वाक्-पारुष्यं उपवादः कुत्सनं अभिभर्त्सनं इति ।। ०३.१८.०१ ।।
vāk-pāruṣyaṃ upavādaḥ kutsanaṃ abhibhartsanaṃ iti || 03.18.01 ||
शरीर-प्रकृति-श्रुत-वृत्ति-जन-पदानां शरीर-उपवादे काण-खञ्ज-आदिभिः सत्ये त्रि-पणो दण्डः । मिथ्या-उपवादे षट्-पणो दण्डः ।। ०३.१८.०२ ।।
śarīra-prakṛti-śruta-vṛtti-jana-padānāṃ śarīra-upavāde kāṇa-khañja-ādibhiḥ satye tri-paṇo daṇḍaḥ | mithyā-upavāde ṣaṭ-paṇo daṇḍaḥ || 03.18.02 ||
शोभन-अक्षिमन्तः इति काण-खञ्ज-आदीनां स्तुति-निन्दायां द्वादश-पणो दण्डः ।। ०३.१८.०३ ।।
śobhana-akṣimantaḥ iti kāṇa-khañja-ādīnāṃ stuti-nindāyāṃ dvādaśa-paṇo daṇḍaḥ || 03.18.03 ||
कुष्ठ-उन्माद-क्लैब्य-आदिभिः कुत्सायां च सत्य-मिथ्या-स्तुति-निन्दासु द्वादश-पण-उत्तरा दण्डास्तुल्येषु ।। ०३.१८.०४ ।।
kuṣṭha-unmāda-klaibya-ādibhiḥ kutsāyāṃ ca satya-mithyā-stuti-nindāsu dvādaśa-paṇa-uttarā daṇḍāstulyeṣu || 03.18.04 ||
विशिष्टेषु द्वि-गुणाः । हीनेष्वर्ध-दण्डाः । पर-स्त्रीषु द्वि-गुणाः । प्रमाद-मद-मोह-आदिभिरर्ध-दण्डाः ।। ०३.१८.०५ ।।
viśiṣṭeṣu dvi-guṇāḥ | hīneṣvardha-daṇḍāḥ | para-strīṣu dvi-guṇāḥ | pramāda-mada-moha-ādibhirardha-daṇḍāḥ || 03.18.05 ||
कुष्ठ-उन्मादयोश्चिकित्सकाः संनिकृष्टा पुमांसश्च प्रमाणं । क्लीब-भावे स्त्रियो मूत्र-फेनोअप्सु विष्ठा-निमज्जनं च ।। ०३.१८.०६ ।।
kuṣṭha-unmādayościkitsakāḥ saṃnikṛṣṭā pumāṃsaśca pramāṇaṃ | klība-bhāve striyo mūtra-phenoapsu viṣṭhā-nimajjanaṃ ca || 03.18.06 ||
प्रकृत्य्-उपवादे ब्राह्मण-क्षत्रिय-वैश्य-शूद्र-अन्त-अवसायिनां अपरेण पूर्वस्य त्रि-पण-उत्तरा दण्डाः । पूर्वेणापरस्य द्वि-पण-अधराः । कुब्राह्मण-आदिभिश्च कुत्सायां ।। ०३.१८.०७ ।।
prakṛty-upavāde brāhmaṇa-kṣatriya-vaiśya-śūdra-anta-avasāyināṃ apareṇa pūrvasya tri-paṇa-uttarā daṇḍāḥ | pūrveṇāparasya dvi-paṇa-adharāḥ | kubrāhmaṇa-ādibhiśca kutsāyāṃ || 03.18.07 ||
तेन श्रुत-उपवादो वाग्-जीवनानां । कारु-कुशीलवानां वृत्त्य्-उपवादः । प्राज्जूणक-गान्धार-आदीनां च जन-पद-उपवादा व्याख्याताः ।। ०३.१८.०८ ।।
tena śruta-upavādo vāg-jīvanānāṃ | kāru-kuśīlavānāṃ vṛtty-upavādaḥ | prājjūṇaka-gāndhāra-ādīnāṃ ca jana-pada-upavādā vyākhyātāḥ || 03.18.08 ||
यः परं "एवं त्वां करिष्यामि" इति करणेनाभिभर्त्सयेद् । अकरणे यस्तस्य करणे दण्डस्ततोअर्ध-दण्डं दद्यात् ।। ०३.१८.०९ ।।
yaḥ paraṃ "evaṃ tvāṃ kariṣyāmi" iti karaṇenābhibhartsayed | akaraṇe yastasya karaṇe daṇḍastatoardha-daṇḍaṃ dadyāt || 03.18.09 ||
अशक्तः कोपं मदं मोहं वाअपदिशेद्द्वादश-पणं दण्डं दद्यात् ।। ०३.१८.१० ।।
aśaktaḥ kopaṃ madaṃ mohaṃ vāapadiśeddvādaśa-paṇaṃ daṇḍaṃ dadyāt || 03.18.10 ||
जात-वैर-आशयः शक्तश्चापकर्तुं यावज्-जीविक-अवस्थं दद्यात् ।। ०३.१८.११ ।।
jāta-vaira-āśayaḥ śaktaścāpakartuṃ yāvaj-jīvika-avasthaṃ dadyāt || 03.18.11 ||
स्व-देश-ग्रामयोः पूर्वं मध्यमं जाति-संघयोः । ।। ०३.१८.१२अ ब ।।
sva-deśa-grāmayoḥ pūrvaṃ madhyamaṃ jāti-saṃghayoḥ | || 03.18.12a ba ||
आक्रोशाद्देव-चैत्यानां उत्तमं दण्डं अर्हति ।। ०३.१८.१२च्द् ।।
ākrośāddeva-caityānāṃ uttamaṃ daṇḍaṃ arhati || 03.18.12cd ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
