सूत उवाच ।
इदमन्यत् परं स्थानं गुह्याद् गुह्यतमं महत् ।महादेवस्य देवस्य महालयमिति श्रुतम् ॥ ३७.१
idamanyat paraṃ sthānaṃ guhyād guhyatamaṃ mahat |mahādevasya devasya mahālayamiti śrutam || 37.1
तत्र देवादिदेवेन रुद्रेण त्रिपुरारिणा ।शिलातले पदं न्यस्तं नास्तिकानां निदर्शनम् ॥ ३७.२
tatra devādidevena rudreṇa tripurāriṇā |śilātale padaṃ nyastaṃ nāstikānāṃ nidarśanam || 37.2
तत्र पाशुपताः शान्ता भस्मोद्धूलितविग्रहाः ।उपासते महादेवं वेदाध्ययनतत्पराः ॥ ३७.३
tatra pāśupatāḥ śāntā bhasmoddhūlitavigrahāḥ |upāsate mahādevaṃ vedādhyayanatatparāḥ || 37.3
स्नात्वा तत्र पदं शार्वं दृष्ट्वा भक्तिपुरः सरम् ।नमस्कृत्वाऽथ शिरसा रुद्रसामीप्यमाप्नुयात् ॥ ३७.४
snātvā tatra padaṃ śārvaṃ dṛṣṭvā bhaktipuraḥ saram |namaskṛtvā'tha śirasā rudrasāmīpyamāpnuyāt || 37.4
अन्यच्च देवदेवस्य स्थानं शंभोर्महात्मनः ।केदारमिति विख्यातं सिद्धानामालयं शुभम् ॥ ३७.५
anyacca devadevasya sthānaṃ śaṃbhormahātmanaḥ |kedāramiti vikhyātaṃ siddhānāmālayaṃ śubham || 37.5
तत्र स्नात्वा महादेवमभ्यर्च्य वृषकेतनम् ।पीत्वा चैवोदकं शुद्धं गाणपत्यमवाप्नुयात् ॥ ३७.६
tatra snātvā mahādevamabhyarcya vṛṣaketanam |pītvā caivodakaṃ śuddhaṃ gāṇapatyamavāpnuyāt || 37.6
श्राद्धदानादिकं कृत्वा ह्यक्ष्यं लभते फलम् ।द्विजातिप्रवरैर्जुष्टं योगिभिर्ज्जितमानसैः ॥ ३७.७
śrāddhadānādikaṃ kṛtvā hyakṣyaṃ labhate phalam |dvijātipravarairjuṣṭaṃ yogibhirjjitamānasaiḥ || 37.7
तीर्थं प्लक्षावतरणं सर्वपापविनाशनम् ।तत्राभ्यर्च्य श्रीनिवासं विष्णुलोके महीयते ॥ ३७.८
tīrthaṃ plakṣāvataraṇaṃ sarvapāpavināśanam |tatrābhyarcya śrīnivāsaṃ viṣṇuloke mahīyate || 37.8
अन्यच्च मगधारण्यं सर्वलोकगतिप्रदम् ।अक्षयं विन्दते स्वर्गं तत्र गत्वा द्विजोत्तमः ॥ ३७.९
anyacca magadhāraṇyaṃ sarvalokagatipradam |akṣayaṃ vindate svargaṃ tatra gatvā dvijottamaḥ || 37.9
तीर्थं कनखलं पुण्यं महापातकनाशनम् ।यत्र देवेन रुद्रेण यज्ञो दक्षस्य नाशितः ॥ ३७.१०
tīrthaṃ kanakhalaṃ puṇyaṃ mahāpātakanāśanam |yatra devena rudreṇa yajño dakṣasya nāśitaḥ || 37.10
तत्र गङ्गामुपस्पृश्य शुचिर्भावसमन्वितः ।मुच्यते सर्वपापैस्तु ब्रह्मलोकं लभेन्मृतः ॥ ३७.११
tatra gaṅgāmupaspṛśya śucirbhāvasamanvitaḥ |mucyate sarvapāpaistu brahmalokaṃ labhenmṛtaḥ || 37.11
महातीर्थमिति ख्यातं पुण्यं नारायणप्रियम् ।तत्राभ्यर्च्य हृषीकेशं श्वेतद्वीपं सगच्छति ॥ ३७.१२
mahātīrthamiti khyātaṃ puṇyaṃ nārāyaṇapriyam |tatrābhyarcya hṛṣīkeśaṃ śvetadvīpaṃ sagacchati || 37.12
अन्यच्च तीर्थप्रवरं नाम्ना श्रीपर्वतं शुभम् ।तत्र प्राणान् परित्यज्य रुद्रस्य दयितो भवेत् ॥ ३७.१३
anyacca tīrthapravaraṃ nāmnā śrīparvataṃ śubham |tatra prāṇān parityajya rudrasya dayito bhavet || 37.13
तत्र सन्निहितो रुद्रो देव्या सह महेश्वरः ।स्नानपिण्डादिकं तत्र कृतमक्षय्यमुत्तमम् ॥ ३७.१४
tatra sannihito rudro devyā saha maheśvaraḥ |snānapiṇḍādikaṃ tatra kṛtamakṣayyamuttamam || 37.14
गोदावरी नदी पुण्या सर्वपापविनाशनी ।तत्र स्नात्वा पितॄन् देवांस्तर्पयित्वा यथाविधि ।३७.१५
godāvarī nadī puṇyā sarvapāpavināśanī |tatra snātvā pitṝn devāṃstarpayitvā yathāvidhi |37.15
सर्वपापविशुद्धात्मा गोसहस्रफलं लभेत् ।पवित्रसलिला पुण्या कावेरी विपुला नदी ।३७.१६
sarvapāpaviśuddhātmā gosahasraphalaṃ labhet |pavitrasalilā puṇyā kāverī vipulā nadī |37.16
तस्यां स्नात्वोदकं कृत्वा मुच्यते सर्वपातकैः ।त्रिरात्रोपोषितेनाथ एकरात्रोषितेन वा ॥ ३७.१७
tasyāṃ snātvodakaṃ kṛtvā mucyate sarvapātakaiḥ |trirātropoṣitenātha ekarātroṣitena vā || 37.17
द्विजातीनां तु कथितं तीर्थानामिह सेवनम् ।यस्य वाङ्मनसी शुद्धे हस्तपादौ च संस्थितौ ।३७.१८
dvijātīnāṃ tu kathitaṃ tīrthānāmiha sevanam |yasya vāṅmanasī śuddhe hastapādau ca saṃsthitau |37.18
अलोलुपो ब्रह्मचारी तीर्थानां फलमाप्नुयात् ।स्वामितीर्थं महातीर्थं त्रिषु लोकेषु विश्रुतम् ।३७.१९
alolupo brahmacārī tīrthānāṃ phalamāpnuyāt |svāmitīrthaṃ mahātīrthaṃ triṣu lokeṣu viśrutam |37.19
तत्र सन्निहितो नित्यं स्कन्दोऽमरनमस्कृतः ।स्नात्वा कुमारधारायां कृत्वा देवादितर्पणम् ।३७.२०
tatra sannihito nityaṃ skando'maranamaskṛtaḥ |snātvā kumāradhārāyāṃ kṛtvā devāditarpaṇam |37.20
आराध्य षण्मुखं देवं स्कन्देन सह मोदते ।नदी त्रैलोक्यविख्याता ताम्रपर्णोति नामतः ।३७.२१
ārādhya ṣaṇmukhaṃ devaṃ skandena saha modate |nadī trailokyavikhyātā tāmraparṇoti nāmataḥ |37.21
तत्र स्नात्वा पितॄन् भक्त्या तर्पयित्वा यथाविधि ।पापकर्तॄनपि पितॄस्तारयेन्नात्र संशयः ॥ ३७.२२
tatra snātvā pitṝn bhaktyā tarpayitvā yathāvidhi |pāpakartṝnapi pitṝstārayennātra saṃśayaḥ || 37.22
चन्द्रतीर्थमिति ख्यातं कावेर्याः प्रभवेऽक्षयम् ।तीर्थे तत्रभवेद्धत्तं मृतानां स्वर्गतिर्ध्रुवा ॥ ३७.२३
candratīrthamiti khyātaṃ kāveryāḥ prabhave'kṣayam |tīrthe tatrabhaveddhattaṃ mṛtānāṃ svargatirdhruvā || 37.23
विन्ध्यपादे प्रपश्यन्ति देवदेवं सदाशिवम् ।भक्त्या ये ते न पश्यन्ति यमस्य सदनं द्विजाः ॥ ३७.२४
vindhyapāde prapaśyanti devadevaṃ sadāśivam |bhaktyā ye te na paśyanti yamasya sadanaṃ dvijāḥ || 37.24
देविकायां वृषो नाम तीर्थं सिद्धनिषेवितम् ।तत्र स्नात्वोदकं दत्वा योगसिद्धिं च विन्दति ॥ ३७.२५
devikāyāṃ vṛṣo nāma tīrthaṃ siddhaniṣevitam |tatra snātvodakaṃ datvā yogasiddhiṃ ca vindati || 37.25
दशाश्वमेधिकं तीर्थं सर्वपापविनाशकम् ।दशानामश्वमेधानां तत्राप्नोति फलं नरः ॥ ३७.२६
daśāśvamedhikaṃ tīrthaṃ sarvapāpavināśakam |daśānāmaśvamedhānāṃ tatrāpnoti phalaṃ naraḥ || 37.26
पुण्डरीकं महातीर्थं ब्राह्मणैरुपसेवितम् ।तत्राभिगम्य युक्तात्मा पुण्डरीकफलं लभेत् ॥ ३७.२७
puṇḍarīkaṃ mahātīrthaṃ brāhmaṇairupasevitam |tatrābhigamya yuktātmā puṇḍarīkaphalaṃ labhet || 37.27
तीर्थेभ्यः परमं तीर्थं ब्रह्मतीर्थमिति श्रुतम् ।ब्रह्माणमर्चयित्वा तु ब्रह्मलोके महीयते ॥ ३३.२८
tīrthebhyaḥ paramaṃ tīrthaṃ brahmatīrthamiti śrutam |brahmāṇamarcayitvā tu brahmaloke mahīyate || 33.28
सरस्वत्या विनशनं प्लक्षप्रस्रवणं शुभम् ।व्यासतीर्थं परं तीर्थं मैनाकं च नगोत्तमम् ।३७.२९
sarasvatyā vinaśanaṃ plakṣaprasravaṇaṃ śubham |vyāsatīrthaṃ paraṃ tīrthaṃ mainākaṃ ca nagottamam |37.29
यमुनाप्रभवं चैव सर्वपापविनाशनम् ।पितॄणां दुहिता देवी गन्धकालीति विश्रुता ।३७.३०
yamunāprabhavaṃ caiva sarvapāpavināśanam |pitṝṇāṃ duhitā devī gandhakālīti viśrutā |37.30
तस्यां स्नात्वा दिवं याति मृतो जातिस्मरो भवेत् ।कुबेरतुङ्गं पापघ्नं सिद्धचारणसेवितम् ।३७.३१
tasyāṃ snātvā divaṃ yāti mṛto jātismaro bhavet |kuberatuṅgaṃ pāpaghnaṃ siddhacāraṇasevitam |37.31
प्राणांस्तत्र परित्यज्य कुबेरानुचरो भवेत् ।उमातुङ्गमिति ख्यातं यत्र सा रुद्रवल्लभा ।३७.३२
prāṇāṃstatra parityajya kuberānucaro bhavet |umātuṅgamiti khyātaṃ yatra sā rudravallabhā |37.32
तत्राभ्यर्च्य महादेवीं गोसहस्रफलं लभेत् ।भृगुतुङ्गे तपस्तप्तं श्राद्धं दानं तथा कृतम् ।३७.३३
tatrābhyarcya mahādevīṃ gosahasraphalaṃ labhet |bhṛgutuṅge tapastaptaṃ śrāddhaṃ dānaṃ tathā kṛtam |37.33
कुलान्युभयतः सप्त पुनातीति मतिर्मम ।काश्यपस्य महातीर्थं कालसर्पिरिति श्रुतम् ।३७.३४
kulānyubhayataḥ sapta punātīti matirmama |kāśyapasya mahātīrthaṃ kālasarpiriti śrutam |37.34
तत्र श्राद्धानि देयानि नित्यं पापक्षयेच्छया ।दशार्णायां तथा दानं श्राद्धं होमस्तपो जपः ॥३७.३५
tatra śrāddhāni deyāni nityaṃ pāpakṣayecchayā |daśārṇāyāṃ tathā dānaṃ śrāddhaṃ homastapo japaḥ ||37.35
अक्षयं चाव्ययं चैव कृतं भवति सर्वदा ।तीर्थं द्विजातिभिर्जुष्टं नाम्ना वै कुरुजाङ्गलम् ।३७.३६
akṣayaṃ cāvyayaṃ caiva kṛtaṃ bhavati sarvadā |tīrthaṃ dvijātibhirjuṣṭaṃ nāmnā vai kurujāṅgalam |37.36
दत्त्वा तु दानं विधिवद् ब्रह्मलोके महीयते ।वैतरण्यां महातीर्थे स्वर्णवेद्यां तथैव च ।३७.३७
dattvā tu dānaṃ vidhivad brahmaloke mahīyate |vaitaraṇyāṃ mahātīrthe svarṇavedyāṃ tathaiva ca |37.37
धर्मपृष्ठे च सरसि ब्रह्मणः परमे शुभे ।भरतस्याश्रमे पुण्ये पुण्ये श्राद्धवटे शुभे ।३७.३८ ।
dharmapṛṣṭhe ca sarasi brahmaṇaḥ parame śubhe |bharatasyāśrame puṇye puṇye śrāddhavaṭe śubhe |37.38 |
महाह्रदे च कौशिक्यां दत्तं भवति चाक्षयम् ।मुण्डपृष्ठे पदं न्यस्तं महादेवेन धीमता ।३७.३९
mahāhrade ca kauśikyāṃ dattaṃ bhavati cākṣayam |muṇḍapṛṣṭhe padaṃ nyastaṃ mahādevena dhīmatā |37.39
हिताय सर्वभूतानां नास्तिकानां निदर्शनम् ।अल्पेनापि तु कालेन नरो धर्मपरायणः ॥३७.४०
hitāya sarvabhūtānāṃ nāstikānāṃ nidarśanam |alpenāpi tu kālena naro dharmaparāyaṇaḥ ||37.40
पाप्मानमुत्सृजत्याशु जीर्णां त्वचमिवोरगः ।नाम्ना कनकनन्देति तीर्थं त्रैलोक्यविश्रुतम् ।३७.४१
pāpmānamutsṛjatyāśu jīrṇāṃ tvacamivoragaḥ |nāmnā kanakanandeti tīrthaṃ trailokyaviśrutam |37.41
उदीच्यां मुञ्जपृष्ठस्य ब्रह्मर्षिगणसेवितम् ।तत्र स्नात्वा दिवं यान्ति सशरीरा द्विजातयः ।३७.४२
udīcyāṃ muñjapṛṣṭhasya brahmarṣigaṇasevitam |tatra snātvā divaṃ yānti saśarīrā dvijātayaḥ |37.42
दत्तं चापि सदा श्राद्धमक्षयं समुदाहृतम् ।ऋणैस्त्रिभिर्नरः स्नात्वा मुच्यते क्षीणकल्मषः ॥ ३७.४३
dattaṃ cāpi sadā śrāddhamakṣayaṃ samudāhṛtam |ṛṇaistribhirnaraḥ snātvā mucyate kṣīṇakalmaṣaḥ || 37.43
मानसे सरसि स्नात्वा शक्रस्यार्द्धासनं लभेत् ।उत्तरं मानसं गत्वा सिद्धिं प्राप्नोत्यनुत्तमाम् ॥ ३७.४४
mānase sarasi snātvā śakrasyārddhāsanaṃ labhet |uttaraṃ mānasaṃ gatvā siddhiṃ prāpnotyanuttamām || 37.44
तस्मान्निर्वर्त्तयेच्छ्राद्धं यथाशक्ति यथाबलम् ।कामान् सलभते दिव्यान् मोक्षोपायं च विन्दति ॥ ३७.४५
tasmānnirvarttayecchrāddhaṃ yathāśakti yathābalam |kāmān salabhate divyān mokṣopāyaṃ ca vindati || 37.45
पर्वतो हिमवान्नाम नानाधातुविभूषितः ।योजनानां सहस्राणि साशीतिस्त्वायतो गिरिः ।३७.४६
parvato himavānnāma nānādhātuvibhūṣitaḥ |yojanānāṃ sahasrāṇi sāśītistvāyato giriḥ |37.46
सिद्धचारणसंकीर्णा देवर्षिगणसेवितः ।तत्र पुष्करिणी रम्या सुषुम्ना नाम नामतः ।३७.४७
siddhacāraṇasaṃkīrṇā devarṣigaṇasevitaḥ |tatra puṣkariṇī ramyā suṣumnā nāma nāmataḥ |37.47
तत्र गत्वा द्विजो विद्वान् ब्रह्महत्यां विमुञ्चति ।श्राद्धं भवति चाक्षय्यं तत्र दत्तं महोदयम् ।३७.४८
tatra gatvā dvijo vidvān brahmahatyāṃ vimuñcati |śrāddhaṃ bhavati cākṣayyaṃ tatra dattaṃ mahodayam |37.48
तारयेच्च पितॄन् सम्यग् दश पूर्वान् दशापरान् ।सर्वत्र हिमवान् पुण्यो गङ्गा पुण्या समन्ततः ।३७.४९
tārayecca pitṝn samyag daśa pūrvān daśāparān |sarvatra himavān puṇyo gaṅgā puṇyā samantataḥ |37.49
नद्यः समुद्रगाः पुण्याः समुद्रश्च विशेषतः।बदर्याश्रममासाद्य मुच्यते कलिकल्बिषात् ॥३७.५०
nadyaḥ samudragāḥ puṇyāḥ samudraśca viśeṣataḥ|badaryāśramamāsādya mucyate kalikalbiṣāt ||37.50
तत्र नारायणो देवो नरेणास्ते सनातनः ।अक्षयं तत्र दानं स्यात् जप्यं वाऽपि तथाविधम् ।३७.५१
tatra nārāyaṇo devo nareṇāste sanātanaḥ |akṣayaṃ tatra dānaṃ syāt japyaṃ vā'pi tathāvidham |37.51
महादेवप्रियं तीर्थं पावनं तद् विशेषतः ।तारयेच्च पितॄन् सर्वान् दत्त्वा श्राद्धं समाहितः ॥ ३७.५२
mahādevapriyaṃ tīrthaṃ pāvanaṃ tad viśeṣataḥ |tārayecca pitṝn sarvān dattvā śrāddhaṃ samāhitaḥ || 37.52
देवदारुवनं पुण्यं सिद्धगन्धर्वसेवितम् ।महादेवेन देवेन तत्र दत्तं महद् वरं ॥ ३७.५३
devadāruvanaṃ puṇyaṃ siddhagandharvasevitam |mahādevena devena tatra dattaṃ mahad varaṃ || 37.53
मोहयित्वा मुनीन् सर्वान् समस्तैः संप्रपूजितः ।प्रसन्नो भगवानीशो मुनीन्द्रान् प्राह भावितान् ॥ ३७.५४
mohayitvā munīn sarvān samastaiḥ saṃprapūjitaḥ |prasanno bhagavānīśo munīndrān prāha bhāvitān || 37.54
इहाश्रमवरे रम्ये निवसिष्यथ सर्वदा ।मद्भावनासमायुक्तास्ततः सिद्धिमवाप्स्यथ ॥ ३७.५५
ihāśramavare ramye nivasiṣyatha sarvadā |madbhāvanāsamāyuktāstataḥ siddhimavāpsyatha || 37.55
येऽत्र मामर्चयन्तीह लोके धर्मपरा जनाः ।तेषां ददामि परमं गाणपत्यं हि शाश्वतम् ॥ ३७.५६
ye'tra māmarcayantīha loke dharmaparā janāḥ |teṣāṃ dadāmi paramaṃ gāṇapatyaṃ hi śāśvatam || 37.56
अत्र नित्यं वसिष्यामि सह नारायणेन च ।प्राणानिह नरस्त्यक्त्वा न भूयो जन्म विन्दति ॥ ३७.५७
atra nityaṃ vasiṣyāmi saha nārāyaṇena ca |prāṇāniha narastyaktvā na bhūyo janma vindati || 37.57
संस्मरन्ति च ये तीर्थं देशान्तरगता जनाः ।तेषां च सर्वपापानि नाशयामि द्विजोत्तमाः ॥ ३७.५८
saṃsmaranti ca ye tīrthaṃ deśāntaragatā janāḥ |teṣāṃ ca sarvapāpāni nāśayāmi dvijottamāḥ || 37.58
श्राद्धं दानं तपो होमः पिण्डनिर्वपणं तथा ।ध्यानं जपश्च नियमः सर्वमत्राक्षयं कृतम् ॥ ३७.५९
śrāddhaṃ dānaṃ tapo homaḥ piṇḍanirvapaṇaṃ tathā |dhyānaṃ japaśca niyamaḥ sarvamatrākṣayaṃ kṛtam || 37.59
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन द्रष्टव्यं हि द्विजातिभिः ॥देवदारुवनं पुण्यं महादेवनिषेवितम् ॥ ३७.६०
tasmāt sarvaprayatnena draṣṭavyaṃ hi dvijātibhiḥ ||devadāruvanaṃ puṇyaṃ mahādevaniṣevitam || 37.60
यत्रेस्वरो महादेवो विष्णुर्वा पुरुषोत्तमः ।तत्र सन्निहिता गङ्गातीर्थान्यायतनानि च ॥ ३७.६१
yatresvaro mahādevo viṣṇurvā puruṣottamaḥ |tatra sannihitā gaṅgātīrthānyāyatanāni ca || 37.61
इती श्रीकूर्मपुराणे षट्साहस्त्र्यां संहितायामुपरिविभागे सप्तत्रिंशोऽध्यायः ॥ ३७ ॥
itī śrīkūrmapurāṇe ṣaṭsāhastryāṃ saṃhitāyāmuparivibhāge saptatriṃśo'dhyāyaḥ || 37 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
