सूत उवाच।।
यथाभवल्लिंगरूपः संपूज्यस्त्रिभवे शिवः।।तथोक्तं वा द्विजाः प्रीत्या किमन्यच्छ्रोतुमिच्छथ ।। १।।
yathābhavalliṃgarūpaḥ saṃpūjyastribhave śivaḥ||tathoktaṃ vā dvijāḥ prītyā kimanyacchrotumicchatha || 1||
ऋषय ऊचुः।
अन्धकेश्वरलिंगस्य महिमानं वद प्रभो ।। तथान्यच्छिवलिंगानां प्रीत्या वक्तुमिहार्हसि ।। २ ।।
andhakeśvaraliṃgasya mahimānaṃ vada prabho || tathānyacchivaliṃgānāṃ prītyā vaktumihārhasi || 2 ||
सूत उवाच ।।
पुराब्धिगर्तमाश्रित्य वसन्दैत्योऽन्धकासुरः ।। स्ववशं कारयामास त्रैलोक्यं सुरसूदनः ।। ३ ।
purābdhigartamāśritya vasandaityo'ndhakāsuraḥ || svavaśaṃ kārayāmāsa trailokyaṃ surasūdanaḥ || 3 |
तस्माद्गर्ताच्च निस्सृत्य पीडयित्वा पुनः प्रजाः ।। प्राविशच्च तदा दैत्यस्तं गर्तं सुपराक्रमः ।। ४।।
tasmādgartācca nissṛtya pīḍayitvā punaḥ prajāḥ || prāviśacca tadā daityastaṃ gartaṃ suparākramaḥ || 4||
देवाश्च दुःखितः सर्वे शिवं प्रार्थ्य पुनःपुनः ।। सर्वं निवेदयामासुस्स्वदुःखं च मुनीश्वराः ।। ५।।
devāśca duḥkhitaḥ sarve śivaṃ prārthya punaḥpunaḥ || sarvaṃ nivedayāmāsussvaduḥkhaṃ ca munīśvarāḥ || 5||
सूत उवाच ।।
तदाकर्ण्य वचस्तेषां देवानां परमेश्वरः ।। प्रत्युवाच प्रसन्नात्मा दुष्टहंता सतां गतिः ।। ६ ।।
tadākarṇya vacasteṣāṃ devānāṃ parameśvaraḥ || pratyuvāca prasannātmā duṣṭahaṃtā satāṃ gatiḥ || 6 ||
शिव उवाच ।।
घातयिष्यामि तं दैत्यमन्धकं सुरसूदनम् ।। सैन्यं च नीयतान्देवा ह्यायामि च गणैस्सह ।। ७ ।।
ghātayiṣyāmi taṃ daityamandhakaṃ surasūdanam || sainyaṃ ca nīyatāndevā hyāyāmi ca gaṇaissaha || 7 ||
तस्माद्गर्तादंधके हि देवर्षिद्रुहि भीकरे ।। निस्सृते च तदा तस्मिन्देवा गर्तमुपाश्रिताः ।। ८।।
tasmādgartādaṃdhake hi devarṣidruhi bhīkare || nissṛte ca tadā tasmindevā gartamupāśritāḥ || 8||
दैत्याश्च देवताश्चैव युद्धं चक्रुः सुदारुणम् ।। शिवानुग्रहतो देवाः प्रबलाश्चाभवँस्तदा ।। ९ ।।
daityāśca devatāścaiva yuddhaṃ cakruḥ sudāruṇam || śivānugrahato devāḥ prabalāścābhavaँstadā || 9 ||
देवैश्च पीडितः सोपि यावद्गर्तमुपागतः ।। तावच्छूलेन संप्रोतः शिवेन परमात्मना ।। 4.13.१०।।
devaiśca pīḍitaḥ sopi yāvadgartamupāgataḥ || tāvacchūlena saṃprotaḥ śivena paramātmanā || 4.13.10||
तत्रत्यश्च तदा शंभुं ध्यात्वा संप्रार्थयत्तदा ।। अन्तकाले च त्वां दृष्ट्वा तादृशो भवति क्षणात् ।। ११ ।।
tatratyaśca tadā śaṃbhuṃ dhyātvā saṃprārthayattadā || antakāle ca tvāṃ dṛṣṭvā tādṛśo bhavati kṣaṇāt || 11 ||
इत्येवं संस्तुतस्सोपि प्रसन्नः शंकरस्तदा ।। उवाच वचनं तत्र वरं ब्रूहि ददामि ते ।। १२ ।।
ityevaṃ saṃstutassopi prasannaḥ śaṃkarastadā || uvāca vacanaṃ tatra varaṃ brūhi dadāmi te || 12 ||
इत्येवं वचनं श्रुत्वा स दैत्यः पुनरब्रवीत् ।। सुप्रणम्य शिवं स्तुत्वा सत्त्वभावमुपाश्रितः ।। १३ ।।
ityevaṃ vacanaṃ śrutvā sa daityaḥ punarabravīt || supraṇamya śivaṃ stutvā sattvabhāvamupāśritaḥ || 13 ||
अन्धक उवाच ।।
यदि प्रसन्नो देवेश स्वभक्तिं देहि मे शुभाम् ।। कृपां कृत्वा विशेषेण संस्थितो भव चेह वै ।। १४ ।।
yadi prasanno deveśa svabhaktiṃ dehi me śubhām || kṛpāṃ kṛtvā viśeṣeṇa saṃsthito bhava ceha vai || 14 ||
सूत उवाच ।।
इत्युक्तस्तेन दैत्यं तं तद्गर्ते चाक्षिपद्धरः ।। स्वयं तत्र स्थितो लिंगरूपोऽसौ लोककाम्यया ।। १५।।
ityuktastena daityaṃ taṃ tadgarte cākṣipaddharaḥ || svayaṃ tatra sthito liṃgarūpo'sau lokakāmyayā || 15||
अन्धकेशं च तल्लिंगं नित्यं यः पूजयेन्नरः ।। षण्मासाज्जायते तस्य वांछासिद्धिर्न संशयः ।। १६ ।।
andhakeśaṃ ca talliṃgaṃ nityaṃ yaḥ pūjayennaraḥ || ṣaṇmāsājjāyate tasya vāṃchāsiddhirna saṃśayaḥ || 16 ||
वृत्त्यर्थं पूजयेल्लिंगं लोकस्य हितकारकम् ।। षण्मासं यो द्विजश्चैव स वै देवलकः स्मृतः ।। १७ ।।
vṛttyarthaṃ pūjayelliṃgaṃ lokasya hitakārakam || ṣaṇmāsaṃ yo dvijaścaiva sa vai devalakaḥ smṛtaḥ || 17 ||
यथा देवलकश्चैव स भवेदिह वै तदा ।। देवलकश्च यः प्रोक्तो नाधिकारो द्विजस्य हि ।। १८।।
yathā devalakaścaiva sa bhavediha vai tadā || devalakaśca yaḥ prokto nādhikāro dvijasya hi || 18||
।। ऋषय ऊचुः ।।
देवलकश्च कः प्रोक्तः किं कार्यं तस्य विद्यते ।। तत्त्वं वद महाप्राज्ञ लोकानां हितहेतवे ।। १९ ।।
devalakaśca kaḥ proktaḥ kiṃ kāryaṃ tasya vidyate || tattvaṃ vada mahāprājña lokānāṃ hitahetave || 19 ||
सूत उवाच ।।
दधीचिर्नाम विप्रो यो धर्मिष्ठो वेदपारगः ।। शिवभक्तिरतो नित्यं शिवशास्त्रपरायणः ।। 4.13.२० ।।
dadhīcirnāma vipro yo dharmiṣṭho vedapāragaḥ || śivabhaktirato nityaṃ śivaśāstraparāyaṇaḥ || 4.13.20 ||
तस्य पुत्रस्तथा ह्यासीत्स्मृतो नाम्ना सुदर्शनः ।। तस्य भार्या दुकूला च नाम्ना दुष्टकुलोद्भवा ।। २१ ।।
tasya putrastathā hyāsītsmṛto nāmnā sudarśanaḥ || tasya bhāryā dukūlā ca nāmnā duṣṭakulodbhavā || 21 ||
तद्वशे स च भर्तासीत्तस्य पुत्रचतुष्टयम् ।। सोऽपि नित्यं शिवस्यैव पूजां च स्म करोत्यसौ ।। २२ ।।
tadvaśe sa ca bhartāsīttasya putracatuṣṭayam || so'pi nityaṃ śivasyaiva pūjāṃ ca sma karotyasau || 22 ||
दधीचेस्तु तदा ह्यासीद्ग्रामान्तरनिवेशनम् ।। ज्ञातिसंयोगतश्चैव ज्ञातिभिर्न स मोचितः ।। २३ ।।
dadhīcestu tadā hyāsīdgrāmāntaraniveśanam || jñātisaṃyogataścaiva jñātibhirna sa mocitaḥ || 23 ||
कथयित्वा च पुत्रं स शिवभक्तिरतो भव।।इत्युक्त्वा स गतो मुक्तो दाधीचिश्शैवसत्तमः ।। २४ ।।
kathayitvā ca putraṃ sa śivabhaktirato bhava||ityuktvā sa gato mukto dādhīciśśaivasattamaḥ || 24 ||
सुदर्शनस्तत्पुत्रोऽपि शिवपूजां चकार ह ।। एवं चिरतरः कालो व्यतीयाय मुनीश्वराः ।। २५ ।।
sudarśanastatputro'pi śivapūjāṃ cakāra ha || evaṃ cirataraḥ kālo vyatīyāya munīśvarāḥ || 25 ||
एवं च शिवरात्रिश्च समायाता कदाचन ।। तस्यां चोपोषितास्सर्वे स्वयं संयोगतस्तदा ।। २६ ।।
evaṃ ca śivarātriśca samāyātā kadācana || tasyāṃ copoṣitāssarve svayaṃ saṃyogatastadā || 26 ||
पूजां कृत्वा गतस्सोऽपि सुदर्शन इति स्मृतः ।। स्त्रीसंगं शिवरात्रौ तुं कृत्वा पुनरिहागतः ।। २७ ।।
pūjāṃ kṛtvā gatasso'pi sudarśana iti smṛtaḥ || strīsaṃgaṃ śivarātrau tuṃ kṛtvā punarihāgataḥ || 27 ||
न स्नानं तेन च कृतं तद्रात्र्यां शिवपूजनम् ।। तेन तत्कर्मपाकेन क्रुद्धः प्रोवाच शङ्करः ।। २८ ।।
na snānaṃ tena ca kṛtaṃ tadrātryāṃ śivapūjanam || tena tatkarmapākena kruddhaḥ provāca śaṅkaraḥ || 28 ||
महेश्वर उवाच ।।
शिवरात्र्यां त्वया दुष्ट सेवनं च स्त्रियाः कृतम् ।। अस्नातेन मदीया च कृता पूजाविवेकिना ।। २९ ।।
śivarātryāṃ tvayā duṣṭa sevanaṃ ca striyāḥ kṛtam || asnātena madīyā ca kṛtā pūjāvivekinā || 29 ||
ज्ञात्वा चैवं कृतं यस्मात्तस्मात्त्वं जडतां व्रज।।ममास्पृश्यो भव त्वं च दूरतो दर्शनं कुरु ।। 4.13.३०।।
jñātvā caivaṃ kṛtaṃ yasmāttasmāttvaṃ jaḍatāṃ vraja||mamāspṛśyo bhava tvaṃ ca dūrato darśanaṃ kuru || 4.13.30||
सूत उवाच ।।
इति शप्तो महेशेन दाधीचिस्स सुदर्शनः ।। जडत्वं प्राप्तवान्सद्यश्शिवमायाविमोहितः।।३१।।
iti śapto maheśena dādhīcissa sudarśanaḥ || jaḍatvaṃ prāptavānsadyaśśivamāyāvimohitaḥ||31||
एतस्मिन्समये विप्रा दधीचिः शैवसत्तमः ।। ग्रामान्तरात्समायातो वृत्तान्तं श्रुतवाँश्च सः ।। ३२ ।।
etasminsamaye viprā dadhīciḥ śaivasattamaḥ || grāmāntarātsamāyāto vṛttāntaṃ śrutavāँśca saḥ || 32 ||
शिवेन भर्त्सितः सोऽपि दुःखितोऽभूदतीव हि ।। रुरोद हा हतोऽश्मीति दुःखेन सुतकर्मणा ।। ३३ ।।
śivena bhartsitaḥ so'pi duḥkhito'bhūdatīva hi || ruroda hā hato'śmīti duḥkhena sutakarmaṇā || 33 ||
पुनःपुनरुवाचेति स दधीचिस्सतां मतः ।। अनेनेदं कुपुत्रेण हतं मे कुलमुत्तमम् ।। ३४ ।।
punaḥpunaruvāceti sa dadhīcissatāṃ mataḥ || anenedaṃ kuputreṇa hataṃ me kulamuttamam || 34 ||
स पुत्रोऽपि हतो भार्यां पुंश्चलीं कृतवान्द्रुतम् ।। पश्चात्तापमनुप्राप्य स्वपित्रा परिभर्त्सितः ।। ३५ ।।
sa putro'pi hato bhāryāṃ puṃścalīṃ kṛtavāndrutam || paścāttāpamanuprāpya svapitrā paribhartsitaḥ || 35 ||
तत्पित्रा गिरिजा तत्र पूजिता विधिभिर्वरैः ।। सुयत्नतो महाभक्त्या स्वपुत्रसुखहेतवे ।। ३६ ।।
tatpitrā girijā tatra pūjitā vidhibhirvaraiḥ || suyatnato mahābhaktyā svaputrasukhahetave || 36 ||
सुदर्शनोऽपि गिरिजां पूजयामास च स्वयम् ।। चण्डीपूजनमार्गेण महाभक्त्या शुभैः स्तवैः ।। ३७ ।।
sudarśano'pi girijāṃ pūjayāmāsa ca svayam || caṇḍīpūjanamārgeṇa mahābhaktyā śubhaiḥ stavaiḥ || 37 ||
एवं तौ पितृपुत्रौ हि नानोपायैः सुभक्तितः ।। प्रसन्नां चक्रतुर्देवीं गिरिजां भक्तवत्सलाम् ।। ३८ ।।
evaṃ tau pitṛputrau hi nānopāyaiḥ subhaktitaḥ || prasannāṃ cakraturdevīṃ girijāṃ bhaktavatsalām || 38 ||
तयोः सेवाप्रभावेण प्रसन्ना चण्डिका तदा ।। सुदर्शनं च पुत्रत्वे चकार गिरिजा मुने ।। ३९ ।।
tayoḥ sevāprabhāveṇa prasannā caṇḍikā tadā || sudarśanaṃ ca putratve cakāra girijā mune || 39 ||
शिवं प्रसादयामास पुत्रार्थे चण्डिका स्वयम् ।। क्रुद्धाऽक्रुद्धा पुनश्चण्डी तत्पुत्रस्य प्रसन्नधीः ।। 4.13.४० ।।
śivaṃ prasādayāmāsa putrārthe caṇḍikā svayam || kruddhā'kruddhā punaścaṇḍī tatputrasya prasannadhīḥ || 4.13.40 ||
अथाज्ञाय प्रसन्नं तं महेशं वृषभध्वजम् ।। नमस्कृत्य स्वयं तस्य ह्युत्संगे तं न्यवेशयत् ।। ४१ ।
athājñāya prasannaṃ taṃ maheśaṃ vṛṣabhadhvajam || namaskṛtya svayaṃ tasya hyutsaṃge taṃ nyaveśayat || 41 |
घृतस्नानं ततः कृत्वा पुत्रस्य गिरिजा स्वयम् ।। त्रिरावृत्तोपवीतं च ग्रन्थिनैकेन संयुतम् ।। ४२ ।।
ghṛtasnānaṃ tataḥ kṛtvā putrasya girijā svayam || trirāvṛttopavītaṃ ca granthinaikena saṃyutam || 42 ||
सुदर्शनाय पुत्राय ददौ प्रीत्या तदाम्बिका ।। उद्दिश्य शिवगायत्रीं षोडशाक्षरसंयुताम् ।। ४३ ।।
sudarśanāya putrāya dadau prītyā tadāmbikā || uddiśya śivagāyatrīṃ ṣoḍaśākṣarasaṃyutām || 43 ||
तदोंनमः शिवायेति श्रीशब्द पूर्वकाय च ।। वारान्षोडश संकल्पपूजां कुर्यादयं बटुः।। ४४ ।।
tadoṃnamaḥ śivāyeti śrīśabda pūrvakāya ca || vārānṣoḍaśa saṃkalpapūjāṃ kuryādayaṃ baṭuḥ|| 44 ||
आस्नानादिप्रणामान्तं पूजयन्वृषभध्वजम् ।। मंत्रवादित्रपूजाभिस्सर्षीणां सन्निधौ तथा ।। ४५ ।।
āsnānādipraṇāmāntaṃ pūjayanvṛṣabhadhvajam || maṃtravāditrapūjābhissarṣīṇāṃ sannidhau tathā || 45 ||
नाममंत्राननेकांश्च पाठयामास वै तदा ।। उवाच सुप्रसन्नात्मा चण्डिका च शिवस्तथा ।। ४६ ।।
nāmamaṃtrānanekāṃśca pāṭhayāmāsa vai tadā || uvāca suprasannātmā caṇḍikā ca śivastathā || 46 ||
मदर्पितं च यत्किंचिद्धनधान्यादिकन्तथा ।। तत्सर्वं च त्वया ग्राह्यं न दोषाय भविष्यति ।। ४७ ।।
madarpitaṃ ca yatkiṃciddhanadhānyādikantathā || tatsarvaṃ ca tvayā grāhyaṃ na doṣāya bhaviṣyati || 47 ||
मम कृत्ये भवान्मुख्यो देवीकृत्ये विशेषतः ।। घृततैलादिकं सर्वं त्वया ग्राह्यं मदर्पितम् ।। ४८ ।।
mama kṛtye bhavānmukhyo devīkṛtye viśeṣataḥ || ghṛtatailādikaṃ sarvaṃ tvayā grāhyaṃ madarpitam || 48 ||
प्राजापत्यं भवेद्यर्हिं तर्ह्येको हि भवान्भवेत् ।। तदा पूजा च सम्पूर्णान्यथा सर्वा च निष्फला ।। ४९ ।।
prājāpatyaṃ bhavedyarhiṃ tarhyeko hi bhavānbhavet || tadā pūjā ca sampūrṇānyathā sarvā ca niṣphalā || 49 ||
तिलकं वर्तुलं कार्यं स्नानं कार्यं सदा त्वया ।। शिवसन्ध्या च कर्तव्या गायत्री च तदीयिका ।। 4.13.५०।।
tilakaṃ vartulaṃ kāryaṃ snānaṃ kāryaṃ sadā tvayā || śivasandhyā ca kartavyā gāyatrī ca tadīyikā || 4.13.50||
मत्सेवां प्रथमं कृत्वा कार्यमन्यत्कुलोचितम् ।। एवं कृतेऽखिले भद्रं दोषाः क्षान्ता मया तव।।५१।।
matsevāṃ prathamaṃ kṛtvā kāryamanyatkulocitam || evaṃ kṛte'khile bhadraṃ doṣāḥ kṣāntā mayā tava||51||
सूत उवाच ।।
इत्युक्त्वा तस्य पुत्राश्च चत्वारो बटुकास्तदा ।। अभिषिक्ताश्चतुर्दिक्षु शिवेन परमात्मना ।। ५२।।
ityuktvā tasya putrāśca catvāro baṭukāstadā || abhiṣiktāścaturdikṣu śivena paramātmanā || 52||
चण्डी चैवात्मनिकटे पुत्रं स्थाप्य सुदर्शनम् ।। तत्पुत्रान्प्रेरयामास वरान्दत्त्वा ह्यनेकशः ।। ५३ ।।
caṇḍī caivātmanikaṭe putraṃ sthāpya sudarśanam || tatputrānprerayāmāsa varāndattvā hyanekaśaḥ || 53 ||
देव्युवाच
उभयोर्युवयोर्मध्ये वटुको यो भवेन्मम ।। तस्य स्याद्विजयो नित्यं नात्र कार्या विचारणा ।। ५४ ।।
ubhayoryuvayormadhye vaṭuko yo bhavenmama || tasya syādvijayo nityaṃ nātra kāryā vicāraṇā || 54 ||
भवांश्च पूजितो येन तेनैवाहं प्रपूजिता ।। कर्तव्यं हि भवद्भिश्च स्वीयं कर्म सदा सुत ।। ५५ ।।
bhavāṃśca pūjito yena tenaivāhaṃ prapūjitā || kartavyaṃ hi bhavadbhiśca svīyaṃ karma sadā suta || 55 ||
सूत उवाच
एवं तस्मै वरान्दत्तास्सपुत्राय महात्मने ।। सुदर्शनाय कृपया शिवाभ्यां जगतां कृते ।। ५६।।
evaṃ tasmai varāndattāssaputrāya mahātmane || sudarśanāya kṛpayā śivābhyāṃ jagatāṃ kṛte || 56||
शिवाभ्यां स्थापिता यस्मात्तस्मात्तं वटुकाः स्मृताः ।। तपोभ्रष्टाश्च ये जाताः स्मृतास्तस्मात्तपोधमाः ।। ५७।।
śivābhyāṃ sthāpitā yasmāttasmāttaṃ vaṭukāḥ smṛtāḥ || tapobhraṣṭāśca ye jātāḥ smṛtāstasmāttapodhamāḥ || 57||
शिवयोः कृपया सर्वे विस्तारं बहुधा गताः ।। तेषां च प्रथमा पूजा महापूजा महात्मनः ।। ५८।।
śivayoḥ kṛpayā sarve vistāraṃ bahudhā gatāḥ || teṣāṃ ca prathamā pūjā mahāpūjā mahātmanaḥ || 58||
तेन यावत्कृता नैव पूजा वै शंकरस्य च ।। तावत्पूजा न कर्त्तव्या कृता चेन्न शुभापि सा ।। ५९ ।।
tena yāvatkṛtā naiva pūjā vai śaṃkarasya ca || tāvatpūjā na karttavyā kṛtā cenna śubhāpi sā || 59 ||
शुभं वाप्यशुभं वापि बटुकं न परित्यजेत् ।। प्राजापत्ये च भोज्ये वै वटुरेको विशिष्यते ।। 4.13.६० ।
śubhaṃ vāpyaśubhaṃ vāpi baṭukaṃ na parityajet || prājāpatye ca bhojye vai vaṭureko viśiṣyate || 4.13.60 |
शिवयोश्च तथा कार्ये विशेषोऽत्र प्रदृश्यते ।। तदेव शृणु सुप्राज्ञ यथाहं वच्मि तेऽनघ ।। ६१ ।'
śivayośca tathā kārye viśeṣo'tra pradṛśyate || tadeva śṛṇu suprājña yathāhaṃ vacmi te'nagha || 61 |'
तस्यैव नगरे राज्ञो भद्रस्य नित्यभोजने ।। प्राजापत्यस्य नियमे ह्यन्धकेशसमीपतः ।। ६२।।
tasyaiva nagare rājño bhadrasya nityabhojane || prājāpatyasya niyame hyandhakeśasamīpataḥ || 62||
यज्जातमद्भुतं वृत्तं शिवानुग्रहकारणात् ।। श्रूयतां तच्च सुप्रीत्या कथयामि यथाश्रुतम्।।६३।।
yajjātamadbhutaṃ vṛttaṃ śivānugrahakāraṇāt || śrūyatāṃ tacca suprītyā kathayāmi yathāśrutam||63||
ध्वज एकश्च तद्राज्ञे दत्तस्तुष्टेन शंभुना।।प्रोक्तश्च कृपया राजा देवदेवेन तेन सः।।६४।।
dhvaja ekaśca tadrājñe dattastuṣṭena śaṃbhunā||proktaśca kṛpayā rājā devadevena tena saḥ||64||
प्रातश्च वर्ध्यतां राजन्ध्वजो रात्रौ पतिष्यति।।मम त्वेवं च सम्पूर्णे प्राजापत्ये तथा पुनः।।६५।।
prātaśca vardhyatāṃ rājandhvajo rātrau patiṣyati||mama tvevaṃ ca sampūrṇe prājāpatye tathā punaḥ||65||
अन्यथायं ध्वजो मे हि रात्रावपि स्थिरो भवेत्।।इत्युक्त्वान्तर्हितश्शंभू राज्ञे तुष्टः कृपानिधिः।।६६।।
anyathāyaṃ dhvajo me hi rātrāvapi sthiro bhavet||ityuktvāntarhitaśśaṃbhū rājñe tuṣṭaḥ kṛpānidhiḥ||66||
तथेति नियमश्चासीत्तस्य राज्ञो महामुने।।प्राजापत्यं कृतं नित्यं शिवपूजाविधानत ।५७।
tatheti niyamaścāsīttasya rājño mahāmune||prājāpatyaṃ kṛtaṃ nityaṃ śivapūjāvidhānata |57|
स्वयं प्रातर्विवर्दे्धेत ध्वजः सायं पतेदिति।।यदि कार्यं च सम्पूर्णं जातं चैव भवेदिह ।। ६८।।
svayaṃ prātarvivarde्dheta dhvajaḥ sāyaṃ patediti||yadi kāryaṃ ca sampūrṇaṃ jātaṃ caiva bhavediha || 68||
एकस्मिन्समये चात्र बटोः कार्यं पुरा ह्यभूत् ।। ध्वजः स पतितो वै हि ब्रह्मभोजं विनापि हि ।। ६९।।
ekasminsamaye cātra baṭoḥ kāryaṃ purā hyabhūt || dhvajaḥ sa patito vai hi brahmabhojaṃ vināpi hi || 69||
दृष्ट्वा तच्च तदा तत्र पृष्टा राज्ञा च पण्डिताः ।। भुञ्जते ब्राह्मणा ह्यत्र नोत्थितो वै ध्वजस्त्विति।।4.13.७०।।
dṛṣṭvā tacca tadā tatra pṛṣṭā rājñā ca paṇḍitāḥ || bhuñjate brāhmaṇā hyatra notthito vai dhvajastviti||4.13.70||
कथं च पतितः सोऽत्र ब्राह्मणा ब्रूत सत्यतः ।। ते पृष्टाश्च तदा प्रोचुर्ब्राह्मणाः पण्डितोत्तमाः।।७१।।
kathaṃ ca patitaḥ so'tra brāhmaṇā brūta satyataḥ || te pṛṣṭāśca tadā procurbrāhmaṇāḥ paṇḍitottamāḥ||71||
ब्रह्मभोजे महाराज वटुको भोजितः पुरा।।चण्डीपुत्रश्शिवस्तुष्टस्तस्माच्च पतितो ध्वजः।।७२।।
brahmabhoje mahārāja vaṭuko bhojitaḥ purā||caṇḍīputraśśivastuṣṭastasmācca patito dhvajaḥ||72||
तच्छ्रुत्वा नृपतिस्सोऽथ जनाश्चान्ये ऽपि सर्वशः ।। अभवन्विस्मितास्तत्र प्रशंसां चक्रिरे ततः ।। ७३ ।।
tacchrutvā nṛpatisso'tha janāścānye 'pi sarvaśaḥ || abhavanvismitāstatra praśaṃsāṃ cakrire tataḥ || 73 ||
एवं च महिमा तेषां वर्द्धितः शङ्करेण हि ।। तस्माच्च वटुकाः श्रेष्ठाः पुरा विद्भिः प्रकीर्तिताः ।। ७४ ।।
evaṃ ca mahimā teṣāṃ varddhitaḥ śaṅkareṇa hi || tasmācca vaṭukāḥ śreṣṭhāḥ purā vidbhiḥ prakīrtitāḥ || 74 ||
शिवपूजा तु तैः पूर्वमुत्तार्य्या नान्यथा पुनः ।। अन्येषां नाधिकारोऽस्ति शिवस्य वचनादिह ।। ७५ ।।
śivapūjā tu taiḥ pūrvamuttāryyā nānyathā punaḥ || anyeṣāṃ nādhikāro'sti śivasya vacanādiha || 75 ||
उत्तारणं च कार्य्यं वै पूजा पूर्णा भवत्विति ।। एतावदेव तेषां तु शृणु नान्यत्तथैव च ।। ७६ ।।
uttāraṇaṃ ca kāryyaṃ vai pūjā pūrṇā bhavatviti || etāvadeva teṣāṃ tu śṛṇu nānyattathaiva ca || 76 ||
एतत्सर्वं समाख्यातं यत्पृष्टं च मुनीश्वराः ।। यच्छ्रुत्वा शिवपूजायाः फलं प्राप्नोति वै नरः।।७७।।
etatsarvaṃ samākhyātaṃ yatpṛṣṭaṃ ca munīśvarāḥ || yacchrutvā śivapūjāyāḥ phalaṃ prāpnoti vai naraḥ||77||
इति श्रीशिवमहापुराणे चतुर्थ्यां कोटिरुद्रसंहितायां वटुकोत्पत्तिवर्णनं नाम त्रयोदशोऽध्यायः ।। १३ ।।
iti śrīśivamahāpurāṇe caturthyāṃ koṭirudrasaṃhitāyāṃ vaṭukotpattivarṇanaṃ nāma trayodaśo'dhyāyaḥ || 13 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
