Gyaandweep | Kautilya Arthashastra Saptamo Adhikarana, Adhyaya 9

Shloka 1

संहित-प्रयाणे मित्र-हिरण्य-भूमि-लाभानां उत्तर-उत्तरो लाभः श्रेयान् ॥ ०७.९.०१ ॥

PADACHEDA

संहित-प्रयाणे मित्र-हिरण्य-भूमि-लाभानाम् उत्तर-उत्तरः लाभः श्रेयान् ॥ ०७।९।०१ ॥

TRANSLITERATION

saṃhita-prayāṇe mitra-hiraṇya-bhūmi-lābhānām uttara-uttaraḥ lābhaḥ śreyān .. 07.9.01 ..

Shloka 2

मित्र-हिरण्ये हि भूमि-लाभाद्भवतः । मित्रं हिरण्य-लाभात् ॥ ०७.९.०२ ॥

PADACHEDA

मित्र-हिरण्ये हि भूमि-लाभात् भवतः । मित्रम् हिरण्य-लाभात् ॥ ०७।९।०२ ॥

TRANSLITERATION

mitra-hiraṇye hi bhūmi-lābhāt bhavataḥ . mitram hiraṇya-lābhāt .. 07.9.02 ..

Shloka 3

यो वा लाभः सिद्धः शेषयोरन्यतरं साधयति ॥ ०७.९.०३ ॥

PADACHEDA

यः वा लाभः सिद्धः शेषयोः अन्यतरम् साधयति ॥ ०७।९।०३ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ vā lābhaḥ siddhaḥ śeṣayoḥ anyataram sādhayati .. 07.9.03 ..

Shloka 4

त्वं चाहं च मित्रं लभावहे इत्येवं-आदिध्सम-संधिः ॥ ०७.९.०४ ॥

PADACHEDA

त्वम् च अहम् च मित्रम् लभावहे इति एवम् आदिध्सम-संधिः ॥ ०७।९।०४ ॥

TRANSLITERATION

tvam ca aham ca mitram labhāvahe iti evam ādidhsama-saṃdhiḥ .. 07.9.04 ..

Shloka 5

त्वं मित्रम् इत्येवं-आदिर्विषम-संधिः ॥ ०७.९.०५ ॥

PADACHEDA

त्वम् मित्रम् इति एवम् आदिः विषम-संधिः ॥ ०७।९।०५ ॥

TRANSLITERATION

tvam mitram iti evam ādiḥ viṣama-saṃdhiḥ .. 07.9.05 ..

Shloka 6

तयोर्विशेष-लाभादतिसंधिः ॥ ०७.९.०६ ॥

PADACHEDA

तयोः विशेष-लाभात् अतिसंधिः ॥ ०७।९।०६ ॥

TRANSLITERATION

tayoḥ viśeṣa-lābhāt atisaṃdhiḥ .. 07.9.06 ..

Shloka 7

सम-संधौ तु यः सम्पन्नं मित्रं मित्र-कृच्छ्रे वा मित्रं अवाप्नोति सोअतिसंधत्ते ॥ ०७.९.०७ ॥

PADACHEDA

सम-संधौ तु यः सम्पन्नम् मित्रम् मित्र-कृच्छ्रे वा मित्रम् अवाप्नोति सः अतिसंधत्ते ॥ ०७।९।०७ ॥

TRANSLITERATION

sama-saṃdhau tu yaḥ sampannam mitram mitra-kṛcchre vā mitram avāpnoti saḥ atisaṃdhatte .. 07.9.07 ..

Shloka 8

आपद्द्हि सौहृद-स्थैर्यं उत्पादयति ॥ ०७.९.०८ ॥

PADACHEDA

आपद् हि सौहृद-स्थैर्यम् उत्पादयति ॥ ०७।९।०८ ॥

TRANSLITERATION

āpad hi sauhṛda-sthairyam utpādayati .. 07.9.08 ..

Shloka 9

मित्र-कृच्छ्रेअपि नित्यं अवश्यं अनित्यं वश्यं वाइति "नित्यं अवश्यं श्रेयः । तद्द्हि अनुपकुर्वदपि नापकरोति" इत्याचार्याः ॥ ०७.९.०९ ॥

PADACHEDA

मित्र-कृच्छ्रे अपि नित्यम् अवश्यम् अनित्यम् वश्यम् वा इति "नित्यम् अवश्यम् श्रेयः । तत् हि अन् उपकुर्वत् अपि न अपकरोति" इति आचार्याः ॥ ०७।९।०९ ॥

TRANSLITERATION

mitra-kṛcchre api nityam avaśyam anityam vaśyam vā iti "nityam avaśyam śreyaḥ . tat hi an upakurvat api na apakaroti" iti ācāryāḥ .. 07.9.09 ..

Shloka 10

नैति कौटिल्यः ॥ ०७.९.१० ॥

PADACHEDA

न एति कौटिल्यः ॥ ०७।९।१० ॥

TRANSLITERATION

na eti kauṭilyaḥ .. 07.9.10 ..

Shloka 11

वश्यं अनित्यं श्रेयः ॥ ०७.९.११ ॥

PADACHEDA

वश्यम् अनित्यम् श्रेयः ॥ ०७।९।११ ॥

TRANSLITERATION

vaśyam anityam śreyaḥ .. 07.9.11 ..

Shloka 12

यावदुपकरोति तावन्मित्रं भवति । उपकार-लक्षणं मित्रं इति ॥ ०७.९.१२ ॥

PADACHEDA

यावत् उपकरोति तावत् मित्रम् भवति । उपकार-लक्षणम् मित्रम् इति ॥ ०७।९।१२ ॥

TRANSLITERATION

yāvat upakaroti tāvat mitram bhavati . upakāra-lakṣaṇam mitram iti .. 07.9.12 ..

Shloka 13

वश्ययोरपि महा-भोगं अनित्यं अल्प-भोगं वा नित्यं इति महा-भोगं अनित्यं श्रेयः । महा-भोगं अनित्यं अल्प-कालेन महद्-उपकुर्वन्महान्ति व्यय-स्थानानि प्रतिकरोति" इत्याचार्याः ॥ ०७.९.१३ ॥

PADACHEDA

वश्ययोः अपि महा-भोगम् अनित्यम् अल्प-भोगम् वा नित्यम् इति महा-भोगम् अनित्यम् श्रेयः । महा-भोगम् अनित्यम् अल्प-कालेन महत् उपकुर्वन् महान्ति व्यय-स्थानानि प्रतिकरोति" इति आचार्याः ॥ ०७।९।१३ ॥

TRANSLITERATION

vaśyayoḥ api mahā-bhogam anityam alpa-bhogam vā nityam iti mahā-bhogam anityam śreyaḥ . mahā-bhogam anityam alpa-kālena mahat upakurvan mahānti vyaya-sthānāni pratikaroti" iti ācāryāḥ .. 07.9.13 ..

Shloka 14

नैति कौटिल्यः ॥ ०७.९.१४ ॥

PADACHEDA

न एति कौटिल्यः ॥ ०७।९।१४ ॥

TRANSLITERATION

na eti kauṭilyaḥ .. 07.9.14 ..

Shloka 15

नित्यं अल्प-भोगं श्रेयः ॥ ०७.९.१५ ॥

PADACHEDA

नित्यम् अल्प-भोगम् श्रेयः ॥ ०७।९।१५ ॥

TRANSLITERATION

nityam alpa-bhogam śreyaḥ .. 07.9.15 ..

Shloka 16

महा-भोगं अनित्यं उपकार-भयादपक्रामति । उपकृत्य वा प्रत्यादातुं ईहते ॥ ०७.९.१६ ॥

PADACHEDA

महा-भोगम् अनित्यम् उपकार-भयात् अपक्रामति । उपकृत्य वा प्रत्यादातुम् ईहते ॥ ०७।९।१६ ॥

TRANSLITERATION

mahā-bhogam anityam upakāra-bhayāt apakrāmati . upakṛtya vā pratyādātum īhate .. 07.9.16 ..

Shloka 17

नित्यं अल्प-भोगं सातत्यादल्पं उपकुर्वन्महता कालेन महदुपकरोति ॥ ०७.९.१७ ॥

PADACHEDA

नित्यम् अल्प-भोगम् सातत्यात् अल्पम् उपकुर्वन् महता कालेन महत् उपकरोति ॥ ०७।९।१७ ॥

TRANSLITERATION

nityam alpa-bhogam sātatyāt alpam upakurvan mahatā kālena mahat upakaroti .. 07.9.17 ..

Shloka 18

गुरु-समुत्थं महन्मित्रं लघु-समुत्थं अल्पं वाइति "गुरु-समुत्थं महन्मित्रं प्रताप-करं भवति । यदा चौत्तिष्ठते तदा कार्यं साधयति" इत्याचार्याः ॥ ०७.९.१८ ॥

PADACHEDA

गुरु-समुत्थम् महत्-मित्रम् लघु-समुत्थम् अल्पम् "गुरु-समुत्थम् महत् मित्रम् प्रताप-करम् भवति । यदा च उत्तिष्ठते तदा कार्यम् साधयति" इति आचार्याः ॥ ०७।९।१८ ॥

TRANSLITERATION

guru-samuttham mahat-mitram laghu-samuttham alpam "guru-samuttham mahat mitram pratāpa-karam bhavati . yadā ca uttiṣṭhate tadā kāryam sādhayati" iti ācāryāḥ .. 07.9.18 ..

Shloka 19

नैति कौटिल्यः ॥ ०७.९.१९ ॥

PADACHEDA

न एति कौटिल्यः ॥ ०७।९।१९ ॥

TRANSLITERATION

na eti kauṭilyaḥ .. 07.9.19 ..

Shloka 20

लघु-समुत्थं अल्पं श्रेयः ॥ ०७.९.२० ॥

PADACHEDA

लघु-समुत्थम् अल्पम् श्रेयः ॥ ०७।९।२० ॥

TRANSLITERATION

laghu-samuttham alpam śreyaḥ .. 07.9.20 ..

Shloka 21

लगु-समुत्थं अल्पं मित्रं कार्य-कालं नातिपातयति दौर्बल्याच्च यथा-इष्ट-भोग्यं भवति । नैतरत्प्रकृष्ट-भौमं ॥ ०७.९.२१ ॥

PADACHEDA

लगु-समुत्थम् अल्पम् मित्रम् कार्य-कालम् न अतिपातयति दौर्बल्यात् च यथा इष्ट-भोग्यम् भवति । न एतरत् प्रकृष्ट-भौमम् ॥ ०७।९।२१ ॥

TRANSLITERATION

lagu-samuttham alpam mitram kārya-kālam na atipātayati daurbalyāt ca yathā iṣṭa-bhogyam bhavati . na etarat prakṛṣṭa-bhaumam .. 07.9.21 ..

Shloka 22

विक्षिप्त-सैन्यं अवश्य-सैन्यं वाइति "विक्षिप्तं सैन्यं शक्यं प्रतिसंहर्तुं वश्यत्वाद्" इत्याचार्याः ॥ ०७.९.२२ ॥

PADACHEDA

विक्षिप्त-सैन्यम् अवश्य-सैन्यम् वा ऐति "विक्षिप्तम् सैन्यम् शक्यम् प्रतिसंहर्तुम् वश्य-त्वात्" इति आचार्याः ॥ ०७।९।२२ ॥

TRANSLITERATION

vikṣipta-sainyam avaśya-sainyam vā aiti "vikṣiptam sainyam śakyam pratisaṃhartum vaśya-tvāt" iti ācāryāḥ .. 07.9.22 ..

Shloka 23

नैति कौटिल्यः ॥ ०७.९.२३ ॥

PADACHEDA

न एति कौटिल्यः ॥ ०७।९।२३ ॥

TRANSLITERATION

na eti kauṭilyaḥ .. 07.9.23 ..

Shloka 24

अवश्य-सैन्यं श्रेयः ॥ ०७.९.२४ ॥

PADACHEDA

अवश्य-सैन्यम् श्रेयः ॥ ०७।९।२४ ॥

TRANSLITERATION

avaśya-sainyam śreyaḥ .. 07.9.24 ..

Shloka 25

अवश्यं हि शक्यं साम-आदिभिर्वश्यं कर्तुम् । नैतरत्कार्य-व्यासक्तं प्रतिसंहर्तुं ॥ ०७.९.२५ ॥

PADACHEDA

अवश्यम् हि शक्यम् साम-आदिभिः वश्यम् कर्तुम् । न एतरत् कार्य-व्यासक्तम् प्रतिसंहर्तुम् ॥ ०७।९।२५ ॥

TRANSLITERATION

avaśyam hi śakyam sāma-ādibhiḥ vaśyam kartum . na etarat kārya-vyāsaktam pratisaṃhartum .. 07.9.25 ..

Shloka 26

पुरुष-भोगं हिरण्य-भोगं वा मित्रं इति "पुरुष-भोगं मित्रं श्रेयः । प्रुष-भोगं मित्रं प्रताप-करं भवति । यदा चौत्तिष्ठते तदा कार्यं साधयति" इत्याचार्याः ॥ ०७.९.२६ ॥

PADACHEDA

पुरुष-भोगम् हिरण्य-भोगम् वा मित्रम् इति "पुरुष-भोगम् मित्रम् श्रेयः । प्रुष-भोगम् मित्रम् प्रताप-करम् भवति । यदा च उत्तिष्ठते तदा कार्यम् साधयति" इति आचार्याः ॥ ०७।९।२६ ॥

TRANSLITERATION

puruṣa-bhogam hiraṇya-bhogam vā mitram iti "puruṣa-bhogam mitram śreyaḥ . pruṣa-bhogam mitram pratāpa-karam bhavati . yadā ca uttiṣṭhate tadā kāryam sādhayati" iti ācāryāḥ .. 07.9.26 ..

Shloka 27

नैति कौटिल्यः ॥ ०७.९.२७ ॥

PADACHEDA

न एति कौटिल्यः ॥ ०७।९।२७ ॥

TRANSLITERATION

na eti kauṭilyaḥ .. 07.9.27 ..

Shloka 28

हिरण्य-भोगं मित्रं श्रेयः ॥ ०७.९.२८ ॥

PADACHEDA

हिरण्य-भोगम् मित्रम् श्रेयः ॥ ०७।९।२८ ॥

TRANSLITERATION

hiraṇya-bhogam mitram śreyaḥ .. 07.9.28 ..

Shloka 29

नित्यो हि हिरण्येन योगः कदाचिद्दण्डेन ॥ ०७.९.२९ ॥

PADACHEDA

नित्यः हि हिरण्येन योगः कदाचिद् दण्डेन ॥ ०७।९।२९ ॥

TRANSLITERATION

nityaḥ hi hiraṇyena yogaḥ kadācid daṇḍena .. 07.9.29 ..

Shloka 30

दण्डश्च हिरण्येनान्ये च कामाः प्राप्यन्त इति ॥ ०७.९.३० ॥

PADACHEDA

दण्डः च हिरण्येन अन्ये च कामाः प्राप्यन्ते इति ॥ ०७।९।३० ॥

TRANSLITERATION

daṇḍaḥ ca hiraṇyena anye ca kāmāḥ prāpyante iti .. 07.9.30 ..

Shloka 31

हिरण्य-भोगं भूमि-भोगं वा मित्रं इति "हिरण्य-भोगं गतिमत्त्वात्सर्व-व्यय-प्रतीकार-करम्" इत्याचार्याः ॥ ०७.९.३१ ॥

PADACHEDA

हिरण्य-भोगम् भूमि-भोगम् वा मित्रम् इति "हिरण्य-भोगम् गतिमत्-त्वात् सर्व-व्यय-प्रतीकार-करम्" इति आचार्याः ॥ ०७।९।३१ ॥

TRANSLITERATION

hiraṇya-bhogam bhūmi-bhogam vā mitram iti "hiraṇya-bhogam gatimat-tvāt sarva-vyaya-pratīkāra-karam" iti ācāryāḥ .. 07.9.31 ..

Shloka 32

नैति कौटिल्यः ॥ ०७.९.३२ ॥

PADACHEDA

न एति कौटिल्यः ॥ ०७।९।३२ ॥

TRANSLITERATION

na eti kauṭilyaḥ .. 07.9.32 ..

Shloka 33

मित्र-हिरण्ये हि भूमि-लाभाद्भवत इत्युक्तं पुरस्ताड ॥ ०७.९.३३ ॥

PADACHEDA

मित्र-हिरण्ये हि भूमि-लाभात् भवतः इति उक्तम् पुरस् ताड ॥ ०७।९।३३ ॥

TRANSLITERATION

mitra-hiraṇye hi bhūmi-lābhāt bhavataḥ iti uktam puras tāḍa .. 07.9.33 ..

Shloka 34

तस्माद्भूमि-भोगं मित्रं श्रेय इति ॥ ०७.९.३४ ॥

PADACHEDA

तस्मात् भूमि-भोगम् मित्रम् श्रेयः इति ॥ ०७।९।३४ ॥

TRANSLITERATION

tasmāt bhūmi-bhogam mitram śreyaḥ iti .. 07.9.34 ..

Shloka 35

तुल्ये पुरुष-भोगे विक्रमः क्लेश-सहत्वं अनुरागः सर्व-बल-लाभो वा मित्र-कुलाद्विशेषः ॥ ०७.९.३५ ॥

PADACHEDA

तुल्ये पुरुष-भोगे विक्रमः क्लेश-सह-त्वम् अनुरागः सर्व-बल-लाभः वा मित्र-कुलात् विशेषः ॥ ०७।९।३५ ॥

TRANSLITERATION

tulye puruṣa-bhoge vikramaḥ kleśa-saha-tvam anurāgaḥ sarva-bala-lābhaḥ vā mitra-kulāt viśeṣaḥ .. 07.9.35 ..

Shloka 36

तुल्ये हिरण्य-भोगे प्रार्थित-अर्थता प्राभूत्यं अल्प-प्रयसता सातत्यं च विशेषः ॥ ०७.९.३६ ॥

PADACHEDA

तुल्ये हिरण्य-भोगे प्रार्थित-अर्थ-ता प्राभूत्यम् अल्प-प्रयस-ता सातत्यम् च विशेषः ॥ ०७।९।३६ ॥

TRANSLITERATION

tulye hiraṇya-bhoge prārthita-artha-tā prābhūtyam alpa-prayasa-tā sātatyam ca viśeṣaḥ .. 07.9.36 ..

Shloka 37

तत्रएतद्भवति ॥ ०७.९.३७ ॥

PADACHEDA

तत्र एतत् भवति ॥ ०७।९।३७ ॥

TRANSLITERATION

tatra etat bhavati .. 07.9.37 ..

Shloka 38

नित्यं वश्यं लघु-उत्थानं पितृ-पैतामहं महत् । ॥ ०७.९.३८अ ब ॥

PADACHEDA

नित्यम् वश्यम् लघु-उत्थानम् पितृ-पैतामहम् महत् । ॥ ०७।९।३८अ ब ॥

TRANSLITERATION

nityam vaśyam laghu-utthānam pitṛ-paitāmaham mahat . .. 07.9.38a ba ..

Shloka 39

अद्वैध्यं चैति सम्पन्नं मित्रं षड्-गुणं उच्यते ॥ ०७.९.३८च्द् ॥

PADACHEDA

अद्वैध्यम् च एति सम्पन्नम् मित्रम् षड् गुणम् उच्यते ॥ ०७।९।३८च् ॥

TRANSLITERATION

advaidhyam ca eti sampannam mitram ṣaḍ guṇam ucyate .. 07.9.38c ..

Shloka 40

ऋते यदर्थं प्रणयाद्रक्ष्यते यच्च रक्षति । ॥ ०७.९.३९अ ब ॥

PADACHEDA

ऋते यद्-अर्थम् प्रणयात् रक्ष्यते यत् च रक्षति । ॥ ०७।९।३९अ ब ॥

TRANSLITERATION

ṛte yad-artham praṇayāt rakṣyate yat ca rakṣati . .. 07.9.39a ba ..

Shloka 41

पूर्व-उपचित-सम्बन्धं तन्मित्रं नित्यं उच्यते ॥ ०७.९.३९च्द् ॥

PADACHEDA

पूर्व-उपचित-सम्बन्धम् तत् मित्रम् नित्यम् उच्यते ॥ ०७।९।३९च् ॥

TRANSLITERATION

pūrva-upacita-sambandham tat mitram nityam ucyate .. 07.9.39c ..

Shloka 42

सर्व-चित्र-महा-भोगं त्रिविधं वश्यं उच्यते । ॥ ०७.९.४०अ ब ॥

PADACHEDA

सर्व-चित्र-महा-भोगम् त्रिविधम् वश्यम् उच्यते । ॥ ०७।९।४०अ ब ॥

TRANSLITERATION

sarva-citra-mahā-bhogam trividham vaśyam ucyate . .. 07.9.40a ba ..

Shloka 43

एकतो-भोग्युभयतः सर्वतो-भोगि चापरं ॥ ०७.९.४०च्द् ॥

PADACHEDA

एकतस् भोगि उभयतस् सर्वतस् भोगि च अपरम् ॥ ०७।९।४०च् ॥

TRANSLITERATION

ekatas bhogi ubhayatas sarvatas bhogi ca aparam .. 07.9.40c ..

Shloka 44

आदातृ वा दात्र्-अपि वा जीवत्यरिषु हिंसया । ॥ ०७.९.४१अ ब ॥

PADACHEDA

आदातृ वा दातृ अपि वा जीवति अरिषु हिंसया । ॥ ०७।९।४१अ ब ॥

TRANSLITERATION

ādātṛ vā dātṛ api vā jīvati ariṣu hiṃsayā . .. 07.9.41a ba ..

Shloka 45

मित्रं नित्यं अवश्यं तद्-दुर्ग-अटव्य्-अपसारि च ॥ ०७.९.४१च्द् ॥

PADACHEDA

मित्रम् नित्यम् अवश्यम् तद्-दुर्ग-अटवी-अपसारि च ॥ ०७।९।४१च् ॥

TRANSLITERATION

mitram nityam avaśyam tad-durga-aṭavī-apasāri ca .. 07.9.41c ..

Shloka 46

अन्यतो विगृहीतं यल्लघु-व्यसनं एव वा । ॥ ०७.९.४२अ ब ॥

PADACHEDA

अन्यतस् विगृहीतम् यत् लघु-व्यसनम् एव वा । ॥ ०७।९।४२अ ब ॥

TRANSLITERATION

anyatas vigṛhītam yat laghu-vyasanam eva vā . .. 07.9.42a ba ..

Shloka 47

संधत्ते चौपकाराय तन्मित्रं वश्यं अध्रुवं ॥ ०७.९.४२च्द् ॥

PADACHEDA

संधत्ते च औपकाराय तत् मित्रम् वश्यम् अध्रुवम् ॥ ०७।९।४२च् ॥

TRANSLITERATION

saṃdhatte ca aupakārāya tat mitram vaśyam adhruvam .. 07.9.42c ..

Shloka 48

एक-अर्थेनाथ सम्बद्धं उपकार्य-विकारि च । ॥ ०७.९.४३अ ब ॥

PADACHEDA

एक-अर्थेन अथ सम्बद्धम् उपकार्य-विकारि च । ॥ ०७।९।४३अ ब ॥

TRANSLITERATION

eka-arthena atha sambaddham upakārya-vikāri ca . .. 07.9.43a ba ..

Shloka 49

मित्र-भावि भवत्येतन्मित्रं अद्वैध्यं आपदि ॥ ०७.९.४३च्द् ॥

PADACHEDA

मित्र-भावि भवति एतत् मित्रम् अ द्वैध्यम् आपदि ॥ ०७।९।४३च् ॥

TRANSLITERATION

mitra-bhāvi bhavati etat mitram a dvaidhyam āpadi .. 07.9.43c ..

Shloka 50

मित्र-भावाद्ध्रुवं मित्रं शत्रु-साधारणाच्चलं । ॥ ०७.९.४४अ ब ॥

PADACHEDA

मित्र-भावात् ध्रुवम् मित्रम् शत्रु-साधारणात् चलम् । ॥ ०७।९।४४अ ब ॥

TRANSLITERATION

mitra-bhāvāt dhruvam mitram śatru-sādhāraṇāt calam . .. 07.9.44a ba ..

Shloka 51

न कस्यचिदुदासीनं द्वयोरुभय-भावि तत् ॥ ०७.९.४४च्द् ॥

PADACHEDA

न कस्यचिद् उदासीनम् द्वयोः उभय-भावि तत् ॥ ०७।९।४४च् ॥

TRANSLITERATION

na kasyacid udāsīnam dvayoḥ ubhaya-bhāvi tat .. 07.9.44c ..

Shloka 52

विजिगीषोरमित्रं यन्मित्रं अन्तर्धितां गतं । ॥ ०७.९.४५अ ब ॥

PADACHEDA

विजिगीषोः अमित्रम् यत् मित्रम् अन्तर्धि-ताम् गतम् । ॥ ०७।९।४५अ ब ॥

TRANSLITERATION

vijigīṣoḥ amitram yat mitram antardhi-tām gatam . .. 07.9.45a ba ..

Shloka 53

उपकारेअनिविष्टं वाअशक्तं वाअनुपकारि तत् ॥ ०७.९.४५च्द् ॥

PADACHEDA

उपकारे अनिविष्टम् वा अशक्तम् वा अनुपकारि तत् ॥ ०७।९।४५च् ॥

TRANSLITERATION

upakāre aniviṣṭam vā aśaktam vā anupakāri tat .. 07.9.45c ..

Shloka 54

प्रियं परस्य वा रक्ष्यं पूज्यं सम्बद्धं एव वा । ॥ ०७.९.४६अ ब ॥

PADACHEDA

प्रियम् परस्य वा रक्ष्यम् पूज्यम् सम्बद्धम् एव वा । ॥ ०७।९।४६अ ब ॥

TRANSLITERATION

priyam parasya vā rakṣyam pūjyam sambaddham eva vā . .. 07.9.46a ba ..

Shloka 55

अनुगृह्णाति यन्मित्रं शत्रु-साधारणं हि तत् ॥ ०७.९.४६च्द् ॥

PADACHEDA

अनुगृह्णाति यत् मित्रम् शत्रु-साधारणम् हि तत् ॥ ०७।९।४६च् ॥

TRANSLITERATION

anugṛhṇāti yat mitram śatru-sādhāraṇam hi tat .. 07.9.46c ..

Shloka 56

प्रकृष्ट-भौमं संतुष्टं बलवच्चऽलसं च यत् । ॥ ०७.९.४७अ ब ॥

PADACHEDA

प्रकृष्ट-भौमम् संतुष्टम् बलवत् च अलसम् च यत् । ॥ ०७।९।४७अ ब ॥

TRANSLITERATION

prakṛṣṭa-bhaumam saṃtuṣṭam balavat ca alasam ca yat . .. 07.9.47a ba ..

Shloka 57

उदासीनं भवत्येतद्व्यसनादवमानितं ॥ ०७.९.४७च्द् ॥

PADACHEDA

उदासीनम् भवति एतत् व्यसनात् अवमानितम् ॥ ०७।९।४७च् ॥

TRANSLITERATION

udāsīnam bhavati etat vyasanāt avamānitam .. 07.9.47c ..

Shloka 58

अरेर्नेतुश्च यद्वृद्धिं दौर्बल्यादनुवर्तते । ॥ ०७.९.४८अ ब ॥

PADACHEDA

अरेः नेतुः च यत् वृद्धिम् दौर्बल्यात् अनुवर्तते । ॥ ०७।९।४८अ ब ॥

TRANSLITERATION

areḥ netuḥ ca yat vṛddhim daurbalyāt anuvartate . .. 07.9.48a ba ..

Shloka 59

उभयस्याप्यविद्विष्टं विद्यादुभय-भावि तत् ॥ ०७.९.४८च्द् ॥

PADACHEDA

उभयस्य अपि अ विद्विष्टम् विद्यात् उभय-भावि तत् ॥ ०७।९।४८च् ॥

TRANSLITERATION

ubhayasya api a vidviṣṭam vidyāt ubhaya-bhāvi tat .. 07.9.48c ..

Shloka 60

कारण-अकारण-ध्वस्तं कारण-अकारण-आगतं । ॥ ०७.९.४९अ ब ॥

PADACHEDA

कारण-अकारण-ध्वस्तम् कारण-अकारण-आगतम् । ॥ ०७।९।४९अ ब ॥

TRANSLITERATION

kāraṇa-akāraṇa-dhvastam kāraṇa-akāraṇa-āgatam . .. 07.9.49a ba ..

Shloka 61

यो मित्रं समुपेक्षेत स मृत्युं उपगूहति ॥ ०७.९.४९च्द् ॥

PADACHEDA

यः मित्रम् समुपेक्षेत स मृत्युम् उपगूहति ॥ ०७।९।४९च् ॥

TRANSLITERATION

yaḥ mitram samupekṣeta sa mṛtyum upagūhati .. 07.9.49c ..

Shloka 62

क्षिप्रं अल्पो लाभश्चिरान्महानिति वा "क्षिप्रं अल्पो लाभः कार्य-देश-काल-संवादकः श्रेयान्" इत्याचार्याः ॥ ०७.९.५० ॥

PADACHEDA

क्षिप्रम् अल्पः लाभः चिरात् महान् इति वा "क्षिप्रम् अल्पः लाभः कार्य-देश-काल-संवादकः श्रेयान्" इति आचार्याः ॥ ०७।९।५० ॥

TRANSLITERATION

kṣipram alpaḥ lābhaḥ cirāt mahān iti vā "kṣipram alpaḥ lābhaḥ kārya-deśa-kāla-saṃvādakaḥ śreyān" iti ācāryāḥ .. 07.9.50 ..

Shloka 63

नैति कौटिल्यः ॥ ०७.९.५१ ॥

PADACHEDA

न एति कौटिल्यः ॥ ०७।९।५१ ॥

TRANSLITERATION

na eti kauṭilyaḥ .. 07.9.51 ..

Shloka 64

चिरादविनिपाती बीज-सधर्मा महाम्ल्लाभः श्रेयान् । विपर्यये पूर्वः ॥ ०७.९.५२ ॥

PADACHEDA

चिरात् अविनिपाती बीज-सधर्मा श्रेयान् । विपर्यये पूर्वः ॥ ०७।९।५२ ॥

TRANSLITERATION

cirāt avinipātī bīja-sadharmā śreyān . viparyaye pūrvaḥ .. 07.9.52 ..

Shloka 65

एवं दृष्ट्वा ध्रुवे लाभे लाभ-अंशे च गुण-उदयं । ॥ ०७.९.५३अ ब ॥

PADACHEDA

एवम् दृष्ट्वा ध्रुवे लाभे लाभ-अंशे च गुण-उदयम् । ॥ ०७।९।५३अ ब ॥

TRANSLITERATION

evam dṛṣṭvā dhruve lābhe lābha-aṃśe ca guṇa-udayam . .. 07.9.53a ba ..

Shloka 66

स्व-अर्थ-सिद्धि-परो यायात्संहितः सामवायिकैः ॥ ०७.९.५३च्द् ॥

PADACHEDA

स्व-अर्थ-सिद्धि-परः यायात् संहितः सामवायिकैः ॥ ०७।९।५३च् ॥

TRANSLITERATION

sva-artha-siddhi-paraḥ yāyāt saṃhitaḥ sāmavāyikaiḥ .. 07.9.53c ..

Languages

Saved

Languages

Saved

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION

PADACHEDA

TRANSLITERATION