।। ब्रह्मोवाच ।।
हर्य्यादयस्सुरास्ते च दृष्ट्वा तच्चरितं विभोः ।। सुप्रसन्ना बभूवुर्हि विश्वासासक्तमानसाः ।। १।।
haryyādayassurāste ca dṛṣṭvā taccaritaṃ vibhoḥ || suprasannā babhūvurhi viśvāsāsaktamānasāḥ || 1||
वल्गंतः कुर्वतो नादं भाविताश्शिवतेजसा ।। कुमारन्ते पुरस्कृत्य तारकं हंतुमाययुः ।। २ ।।
valgaṃtaḥ kurvato nādaṃ bhāvitāśśivatejasā || kumārante puraskṛtya tārakaṃ haṃtumāyayuḥ || 2 ||
देवानामुद्यमं श्रुत्वा तारकोऽपि महाबलः।। सैन्येन महता सद्यो ययौ योद्धुं सुरान् प्रति ।। ३।।
devānāmudyamaṃ śrutvā tārako'pi mahābalaḥ|| sainyena mahatā sadyo yayau yoddhuṃ surān prati || 3||
देवा दृष्ट्वा समायांतं तारकस्य महाबलम्।। बलेन बहुकुर्वन्तः सिंहनादं विसिस्मियुः ।। ४।।
devā dṛṣṭvā samāyāṃtaṃ tārakasya mahābalam|| balena bahukurvantaḥ siṃhanādaṃ visismiyuḥ || 4||
तदा नभोऽऽङ्गना वाणीं जगादोपरि सत्वरम् ।। शङ्करप्रेरिता सद्यो हर्यादीनखिलान् सुरान् ।। ५।।
tadā nabho''ṅganā vāṇīṃ jagādopari satvaram || śaṅkarapreritā sadyo haryādīnakhilān surān || 5||
।। व्योमवाण्युवाच ।।
कुमारं च पुरस्कृत्य सुरा यूयं समुद्यताः ।। दैत्यान्विजित्य संग्रामे जयिनोऽथ भविष्यथ ।। ६।।
kumāraṃ ca puraskṛtya surā yūyaṃ samudyatāḥ || daityānvijitya saṃgrāme jayino'tha bhaviṣyatha || 6||
ब्रह्मोवाच।।
वाचं तु खेचरीं श्रुत्वा देवास्सर्वे समुत्सुकाः ।। वीरशब्दान् प्रकुर्वंतो निर्भया ह्यभवंस्तदा ।। ७।।
vācaṃ tu khecarīṃ śrutvā devāssarve samutsukāḥ || vīraśabdān prakurvaṃto nirbhayā hyabhavaṃstadā || 7||
कुमारं च पुरस्कृत्य सर्वे ते जातसाध्वसाः ।। योद्धुकामास्सुरा जग्मुर्महीसागरसंगमम् ।। ८।।
kumāraṃ ca puraskṛtya sarve te jātasādhvasāḥ || yoddhukāmāssurā jagmurmahīsāgarasaṃgamam || 8||
आजगाम द्रुतं तत्र यत्र देवास्स तारकः ।। सैन्येन महता सार्द्धं सुरै र्बहुभिरावृत् ।। ९।।
ājagāma drutaṃ tatra yatra devāssa tārakaḥ || sainyena mahatā sārddhaṃ surai rbahubhirāvṛt || 9||
रणदुंदुभयो नेदुः प्रलयांबुद्निस्स्वनाः ।। कर्कशानि च वाद्यानि पराणि च तदागमे ।। 2.4.7.१०।।
raṇaduṃdubhayo neduḥ pralayāṃbudnissvanāḥ || karkaśāni ca vādyāni parāṇi ca tadāgame || 2.4.7.10||
गर्जमानास्तदा दैत्यास्तारकेणसुरेण ह ।। कंपयन्तो भुवं पादक्रमैर्वल्गुनकारकाः ।। ११।।
garjamānāstadā daityāstārakeṇasureṇa ha || kaṃpayanto bhuvaṃ pādakramairvalgunakārakāḥ || 11||
तच्छ्रुत्वा रवमत्युग्रं सर्वे देवा विनिर्भयाः ।। ऐकपद्येन चोत्तस्थुर्योद्धुकामाश्च तारकम् ।। १२ ।।
tacchrutvā ravamatyugraṃ sarve devā vinirbhayāḥ || aikapadyena cottasthuryoddhukāmāśca tārakam || 12 ||
गजमारोप्य देवेन्द्रः कुमारं त्यग्रतोऽभवत् ।। सुरसैन्येन महता लोकपालैस्समावृतः ।। १३।।
gajamāropya devendraḥ kumāraṃ tyagrato'bhavat || surasainyena mahatā lokapālaissamāvṛtaḥ || 13||
तदा दुंदुभयो नेदुर्भेरीतूर्याण्यनेकशः ।। वीणावेणुमृदंगानि तथा गंधर्वनिस्स्वनाः ।। १४ ।।
tadā duṃdubhayo nedurbherītūryāṇyanekaśaḥ || vīṇāveṇumṛdaṃgāni tathā gaṃdharvanissvanāḥ || 14 ||
गजं दत्त्वा महेन्द्राय कुमारो यानमारुहत् ।। अनेकाश्चर्यसंभूतं नानारत्नसमन्वितम् ।। १५।।
gajaṃ dattvā mahendrāya kumāro yānamāruhat || anekāścaryasaṃbhūtaṃ nānāratnasamanvitam || 15||
विमानमारुह्य तदा महायशास्स शांकरिस्सर्वगुणैरुपेतः ।। श्रिया समेतः परया बभौ महान् संवीज्यमानश्चमरैर्महाग्रभैः।। १६।।
vimānamāruhya tadā mahāyaśāssa śāṃkarissarvaguṇairupetaḥ || śriyā sametaḥ parayā babhau mahān saṃvījyamānaścamarairmahāgrabhaiḥ|| 16||
प्राचेतसं छत्रमतीवसुप्रभं रत्नैरुपेतं विविधैर्विराजितम्।। धृतं तदा तच्च कुमारमूर्ध्नि वै ह्यनन्तचान्द्रैः किरणैर्महाप्रभैः ।। १७।।
prācetasaṃ chatramatīvasuprabhaṃ ratnairupetaṃ vividhairvirājitam|| dhṛtaṃ tadā tacca kumāramūrdhni vai hyanantacāndraiḥ kiraṇairmahāprabhaiḥ || 17||
मिलितास्ते तदा सर्वे देवाश्शक्रपुरोगमा ।। स्वैःस्वैर्बलैः परिवृता युद्धकामा महाबलाः ।। १८।।
militāste tadā sarve devāśśakrapurogamā || svaiḥsvairbalaiḥ parivṛtā yuddhakāmā mahābalāḥ || 18||
एवं देवाश्च दैत्याश्च योद्धुकामाः स्थिता भुवि ।। सैन्येन महता तेन व्यूहं कृत्वा पृथक् पृथक् ।। १९ ।।
evaṃ devāśca daityāśca yoddhukāmāḥ sthitā bhuvi || sainyena mahatā tena vyūhaṃ kṛtvā pṛthak pṛthak || 19 ||
ते सेने सुरदैत्यानां शुशुभाते परस्परम् ।। हंतुकामे तदान्योन्यं स्तूयमाने च बन्दिभिः ।। 2.4.7.२०।।
te sene suradaityānāṃ śuśubhāte parasparam || haṃtukāme tadānyonyaṃ stūyamāne ca bandibhiḥ || 2.4.7.20||
उभे सेनं तदा तेषामगर्जेतां वनोपमे ।। भयंकरेऽत्यवीराणामितरेषां सुखावहे ।। २१।।
ubhe senaṃ tadā teṣāmagarjetāṃ vanopame || bhayaṃkare'tyavīrāṇāmitareṣāṃ sukhāvahe || 21||
एतस्मिन्नन्तरे तत्र बलोन्मत्ताः परस्परम्।। दैत्या देवा महावीरा युयुधुः क्रोधविह्वलाः ।। २२ ।।
etasminnantare tatra balonmattāḥ parasparam|| daityā devā mahāvīrā yuyudhuḥ krodhavihvalāḥ || 22 ||
आसीत्सुतुमुलं युद्धं देवदैत्यसमाकुलम् ।। रुण्डमुंडांकितं सर्वं क्षणेन समपद्यत ।। २३ ।।
āsītsutumulaṃ yuddhaṃ devadaityasamākulam || ruṇḍamuṃḍāṃkitaṃ sarvaṃ kṣaṇena samapadyata || 23 ||
भूमौ निपतितास्तत्र शतशोऽथ सहस्रशः ।। निकृत्तांगा महाशस्त्रैर्निहता वीरसंमताः ।। २४ ।।
bhūmau nipatitāstatra śataśo'tha sahasraśaḥ || nikṛttāṃgā mahāśastrairnihatā vīrasaṃmatāḥ || 24 ||
केषांचिद्बाहवश्छिन्ना खड्पातैस्सुदारुणैः ।। केषांचिदूरवश्छिन्ना वीराणां मानिनां मृधे ।। २५।।
keṣāṃcidbāhavaśchinnā khaḍpātaissudāruṇaiḥ || keṣāṃcidūravaśchinnā vīrāṇāṃ mānināṃ mṛdhe || 25||
केचिन्मथितसर्वांगा गदाभिर्मुद्गरैस्तथा ।। केचिन्निर्भिन्नहृदयाः पाशैर्भल्लैश्च पातिताः ।। २६।।
kecinmathitasarvāṃgā gadābhirmudgaraistathā || kecinnirbhinnahṛdayāḥ pāśairbhallaiśca pātitāḥ || 26||
केचिद्विदारिताः पृष्ठे कुंतैर्ऋष्टिभिरंकुशैः ।। छिन्नान्यपि शिरांस्येव पतितानि च भूतले ।। २७ ।।
kecidvidāritāḥ pṛṣṭhe kuṃtairṛṣṭibhiraṃkuśaiḥ || chinnānyapi śirāṃsyeva patitāni ca bhūtale || 27 ||
बहूनि च कबंधानि नृत्यमानानि तत्र वै ।। वल्गमानानि शतशो उद्यतास्त्रकराणि च ।। २८ ।।
bahūni ca kabaṃdhāni nṛtyamānāni tatra vai || valgamānāni śataśo udyatāstrakarāṇi ca || 28 ||
नद्यः प्रवर्तितास्तत्र शतशोऽसृङ्वहास्तदा ।। भूतप्रेतादयस्तत्र शतशश्च समागताः ।। २९।।
nadyaḥ pravartitāstatra śataśo'sṛṅvahāstadā || bhūtapretādayastatra śataśaśca samāgatāḥ || 29||
गोमायवश्शिवा तत्र भक्षयन्तः पलं बहु ।। तथा गृध्रवटाश्येना वायसा मांसभक्षकाः ।। बुभुजुः पतितानां च पलानि सुबहूनि वै ।। 2.4.7.३० ।।
gomāyavaśśivā tatra bhakṣayantaḥ palaṃ bahu || tathā gṛdhravaṭāśyenā vāyasā māṃsabhakṣakāḥ || bubhujuḥ patitānāṃ ca palāni subahūni vai || 2.4.7.30 ||
एतस्मिन्नन्तरे तत्र तारकाख्यो महाबलः ।। सैन्येन महता सद्यो ययौ योद्धुं सुरान् प्रति ।। ३१ ।।
etasminnantare tatra tārakākhyo mahābalaḥ || sainyena mahatā sadyo yayau yoddhuṃ surān prati || 31 ||
देवा दृष्ट्वा समायान्तं तारकं युद्धदुर्मदम् ।। योद्धुकामं तदा सद्यो ययुश्शक्रादयस्तदा ।। बभूवाथ महोन्नादस्सेनयोरुभयोरपि ।। ३२।।
devā dṛṣṭvā samāyāntaṃ tārakaṃ yuddhadurmadam || yoddhukāmaṃ tadā sadyo yayuśśakrādayastadā || babhūvātha mahonnādassenayorubhayorapi || 32||
अथाभूद्द्वंद्वयुद्धं हि सुरासुरविमर्दनम्।। यं दृष्ट्वा हर्षिता वीराः क्लीबाश्च भयमागता।। ३३।।
athābhūddvaṃdvayuddhaṃ hi surāsuravimardanam|| yaṃ dṛṣṭvā harṣitā vīrāḥ klībāśca bhayamāgatā|| 33||
तारको युयुधे युद्धे शक्रेण दितिजो बली।। अग्निना सह संह्रादो जंभेनैव यमः स्वयम् ।। ३४।।
tārako yuyudhe yuddhe śakreṇa ditijo balī|| agninā saha saṃhrādo jaṃbhenaiva yamaḥ svayam || 34||
महाप्रभुर्नैर्ऋतेन पाशी सह बलेन च ।। सुवीरो वायुना सार्धं पवमानेन गुह्यराट् ।। ३५।।
mahāprabhurnairṛtena pāśī saha balena ca || suvīro vāyunā sārdhaṃ pavamānena guhyarāṭ || 35||
ईशानेन समं शंभुर्युयुधे रणवित्तमः ।। शुंभश्शेषेण युयुधे कुंभश्चन्द्रेण दानवः ।। ३६ ।।
īśānena samaṃ śaṃbhuryuyudhe raṇavittamaḥ || śuṃbhaśśeṣeṇa yuyudhe kuṃbhaścandreṇa dānavaḥ || 36 ||
कुंबरो मिहिरेणाजौ महाबल पराक्रमः ।। युयुधे परमास्त्रैश्च नानायुद्धविशारदः ।। ३७।।
kuṃbaro mihireṇājau mahābala parākramaḥ || yuyudhe paramāstraiśca nānāyuddhaviśāradaḥ || 37||
एवं द्वन्द्वेन युद्धेन महता च सुरासुराः ।। संगरे युयुधुस्सर्वे बलेन कृतनिश्च याः ।। ३८
evaṃ dvandvena yuddhena mahatā ca surāsurāḥ || saṃgare yuyudhussarve balena kṛtaniśca yāḥ || 38
अन्योन्यं स्पर्द्धमानास्तेऽमरा दैत्या महाबलाः ।। तस्मिन्देवासुरे युद्धे दुर्जया अभवन्मुने ।। ३९ ।।
anyonyaṃ sparddhamānāste'marā daityā mahābalāḥ || tasmindevāsure yuddhe durjayā abhavanmune || 39 ||
तदा च तेषां सुरदानवानां बभूव युद्धं तुमुलं जयैषिणाम् ।। सुखावहं वीरमनस्विनां वै भयावहं चैव तथेतरेषाम् ।। 2.4.7.४० ।।
tadā ca teṣāṃ suradānavānāṃ babhūva yuddhaṃ tumulaṃ jayaiṣiṇām || sukhāvahaṃ vīramanasvināṃ vai bhayāvahaṃ caiva tathetareṣām || 2.4.7.40 ||
मही महारौद्रतरा विनष्टकैस्सुरासुरैर्वै पतितैरनेकशः ।। तस्मिन्नगम्यातिभयानका तदा जाता महासौख्यवहा मनस्विनाम् ।। ४१ ।।
mahī mahāraudratarā vinaṣṭakaissurāsurairvai patitairanekaśaḥ || tasminnagamyātibhayānakā tadā jātā mahāsaukhyavahā manasvinām || 41 ||
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां चतुर्थे कुमारखण्डे युद्धप्रारंभवर्णनं नाम सप्तमोऽध्यायः ।। ७ ।।
iti śrīśivamahāpurāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ caturthe kumārakhaṇḍe yuddhaprāraṃbhavarṇanaṃ nāma saptamo'dhyāyaḥ || 7 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
