| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

Shloka 1
सूत उवाच ।।
श्रुत्वोपदिष्टं गुरुणा वेदार्थं मुनिपुंगवः ॥ परमात्मनि संदिग्धं परिपप्रच्छ सादरम् ॥ १॥

PADACHEDA

श्रुत्वा उपदिष्टम् गुरुणा वेद-अर्थम् मुनि-पुंगवः ॥ परमात्मनि संदिग्धम् परिपप्रच्छ सादरम् ॥ १॥

TRANSLITERATION

śrutvā upadiṣṭam guruṇā veda-artham muni-puṃgavaḥ .. paramātmani saṃdigdham paripapraccha sādaram .. 1..
Shloka 2
वामदेव उवाच ।।
ज्ञानशक्तिधर स्वामिन्परमानन्दविग्रह ॥ प्रणवार्थामृतं पीतं श्रीमुखख्जात्परिस्रुतम् ॥ २॥

PADACHEDA

ज्ञान-शक्ति-धर स्वामिन् परमानन्द-विग्रह ॥ प्रणव-अर्थ-अमृतम् पीतम् ॥ २॥

TRANSLITERATION

jñāna-śakti-dhara svāmin paramānanda-vigraha .. praṇava-artha-amṛtam pītam .. 2..
Shloka 3
दृढप्रज्ञश्च जातोऽस्मि संदेहो विगतो मम ॥ किंचिदन्यन्महासेन पृच्छामि त्वां शृणु प्रभो ॥ ३॥

PADACHEDA

दृढ-प्रज्ञः च जातः अस्मि संदेहः विगतः मम ॥ किंचिद् अन्यत् महासेन पृच्छामि त्वाम् शृणु प्रभो ॥ ३॥

TRANSLITERATION

dṛḍha-prajñaḥ ca jātaḥ asmi saṃdehaḥ vigataḥ mama .. kiṃcid anyat mahāsena pṛcchāmi tvām śṛṇu prabho .. 3..
Shloka 4
सदाशिवादिकीटांतरूपस्य जगतः स्थितिः॥स्त्रीपुंरूपेण सर्वत्र दृश्यते न हि संशयः ॥ ४ ॥

PADACHEDA

सदाशिव-आदि-कीट-अन्त-रूपस्य जगतः स्थितिः॥स्त्री-पुम् रूपेण सर्वत्र दृश्यते न हि संशयः ॥ ४ ॥

TRANSLITERATION

sadāśiva-ādi-kīṭa-anta-rūpasya jagataḥ sthitiḥ..strī-pum rūpeṇa sarvatra dṛśyate na hi saṃśayaḥ .. 4 ..
Shloka 5
एवं रूपस्य जगतः कारणं यत्सनातनम् ॥ स्त्रीरूपं तत्किमाहोस्वित्पुरुषो वा नपुंसकम् ॥ ५ ॥

PADACHEDA

एवम् रूपस्य जगतः कारणम् यत् सनातनम् ॥ स्त्री-रूपम् तत् किम् आहोस्वित् पुरुषः वा नपुंसकम् ॥ ५ ॥

TRANSLITERATION

evam rūpasya jagataḥ kāraṇam yat sanātanam .. strī-rūpam tat kim āhosvit puruṣaḥ vā napuṃsakam .. 5 ..
Shloka 6
उत मिश्रं किमन्यद्वा न जातस्तत्र निर्णयः ॥ बहुधा विवदन्तीह विद्वांसश्शास्त्रमोहिताः ॥ ६ ॥

PADACHEDA

उत मिश्रम् किम् अन्यत् वा न जातः तत्र निर्णयः ॥ बहुधा विवदन्ति इह विद्वांसः शास्त्र-मोहिताः ॥ ६ ॥

TRANSLITERATION

uta miśram kim anyat vā na jātaḥ tatra nirṇayaḥ .. bahudhā vivadanti iha vidvāṃsaḥ śāstra-mohitāḥ .. 6 ..
Shloka 7
जगत्सृष्टिविधायिन्यः श्रुतयो जगता सह ॥ विष्णुब्रह्मादयो देवाः सिद्धाश्च न विदन्ति हि ॥ ७॥

PADACHEDA

जगत्-सृष्टि-विधायिन्यः श्रुतयः जगता सह ॥ विष्णु-ब्रह्म-आदयः देवाः सिद्धाः च न विदन्ति हि ॥ ७॥

TRANSLITERATION

jagat-sṛṣṭi-vidhāyinyaḥ śrutayaḥ jagatā saha .. viṣṇu-brahma-ādayaḥ devāḥ siddhāḥ ca na vidanti hi .. 7..
Shloka 8
यथैक्यभावं गच्छेयुरेतदन्यच्च वेदय ॥ जानामीति करोमीति व्यवहारः प्रदृश्यते ॥ ८ ॥

PADACHEDA

यथा ऐक्य-भावम् गच्छेयुः एतत् अन्यत् च वेदय ॥ जानामि इति करोमि इति व्यवहारः प्रदृश्यते ॥ ८ ॥

TRANSLITERATION

yathā aikya-bhāvam gaccheyuḥ etat anyat ca vedaya .. jānāmi iti karomi iti vyavahāraḥ pradṛśyate .. 8 ..
Shloka 9
स हि सर्वात्मसंसिद्धो विवादो नात्र कस्यचित् ॥ सर्वदेहेन्द्रियमनोबुध्यहंकारसंभवः ॥ ९॥

PADACHEDA

स हि सर्व-आत्म-संसिद्धः विवादः न अत्र कस्यचिद् ॥ सर्व-देह-इन्द्रिय-मनः-बुधि-अहंकार-संभवः ॥ ९॥

TRANSLITERATION

sa hi sarva-ātma-saṃsiddhaḥ vivādaḥ na atra kasyacid .. sarva-deha-indriya-manaḥ-budhi-ahaṃkāra-saṃbhavaḥ .. 9..
Shloka 10
आहोस्वि दात्मनोरूपं महानत्रापि संशयः ॥ द्वयमेतद्धि सर्व्वेषां विवादास्पदमद्भुतम् ॥ 6.16.१० ॥

PADACHEDA

आहोस्वित् आत्मनोरूपम् महान् अत्र अपि संशयः ॥ द्वयम् एतत् हि सर्व्वेषाम् विवाद-आस्पदम् अद्भुतम् ॥ ६।१६।१० ॥

TRANSLITERATION

āhosvit ātmanorūpam mahān atra api saṃśayaḥ .. dvayam etat hi sarvveṣām vivāda-āspadam adbhutam .. 6.16.10 ..
Shloka 11
उत्पाट्याज्ञानसंभूतं संशयाख्यं विषद्रुमम्॥शिवाद्वैतमहाकल्पवृक्षभूमिर्यथाभवेत् ॥ ११ ॥

PADACHEDA

उत्पाट्य अज्ञान-संभूतम् संशय-आख्यम् विष-द्रुमम्॥शिव-अद्वैत-महा-कल्पवृक्ष-भूमिः यथा भवेत् ॥ ११ ॥

TRANSLITERATION

utpāṭya ajñāna-saṃbhūtam saṃśaya-ākhyam viṣa-drumam..śiva-advaita-mahā-kalpavṛkṣa-bhūmiḥ yathā bhavet .. 11 ..
Shloka 12
चित्तं मम यथा देव बोध्योऽस्मि कृपया तव ॥ कृपातस्तव देवेश दृढज्ञानी भवा म्यहम् ॥ १२ ॥

PADACHEDA

चित्तम् मम यथा देव बोध्यः अस्मि कृपया तव ॥ कृपातः तव देवेश दृढ-ज्ञानी भवा मि अहम् ॥ १२ ॥

TRANSLITERATION

cittam mama yathā deva bodhyaḥ asmi kṛpayā tava .. kṛpātaḥ tava deveśa dṛḍha-jñānī bhavā mi aham .. 12 ..
Shloka 13
सूत उवाच ।।
श्रुत्वैवं मुनिना पृष्टं वचो वेदान्तनिर्वृतम् ॥ रहस्यं प्रभुराहेदं किंचित्प्रहसिताननः ॥ १३॥

PADACHEDA

श्रुत्वा एवम् मुनिना पृष्टम् वचः वेदान्त-निर्वृतम् ॥ रहस्यम् प्रभुः आह इदम् किंचिद् प्रहसित-आननः ॥ १३॥

TRANSLITERATION

śrutvā evam muninā pṛṣṭam vacaḥ vedānta-nirvṛtam .. rahasyam prabhuḥ āha idam kiṃcid prahasita-ānanaḥ .. 13..
Shloka 14
सुब्रह्मण्य उवाच ।।
एतदेव मुने गुह्यं शिवेन परिभाषितम् ॥ अम्बायाः शृण्वतो देव्या वामदेव ममापि हि ॥ १४ ॥

PADACHEDA

एतत् एव मुने गुह्यम् शिवेन परिभाषितम् ॥ अम्बायाः शृण्वतः देव्याः वामदेव मम अपि हि ॥ १४ ॥

TRANSLITERATION

etat eva mune guhyam śivena paribhāṣitam .. ambāyāḥ śṛṇvataḥ devyāḥ vāmadeva mama api hi .. 14 ..
Shloka 15
तस्याः स्तन्यं तदा पीत्वा संतृप्तोऽस्मि मुहुर्मुहुः॥श्रुतवान्निश्चलं तद्वै निश्चितं मे विचारितम्॥१५॥

PADACHEDA

तस्याः स्तन्यम् तदा पीत्वा संतृप्तः अस्मि मुहुर् मुहुर्॥श्रुतवान् निश्चलम् तत् वै निश्चितम् मे विचारितम्॥१५॥

TRANSLITERATION

tasyāḥ stanyam tadā pītvā saṃtṛptaḥ asmi muhur muhur..śrutavān niścalam tat vai niścitam me vicāritam..15..
Shloka 16
तत्ते वदामि दयया वामदेव महामुने॥महद्गुह्यं च परमं सुत त्वं शृणु सांप्रतम् ॥ १६॥

PADACHEDA

तत् ते वदामि दयया वामदेव महा-मुने॥महत् गुह्यम् च परमम् सुत त्वम् शृणु सांप्रतम् ॥ १६॥

TRANSLITERATION

tat te vadāmi dayayā vāmadeva mahā-mune..mahat guhyam ca paramam suta tvam śṛṇu sāṃpratam .. 16..
Shloka 17
कर्मास्ति तत्त्वादारभ्य शास्त्रवादस्सुविस्तरः ॥ यथाविवेकं श्रोतव्यो ज्ञानिना ज्ञानदो मुने॥१७॥

PADACHEDA

कर्म अस्ति तत्त्वात् आरभ्य शास्त्र-वादः सु विस्तरः ॥ यथा विवेकम् श्रोतव्यः ज्ञानिना ज्ञान-दः मुने॥१७॥

TRANSLITERATION

karma asti tattvāt ārabhya śāstra-vādaḥ su vistaraḥ .. yathā vivekam śrotavyaḥ jñāninā jñāna-daḥ mune..17..
Shloka 18
त्वयोपदिष्टा ये शिष्यास्तत्र को वा भवत्समः ॥ कपिलादिषु शास्त्रेषु भ्रमंत्यद्यापि तेऽधमाः ॥ १८॥

PADACHEDA

त्वया उपदिष्टाः ये शिष्याः तत्र कः वा भवत्-समः ॥ कपिल-आदिषु शास्त्रेषु भ्रमंति अद्य अपि ते अधमाः ॥ १८॥

TRANSLITERATION

tvayā upadiṣṭāḥ ye śiṣyāḥ tatra kaḥ vā bhavat-samaḥ .. kapila-ādiṣu śāstreṣu bhramaṃti adya api te adhamāḥ .. 18..
Shloka 19
ते शप्ता मुनिभिः षड्भिश्शिवनिन्दा पराः पुरा॥न श्रोतव्या हि तद्वार्त्ता तेऽन्यथावादिनो यतः॥१९॥

PADACHEDA

ते शप्ताः मुनिभिः षड्भिः शिव-निन्दा पराः पुरा॥न श्रोतव्या हि तद्-वार्त्ता ते अन्यथावादिनः यतस्॥१९॥

TRANSLITERATION

te śaptāḥ munibhiḥ ṣaḍbhiḥ śiva-nindā parāḥ purā..na śrotavyā hi tad-vārttā te anyathāvādinaḥ yatas..19..
Shloka 20
अनुमानप्रयोगस्याप्यवकाशो न विद्यते॥पंचावयवयुक्तस्य स तु धूमस्य दर्शनात् ॥ 6.16.२० ॥

PADACHEDA

अनुमान-प्रयोगस्य अपि अवकाशः न विद्यते॥पंच-अवयव-युक्तस्य स तु धूमस्य दर्शनात् ॥ ६।१६।२० ॥

TRANSLITERATION

anumāna-prayogasya api avakāśaḥ na vidyate..paṃca-avayava-yuktasya sa tu dhūmasya darśanāt .. 6.16.20 ..
Shloka 21
पर्व्वतस्याग्निमद्भावं वदंत्यत्रापि सुव्रत।प्रत्यक्षस्य प्रपंचस्य दर्शनालंबनं त्वतः ॥ २१ ॥

PADACHEDA

पर्व्वतस्य अग्निमत्-भावम् वदन्ति अत्र अपि सुव्रत।प्रत्यक्षस्य प्रपंचस्य दर्शन-आलंबनम् तु अतस् ॥ २१ ॥

TRANSLITERATION

parvvatasya agnimat-bhāvam vadanti atra api suvrata.pratyakṣasya prapaṃcasya darśana-ālaṃbanam tu atas .. 21 ..
Shloka 22
ज्ञातव्यः परमेशानः परमात्मा न संशयः ॥ स्त्रीपुंरूपमयं विश्वं प्रत्यक्षेणैव दृश्यते ॥ २२ ॥

PADACHEDA

ज्ञातव्यः परमेशानः परमात्मा न संशयः ॥ स्त्री-पुम् रूप-मयम् विश्वम् प्रत्यक्षेण एव दृश्यते ॥ २२ ॥

TRANSLITERATION

jñātavyaḥ parameśānaḥ paramātmā na saṃśayaḥ .. strī-pum rūpa-mayam viśvam pratyakṣeṇa eva dṛśyate .. 22 ..
Shloka 23
षट्कोशरूपः पिण्डो हि तत्र चाद्यत्रयम्भवेत् ॥ मात्रंशजं पुनश्चान्यत्पित्रंशजमिति श्रुतिः ॥ २३ ॥

PADACHEDA

षष्-कोश-रूपः पिण्डः हि तत्र च आद्य-त्रयम् भवेत् ॥ मातृ-अंश-जम् पुनर् च अन्यत् पितृ-अंश-जम् इति श्रुतिः ॥ २३ ॥

TRANSLITERATION

ṣaṣ-kośa-rūpaḥ piṇḍaḥ hi tatra ca ādya-trayam bhavet .. mātṛ-aṃśa-jam punar ca anyat pitṛ-aṃśa-jam iti śrutiḥ .. 23 ..
Shloka 24
एवं सर्वशरीरेषु स्त्रीपुंभावविदो जनाः ॥ परमात्मन्यपि मुने स्त्रीपुंभावं विदुर्बुधा॥२४॥

PADACHEDA

एवम् सर्व-शरीरेषु स्त्री-पुंभाव-विदः जनाः ॥ परम-आत्मनि अपि मुने स्त्री-पुंभावम् विदुः बुधा॥२४॥

TRANSLITERATION

evam sarva-śarīreṣu strī-puṃbhāva-vidaḥ janāḥ .. parama-ātmani api mune strī-puṃbhāvam viduḥ budhā..24..
Shloka 25
सच्चिदानदरूपत्वं वदति ब्रह्मणः श्रुतिः ॥ असन्निवर्त्तकः शब्दः सदात्मेति निगद्यते ॥ २५ ॥

PADACHEDA

सच्चिदानद-रूप-त्वम् वदति ब्रह्मणः श्रुतिः ॥ असत्-निवर्त्तकः शब्दः सत्-आत्मा इति निगद्यते ॥ २५ ॥

TRANSLITERATION

saccidānada-rūpa-tvam vadati brahmaṇaḥ śrutiḥ .. asat-nivarttakaḥ śabdaḥ sat-ātmā iti nigadyate .. 25 ..
Shloka 26
निवर्त्तनं जगत्त्वस्य चिच्छब्देन विधीयते ॥ त्रिलिंगवर्त्ती सच्छब्दः पुरुषोत्र विधीयताम् ॥ २५ ॥

PADACHEDA

निवर्त्तनम् जगत्-त्वस्य चित्-शब्देन विधीयते ॥ त्रि-लिंग-वर्त्ती सत्-शब्दः पुरुषः उत्र विधीयताम् ॥ २५ ॥

TRANSLITERATION

nivarttanam jagat-tvasya cit-śabdena vidhīyate .. tri-liṃga-varttī sat-śabdaḥ puruṣaḥ utra vidhīyatām .. 25 ..
Shloka 27
प्रकाशवाची स भवेत्सत्प्रकाश इति स्फुटम् ॥ ज्ञानशब्दस्य पर्य्यायश्चिच्छब्दः स्त्रीत्वमागतः ॥ २७ ॥

PADACHEDA

प्रकाश-वाची स भवेत् सत्-प्रकाशः इति स्फुटम् ॥ ज्ञान-शब्दस्य पर्य्यायः चित्-शब्दः स्त्री-त्वम् आगतः ॥ २७ ॥

TRANSLITERATION

prakāśa-vācī sa bhavet sat-prakāśaḥ iti sphuṭam .. jñāna-śabdasya paryyāyaḥ cit-śabdaḥ strī-tvam āgataḥ .. 27 ..
Shloka 28
प्रकाशश्चिच्च मिथुनं जगत्कारणतां गतम् ॥ सच्चिदात्मन्यपि तथा जगत्कारणतां गतम् ॥ २८ ॥

PADACHEDA

प्रकाशः चित् च मिथुनम् जगत्-कारणताम् गतम् ॥ सच्चिदात्मनि अपि तथा जगत्-कारणताम् गतम् ॥ २८ ॥

TRANSLITERATION

prakāśaḥ cit ca mithunam jagat-kāraṇatām gatam .. saccidātmani api tathā jagat-kāraṇatām gatam .. 28 ..
Shloka 29
एकत्रैव शिवश्शक्तिरिति भावो विधीयते ॥ तैलवर्त्त्यादिमालिन्यात्प्रकाशस्यापि वर्त्तते ॥ २९ ॥

PADACHEDA

एकत्र एव शिवः शक्तिः इति भावः विधीयते ॥ तैल-वर्त्ति-आदि-मालिन्यात् प्रकाशस्य अपि वर्त्तते ॥ २९ ॥

TRANSLITERATION

ekatra eva śivaḥ śaktiḥ iti bhāvaḥ vidhīyate .. taila-vartti-ādi-mālinyāt prakāśasya api varttate .. 29 ..
Shloka 30
मालिन्यमशिवत्वं च चिताग्न्यादिषु दृश्यते ॥ एवं विवर्त्तकत्वेन शिवत्वं श्रुतिचोदितम् ॥ 6.16.३० ॥

PADACHEDA

च चिता-अग्नि-आदिषु दृश्यते ॥ एवम् विवर्त्तक-त्वेन शिव-त्वम् श्रुति-चोदितम् ॥ ६।१६।३० ॥

TRANSLITERATION

ca citā-agni-ādiṣu dṛśyate .. evam vivarttaka-tvena śiva-tvam śruti-coditam .. 6.16.30 ..
Shloka 31
जीवाश्रितायाश्चिच्छक्तेर्दौर्बल्यं विद्यते सदा ॥ तन्निवृत्यर्थमेवात्र शक्तित्वं सार्वकालिकम् ॥ ३१ ॥

PADACHEDA

जीव-आश्रितायाः चिच्छक्तेः दौर्बल्यम् विद्यते सदा ॥ तद्-निवृति-अर्थम् एव अत्र शक्ति-त्वम् सार्वकालिकम् ॥ ३१ ॥

TRANSLITERATION

jīva-āśritāyāḥ cicchakteḥ daurbalyam vidyate sadā .. tad-nivṛti-artham eva atra śakti-tvam sārvakālikam .. 31 ..
Shloka 32
बलवाञ्छक्तिमांश्चेति व्यवहारः प्रदृश्यते ॥ लोके वेदे च ससतं वामदेव महामुने ॥ ३२॥

PADACHEDA

बलवान् शक्तिमान् च इति व्यवहारः प्रदृश्यते ॥ लोके वेदे च ससतम् वामदेव महा-मुने ॥ ३२॥

TRANSLITERATION

balavān śaktimān ca iti vyavahāraḥ pradṛśyate .. loke vede ca sasatam vāmadeva mahā-mune .. 32..
Shloka 33
एवं शिवत्वं शक्तित्वं परमात्मनि दर्शितम् ॥ शिवशक्त्योस्तु संयोगादानंदस्सततोदितः ॥ ३३॥

PADACHEDA

एवम् शिव-त्वम् शक्ति-त्वम् परमात्मनि दर्शितम् ॥ शिव-शक्त्योः तु संयोगात् आनंदः सतत-उदितः ॥ ३३॥

TRANSLITERATION

evam śiva-tvam śakti-tvam paramātmani darśitam .. śiva-śaktyoḥ tu saṃyogāt ānaṃdaḥ satata-uditaḥ .. 33..
Shloka 34
अतो मुने तमुद्दिश्य मुनयः क्षीणकल्मषाः ॥ शिवे मनस्समाधाय प्राप्ताश्शिवमनामयम् ॥ ३४ ॥

PADACHEDA

अतस् मुने तम् उद्दिश्य मुनयः क्षीण-कल्मषाः ॥ शिवे मनः समाधाय प्राप्ताः शिवम् अनामयम् ॥ ३४ ॥

TRANSLITERATION

atas mune tam uddiśya munayaḥ kṣīṇa-kalmaṣāḥ .. śive manaḥ samādhāya prāptāḥ śivam anāmayam .. 34 ..
Shloka 35
सर्वात्मत्वं तयोरेवं ब्रह्मेत्युपनिषत्सु च ॥ गीयते ब्रह्मशब्देन बृंहिधात्वर्थगोचरम् ॥ ३५ ॥

PADACHEDA

सर्व-आत्म-त्वम् तयोः एवम् ब्रह्म इति उपनिषत्सु च ॥ गीयते ब्रह्म-शब्देन बृंहि-धात्वर्थ-गोचरम् ॥ ३५ ॥

TRANSLITERATION

sarva-ātma-tvam tayoḥ evam brahma iti upaniṣatsu ca .. gīyate brahma-śabdena bṛṃhi-dhātvartha-gocaram .. 35 ..
Shloka 36
बृंहणत्वं बृहत्त्वं च शंभ्वाख्यविग्रहे ॥ पंचब्रह्ममये विश्वप्रतीतिर्ब्रह्म शब्दिता ॥ ३६ ॥

PADACHEDA

बृंहण-त्वम् बृहत्-त्वम् च शंभु-आख्य-विग्रहे ॥ पंच-ब्रह्म-मये विश्व-प्रतीतिः ब्रह्म शब्दिता ॥ ३६ ॥

TRANSLITERATION

bṛṃhaṇa-tvam bṛhat-tvam ca śaṃbhu-ākhya-vigrahe .. paṃca-brahma-maye viśva-pratītiḥ brahma śabditā .. 36 ..
Shloka 37
प्रतिलोमात्मके हंसे वक्ष्यामि प्रणवोद्भवम् ॥ तव स्नेहाद्वामदेव सावधानतया शृणु ॥ ३७॥

PADACHEDA

प्रतिलोम-आत्मके हंसे वक्ष्यामि प्रणव-उद्भवम् ॥ तव स्नेहात् वामदेव सावधान-तया शृणु ॥ ३७॥

TRANSLITERATION

pratiloma-ātmake haṃse vakṣyāmi praṇava-udbhavam .. tava snehāt vāmadeva sāvadhāna-tayā śṛṇu .. 37..
Shloka 38
व्यंजनस्य सकारस्य हकारस्य च वर्जनात् ॥ ओमित्येव भवेत्स्थूलो वाचकः परमात्मनः ॥ ३८ ॥

PADACHEDA

व्यंजनस्य सकारस्य हकारस्य च वर्जनात् ॥ ओम् इति एव भवेत् स्थूलः वाचकः परमात्मनः ॥ ३८ ॥

TRANSLITERATION

vyaṃjanasya sakārasya hakārasya ca varjanāt .. om iti eva bhavet sthūlaḥ vācakaḥ paramātmanaḥ .. 38 ..
Shloka 39
महामन्त्रस्स विज्ञेयो मुनिभिस्तत्त्वदर्शिभिः ॥ तत्र सूक्ष्मो महामन्त्रस्तदुद्धारं वदामि ते ॥ ३९ ॥

PADACHEDA

महा-मन्त्रः स विज्ञेयः मुनिभिः तत्त्व-दर्शिभिः ॥ तत्र सूक्ष्मः महा-मन्त्रः तद्-उद्धारम् वदामि ते ॥ ३९ ॥

TRANSLITERATION

mahā-mantraḥ sa vijñeyaḥ munibhiḥ tattva-darśibhiḥ .. tatra sūkṣmaḥ mahā-mantraḥ tad-uddhāram vadāmi te .. 39 ..
Shloka 40
आद्ये त्रिपंचरूपे च स्वरे षोडशके त्रिषु ॥ महामन्त्रो भवेदादौ स सकारो भवेद्यदा ॥ 6.16.४०॥

PADACHEDA

आद्ये त्रि-पंच-रूपे च स्वरे षोडशके त्रिषु ॥ महामन्त्रः भवेत् आदौ स सकारः भवेत् यदा ॥ ६।१६।४०॥

TRANSLITERATION

ādye tri-paṃca-rūpe ca svare ṣoḍaśake triṣu .. mahāmantraḥ bhavet ādau sa sakāraḥ bhavet yadā .. 6.16.40..
Shloka 41
हंसस्य प्रतिलोमः स्यात्सकारार्थश्शिवः स्मृतः ॥ शक्त्यात्मको महामन्त्रवाच्यः स्यादिति निर्णयः ॥ ४१॥

PADACHEDA

हंसस्य प्रतिलोमः स्यात् सकार-अर्थः शिवः स्मृतः ॥ शक्ति-आत्मकः महा-मन्त्र-वाच्यः स्यात् इति निर्णयः ॥ ४१॥

TRANSLITERATION

haṃsasya pratilomaḥ syāt sakāra-arthaḥ śivaḥ smṛtaḥ .. śakti-ātmakaḥ mahā-mantra-vācyaḥ syāt iti nirṇayaḥ .. 41..
Shloka 42
गुरूपदेश काले तु सोहंशक्त्यात्मकश्शिवः ॥ इति जीवपरो भूयान्महामन्त्रस्तदा पशुः ॥ ४२॥

PADACHEDA

गुरु-उपदेश-काले तु सः हं शक्ति-आत्मकः शिवः ॥ इति जीव-परः भूयात् महा-मन्त्रः तदा पशुः ॥ ४२॥

TRANSLITERATION

guru-upadeśa-kāle tu saḥ haṃ śakti-ātmakaḥ śivaḥ .. iti jīva-paraḥ bhūyāt mahā-mantraḥ tadā paśuḥ .. 42..
Shloka 43
शक्त्यात्मकश्शिवांशश्च शिवैक्याच्छिवसाम्यभाक् ॥ प्रज्ञानं ब्रह्मवाक्ये तु प्रज्ञानार्थः प्रदृश्यते ॥ ४३॥

PADACHEDA

शक्ति-आत्मकः शिव-अंशः च शिव-ऐक्यात् शिव-साम्य-भाज् ॥ प्रज्ञानम् ब्रह्म-वाक्ये तु प्रज्ञान-अर्थः प्रदृश्यते ॥ ४३॥

TRANSLITERATION

śakti-ātmakaḥ śiva-aṃśaḥ ca śiva-aikyāt śiva-sāmya-bhāj .. prajñānam brahma-vākye tu prajñāna-arthaḥ pradṛśyate .. 43..
Shloka 44
प्रज्ञानशब्दश्चैतन्यपर्य्यायस्स्यान्न संशयः ॥ चैतन्यमात्मेति मुने शिवसूत्रं प्रवर्त्तितम् ॥ ४४ ॥

PADACHEDA

प्रज्ञान-शब्दः चैतन्य-पर्य्यायः स्यात् न संशयः ॥ चैतन्यम् आत्मा इति मुने शिवसूत्रम् प्रवर्त्तितम् ॥ ४४ ॥

TRANSLITERATION

prajñāna-śabdaḥ caitanya-paryyāyaḥ syāt na saṃśayaḥ .. caitanyam ātmā iti mune śivasūtram pravarttitam .. 44 ..
Shloka 45
चैतन्यमिति विश्वस्य सर्वज्ञानक्रियात्मकम् ॥ स्वातन्त्र्यं तत्स्वभावो यः स आत्मा परिकीर्त्तितः ॥ ४५ ॥

PADACHEDA

चैतन्यम् इति विश्वस्य सर्व-ज्ञान-क्रिया-आत्मकम् ॥ स्वातन्त्र्यम् तद्-स्वभावः यः सः आत्मा परिकीर्त्तितः ॥ ४५ ॥

TRANSLITERATION

caitanyam iti viśvasya sarva-jñāna-kriyā-ātmakam .. svātantryam tad-svabhāvaḥ yaḥ saḥ ātmā parikīrttitaḥ .. 45 ..
Shloka 46
इत्यादिशिवसूत्राणां वार्तिकं कथितं मया॥ज्ञानं बंध इतीदं तु द्वितीयं सूत्रमीशितुः ॥ ४६॥

PADACHEDA

इति आदि-शिव-सूत्राणाम् वार्तिकम् कथितम् मया॥ज्ञानम् बंधः इति इदम् तु द्वितीयम् सूत्रम् ईशितुः ॥ ४६॥

TRANSLITERATION

iti ādi-śiva-sūtrāṇām vārtikam kathitam mayā..jñānam baṃdhaḥ iti idam tu dvitīyam sūtram īśituḥ .. 46..
Shloka 47
ज्ञानमित्यात्मनस्तस्य किंचिज्ज्ञानक्रियात्मकम्॥इत्याहाद्यपदेनेशः पशुवर्गस्य लक्षणम्॥४७॥

PADACHEDA

ज्ञानम् इति आत्मनः तस्य किंचिद् ज्ञान-क्रिया-आत्मकम्॥इति आह आद्य-पदेन ईशः पशु-वर्गस्य लक्षणम्॥४७॥

TRANSLITERATION

jñānam iti ātmanaḥ tasya kiṃcid jñāna-kriyā-ātmakam..iti āha ādya-padena īśaḥ paśu-vargasya lakṣaṇam..47..
Shloka 48
एतद्द्वयं पराशक्तेः प्रथमं स्पंदतां गतम्॥एतामेव परां शक्तिं श्वेताश्वतरशाखिनः ॥ ४८॥

PADACHEDA

एतत् द्वयम् पराशक्तेः प्रथमम् स्पंदताम् गतम्॥एताम् एव पराम् शक्तिम् श्वेताश्वतर-शाखिनः ॥ ४८॥

TRANSLITERATION

etat dvayam parāśakteḥ prathamam spaṃdatām gatam..etām eva parām śaktim śvetāśvatara-śākhinaḥ .. 48..
Shloka 49
स्वाभाविकी ज्ञानबलक्रिया चेत्यस्तुवन्मुदा॥ज्ञानक्रियेच्छारूपं हि शंभोर्दृष्टित्रयं विदुः॥४९॥

PADACHEDA

स्वाभाविकी ज्ञान-बल-क्रिया च इति अस्तुवत् मुदा॥ज्ञान-क्रिया-इच्छा-रूपम् हि शंभोः दृष्टि-त्रयम् विदुः॥४९॥

TRANSLITERATION

svābhāvikī jñāna-bala-kriyā ca iti astuvat mudā..jñāna-kriyā-icchā-rūpam hi śaṃbhoḥ dṛṣṭi-trayam viduḥ..49..
Shloka 50
एतन्मनोमध्यगं सदिन्द्रियज्ञानगोचरम् ॥ अनुप्रविश्य जानाति करोति च पशुः सदा॥6.16.५० ॥

PADACHEDA

एतत् मनः-मध्य-गम् सत्-इन्द्रिय-ज्ञान-गोचरम् ॥ अनुप्रविश्य जानाति करोति च पशुः सदा॥६।१६।५० ॥

TRANSLITERATION

etat manaḥ-madhya-gam sat-indriya-jñāna-gocaram .. anupraviśya jānāti karoti ca paśuḥ sadā..6.16.50 ..
Shloka 51
तस्मादात्मन एवेदं रूपमित्येव निश्चितम् ॥ प्रपंचार्थं प्रवक्ष्यामि प्रणवै क्यप्रदर्शनम् ॥ ५१॥

PADACHEDA

तस्मात् आत्मनः एव इदम् रूपम् इति एव निश्चितम् ॥ प्रपंच-अर्थम् प्रवक्ष्यामि ॥ ५१॥

TRANSLITERATION

tasmāt ātmanaḥ eva idam rūpam iti eva niścitam .. prapaṃca-artham pravakṣyāmi .. 51..
Shloka 52
ॐमितीदं सर्वमिति श्रुतिराह सनातनी ॥ तस्माद्वेतीत्युपक्रम्य जगत्सृष्टिः प्रक्रीर्तिता ॥ ५२॥

PADACHEDA

ओम् मिति इदम् सर्वम् इति श्रुतिः आह सनातनी ॥ तस्मात् वेति इति उपक्रम्य जगत्-सृष्टिः प्रक्रीर्तिता ॥ ५२॥

TRANSLITERATION

om miti idam sarvam iti śrutiḥ āha sanātanī .. tasmāt veti iti upakramya jagat-sṛṣṭiḥ prakrīrtitā .. 52..
Shloka 53
तस्याः श्रुतेस्तु तात्पर्यं वक्ष्यामि श्रूयतामिदम् ॥ तव स्नेहाद्वामदेव विवेकार्थविजृंभितम् ॥ ५३॥

PADACHEDA

तस्याः श्रुतेः तु तात्पर्यम् वक्ष्यामि श्रूयताम् इदम् ॥ तव स्नेहात् वामदेव विवेक-अर्थ-विजृंभितम् ॥ ५३॥

TRANSLITERATION

tasyāḥ śruteḥ tu tātparyam vakṣyāmi śrūyatām idam .. tava snehāt vāmadeva viveka-artha-vijṛṃbhitam .. 53..
Shloka 54
शिवशक्तिसमायोगः परमात्मेति निश्चितम्॥पराशक्तेस्तु संजाता चिच्छक्तिस्तु तदुद्भवा ॥ ५४ ॥

PADACHEDA

शिव-शक्ति-समायोगः परमात्मा इति निश्चितम्॥परा-शक्तेः तु संजाता चिच्छक्तिः तु तद्-उद्भवा ॥ ५४ ॥

TRANSLITERATION

śiva-śakti-samāyogaḥ paramātmā iti niścitam..parā-śakteḥ tu saṃjātā cicchaktiḥ tu tad-udbhavā .. 54 ..
Shloka 55
आनन्दशक्तिस्तज्जास्यादिच्छाशक्तिस्तदुद्भवा ॥ ज्ञानशक्तिस्ततो जाता क्रियाशक्तिस्तु पंचमी ॥ एताभ्य एव संजाता निवृत्त्याद्याः कला मुने॥५५॥

PADACHEDA

आनन्द-शक्तिः तद्-जा आस्यात् इच्छा-शक्तिः तद्-उद्भवा ॥ ज्ञानशक्तिः ततस् जाता क्रियाशक्तिः तु पंचमी ॥ एताभ्यः एव संजाताः निवृत्त्य आद्याः कलाः मुने॥५५॥

TRANSLITERATION

ānanda-śaktiḥ tad-jā āsyāt icchā-śaktiḥ tad-udbhavā .. jñānaśaktiḥ tatas jātā kriyāśaktiḥ tu paṃcamī .. etābhyaḥ eva saṃjātāḥ nivṛttya ādyāḥ kalāḥ mune..55..
Shloka 56
चिदानन्दसमुत्पन्नौ नादबिन्दू प्रकीर्त्तितौ॥इच्छाशक्तेर्मकारस्तु ज्ञानशक्तेस्तु पंचमः ॥ ५६ ॥

PADACHEDA

॥इच्छा-शक्तेः मकारः तु ज्ञान-शक्तेः तु पंचमः ॥ ५६ ॥

TRANSLITERATION

..icchā-śakteḥ makāraḥ tu jñāna-śakteḥ tu paṃcamaḥ .. 56 ..
Shloka 57
स्वरः क्रियाशक्तिजातो ह्यकारस्तु मुनीश्वर ॥ इत्युक्ता प्रणवोत्पत्तिः पंचब्रह्मोद्भवं शृणु ॥ ५७ ।

PADACHEDA

स्वरः क्रियाशक्ति-जातः हि अकारः तु मुनि-ईश्वर ॥ इति उक्ता प्रणव-उत्पत्तिः पंच-ब्रह्म-उद्भवम् शृणु ॥ ५७ ।

TRANSLITERATION

svaraḥ kriyāśakti-jātaḥ hi akāraḥ tu muni-īśvara .. iti uktā praṇava-utpattiḥ paṃca-brahma-udbhavam śṛṇu .. 57 .
Shloka 58
शिवादीशान उत्पन्नस्ततस्तत्पुरुषोद्भवः ॥ ततोऽघोरस्ततो वामस्सद्योजातोद्भवस्ततः ॥ ५८॥

PADACHEDA

शिवात् ईशानः उत्पन्नः ततस् तत्पुरुष-उद्भवः ॥ ततस् अघोरः ततस् वामः सद्योजात-उद्भवः ततस् ॥ ५८॥

TRANSLITERATION

śivāt īśānaḥ utpannaḥ tatas tatpuruṣa-udbhavaḥ .. tatas aghoraḥ tatas vāmaḥ sadyojāta-udbhavaḥ tatas .. 58..
Shloka 59
एतस्मान्मातृकादष्टत्रिंशन्मातृसमुद्भवः॥ईशानाच्छान्त्यतीताख्या कला जाताथ पूरुषात्॥उत्पद्यते शान्तिकला विद्याऽघोरसमुद्भवा ॥ ५९॥

PADACHEDA

एतस्मात् मातृकात् अष्टत्रिंशत्-मातृ-समुद्भवः॥ईशानात् शान्ति-अतीत-आख्या कला जाता अथ पूरुषात्॥उत्पद्यते शान्ति-कला विद्या-अघोर-समुद्भवा ॥ ५९॥

TRANSLITERATION

etasmāt mātṛkāt aṣṭatriṃśat-mātṛ-samudbhavaḥ..īśānāt śānti-atīta-ākhyā kalā jātā atha pūruṣāt..utpadyate śānti-kalā vidyā-aghora-samudbhavā .. 59..
Shloka 60
प्रतिष्ठा च निवृत्तिश्च वाम सद्योद्भवे मते ॥ ईशाच्चिच्छक्तिमुखतो विभोर्मिथुनपञ्चकम्॥6.16.६०॥

PADACHEDA

प्रतिष्ठा च निवृत्तिः च वाम सद्योद्भवे मते ॥ ईशात् चित्-शक्ति-मुखतः विभोः मिथुन-पञ्चकम्॥६।१६।६०॥

TRANSLITERATION

pratiṣṭhā ca nivṛttiḥ ca vāma sadyodbhave mate .. īśāt cit-śakti-mukhataḥ vibhoḥ mithuna-pañcakam..6.16.60..
Shloka 61
अनुग्रहादिकृत्यानां हेतुः पञ्चकमिष्यते ॥ तद्विद्भिर्मुनिभिः प्राज्ञैर्वरतत्त्वप्रदर्शिभिः ॥ ६१ ॥

PADACHEDA

अनुग्रह-आदि-कृत्यानाम् हेतुः पञ्चकम् इष्यते ॥ तद्-विद्भिः मुनिभिः प्राज्ञैः वर-तत्त्व-प्रदर्शिभिः ॥ ६१ ॥

TRANSLITERATION

anugraha-ādi-kṛtyānām hetuḥ pañcakam iṣyate .. tad-vidbhiḥ munibhiḥ prājñaiḥ vara-tattva-pradarśibhiḥ .. 61 ..
Shloka 62
वाच्यवाचकसम्बन्धान्मिथुनत्वमुपेयुषि ॥ कलावर्णस्वरूपेऽस्मिन्पञ्चके भूतपञ्चकम् ॥ ६२॥

PADACHEDA

वाच्य-वाचक-सम्बन्धात् मिथुन-त्वम् उपेयुषि ॥ कला-वर्ण-स्वरूपे अस्मिन् पञ्चके भूतपञ्चकम् ॥ ६२॥

TRANSLITERATION

vācya-vācaka-sambandhāt mithuna-tvam upeyuṣi .. kalā-varṇa-svarūpe asmin pañcake bhūtapañcakam .. 62..
Shloka 63
वियदादि क्रमादासीदुत्पन्नम्मुनिपुङ्गव ॥ आद्यं मिथुनमारभ्य पञ्चमं यन्मयं विदुः ॥ ६३ ॥

PADACHEDA

वियत्-आदि क्रमात् आसीत् उत्पन्नम् मुनि-पुङ्गव ॥ आद्यम् मिथुनम् आरभ्य पञ्चमम् यद्-मयम् विदुः ॥ ६३ ॥

TRANSLITERATION

viyat-ādi kramāt āsīt utpannam muni-puṅgava .. ādyam mithunam ārabhya pañcamam yad-mayam viduḥ .. 63 ..
Shloka 64
शब्दैकगुण आकाशः शब्दस्पर्शगुणो मरुत्॥शब्दस्पर्शरूपगुणप्रधानो वह्निरुच्यते ॥ ६४ ॥

PADACHEDA

शब्द-एक-गुणः आकाशः शब्द-स्पर्श-गुणः मरुत्॥शब्द-स्पर्श-रूप-गुण-प्रधानः वह्निः उच्यते ॥ ६४ ॥

TRANSLITERATION

śabda-eka-guṇaḥ ākāśaḥ śabda-sparśa-guṇaḥ marut..śabda-sparśa-rūpa-guṇa-pradhānaḥ vahniḥ ucyate .. 64 ..
Shloka 65
शब्दस्पर्शरूपरसगुणकं सलिलं स्मृतम्॥शब्द्स्पर्शरूपरसगन्धाढ्या पृथिवी स्मृता ॥ ६५ ॥

PADACHEDA

शब्द-स्पर्श-रूप-रस-गुणकम् सलिलम् स्मृतम्॥शब्द-स्पर्श-रूप-रस-गन्ध-आढ्या पृथिवी स्मृता ॥ ६५ ॥

TRANSLITERATION

śabda-sparśa-rūpa-rasa-guṇakam salilam smṛtam..śabda-sparśa-rūpa-rasa-gandha-āḍhyā pṛthivī smṛtā .. 65 ..
Shloka 66
व्यापकत्वञ्च भूतानामिदमेव प्रकीर्तितम् ॥ व्याप्यत्वं वैपरीत्येन गन्धादिक्रमतो भवेत् ॥ ६६॥

PADACHEDA

व्यापक-त्वञ्च भूतानाम् इदम् एव प्रकीर्तितम् ॥ व्याप्य-त्वम् वैपरीत्येन गन्ध-आदि-क्रमतः भवेत् ॥ ६६॥

TRANSLITERATION

vyāpaka-tvañca bhūtānām idam eva prakīrtitam .. vyāpya-tvam vaiparītyena gandha-ādi-kramataḥ bhavet .. 66..
Shloka 67
भूतपञ्चकरूपोऽयम्प्रपञ्चः परिकीर्त्यते॥विराट् सर्वसमष्ट्यात्मा ब्रह्माण्डमिति च स्फुटम्॥६७॥

PADACHEDA

भूत-पञ्चक-रूपः अयम् प्रपञ्चः परिकीर्त्यते॥विराज् सर्व-समष्टि-आत्मा ब्रह्माण्डम् इति च स्फुटम्॥६७॥

TRANSLITERATION

bhūta-pañcaka-rūpaḥ ayam prapañcaḥ parikīrtyate..virāj sarva-samaṣṭi-ātmā brahmāṇḍam iti ca sphuṭam..67..
Shloka 68
पृथिवीतत्त्वमारभ्य शिवतत्त्वावधि क्रमात्॥निलीय तत्त्वसंदोहे जीव एव विलीयते॥६८॥

PADACHEDA

पृथिवी-तत्त्वम् आरभ्य शिव-तत्त्व-अवधि क्रमात्॥निलीय तत्त्व-संदोहे जीवः एव विलीयते॥६८॥

TRANSLITERATION

pṛthivī-tattvam ārabhya śiva-tattva-avadhi kramāt..nilīya tattva-saṃdohe jīvaḥ eva vilīyate..68..
Shloka 69
संशक्तिकः पुनस्सृष्टौ शक्तिद्वारा विनिर्गतः॥स्थूलप्रपञ्चरूपेण तिष्ठत्याप्रलयं सुखम्॥६९॥

PADACHEDA

संशक्तिकः पुनर् सृष्टौ शक्ति-द्वारा विनिर्गतः॥स्थूल-प्रपञ्च-रूपेण तिष्ठति आप्रलयम् सुखम्॥६९॥

TRANSLITERATION

saṃśaktikaḥ punar sṛṣṭau śakti-dvārā vinirgataḥ..sthūla-prapañca-rūpeṇa tiṣṭhati āpralayam sukham..69..
Shloka 70
निजेच्छया जगत्सृष्टमुद्युक्तस्य महेशितुः॥प्रथमो यः परिस्पन्दश्शिव तत्त्वन्तदुच्यते॥6.16.७०॥

PADACHEDA

निज-इच्छया जगत् सृष्टम् उद्युक्तस्य महेशितुः॥प्रथमः यः परिस्पन्दः शिव तत्त्वम् तत् उच्यते॥६।१६।७०॥

TRANSLITERATION

nija-icchayā jagat sṛṣṭam udyuktasya maheśituḥ..prathamaḥ yaḥ parispandaḥ śiva tattvam tat ucyate..6.16.70..
Shloka 71
एषैवेच्छाशक्तितत्वं सर्वकृत्यानुवर्तनात् ॥ ज्ञानक्रियाशक्तियुग्मे ज्ञानाधिक्ये सदाशिवः ॥ ७१॥

PADACHEDA

सर्व-कृत्या-अनुवर्तनात् ॥ ज्ञान-क्रिया-शक्ति-युग्मे ज्ञान-आधिक्ये सदाशिवः ॥ ७१॥

TRANSLITERATION

sarva-kṛtyā-anuvartanāt .. jñāna-kriyā-śakti-yugme jñāna-ādhikye sadāśivaḥ .. 71..
Shloka 72
महेश्वरं क्रियोद्रेके तत्त्वं विद्धि मुनीश्वर॥ज्ञानक्रियाशक्तिसाम्यं शुद्धविद्यात्मकं मतम्॥७२॥

PADACHEDA

महेश्वरम् क्रिया-उद्रेके तत्त्वम् विद्धि मुनि-ईश्वर॥ज्ञान-क्रिया-शक्ति-साम्यम् शुद्धविद्या-आत्मकम् मतम्॥७२॥

TRANSLITERATION

maheśvaram kriyā-udreke tattvam viddhi muni-īśvara..jñāna-kriyā-śakti-sāmyam śuddhavidyā-ātmakam matam..72..
Shloka 73
स्वाङ्गरूपेषु भावेषु मायातत्त्वविभेदधीः॥शिवो यदा निजं रूपं परमैश्वर्य्यपूर्वकम्॥७३॥

PADACHEDA

स्व-अङ्ग-रूपेषु भावेषु माया-तत्त्व-विभेद-धीः॥शिवः यदा निजम् रूपम् परम-ऐश्वर्य्य-पूर्वकम्॥७३॥

TRANSLITERATION

sva-aṅga-rūpeṣu bhāveṣu māyā-tattva-vibheda-dhīḥ..śivaḥ yadā nijam rūpam parama-aiśvaryya-pūrvakam..73..
Shloka 74
निगृह्य माययाशेषपदार्थग्राहको भवेत्॥तदा पुरुष इत्याख्या तत्सृष्ट्वेत्यभवच्छ्रुतिः॥७४॥

PADACHEDA

निगृह्य मायया अशेष-पदार्थ-ग्राहकः भवेत्॥तदा पुरुषः इति आख्या तत् सृष्ट्वा इति अभवत् श्रुतिः॥७४॥

TRANSLITERATION

nigṛhya māyayā aśeṣa-padārtha-grāhakaḥ bhavet..tadā puruṣaḥ iti ākhyā tat sṛṣṭvā iti abhavat śrutiḥ..74..
Shloka 75
अयमेव हि संसारी मायया मोहितः पशुः॥शिवज्ञानविहीनो हि नानाकर्मविमूढधीः॥७५॥

PADACHEDA

अयम् एव हि संसारी मायया मोहितः पशुः॥शिव-ज्ञान-विहीनः हि नाना कर्म-विमूढ-धीः॥७५॥

TRANSLITERATION

ayam eva hi saṃsārī māyayā mohitaḥ paśuḥ..śiva-jñāna-vihīnaḥ hi nānā karma-vimūḍha-dhīḥ..75..
Shloka 76
शिवादभिन्नं न जगदात्मानं भिन्नमित्यपि ॥ जानतोऽस्य पशोरेव मोहो भवति न प्रभो॥७६॥

PADACHEDA

शिवात् अभिन्नम् न जगत्-आत्मानम् भिन्नम् इति अपि ॥ जानतः अस्य पशोः एव मोहः भवति न प्रभो॥७६॥

TRANSLITERATION

śivāt abhinnam na jagat-ātmānam bhinnam iti api .. jānataḥ asya paśoḥ eva mohaḥ bhavati na prabho..76..
Shloka 77
यथैन्द्रजालिकस्यापि योगिनो न भवेद्भ्रमः ॥ गुरुणा ज्ञापितैश्वर्यश्शिवो भवति चिद्धनः ॥ ७७॥

PADACHEDA

यथा ऐन्द्रजालिकस्य अपि योगिनः न भवेत् भ्रमः ॥ गुरुणा ज्ञापित-ऐश्वर्यः शिवः भवति चित्-धनः ॥ ७७॥

TRANSLITERATION

yathā aindrajālikasya api yoginaḥ na bhavet bhramaḥ .. guruṇā jñāpita-aiśvaryaḥ śivaḥ bhavati cit-dhanaḥ .. 77..
Shloka 78
सर्वकर्तृत्वरूपा च सर्वजत्वस्वरूपिणी ॥ पूर्णत्वरूपान्नित्यत्वव्यापकत्व स्वरूपिणी ॥ ७८॥

PADACHEDA

सर्व-कर्तृ-त्व-रूपा च सर्वज-त्व-स्वरूपिणी ॥ स्वरूपिणी ॥ ७८॥

TRANSLITERATION

sarva-kartṛ-tva-rūpā ca sarvaja-tva-svarūpiṇī .. svarūpiṇī .. 78..
Shloka 79
शिवस्य शक्तयः पञ्च संकुचदूपभास्कराः॥७९॥अपि संकोचरूपेण विभांत्य इति नित्यशः ॥

PADACHEDA

शिवस्य शक्तयः पञ्च संकुचत्-दूप-भास्कराः॥७९॥अपि संकोच-रूपेण इति नित्यशस् ॥

TRANSLITERATION

śivasya śaktayaḥ pañca saṃkucat-dūpa-bhāskarāḥ..79..api saṃkoca-rūpeṇa iti nityaśas ..
Shloka 80
पशोः कलाख्य विद्येति रागकालौ नियत्यपि ॥ तत्त्वपञ्चकरूपेण भवत्यत्र कलेति सा ॥ 6.16.८०॥

PADACHEDA

पशोः विद्या इति राग-कालौ नियती अपि ॥ तत्त्व-पञ्चक-रूपेण भवति अत्र कला इति सा ॥ ६।१६।८०॥

TRANSLITERATION

paśoḥ vidyā iti rāga-kālau niyatī api .. tattva-pañcaka-rūpeṇa bhavati atra kalā iti sā .. 6.16.80..
Shloka 81
किंचित्कर्तृत्त्त्वहेतुस्स्यात्किंचित्तत्त्वैकसाधनम् ॥ सा तु विद्या भवेद्रागो विषयेष्वनुरंजकः॥८१॥

PADACHEDA

किंचित्कर्तृत्त्व-हेतुः स्यात् किंचिद् तत्त्व-एक-साधनम् ॥ सा तु विद्या भवेत् रागः विषयेषु अनुरंजकः॥८१॥

TRANSLITERATION

kiṃcitkartṛttva-hetuḥ syāt kiṃcid tattva-eka-sādhanam .. sā tu vidyā bhavet rāgaḥ viṣayeṣu anuraṃjakaḥ..81..
Shloka 82
कालो हि भावभावानां भासानां भासनात्मकः ॥ क्रमावच्छेदको भूत्वा भूतादिरिति कथ्यते ॥ ।८२॥

PADACHEDA

कालः हि भाव-भावानाम् भासानाम् भासन-आत्मकः ॥ भूत्वा इति कथ्यते ॥ ।८२॥

TRANSLITERATION

kālaḥ hi bhāva-bhāvānām bhāsānām bhāsana-ātmakaḥ .. bhūtvā iti kathyate .. .82..
Shloka 83
इदन्तु मम कर्तव्यमिदन्नेति नियामिका ॥ नियतिस्स्याद्विभोश्शक्तिस्तदाक्षेपात्पतेत्पशुः ॥ ८३॥

PADACHEDA

इदम् तु मम कर्तव्यम् इदम् न इति नियामिका ॥ नियतिः स्यात् विभोः शक्तिः तद्-आक्षेपात् पतेत् पशुः ॥ ८३॥

TRANSLITERATION

idam tu mama kartavyam idam na iti niyāmikā .. niyatiḥ syāt vibhoḥ śaktiḥ tad-ākṣepāt patet paśuḥ .. 83..
Shloka 84
एतत्पंचकमेवास्य स्वरूपा वारकत्वतः ॥ पञ्चकञ्चुकमाख्यातमन्तरंगं च साधनम् ॥ ८४॥

PADACHEDA

एतत् पंचकम् एव अस्य स्वरूपाः वारक-त्वतः ॥ पञ्च-कञ्चुकम् आख्यातम् अन्तरंगम् च साधनम् ॥ ८४॥

TRANSLITERATION

etat paṃcakam eva asya svarūpāḥ vāraka-tvataḥ .. pañca-kañcukam ākhyātam antaraṃgam ca sādhanam .. 84..
Shloka 85
इति श्रीशिवमहापुराणे षष्ठ्यां कैलाससंहितायां शिवतत्त्ववर्णनन्नाम षोडशोऽध्यायः ॥ १६॥

PADACHEDA

इति श्री-शिव-महापुराणे षष्ठ्याम् कैलाससंहितायाम् शिवतत्त्ववर्णनम् नाम षोडशः अध्यायः ॥ १६॥

TRANSLITERATION

iti śrī-śiva-mahāpurāṇe ṣaṣṭhyām kailāsasaṃhitāyām śivatattvavarṇanam nāma ṣoḍaśaḥ adhyāyaḥ .. 16..

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


Shloka QR Code

🔗

🪔 Powered by Gyaandweep.com

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 100 Vedic Scriptures and 1000s of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In