।। शौनक उवाच ।।
श्रुत्वा वेदान्तसारं तद्रहस्यम्परमाद्भुतम् ।। किम्पृष्टवान्वामदेवो महेश्वरसुतं तदा ।। १।।
śrutvā vedāntasāraṃ tadrahasyamparamādbhutam || kimpṛṣṭavānvāmadevo maheśvarasutaṃ tadā || 1||
धन्यो योगी वामदेवः शिवज्ञानरतस्सदा ।। यत्स्सम्बन्धात्कथोत्पन्ना दिव्या परमपावनी ।। २ ।।
dhanyo yogī vāmadevaḥ śivajñānaratassadā || yatssambandhātkathotpannā divyā paramapāvanī || 2 ||
इति श्रुत्वा मुनीनान्तद्वचनम्प्रेमगर्भितम् ।। सूतः प्राह प्रसन्नस्ताञ्छिवासक्तमना बुधः ।। ३ ।।
iti śrutvā munīnāntadvacanampremagarbhitam || sūtaḥ prāha prasannastāñchivāsaktamanā budhaḥ || 3 ||
सूत उवाच ।।
धन्या यूयं महादेवभक्ता लोकोपकारकाः ।। शृणुध्वम्मुनयस्सर्वे संवादं च तयोः पुनः ।। ४ ।।
dhanyā yūyaṃ mahādevabhaktā lokopakārakāḥ || śṛṇudhvammunayassarve saṃvādaṃ ca tayoḥ punaḥ || 4 ||
श्रुत्वा महेशतनयवचनं द्वैतनाशकम् ।। अद्वैतज्ञानजनकं सन्तुष्टोऽभून्महान्मुनिः ।। ५।।
śrutvā maheśatanayavacanaṃ dvaitanāśakam || advaitajñānajanakaṃ santuṣṭo'bhūnmahānmuniḥ || 5||
नत्वा स्तुत्वा च विविधं कार्तिकेयं शिवात्मजम् ।। पुनः पप्रच्छ तत्त्वं हि विनयेन महामुनिः ।। ६ ।।
natvā stutvā ca vividhaṃ kārtikeyaṃ śivātmajam || punaḥ papraccha tattvaṃ hi vinayena mahāmuniḥ || 6 ||
वामदेव उवाच ।।
भगवन्सर्वतत्त्वज्ञ षण्मुखामृतवारिधे ।। गुरुत्वं कथमेतेषां यतीनाम्भावितात्मनाम् ।। ७ ।।
bhagavansarvatattvajña ṣaṇmukhāmṛtavāridhe || gurutvaṃ kathameteṣāṃ yatīnāmbhāvitātmanām || 7 ||
जीवानां भोगमोक्षादिसिद्धिस्सिध्यति यद्वशात् ।। पारम्पर्य्यं विना नैषा मुपदेशाधिकारिता ।। ८ ।।
jīvānāṃ bhogamokṣādisiddhissidhyati yadvaśāt || pāramparyyaṃ vinā naiṣā mupadeśādhikāritā || 8 ||
एवं च क्षौरकर्मांगं स्नानञ्च कथमीदृशम् ।। इति विज्ञापय स्वामिन्संशयं छेत्तुमर्हसि ।। ९ ।।
evaṃ ca kṣaurakarmāṃgaṃ snānañca kathamīdṛśam || iti vijñāpaya svāminsaṃśayaṃ chettumarhasi || 9 ||
इति श्रुत्वा कार्तिकेयो वामदेववचः स्मरन्।।शिवं शिवां च मनसा व्याचष्टुमुपचक्रमे ।। 6.18.१०।। ।।
iti śrutvā kārtikeyo vāmadevavacaḥ smaran||śivaṃ śivāṃ ca manasā vyācaṣṭumupacakrame || 6.18.10|| ||
श्रीसुब्रह्मण्य उवाच ।
योगपट्टम्प्रवक्ष्यामि गुरुत्वं येन जायते ।। तव स्नेहाद्वामदेव महद्गोप्यं विमुक्तिदम्।।११।।
yogapaṭṭampravakṣyāmi gurutvaṃ yena jāyate || tava snehādvāmadeva mahadgopyaṃ vimuktidam||11||
वैशाखे श्रावणेमासि तथाश्वयुजि कार्तिके ।। मार्गशीर्षे च माघे वा शुक्लपक्षे शुभे दिने।। १२ ।।
vaiśākhe śrāvaṇemāsi tathāśvayuji kārtike || mārgaśīrṣe ca māghe vā śuklapakṣe śubhe dine|| 12 ||
पंचम्यां पौर्णमास्यां वा कृतप्राभातिकक्रियः ।। लब्धानुज्ञस्तु गुरुणा स्नात्वा नियतमानसः ।। १३।।।
paṃcamyāṃ paurṇamāsyāṃ vā kṛtaprābhātikakriyaḥ || labdhānujñastu guruṇā snātvā niyatamānasaḥ || 13|||
पर्य्यंकशौचं कृत्वा तद्वाससांगं प्रमृज्य च ।। द्विगुणं दोरमाबध्य वाससी परिधाय च ।। १४।।
paryyaṃkaśaucaṃ kṛtvā tadvāsasāṃgaṃ pramṛjya ca || dviguṇaṃ doramābadhya vāsasī paridhāya ca || 14||
क्षालितांघ्रिर्द्विराचम्य भस्म सद्यादिम न्त्रतः ।। धारयेद्धि समादाय समुद्धूलनमार्गतः ।। १५।।
kṣālitāṃghrirdvirācamya bhasma sadyādima ntrataḥ || dhārayeddhi samādāya samuddhūlanamārgataḥ || 15||
गृहीतहस्तो गुरुणा सानुकूलेन वै मुने ।। सच्छिष्यः साञ्जलिस्स्वाभ्यां हस्ताभ्याम्प्राङ्मुखो यथा ।। १६।।
gṛhītahasto guruṇā sānukūlena vai mune || sacchiṣyaḥ sāñjalissvābhyāṃ hastābhyāmprāṅmukho yathā || 16||
तथोपवेष्टितस्तिष्ठेन्मंडपे समलंकृते।।गुर्वासनवरे शुद्धे चैलाजिनकुशोत्तरे।।१७।।
tathopaveṣṭitastiṣṭhenmaṃḍape samalaṃkṛte||gurvāsanavare śuddhe cailājinakuśottare||17||
अथ देशिक आदाय शंखं साधारमस्त्रतः ।। विशोध्य तस्य पुरतः स्थापयेत्सानुकूलतः ।। १८ ।।
atha deśika ādāya śaṃkhaṃ sādhāramastrataḥ || viśodhya tasya purataḥ sthāpayetsānukūlataḥ || 18 ||
साधारं शङ्खमपि च सम्पूज्य कुसुमादिभिः।।निःक्षिपेद स्त्रवर्मभ्यां शोधितं तत्र सज्जलम् ।। १९ ।।
sādhāraṃ śaṅkhamapi ca sampūjya kusumādibhiḥ||niḥkṣipeda stravarmabhyāṃ śodhitaṃ tatra sajjalam || 19 ||
आपूर्य पूर्ववत्पूज्य षडंगोक्तक्रमेण च ।। प्रणवेन पुनस्तद्वै सप्तधैवाभिमन्त्रयेत् ।। 6.18.२० ।।
āpūrya pūrvavatpūjya ṣaḍaṃgoktakrameṇa ca || praṇavena punastadvai saptadhaivābhimantrayet || 6.18.20 ||
अभ्यर्च्य गन्धपुष्पाद्यैर्धूपदीपौ प्रदर्श्य च।।संरक्षास्त्रेण तं शंखं वर्मणाथावगुण्ठयेत् ।। २१।।
abhyarcya gandhapuṣpādyairdhūpadīpau pradarśya ca||saṃrakṣāstreṇa taṃ śaṃkhaṃ varmaṇāthāvaguṇṭhayet || 21||
धेनुशंखाख्यमुद्रे च दर्शयेदथ देशिकः।।पुनस्स्वपुरतश्शंखं दक्षिणे देश उत्तमे ।। २२ ।।
dhenuśaṃkhākhyamudre ca darśayedatha deśikaḥ||punassvapurataśśaṃkhaṃ dakṣiṇe deśa uttame || 22 ||
पूज्यार्घ्योक्तविधानेन सुन्दरम्मण्डलं शुभम् ।। कुर्य्यात्सम्पूजयेत्तञ्च सुगन्धकुसुमा दिभिः ।। २३।।
pūjyārghyoktavidhānena sundarammaṇḍalaṃ śubham || kuryyātsampūjayettañca sugandhakusumā dibhiḥ || 23||
साधारं शोधितं शुद्धं घटन्तन्तुपरिष्कृतम् ।। धूपितं स्थापितं शुद्धवासितोदप्रपूरितम् ।। २४ ।।
sādhāraṃ śodhitaṃ śuddhaṃ ghaṭantantupariṣkṛtam || dhūpitaṃ sthāpitaṃ śuddhavāsitodaprapūritam || 24 ||
पञ्चत्वक्पञ्चपत्रैश्च मृत्तिकाभिश्च पञ्चभिः।।मिलितं च सुगन्धेन लेपयेत्तम्मुनीश्वर ।। २५।।
pañcatvakpañcapatraiśca mṛttikābhiśca pañcabhiḥ||militaṃ ca sugandhena lepayettammunīśvara || 25||
वस्त्राम्रदलदूर्वाग्रनारिकेलसुमैस्ततः।।तं घटं वस्तुभिश्चान्यैस्संकुर्यात्समलंकृतम् ।। २६ ।।
vastrāmradaladūrvāgranārikelasumaistataḥ||taṃ ghaṭaṃ vastubhiścānyaissaṃkuryātsamalaṃkṛtam || 26 ||
विन्यसेत्पञ्चरत्नानि घटे तत्र मुनीश्वर ।। हिरण्यञ्चापि तेषां वाभावे भक्त्या प्रविन्यसेत् । २७।
vinyasetpañcaratnāni ghaṭe tatra munīśvara || hiraṇyañcāpi teṣāṃ vābhāve bhaktyā pravinyaset | 27|
नीलाख्यरत्नं च तथा रत्ने माणिक्यहेमनी ।। प्रवालगोमेदके च पञ्चरत्नमिदं स्मृतम् ।। २८।।
nīlākhyaratnaṃ ca tathā ratne māṇikyahemanī || pravālagomedake ca pañcaratnamidaṃ smṛtam || 28||
नृम्लस्कमिति सम्प्रोच्य ग्लूमित्यन्ते ऽथ देशिकः ।। सम्यग्विधानतः प्रीत्या सानुकूलः समर्चयेत् ।। २९ ।।
nṛmlaskamiti samprocya glūmityante 'tha deśikaḥ || samyagvidhānataḥ prītyā sānukūlaḥ samarcayet || 29 ||
आधारशक्तिमारभ्य यजनोक्तविधानतः ।। पञ्चावरणमार्गेण देवमावाह्य पूजयेत् ।। 6.18.३० ।।
ādhāraśaktimārabhya yajanoktavidhānataḥ || pañcāvaraṇamārgeṇa devamāvāhya pūjayet || 6.18.30 ||
निवेद्य पायसान्नञ्च तांबूलादि यथा पुरा ।। नामाष्टकार्चनान्तं च कृत्वा तमभिमन्त्रयेत् ।। ३१ ।।
nivedya pāyasānnañca tāṃbūlādi yathā purā || nāmāṣṭakārcanāntaṃ ca kṛtvā tamabhimantrayet || 31 ||
प्रणवाष्टोत्तरशतं ब्रह्मभिः पञ्चभिः क्रमात् ।। सद्यादीशान्तमप्यस्त्रं रक्षितं वर्मणा पुनः ।। ३२ ।।
praṇavāṣṭottaraśataṃ brahmabhiḥ pañcabhiḥ kramāt || sadyādīśāntamapyastraṃ rakṣitaṃ varmaṇā punaḥ || 32 ||
अवगुंठ्य प्रदर्श्याथ धूपदीपौ च भक्तितः ।। धेनुयोन्याख्यमुद्रे च सम्यक्तत्र प्रदर्शयेत् ।। २३ ।।
avaguṃṭhya pradarśyātha dhūpadīpau ca bhaktitaḥ || dhenuyonyākhyamudre ca samyaktatra pradarśayet || 23 ||
ततश्च देशिकस्तस्य दर्भैराच्छाद्य मस्तके ।। मण्डलस्थेशदिग्भागे चतुरस्रं प्रकल्पयेत् ।। ३४ ।।
tataśca deśikastasya darbhairācchādya mastake || maṇḍalastheśadigbhāge caturasraṃ prakalpayet || 34 ||
तदुपर्य्यासनं रम्यं कल्पयित्वा विधानतः ।। तत्र संस्थापयेच्छिष्यं शिशुं सानुकूलतः ।। ३५ ।।
taduparyyāsanaṃ ramyaṃ kalpayitvā vidhānataḥ || tatra saṃsthāpayecchiṣyaṃ śiśuṃ sānukūlataḥ || 35 ||
ततः कुम्भं समुत्थाय स्वस्तिवाचनपूर्वकम् ।। अभिषिंचेद्गुरुः शिष्यं प्रादक्षिण्येन मस्तके ।। ३६ ।।
tataḥ kumbhaṃ samutthāya svastivācanapūrvakam || abhiṣiṃcedguruḥ śiṣyaṃ prādakṣiṇyena mastake || 36 ||
प्रणवं पूर्वमुच्चार्य्य सप्तधा ब्रह्मभि स्ततः ।। पञ्चभिश्चाभिषेकान्ते शंखोदेनाभिवेष्टयेत् ।। ३७।।
praṇavaṃ pūrvamuccāryya saptadhā brahmabhi stataḥ || pañcabhiścābhiṣekānte śaṃkhodenābhiveṣṭayet || 37||
चारुदीपं प्रदर्श्याथ वाससा परिमृज्य च ।। नूतनं दोरकौपीनं वाससी परिधापयेत् ।। ३८ ।।
cārudīpaṃ pradarśyātha vāsasā parimṛjya ca || nūtanaṃ dorakaupīnaṃ vāsasī paridhāpayet || 38 ||
क्षालितांघ्रिर्द्विराचम्य धृतभस्मगुरुश्शिशुम् ।। हस्ताभ्यामवलंब्याथ हस्तौ मंडपमध्यतः ।। ३९।।
kṣālitāṃghrirdvirācamya dhṛtabhasmaguruśśiśum || hastābhyāmavalaṃbyātha hastau maṃḍapamadhyataḥ || 39||
तदंगेषु समालिप्य तद्भस्म विधिना गुरुः ।। आसने संप्रवेश्याथ कल्पिते स्थापयेत्सुखम्।।6.18.४०।।
tadaṃgeṣu samālipya tadbhasma vidhinā guruḥ || āsane saṃpraveśyātha kalpite sthāpayetsukham||6.18.40||
पूर्वाभिमुखमात्मीयतत्त्वज्ञानाभिलाषिणम्।।स्वसनस्थो गुरुर्ब्रूयादमलात्मा भवेति तम् ।। ४१।।
pūrvābhimukhamātmīyatattvajñānābhilāṣiṇam||svasanastho gururbrūyādamalātmā bhaveti tam || 41||
गुरुश्च परिपूर्णोऽस्मि शिव इत्यचलस्थितिः।।समाधिमाचरेत्सम्यङ्मुहूर्त्तं गूढमानसः ।। ४२ ।।
guruśca paripūrṇo'smi śiva ityacalasthitiḥ||samādhimācaretsamyaṅmuhūrttaṃ gūḍhamānasaḥ || 42 ||
पश्चादुन्मील्य नयने सानुकूलेन चेतसा ।। सांजलिं संस्थितं शुद्धं पश्येच्छिष्यमनाकुलः ।। ४३ ।।
paścādunmīlya nayane sānukūlena cetasā || sāṃjaliṃ saṃsthitaṃ śuddhaṃ paśyecchiṣyamanākulaḥ || 43 ||
स्वहस्तम्भसितालिप्तं विन्यस्य शिशुमस्तके ।। दक्षश्रुतावुपदिशेद्धंसस्सोहमिति स्फुटम् ।। ४४ ।।
svahastambhasitāliptaṃ vinyasya śiśumastake || dakṣaśrutāvupadiśeddhaṃsassohamiti sphuṭam || 44 ||
तत्राद्याहंपदस्यार्थः शक्तयात्मा स शिवस्स्वयम् ।। स एवाहं शिवोस्मीति स्वात्मानं संविभावय।।४५।।
tatrādyāhaṃpadasyārthaḥ śaktayātmā sa śivassvayam || sa evāhaṃ śivosmīti svātmānaṃ saṃvibhāvaya||45||
य इत्यणोरर्थतत्त्वमुपदिश्य ततो वदेत्।।अवांतराणां वाक्यानामर्थतात्पर्यमादरात् ।। ४६ ।।
ya ityaṇorarthatattvamupadiśya tato vadet||avāṃtarāṇāṃ vākyānāmarthatātparyamādarāt || 46 ||
वाक्यानि वच्मि ते ब्रह्मन्सावधानमतिश्शृणु ।। तानि धारय चित्ते हि स ब्रूयादिति संस्फुटम् ।। ४७।।
vākyāni vacmi te brahmansāvadhānamatiśśṛṇu || tāni dhāraya citte hi sa brūyāditi saṃsphuṭam || 47||
इति श्रीशिवमहापुराणे षष्ठ्यां कैलाससंहितायां संन्यासपद्धतौ शिष्यकरणविधिर्नामाष्टादशोऽध्यायः ।। १८।।
iti śrīśivamahāpurāṇe ṣaṣṭhyāṃ kailāsasaṃhitāyāṃ saṃnyāsapaddhatau śiṣyakaraṇavidhirnāmāṣṭādaśo'dhyāyaḥ || 18||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
