तस्माद्दण्ड-मूलास्तिस्रो विद्याः ।। ०१.५.०१ ।।
tasmāddaṇḍa-mūlāstisro vidyāḥ || 01.5.01 ||
विनय-मूलो दण्डः प्राणभृतां योग-क्षेम-आवहः ।। ०१.५.०२ ।।
vinaya-mūlo daṇḍaḥ prāṇabhṛtāṃ yoga-kṣema-āvahaḥ || 01.5.02 ||
कृतकः स्वाभाविकश्च विनयः ।। ०१.५.०३ ।।
kṛtakaḥ svābhāvikaśca vinayaḥ || 01.5.03 ||
क्रिया हि द्रव्यं विनयति नाद्रव्यं ।। ०१.५.०४ ।।
kriyā hi dravyaṃ vinayati nādravyaṃ || 01.5.04 ||
शुश्रूषा श्रवण-ग्रहण-धारण-विज्ञान-ऊह-अपोह-तत्त्व-अभिनिविष्ट-बुद्धिं विद्या विनयति नैतरं ।। ०१.५.०५ ।।
śuśrūṣā śravaṇa-grahaṇa-dhāraṇa-vijñāna-ūha-apoha-tattva-abhiniviṣṭa-buddhiṃ vidyā vinayati naitaraṃ || 01.5.05 ||
विद्यानां तु यथास्वं आचार्य-प्रामाण्याद्विनयो नियमश्च ।। ०१.५.०६ ।।
vidyānāṃ tu yathāsvaṃ ācārya-prāmāṇyādvinayo niyamaśca || 01.5.06 ||
वृत्त-चौल-कर्मा लिपिं संख्यानं चौपयुञ्जीत ।। ०१.५.०७ ।।
vṛtta-caula-karmā lipiṃ saṃkhyānaṃ caupayuñjīta || 01.5.07 ||
वृत्त-उपनयनस्त्रयीं आन्वीक्षिकीं च शिष्टेभ्यो वार्त्तां अध्यक्षेभ्यो दण्ड-नीतिं वक्तृ-प्रयोक्तृभ्यः ।। ०१.५.०८ ।।
vṛtta-upanayanastrayīṃ ānvīkṣikīṃ ca śiṣṭebhyo vārttāṃ adhyakṣebhyo daṇḍa-nītiṃ vaktṛ-prayoktṛbhyaḥ || 01.5.08 ||
ब्रह्मचर्यं च षोडशाद्वर्षात् ।। ०१.५.०९ ।।
brahmacaryaṃ ca ṣoḍaśādvarṣāt || 01.5.09 ||
अतो गो-दानं दार-कर्म चास्य ।। ०१.५.१० ।।
ato go-dānaṃ dāra-karma cāsya || 01.5.10 ||
नित्यश्च विद्या-वृद्ध-सम्योगो विनय-वृद्ध्य्-अर्थम्, तन्-मूलत्वाद्विनयस्य ।। ०१.५.११ ।।
nityaśca vidyā-vṛddha-samyogo vinaya-vṛddhy-artham, tan-mūlatvādvinayasya || 01.5.11 ||
पूर्वं अहर्-भागं हस्त्य्-अश्व-रथ-प्रहरण-विद्यासु विनयं गच्छेत् ।। ०१.५.१२ ।।
pūrvaṃ ahar-bhāgaṃ hasty-aśva-ratha-praharaṇa-vidyāsu vinayaṃ gacchet || 01.5.12 ||
पश्चिमं इतिहास-श्रवणे ।। ०१.५.१३ ।।
paścimaṃ itihāsa-śravaṇe || 01.5.13 ||
पुराणं इतिवृत्तं आख्यायिक-उदाहरणं धर्म-शास्त्रं अर्थ-शास्त्रं चैतिइतिहासः ।। ०१.५.१४ ।।
purāṇaṃ itivṛttaṃ ākhyāyika-udāharaṇaṃ dharma-śāstraṃ artha-śāstraṃ caitiitihāsaḥ || 01.5.14 ||
शेषं अहोरात्र-भागं अपूर्व-ग्रहणं गृहीत-परिचयं च कुर्यात्, अगृहीतानां आभीक्ष्ण्य-श्रवणं च ।। ०१.५.१५ ।।
śeṣaṃ ahorātra-bhāgaṃ apūrva-grahaṇaṃ gṛhīta-paricayaṃ ca kuryāt, agṛhītānāṃ ābhīkṣṇya-śravaṇaṃ ca || 01.5.15 ||
श्रुताद्द्हि प्रज्ञाउपजायते प्रज्ञाया योगो योगादात्मवत्ताइति विद्यानां सामर्थ्यं ।। ०१.५.१६ ।।
śrutāddhi prajñāupajāyate prajñāyā yogo yogādātmavattāiti vidyānāṃ sāmarthyaṃ || 01.5.16 ||
विद्या-विनीतो राजा हि प्रजानां विनये रतः ।। ०१.५.१७अ ब ।।
vidyā-vinīto rājā hi prajānāṃ vinaye rataḥ || 01.5.17a ba ||
अनन्यां पृथिवीं भुङ्क्ते सर्व-भूत-हिते रतः ।। ०१.५.१७च्द् ।।
ananyāṃ pṛthivīṃ bhuṅkte sarva-bhūta-hite rataḥ || 01.5.17cd ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
