२.०१.०२ ।।
śūdra-karṣaka-prāyaṃ kula-śata-avaraṃ pañca-kula-śata-paraṃ grāmaṃ krośad-vikrośa-sīmānaṃ anyonya-ārakṣaṃ niveśayet || 02.01.02 ||
नली-शैल-वन-भृष्टि-दरी-सेतु-बन्ध-शमी-शाल्मली-क्षीर-वृक्षानन्तेषु सीम्नां स्थापयेत् ।। ०२.०१.०३ ।।
nalī-śaila-vana-bhṛṣṭi-darī-setu-bandha-śamī-śālmalī-kṣīra-vṛkṣānanteṣu sīmnāṃ sthāpayet || 02.01.03 ||
अष्टशत-ग्राम्या मध्ये स्थानीयम् । चतुह्शत-ग्राम्या द्रोण-मुखम् । द्विशत-ग्राम्याः कार्वटिकम् । दश-ग्रामी-संग्रहेण संग्रहं स्थापयेत् ।। ०२.०१.०४ ।।
aṣṭaśata-grāmyā madhye sthānīyam | catuhśata-grāmyā droṇa-mukham | dviśata-grāmyāḥ kārvaṭikam | daśa-grāmī-saṃgraheṇa saṃgrahaṃ sthāpayet || 02.01.04 ||
अन्तेष्वन्त-पाल-दुर्गाणि जन-पद-द्वाराण्यन्त-पाल-अधिष्ठितानि स्थापयेत् ।। ०२.०१.०५ ।।
anteṣvanta-pāla-durgāṇi jana-pada-dvārāṇyanta-pāla-adhiṣṭhitāni sthāpayet || 02.01.05 ||
तेषां अन्तराणि वागुरिक-शबर-पुलिन्द-चण्डाल-अरण्य-चरा रक्षेयुः ।। ०२.०१.०६ ।।
teṣāṃ antarāṇi vāgurika-śabara-pulinda-caṇḍāla-araṇya-carā rakṣeyuḥ || 02.01.06 ||
ऋत्विग्-आचार्य-पुरोहित-श्रोत्रियेभ्यो ब्रह्म-देयान्यदण्ड-कराण्यभिरूप-दायादकानि प्रयच्छेत् ०२.०१.०७अ ।।
ṛtvig-ācārya-purohita-śrotriyebhyo brahma-deyānyadaṇḍa-karāṇyabhirūpa-dāyādakāni prayacchet 02.01.07a ||
अध्यक्ष-संख्यायक-आदिभ्यो गोप-स्थानिक-अनीकस्थ-चिकित्सक-अश्व-दमक-जङ्घाकारिकेभ्यश्च विक्रय-आधान-वर्जानि ।। ०२.०१.०७ब ।।
adhyakṣa-saṃkhyāyaka-ādibhyo gopa-sthānika-anīkastha-cikitsaka-aśva-damaka-jaṅghākārikebhyaśca vikraya-ādhāna-varjāni || 02.01.07ba ||
करदेभ्यः कृत-क्षेत्राण्यैकपुरुषिकाणि प्रयच्छेत् ।। ०२.०१.०८ ।।
karadebhyaḥ kṛta-kṣetrāṇyaikapuruṣikāṇi prayacchet || 02.01.08 ||
अकृतानि कर्तृभ्यो नऽदेयानि ।। ०२.०१.०९ ।।
akṛtāni kartṛbhyo na'deyāni || 02.01.09 ||
अकृषतां आछिद्यान्येभ्यः प्रयच्छेत् ।। ०२.०१.१० ।।
akṛṣatāṃ āchidyānyebhyaḥ prayacchet || 02.01.10 ||
ग्राम-भृतक-वैदेहका वा कृषेयुः ।। ०२.०१.११ ।।
grāma-bhṛtaka-vaidehakā vā kṛṣeyuḥ || 02.01.11 ||
अकृषन्तो वाअवहीनं दद्युः ।। ०२.०१.१२ ।।
akṛṣanto vāavahīnaṃ dadyuḥ || 02.01.12 ||
धान्य-पशु-हिरण्यैश्चएताननुगृह्णीयात् ।। ०२.०१.१३ ।।
dhānya-paśu-hiraṇyaiścaetānanugṛhṇīyāt || 02.01.13 ||
तान्यनु सुखेन दद्युः ।। ०२.०१.१४ ।।
tānyanu sukhena dadyuḥ || 02.01.14 ||
अनुग्रह-परिहारौ चएतेब्भ्यः कोश-वृद्धि-करौ दद्यात् । कोश-उपघातकौ वर्जयेत् ।। ०२.०१.१५ ।।
anugraha-parihārau caetebbhyaḥ kośa-vṛddhi-karau dadyāt | kośa-upaghātakau varjayet || 02.01.15 ||
अल्प-कोशो हि राजा पौर-जानपदानेव ग्रसते ।। ०२.०१.१६ ।।
alpa-kośo hi rājā paura-jānapadāneva grasate || 02.01.16 ||
निवेश-सम-कालं यथा-आगतकं वा परिहारं दद्यात् ।। ०२.०१.१७ ।।
niveśa-sama-kālaṃ yathā-āgatakaṃ vā parihāraṃ dadyāt || 02.01.17 ||
निवृत्त-परिहारान्पिताइवानुगृह्णीयात् ।। ०२.०१.१८ ।।
nivṛtta-parihārānpitāivānugṛhṇīyāt || 02.01.18 ||
आकर-कर्म-अन्त-द्रव्य-हस्ति-वन-व्रज-वणिक्-पथ-प्रचारान्वारि-स्थल-पथ-पण्य-पत्तनानि च निवेशयेत् ।। ०२.०१.१९ ।।
ākara-karma-anta-dravya-hasti-vana-vraja-vaṇik-patha-pracārānvāri-sthala-patha-paṇya-pattanāni ca niveśayet || 02.01.19 ||
सह-उदकं आहार्यौदकं वा सेतुं बन्धयेत् ।। ०२.०१.२० ।।
saha-udakaṃ āhāryaudakaṃ vā setuṃ bandhayet || 02.01.20 ||
अन्येषां वा बध्नतां भूमि-मार्ग-वृक्ष-उपकरण-अनुग्रहं कुर्यात् । पुण्य-स्थान-आरामाणां च ।। ०२.०१.२१ ।।
anyeṣāṃ vā badhnatāṃ bhūmi-mārga-vṛkṣa-upakaraṇa-anugrahaṃ kuryāt | puṇya-sthāna-ārāmāṇāṃ ca || 02.01.21 ||
सम्भूय-सेतु-बन्धादपक्रामतः कर्मकर-बलीवर्दाः कर्म कुर्युः ।। ०२.०१.२२ ।।
sambhūya-setu-bandhādapakrāmataḥ karmakara-balīvardāḥ karma kuryuḥ || 02.01.22 ||
व्ययकर्मणि च भागी स्यात् । न चांशं लभेत ।। ०२.०१.२३ ।।
vyayakarmaṇi ca bhāgī syāt | na cāṃśaṃ labheta || 02.01.23 ||
मत्स्य-प्लव-हरि-तपण्यानां सेतुषु राजा स्वाम्यं गच्छेत् ।। ०२.०१.२४ ।।
matsya-plava-hari-tapaṇyānāṃ setuṣu rājā svāmyaṃ gacchet || 02.01.24 ||
दास-आहितक-बन्धूनशृण्वतो राजा विनयं ग्राहयेत् ।। ०२.०१.२५ ।।
dāsa-āhitaka-bandhūnaśṛṇvato rājā vinayaṃ grāhayet || 02.01.25 ||
बाल-वृद्ध-व्यसन्य्-अनाथांश्च राजा बिभृयात् । स्त्रियं अप्रजातां प्रजातायश्च पुत्रान् ।। ०२.०१.२६ ।।
bāla-vṛddha-vyasany-anāthāṃśca rājā bibhṛyāt | striyaṃ aprajātāṃ prajātāyaśca putrān || 02.01.26 ||
बाल-द्रव्यं ग्राम-वृद्धा वर्धयेयुरा व्यवहार-प्रापणात् । देव-द्रव्यं च ।। ०२.०१.२७ ।।
bāla-dravyaṃ grāma-vṛddhā vardhayeyurā vyavahāra-prāpaṇāt | deva-dravyaṃ ca || 02.01.27 ||
अपत्य-दारं माता-पितरौ भ्रातृऋनप्राप्त-व्यवहारान्भगिनीः कन्या विधवाश्चाबिभ्रतः शक्तिमतो द्वादश-पणो दण्डः । अन्यत्र पतितेभ्यः । अन्यत्र मातुः ।। ०२.०१.२८ ।।
apatya-dāraṃ mātā-pitarau bhrātṛṛnaprāpta-vyavahārānbhaginīḥ kanyā vidhavāścābibhrataḥ śaktimato dvādaśa-paṇo daṇḍaḥ | anyatra patitebhyaḥ | anyatra mātuḥ || 02.01.28 ||
पुत्र-दारं अप्रतिविधाय प्रव्रजतः पूर्वः साहस-दण्डः । स्त्रियं च प्रव्राजयतः ।। ०२.०१.२९ ।।
putra-dāraṃ apratividhāya pravrajataḥ pūrvaḥ sāhasa-daṇḍaḥ | striyaṃ ca pravrājayataḥ || 02.01.29 ||
लुप्त-व्यायामः प्रव्रजेदापृच्छ्य धर्मस्थान् ।। ०२.०१.३० ।।
lupta-vyāyāmaḥ pravrajedāpṛcchya dharmasthān || 02.01.30 ||
अन्यथा नियम्येत ।। ०२.०१.३१ ।।
anyathā niyamyeta || 02.01.31 ||
वानप्रस्थादन्यः प्रव्रजित-भावः । सजातादन्यः संघः । सामुत्थायिकादन्यः समय-अनुबन्धो वा नास्य जन-पदं उपनिविशेत ।। ०२.०१.३२ ।।
vānaprasthādanyaḥ pravrajita-bhāvaḥ | sajātādanyaḥ saṃghaḥ | sāmutthāyikādanyaḥ samaya-anubandho vā nāsya jana-padaṃ upaniviśeta || 02.01.32 ||
न च तत्रऽरामा विहार-अर्था वा शालाः स्युः ।। ०२.०१.३३ ।।
na ca tatra'rāmā vihāra-arthā vā śālāḥ syuḥ || 02.01.33 ||
नट-नर्तक-गायन-वादक-वाग्-जीवन-कुशीलवा न कर्म-विघ्नं कुर्युः ।। ०२.०१.३४ ।।
naṭa-nartaka-gāyana-vādaka-vāg-jīvana-kuśīlavā na karma-vighnaṃ kuryuḥ || 02.01.34 ||
निराश्रयत्वाद्ग्रामाणां क्षेत्र-अभिरतत्वाच्च पुरुषाणां कोश-विष्टि-द्रव्य-धान्य-रस-वृद्धिर्भवति ।। ०२.०१.३५ ।।
nirāśrayatvādgrāmāṇāṃ kṣetra-abhiratatvācca puruṣāṇāṃ kośa-viṣṭi-dravya-dhānya-rasa-vṛddhirbhavati || 02.01.35 ||
पर-चक्र-अटवी-ग्रस्तं व्याधि-दुर्भिक्ष-पीडितं । ०२.०१.३६अ ब ।।
para-cakra-aṭavī-grastaṃ vyādhi-durbhikṣa-pīḍitaṃ | 02.01.36a ba ||
देशं परिहरेद्राजा व्यय-क्रीडाश्च वारयेत् ।। ०२.०१.३६च्द् ।।
deśaṃ pariharedrājā vyaya-krīḍāśca vārayet || 02.01.36cd ||
दण्ड-विष्टि-कर-आबाधै रक्षेदुपहतां कृषिं । ०२.०१.३७अ ब ।।
daṇḍa-viṣṭi-kara-ābādhai rakṣedupahatāṃ kṛṣiṃ | 02.01.37a ba ||
स्तेन-व्याल-विष-ग्राहैर्व्याधिभिश्च पशु-व्रजान् ।। ०२.०१.३७च्द् ।।
stena-vyāla-viṣa-grāhairvyādhibhiśca paśu-vrajān || 02.01.37cd ||
वल्लभैः कार्मिकैः स्तेनैरन्त-पालैश्च पीडितं । ०२.०१.३८अ ब ।।
vallabhaiḥ kārmikaiḥ stenairanta-pālaiśca pīḍitaṃ | 02.01.38a ba ||
शोधयेत्पशु-संघैश्च क्षीयमाणं वणिक्-पथं ।। ०२.०१.३८च्द् ।।
śodhayetpaśu-saṃghaiśca kṣīyamāṇaṃ vaṇik-pathaṃ || 02.01.38cd ||
एवं द्रव्य-द्वि-पवनं सेतु-बन्धं अथऽकरान् । ०२.०१.३९अ ब ।।
evaṃ dravya-dvi-pavanaṃ setu-bandhaṃ atha'karān | 02.01.39a ba ||
रक्षेत्पूर्व-कृतान्राजा नवांश्चाभिप्रवर्तयेत् ।। ०२.०१.३९च्द् ।।
rakṣetpūrva-kṛtānrājā navāṃścābhipravartayet || 02.01.39cd ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
