ब्रह्मोवाच ।।
निहतं तारकं दृष्ट्वा देवा विष्णुपुरोगमाः ।। तुष्टुवुश्शांकरिं भक्त्या सर्वेऽन्ये मुदिताननाः ।। १।।
nihataṃ tārakaṃ dṛṣṭvā devā viṣṇupurogamāḥ || tuṣṭuvuśśāṃkariṃ bhaktyā sarve'nye muditānanāḥ || 1||
देवा ऊचुः ।।
नमः कल्याणरूपाय नमस्ते विश्वमंगल।। विश्वबंधो नमस्तेऽस्तु नमस्ते विश्वभावन ।। २।।
namaḥ kalyāṇarūpāya namaste viśvamaṃgala|| viśvabaṃdho namaste'stu namaste viśvabhāvana || 2||
नमोस्तु ते दानववर्यहंत्रे बाणासुरप्राणहराय देव ।। प्रलंबनाशाय पवित्ररूपिणे नमोनमश्शंकरतात तुभ्यम् ।। ३।।
namostu te dānavavaryahaṃtre bāṇāsuraprāṇaharāya deva || pralaṃbanāśāya pavitrarūpiṇe namonamaśśaṃkaratāta tubhyam || 3||
त्वमेव कर्त्ता जगतां च भर्त्ता त्वमेव हर्त्ता शुचिज प्रसीद ।। प्रपञ्चभूतस्तव लोकबिंबः प्रसीद शम्भ्वात्मज दीनबंधो।। ४।।
tvameva karttā jagatāṃ ca bharttā tvameva harttā śucija prasīda || prapañcabhūtastava lokabiṃbaḥ prasīda śambhvātmaja dīnabaṃdho|| 4||
देवरक्षाकर स्वामिन्रक्ष नस्सर्वदा प्रभो।। देवप्राणावन कर प्रसीद करुणाकर ।। ५।।
devarakṣākara svāminrakṣa nassarvadā prabho|| devaprāṇāvana kara prasīda karuṇākara || 5||
हत्वा ते तारकं दैत्यं परिवारयुतं विभो ।। मोचितास्सकला देवा विपद्भ्यः परमेश्वर।। ६।।
hatvā te tārakaṃ daityaṃ parivārayutaṃ vibho || mocitāssakalā devā vipadbhyaḥ parameśvara|| 6||
ब्रह्मोवाच।।
एवं स्तुतः कुमारोऽसौ देवैर्विष्णुमुखैः प्रभुः ।। वरान्ददावभिनवान्सर्वेभ्यः क्रमशो मुने ।। ७।।
evaṃ stutaḥ kumāro'sau devairviṣṇumukhaiḥ prabhuḥ || varāndadāvabhinavānsarvebhyaḥ kramaśo mune || 7||
शैलान्निरीक्ष्य स्तुवतस्ततस्स गिरिशात्मजः ।। सुप्रसन्नतरो भूत्वा प्रोवाच प्रददद्वरान् ।। ८।।
śailānnirīkṣya stuvatastatassa giriśātmajaḥ || suprasannataro bhūtvā provāca pradadadvarān || 8||
स्कन्द उवाच ।।
यूयं सर्वे पर्वता हि पूजनीयास्तपस्विभिः ।। कर्मिभिर्ज्ञानिभिश्चैव सेव्यमाना भविष्यथ ।। ९।।
yūyaṃ sarve parvatā hi pūjanīyāstapasvibhiḥ || karmibhirjñānibhiścaiva sevyamānā bhaviṣyatha || 9||
शंभोर्विशिष्टरूपाणि लिंगरूपाणि चैव हि ।। भविष्यथ न संदेहः पर्वता वचनान्मम ।। 2.4.12.१० ।।
śaṃbhorviśiṣṭarūpāṇi liṃgarūpāṇi caiva hi || bhaviṣyatha na saṃdehaḥ parvatā vacanānmama || 2.4.12.10 ||
योऽयं मातामहो मेऽद्य हिमवान्पर्वतोत्तमः ।। तपस्विनां महाभागः फलदो हि भविष्यति ।। ११।।
yo'yaṃ mātāmaho me'dya himavānparvatottamaḥ || tapasvināṃ mahābhāgaḥ phalado hi bhaviṣyati || 11||
देवा ऊचुः ।।
एवं दत्त्वा वरान्हत्वा तारकं चासुराधिपम् ।। त्वया कृताश्च सुखिनो वयं सर्वे चराचराः ।। १२।।
evaṃ dattvā varānhatvā tārakaṃ cāsurādhipam || tvayā kṛtāśca sukhino vayaṃ sarve carācarāḥ || 12||
इदानीं खलु सुप्रीत्या कैलासं गिरिशालयम् ।। जननी जनकौ द्रष्टुं शिवाशंभू त्वमर्हसि ।। १३ ।।
idānīṃ khalu suprītyā kailāsaṃ giriśālayam || jananī janakau draṣṭuṃ śivāśaṃbhū tvamarhasi || 13 ||
ब्रह्मोवाच।।
इत्युक्त्वा निखिला देवा विष्ण्वाद्या प्राप्तशासनाः ।। कृत्वा महोत्सवं भूरि सकुमारा ययुर्गिरिम् ।। १४।।
ityuktvā nikhilā devā viṣṇvādyā prāptaśāsanāḥ || kṛtvā mahotsavaṃ bhūri sakumārā yayurgirim || 14||
कुमारे गच्छति विभौ कैलासं शंकरालयम् ।। महामंगलमुत्तस्थौ जयशब्दो बभूव ह ।। १५।।
kumāre gacchati vibhau kailāsaṃ śaṃkarālayam || mahāmaṃgalamuttasthau jayaśabdo babhūva ha || 15||
आरुरोह कुमारोऽसौ विमानं परमर्द्धिमत् ।। सर्वतोलंकृतं रम्यं सर्वोपरि विराजितम् ।। १६ ।।
āruroha kumāro'sau vimānaṃ paramarddhimat || sarvatolaṃkṛtaṃ ramyaṃ sarvopari virājitam || 16 ||
अहं विष्णुश्च समुदौ तदा चामरधारिणौ।। गुह मूर्ध्नि महाप्रीत्या मुनेऽभूव ह्यतंद्रितौ ।। १७।।
ahaṃ viṣṇuśca samudau tadā cāmaradhāriṇau|| guha mūrdhni mahāprītyā mune'bhūva hyataṃdritau || 17||
इन्द्राद्या अमरास्सर्वे कुर्वंतो गुहसेवनम् ।। यथोचितं चतुर्दिक्षु जग्मुश्च प्रमुदास्तदा ।। १८।।
indrādyā amarāssarve kurvaṃto guhasevanam || yathocitaṃ caturdikṣu jagmuśca pramudāstadā || 18||
शंभोर्जयं प्रभाषंतः प्रापुस्ते शंभुपर्वतम् ।। सानंदा विविशुस्तत्रोच्चरितो मंगलध्वनिः ।। १९ ।।
śaṃbhorjayaṃ prabhāṣaṃtaḥ prāpuste śaṃbhuparvatam || sānaṃdā viviśustatroccarito maṃgaladhvaniḥ || 19 ||
दृष्ट्वा शिवं शिवां चैव सर्वे विष्ण्वादयो द्रुतम् ।। प्रणम्य शंकरं भक्त्या करौ बद्ध्वा विनम्रकाः ।। 2.4.12.२०।।
dṛṣṭvā śivaṃ śivāṃ caiva sarve viṣṇvādayo drutam || praṇamya śaṃkaraṃ bhaktyā karau baddhvā vinamrakāḥ || 2.4.12.20||
कुमारोऽपि विनीतात्मा विमानादवतीर्य च ।। प्रणनाम मुदा शंभुं शिवां सिंहासनस्थिताम् ।। २१।।
kumāro'pi vinītātmā vimānādavatīrya ca || praṇanāma mudā śaṃbhuṃ śivāṃ siṃhāsanasthitām || 21||
अथ दृष्ट्वा कुमारं तं तनयं प्राणवल्लभम् ।। तौ दंपती शिवौ देवौ मुमुदातेऽति नारद ।। २२।।
atha dṛṣṭvā kumāraṃ taṃ tanayaṃ prāṇavallabham || tau daṃpatī śivau devau mumudāte'ti nārada || 22||
महाप्रभुस्समुत्थाप्य तमुत्संगे न्यवेशयत् ।। मूर्ध्नि जघ्रौ मुदा स्नेहात्तं पस्पर्श करेण ह ।। २३।।
mahāprabhussamutthāpya tamutsaṃge nyaveśayat || mūrdhni jaghrau mudā snehāttaṃ pasparśa kareṇa ha || 23||
महानंदभरः शंभुश्चकार मुखचुंबनम् ।। कुमारस्य महास्नेहात् तारकारेर्महाप्रभोः ।। २४ ।।
mahānaṃdabharaḥ śaṃbhuścakāra mukhacuṃbanam || kumārasya mahāsnehāt tārakārermahāprabhoḥ || 24 ||
शिवापि तं समुत्थाप्य स्वोत्संगे संन्यवेशयत् ।। कृत्वा मूर्ध्नि महास्नेहात् तन्मुखाब्जं चुचुम्ब हि ।। २५।।
śivāpi taṃ samutthāpya svotsaṃge saṃnyaveśayat || kṛtvā mūrdhni mahāsnehāt tanmukhābjaṃ cucumba hi || 25||
तयोस्तदा महामोदो ववृधेऽतीव नारद।। दंपत्योः शिवयोस्तात भवाचारं प्रकुर्वतोः।। २६।।
tayostadā mahāmodo vavṛdhe'tīva nārada|| daṃpatyoḥ śivayostāta bhavācāraṃ prakurvatoḥ|| 26||
तदोत्सवो महानासीन्नानाविधिः शिवालये ।। जयशब्दो नमश्शब्दो बभूवातीव सर्वतः ।। २७ ।।
tadotsavo mahānāsīnnānāvidhiḥ śivālaye || jayaśabdo namaśśabdo babhūvātīva sarvataḥ || 27 ||
ततस्सुरगणास्सर्वे विष्ण्वाद्या मुनयस्तथा ।। सुप्रणम्य मुदा शंभुं तुष्टुवुस्सशिवं मुने ।। २८ ।।
tatassuragaṇāssarve viṣṇvādyā munayastathā || supraṇamya mudā śaṃbhuṃ tuṣṭuvussaśivaṃ mune || 28 ||
देवा ऊचुः ।।
देवदेव महादेव भक्तानामभयप्रद ।। नमो नमस्ते बहुशः कृपाकर महेश्वर ।। २९ ।।
devadeva mahādeva bhaktānāmabhayaprada || namo namaste bahuśaḥ kṛpākara maheśvara || 29 ||
अद्भुता ते महादेव महालीला सुखप्रदा ।। सर्वेषां शंकर सतां दीनबंधो महाप्रभो ।। 2.4.12.३० ।।
adbhutā te mahādeva mahālīlā sukhapradā || sarveṣāṃ śaṃkara satāṃ dīnabaṃdho mahāprabho || 2.4.12.30 ||
एवं मूढधियश्चाज्ञाः पूजायां ते सनातनम् ।। आवाहनं न जानीमो गतिं नैव प्रभोद्भुताम् ।। ३१ ।।
evaṃ mūḍhadhiyaścājñāḥ pūjāyāṃ te sanātanam || āvāhanaṃ na jānīmo gatiṃ naiva prabhodbhutām || 31 ||
गंगासलिलधाराय ह्याधाराय गुणात्मने ।। नमस्ते त्रिदशेशाय शंकराय नमोनमः ।३२।।
gaṃgāsaliladhārāya hyādhārāya guṇātmane || namaste tridaśeśāya śaṃkarāya namonamaḥ |32||
वृषांकाय महेशाय गणानां पतये नमः ।। सर्वेश्वराय देवाय त्रिलोकपतये नमः ।। ३३।।
vṛṣāṃkāya maheśāya gaṇānāṃ pataye namaḥ || sarveśvarāya devāya trilokapataye namaḥ || 33||
संहर्त्रे जगतां नाथ सर्वेषां ते नमो नमः ।। भर्त्रे कर्त्रे च देवेश त्रिगुणेशाय शाश्वते ।। ३४।।
saṃhartre jagatāṃ nātha sarveṣāṃ te namo namaḥ || bhartre kartre ca deveśa triguṇeśāya śāśvate || 34||
विसंगाय परेशाय शिवाय परमात्मने ।। निष्प्रपंचाय शुद्धाय परमायाव्ययाय च ।। ३५।।
visaṃgāya pareśāya śivāya paramātmane || niṣprapaṃcāya śuddhāya paramāyāvyayāya ca || 35||
दण्डहस्ताय कालाय पाशहस्ताय ते नमः ।। वेदमंत्रप्रधानाय शतजिह्वाय ते नमः ।। ३६।।
daṇḍahastāya kālāya pāśahastāya te namaḥ || vedamaṃtrapradhānāya śatajihvāya te namaḥ || 36||
भूतं भव्यं भविष्यच्च स्थावरं जंगमं च यत् ।। तव देहात्समुत्पन्नं सर्वथा परमेश्वर ।। ३७।।
bhūtaṃ bhavyaṃ bhaviṣyacca sthāvaraṃ jaṃgamaṃ ca yat || tava dehātsamutpannaṃ sarvathā parameśvara || 37||
पाहि नस्सर्वदा स्वामिन्प्रसीद भगवन्प्रभो ।। वयं ते शरणापन्नाः सर्वथा परमेश्वर ।। ३८।।
pāhi nassarvadā svāminprasīda bhagavanprabho || vayaṃ te śaraṇāpannāḥ sarvathā parameśvara || 38||
शितिकण्ठाय रुद्राय स्वाहाकाराय ते नमः ।। अरूपाय सरूपाय विश्वरूपाय ते नमः ।। ३९ ।।
śitikaṇṭhāya rudrāya svāhākārāya te namaḥ || arūpāya sarūpāya viśvarūpāya te namaḥ || 39 ||
शिवाय नीलकंठाय चिताभस्मांगधारिणे ।। नित्यं नीलशिखंडाय श्रीकण्ठाय नमोनमः ।। 2.4.12.४० ।।
śivāya nīlakaṃṭhāya citābhasmāṃgadhāriṇe || nityaṃ nīlaśikhaṃḍāya śrīkaṇṭhāya namonamaḥ || 2.4.12.40 ||
सर्वप्रणतदेहाय संयमप्रणताय च ।। महादेवाय शर्वाय सर्वार्चितपदाय च ।। ४१ ।।
sarvapraṇatadehāya saṃyamapraṇatāya ca || mahādevāya śarvāya sarvārcitapadāya ca || 41 ||
त्वं ब्रह्मा सर्वदेवानां रुद्राणां नीललोहितः ।। आत्मा च सर्वभूतानां सांख्यैः पुरुष उच्यसे ।। ४२।।
tvaṃ brahmā sarvadevānāṃ rudrāṇāṃ nīlalohitaḥ || ātmā ca sarvabhūtānāṃ sāṃkhyaiḥ puruṣa ucyase || 42||
पर्वतानां सुमेरुस्त्वं नक्षत्राणां च चन्द्रमा ।। ऋषीणां च वशिष्ठस्त्वं देवानां वासवस्तथा ।। ४३ ।।
parvatānāṃ sumerustvaṃ nakṣatrāṇāṃ ca candramā || ṛṣīṇāṃ ca vaśiṣṭhastvaṃ devānāṃ vāsavastathā || 43 ||
अकारस्सर्ववेदानां त्राता भव महेश्वर ।। त्वं च लोकहितार्थाय भूतानि परिषिंचसि ।। ४४।।
akārassarvavedānāṃ trātā bhava maheśvara || tvaṃ ca lokahitārthāya bhūtāni pariṣiṃcasi || 44||
महेश्वर महाभाग शुभाशुभनिरीक्षक ।। आप्यायास्मान्हि देवेश कर्तॄन्वै वचनं तव ।। ४५।।
maheśvara mahābhāga śubhāśubhanirīkṣaka || āpyāyāsmānhi deveśa kartṝnvai vacanaṃ tava || 45||
रूपकोटिसहस्रेषु रूपकोटिशतेषु ते ।। अंतं गंतुं न शक्ताः स्म देवदेव नमोस्तु ते ।। ४६ ।।
rūpakoṭisahasreṣu rūpakoṭiśateṣu te || aṃtaṃ gaṃtuṃ na śaktāḥ sma devadeva namostu te || 46 ||
।। ब्रह्मोवाच ।।
इति स्तुत्वाखिला देवा विष्ण्वाद्या प्रमुखस्थिताः ।। मुहुर्मुहुस्सुप्रणम्य स्कंदं कृत्वा पुरस्सरम् ।। ४७।।
iti stutvākhilā devā viṣṇvādyā pramukhasthitāḥ || muhurmuhussupraṇamya skaṃdaṃ kṛtvā purassaram || 47||
देवस्तुतिं समाकर्ण्य शिवस्सर्वेश्वरस्स्वराट् ।। सुप्रसन्नो बभूवाथ विजहास दयापरः ।। ४८ ।।
devastutiṃ samākarṇya śivassarveśvarassvarāṭ || suprasanno babhūvātha vijahāsa dayāparaḥ || 48 ||
उवाच सुप्रसन्नात्मा विष्ण्वादीन्सुरसत्तमान् ।। शंकरः परमेशानो दीनबंधुस्सतां गतिः ।। ४९।।
uvāca suprasannātmā viṣṇvādīnsurasattamān || śaṃkaraḥ parameśāno dīnabaṃdhussatāṃ gatiḥ || 49||
शिव उवाच ।।
हे हरे हे विधे देवा वाक्यं मे शृणुतादरात् ।। सर्वथाहं सतां त्राता देवानां वः कृपानिधिः ।। 2.4.12.५० ।।
he hare he vidhe devā vākyaṃ me śṛṇutādarāt || sarvathāhaṃ satāṃ trātā devānāṃ vaḥ kṛpānidhiḥ || 2.4.12.50 ||
दुष्टहंता त्रिलोकेशश्शंकरो भक्तवत्सलः ।। कर्ता भर्ता च हर्ता च सर्वेषां निर्विकारवान् ।। ५१ ।।
duṣṭahaṃtā trilokeśaśśaṃkaro bhaktavatsalaḥ || kartā bhartā ca hartā ca sarveṣāṃ nirvikāravān || 51 ||
यदा यदा भवेद्दुःखं युष्माकं देवसत्तमाः ।। तदा तदा मां यूयं वै भजंतु सुखहेतवे ।। ५२ ।।
yadā yadā bhavedduḥkhaṃ yuṣmākaṃ devasattamāḥ || tadā tadā māṃ yūyaṃ vai bhajaṃtu sukhahetave || 52 ||
ब्रह्मोवाच ।।
इत्याज्ञप्तस्तदा देवा विष्ण्वाद्यास्समुनीश्वराः ।। शिवं प्रणम्य सशिवं कुमारं च मुदान्विताः ।। ५३।।
ityājñaptastadā devā viṣṇvādyāssamunīśvarāḥ || śivaṃ praṇamya saśivaṃ kumāraṃ ca mudānvitāḥ || 53||
कथयंतो यशो रम्यं शिवयोश्शांकरेश्च तत् ।। आनन्दं परमं प्राप्य स्वधामानि ययु र्मुने ।। ५४।।
kathayaṃto yaśo ramyaṃ śivayośśāṃkareśca tat || ānandaṃ paramaṃ prāpya svadhāmāni yayu rmune || 54||
शिवोपि शिवया सार्द्धं सगणः परमेश्वरः ।। कुमारेणयुतः प्रीत्योवास तस्मिन्गिरौ मुदा ।। ५५।।
śivopi śivayā sārddhaṃ sagaṇaḥ parameśvaraḥ || kumāreṇayutaḥ prītyovāsa tasmingirau mudā || 55||
इत्येवं कथितं सर्वं कौमारं चरितं मुने ।। शैवं च सुखदं दिव्यं किमन्यच्छ्रोतुमिच्छसि ।। ५६।।
ityevaṃ kathitaṃ sarvaṃ kaumāraṃ caritaṃ mune || śaivaṃ ca sukhadaṃ divyaṃ kimanyacchrotumicchasi || 56||
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां चतुर्थे कुमारखंडे स्वामिकार्तिकचरितगर्भितशिवाशिवचरितवर्णनं नाम द्वादशोऽध्यायः ।। १२ ।।
iti śrīśivamahāpurāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ caturthe kumārakhaṃḍe svāmikārtikacaritagarbhitaśivāśivacaritavarṇanaṃ nāma dvādaśo'dhyāyaḥ || 12 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
