दण्ड-पारुष्यं स्पर्शनं अवगूर्णं प्रहतं इति ।। ०३.१९.०१ ।।
daṇḍa-pāruṣyaṃ sparśanaṃ avagūrṇaṃ prahataṃ iti || 03.19.01 ||
नाभेरधः-कायं हस्त-पङ्क-भस्म-पांसुभिरिति स्पृशतस्त्रि-पणो दण्डः । तैरेवामेध्यैः पाद-ष्ठीविकाभ्यां च षट्-पणः । छर्दि-मूत्र-पुरीष-आदिभिर्द्वादश-पणः ।। ०३.१९.०२ ।।
nābheradhaḥ-kāyaṃ hasta-paṅka-bhasma-pāṃsubhiriti spṛśatastri-paṇo daṇḍaḥ | tairevāmedhyaiḥ pāda-ṣṭhīvikābhyāṃ ca ṣaṭ-paṇaḥ | chardi-mūtra-purīṣa-ādibhirdvādaśa-paṇaḥ || 03.19.02 ||
नाभेरुपरि द्वि-गुणाः । शिरसि चतुर्-गुणाः समेषु ।। ०३.१९.०३ ।।
nābherupari dvi-guṇāḥ | śirasi catur-guṇāḥ sameṣu || 03.19.03 ||
विशिष्टेषु द्वि-गुणाः । हीनेष्वर्ध-दण्डाः । पर-स्त्रीषु द्वि-गुणाः । प्रमाद-मद-मोह-आदिभिरर्ध-दण्डाः ।। ०३.१९.०४ ।।
viśiṣṭeṣu dvi-guṇāḥ | hīneṣvardha-daṇḍāḥ | para-strīṣu dvi-guṇāḥ | pramāda-mada-moha-ādibhirardha-daṇḍāḥ || 03.19.04 ||
पाद-वस्त्र-हस्त-केश-अवलम्बनेषु षट्-पण-उत्तरा दण्डाः ।। ०३.१९.०५ ।।
pāda-vastra-hasta-keśa-avalambaneṣu ṣaṭ-paṇa-uttarā daṇḍāḥ || 03.19.05 ||
पीडन-आवेष्टन-अञ्चन-प्रकर्षण-अध्यासनेषु पूर्वः साहस-दण्डः ।। ०३.१९.०६ ।।
pīḍana-āveṣṭana-añcana-prakarṣaṇa-adhyāsaneṣu pūrvaḥ sāhasa-daṇḍaḥ || 03.19.06 ||
पातयित्वाअपक्रामतोअर्ध-दण्डः ।। ०३.१९.०७ ।।
pātayitvāapakrāmatoardha-daṇḍaḥ || 03.19.07 ||
शूद्रो येनाङ्गेन ब्राह्मणं अभिहन्यात्तदस्यच्छेदयेत् ।। ०३.१९.०८ ।।
śūdro yenāṅgena brāhmaṇaṃ abhihanyāttadasyacchedayet || 03.19.08 ||
अवगूर्णे निष्क्रयः । स्पर्शेअर्ध-दण्डः ।। ०३.१९.०९ ।।
avagūrṇe niṣkrayaḥ | sparśeardha-daṇḍaḥ || 03.19.09 ||
तेन चण्डाल-अशुचयो व्याख्यातः ।। ०३.१९.१० ।।
tena caṇḍāla-aśucayo vyākhyātaḥ || 03.19.10 ||
हस्तेनावगूर्णे त्रि-पण-अवरो द्वादश-पण-परो दण्डः । पादेन द्वि-गुणः । दुःख-उत्पादनेन द्रव्येण पूर्वः साहस-दण्डः । प्राण-आबाधिकेन मध्यमः ।। ०३.१९.११ ।।
hastenāvagūrṇe tri-paṇa-avaro dvādaśa-paṇa-paro daṇḍaḥ | pādena dvi-guṇaḥ | duḥkha-utpādanena dravyeṇa pūrvaḥ sāhasa-daṇḍaḥ | prāṇa-ābādhikena madhyamaḥ || 03.19.11 ||
काष्ठ-लोष्ट-पाषाण-लोह-दण्ड-रज्जु-द्रव्याणां अन्यतमेन दुःखं अशोणितं उत्पादयतश्चतुर्विंशति-पणो दण्डः । शोणित-उत्पादने द्वि-गुणः । अन्यत्र दुष्ट-शोणितात् ।। ०३.१९.१२ ।।
kāṣṭha-loṣṭa-pāṣāṇa-loha-daṇḍa-rajju-dravyāṇāṃ anyatamena duḥkhaṃ aśoṇitaṃ utpādayataścaturviṃśati-paṇo daṇḍaḥ | śoṇita-utpādane dvi-guṇaḥ | anyatra duṣṭa-śoṇitāt || 03.19.12 ||
मृत-कल्पं अशोणितं घ्नतो हस्त-पाद-पारञ्चिकं वा कुर्वतः पूर्वः साहस-दण्डः । पाणि-पाद-दन्त-भङ्गे कर्ण-नास-आच्छेदने व्रण-विदारणे च्च । अन्यत्र दुष्ट-व्रणेभ्यः ।। ०३.१९.१३ ।।
mṛta-kalpaṃ aśoṇitaṃ ghnato hasta-pāda-pārañcikaṃ vā kurvataḥ pūrvaḥ sāhasa-daṇḍaḥ | pāṇi-pāda-danta-bhaṅge karṇa-nāsa-ācchedane vraṇa-vidāraṇe cca | anyatra duṣṭa-vraṇebhyaḥ || 03.19.13 ||
सक्थि-ग्रीव-आभञ्जने नेत्र-भेदने वा वाक्य-चेष्टा-भोजन-उपरोधेषु च मध्यमः साहस-दण्डः समुत्थान-व्ययश्च ।। ०३.१९.१४ ।।
sakthi-grīva-ābhañjane netra-bhedane vā vākya-ceṣṭā-bhojana-uparodheṣu ca madhyamaḥ sāhasa-daṇḍaḥ samutthāna-vyayaśca || 03.19.14 ||
विपत्तौ कण्टक-शोधनाय नीयेत ।। ०३.१९.१५ ।।
vipattau kaṇṭaka-śodhanāya nīyeta || 03.19.15 ||
महा-जनस्यएकं घ्नतः प्रत्येकं द्वि-गुणो दण्डः ।। ०३.१९.१६ ।।
mahā-janasyaekaṃ ghnataḥ pratyekaṃ dvi-guṇo daṇḍaḥ || 03.19.16 ||
पर्युषितः कलहोअनुप्रवेशो वा नाभियोज्यः इत्याचार्याः ।। ०३.१९.१७ ।।
paryuṣitaḥ kalahoanupraveśo vā nābhiyojyaḥ ityācāryāḥ || 03.19.17 ||
नास्त्यपकारिणो मोक्ष इति कौटिल्यः ।। ०३.१९.१८ ।।
nāstyapakāriṇo mokṣa iti kauṭilyaḥ || 03.19.18 ||
कलहे पूर्व-आगतो जयति । अक्षममाणो हि प्रधावति इत्याचार्याः ।। ०३.१९.१९ ।।
kalahe pūrva-āgato jayati | akṣamamāṇo hi pradhāvati ityācāryāḥ || 03.19.19 ||
नैति कौटिल्यः ।। ०३.१९.२० ।।
naiti kauṭilyaḥ || 03.19.20 ||
पूर्वं पश्चाद्वाअभिगतस्य साक्षिणः प्रमाणम् । असाक्षिके घातः कलह-उपलिङ्गनं वा ।। ०३.१९.२१ ।।
pūrvaṃ paścādvāabhigatasya sākṣiṇaḥ pramāṇam | asākṣike ghātaḥ kalaha-upaliṅganaṃ vā || 03.19.21 ||
घात-अभियोगं अप्रतिब्रुवतस्तदहरेव पश्चात्-कारः ।। ०३.१९.२२ ।।
ghāta-abhiyogaṃ apratibruvatastadahareva paścāt-kāraḥ || 03.19.22 ||
कलहे द्रव्यं अपहरतो दश-पणो दण्डः । क्षुद्रक-द्रव्य-हिंसायां तच्च तावच्च दण्डः । स्थूलक-द्रव्य-हिंसायां तच्च द्वि-गुणश्च दण्डः । वस्त्र-आभरण-हिरण्य-सुवर्ण-भाण्ड-हिंसायां तच्च पूर्वश्च साहस-दण्डः ।। ०३.१९.२३ ।।
kalahe dravyaṃ apaharato daśa-paṇo daṇḍaḥ | kṣudraka-dravya-hiṃsāyāṃ tacca tāvacca daṇḍaḥ | sthūlaka-dravya-hiṃsāyāṃ tacca dvi-guṇaśca daṇḍaḥ | vastra-ābharaṇa-hiraṇya-suvarṇa-bhāṇḍa-hiṃsāyāṃ tacca pūrvaśca sāhasa-daṇḍaḥ || 03.19.23 ||
पर-कुड्यं अभिघातेन क्षोभयतस्त्रि-पणो दण्डः । छेदन-भेदने षट्-पणः । प्रतीकारश्च ।। ०३.१९.२४ ।।
para-kuḍyaṃ abhighātena kṣobhayatastri-paṇo daṇḍaḥ | chedana-bhedane ṣaṭ-paṇaḥ | pratīkāraśca || 03.19.24 ||
दुःख-उत्पादनं द्रव्यं अन्य-वेश्मनि प्रक्षिपतो द्वादश-पणो दण्डः । प्राण-आबाधिकं पूर्वः साहस-दण्डः ।। ०३.१९.२५ ।।
duḥkha-utpādanaṃ dravyaṃ anya-veśmani prakṣipato dvādaśa-paṇo daṇḍaḥ | prāṇa-ābādhikaṃ pūrvaḥ sāhasa-daṇḍaḥ || 03.19.25 ||
क्षुद्र-पशूनां काष्ठ-आदिभिर्दुःख-उत्पादने पणो द्वि-गुणो वा दण्डः । शोणित-उत्पादने द्वि-गुणः ।। ०३.१९.२६ ।।
kṣudra-paśūnāṃ kāṣṭha-ādibhirduḥkha-utpādane paṇo dvi-guṇo vā daṇḍaḥ | śoṇita-utpādane dvi-guṇaḥ || 03.19.26 ||
महा-पशूनां एतेष्वेव स्थानेष्व्द्वि-गुणो दण्डः समुत्थान-व्ययश्च ।। ०३.१९.२७ ।।
mahā-paśūnāṃ eteṣveva sthāneṣvdvi-guṇo daṇḍaḥ samutthāna-vyayaśca || 03.19.27 ||
पुर-उपवन-वनस्पतीनां पुष्प-फलच्-छायावतां प्ररोहच्-छेदने षट्-पणः । क्षुद्र-शाखाच्-छेदने द्वादश-पणः । पीन-शाखाच्-च्छेदने चतुर्-विंशति-पणः । स्कन्ध-वधे पूर्वः साहस-दण्डः । समुच्छित्तौ मध्यमः ।। ०३.१९.२८ ।।
pura-upavana-vanaspatīnāṃ puṣpa-phalac-chāyāvatāṃ prarohac-chedane ṣaṭ-paṇaḥ | kṣudra-śākhāc-chedane dvādaśa-paṇaḥ | pīna-śākhāc-cchedane catur-viṃśati-paṇaḥ | skandha-vadhe pūrvaḥ sāhasa-daṇḍaḥ | samucchittau madhyamaḥ || 03.19.28 ||
पुष्प-फलच्-छायावद्-गुल्म-लतास्वर्ध-दण्डाः । पुण्य-स्थान-तपो-वन-श्मशान-द्रुमेषु च ।। ०३.१९.२९ ।।
puṣpa-phalac-chāyāvad-gulma-latāsvardha-daṇḍāḥ | puṇya-sthāna-tapo-vana-śmaśāna-drumeṣu ca || 03.19.29 ||
सीम-वृक्षेषु चैत्येषु द्रुमेष्वालक्षितेषु च । ।। ०३.१९.३०अ ब ।।
sīma-vṛkṣeṣu caityeṣu drumeṣvālakṣiteṣu ca | || 03.19.30a ba ||
त एव द्वि-गुणा दण्डाः कार्या राज-वनेषु च ।। ०३.१९.३०च्द् ।।
ta eva dvi-guṇā daṇḍāḥ kāryā rāja-vaneṣu ca || 03.19.30cd ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
