।। ब्रह्मोवाच ।।
गतेषु तेषु देवेषु शक्रः सस्मार वै स्मरम् ।। पीडितस्तारकेनातिदेत्येन च दुरात्मना ।। १ ।।
gateṣu teṣu deveṣu śakraḥ sasmāra vai smaram || pīḍitastārakenātidetyena ca durātmanā || 1 ||
आगतस्तत्क्षणात्कामस्सवसंतो रतिप्रियः ।। सावलेपो युतो रत्या त्रैलोक्य विजयी प्रभुः ।। २ ।।
āgatastatkṣaṇātkāmassavasaṃto ratipriyaḥ || sāvalepo yuto ratyā trailokya vijayī prabhuḥ || 2 ||
प्रणामं च ततः कृत्वा स्थित्वा तत्पुरतस्स्मरः ।। महोन्नतमनास्तात सांजलिश्शक्रमब्रवीत् ।। ३ ।।
praṇāmaṃ ca tataḥ kṛtvā sthitvā tatpuratassmaraḥ || mahonnatamanāstāta sāṃjaliśśakramabravīt || 3 ||
काम उवाच ।।
किं कार्य्यं ते समुत्पन्नं स्मृतोऽहं केन हेतुना ।। तत्त्वं कथय देवेश तत्कर्तुं समुपागतः ।। ४ ।।
kiṃ kāryyaṃ te samutpannaṃ smṛto'haṃ kena hetunā || tattvaṃ kathaya deveśa tatkartuṃ samupāgataḥ || 4 ||
।। ब्रह्मोवाच ।।
तच्छ्रुत्वा वचनं तस्य कंदर्पस्य सुरेश्वरः ।। उवाच वचनं प्रीत्या युक्तं युक्तमिति स्तुवन् ।। ५ ।।
tacchrutvā vacanaṃ tasya kaṃdarpasya sureśvaraḥ || uvāca vacanaṃ prītyā yuktaṃ yuktamiti stuvan || 5 ||
।। शक्र उवाच।।
तव साधु समारम्भो यन्मे कार्य्यमुपस्थितम्।। तत्कतुर्मुद्यतोऽसि त्वं धन्योऽसि मकरध्वज ।। ६।।
tava sādhu samārambho yanme kāryyamupasthitam|| tatkaturmudyato'si tvaṃ dhanyo'si makaradhvaja || 6||
प्रस्तुतं शृणु मद्वाक्यं कथयामि तवाग्रतः।। मदीयं चैव यत्कार्यं त्वदीयं तन्न चान्यथा ।। ७।।
prastutaṃ śṛṇu madvākyaṃ kathayāmi tavāgrataḥ|| madīyaṃ caiva yatkāryaṃ tvadīyaṃ tanna cānyathā || 7||
मित्राणि मम संत्येव बहूनि सुमहांति च ।। परं तु स्मर सन्मित्रं त्वत्तुल्यं न हि कुत्रचित् ।। ८ ।।
mitrāṇi mama saṃtyeva bahūni sumahāṃti ca || paraṃ tu smara sanmitraṃ tvattulyaṃ na hi kutracit || 8 ||
जयार्थं मे द्वयं तात निर्मितं वजमुत्तमम् ।। वज्रं च निष्फलं स्याद्वै त्वं तु नैव कदाचन ।। ९ ।।
jayārthaṃ me dvayaṃ tāta nirmitaṃ vajamuttamam || vajraṃ ca niṣphalaṃ syādvai tvaṃ tu naiva kadācana || 9 ||
यतो हितं प्रजायेत ततः को नु प्रियः परः ।। तस्मान्मित्रवरस्त्वं हि मत्कार्य्यं कर्तुमर्हसि ।। 2.3.17.१० ।।
yato hitaṃ prajāyeta tataḥ ko nu priyaḥ paraḥ || tasmānmitravarastvaṃ hi matkāryyaṃ kartumarhasi || 2.3.17.10 ||
मम दुःखं समुत्पन्नमसाध्य चापि कालजम् ।। केनापि नैव तच्छक्यं दूरीकर्तुं त्वया विना ।। ११ ।।
mama duḥkhaṃ samutpannamasādhya cāpi kālajam || kenāpi naiva tacchakyaṃ dūrīkartuṃ tvayā vinā || 11 ||
दातुः परीक्षा दुर्भिक्षे रणे शूरस्य जायते ।। आपत्काले तु मित्रस्याशक्तौ स्त्रीणां कुलस्य हि ।। १२ ।।
dātuḥ parīkṣā durbhikṣe raṇe śūrasya jāyate || āpatkāle tu mitrasyāśaktau strīṇāṃ kulasya hi || 12 ||
विनये संकटे प्राप्तेऽवितथस्य परोक्षतः ।। सुस्नेहस्य तथा तात नान्यथा सत्यमीरितम् ।। १३ ।।
vinaye saṃkaṭe prāpte'vitathasya parokṣataḥ || susnehasya tathā tāta nānyathā satyamīritam || 13 ||
प्राप्तायां वै ममापत्ताववार्यायां परेण हि ।। परीक्षा च त्वदीयाऽद्य मित्रवर्य भविष्यति ।। १४।।
prāptāyāṃ vai mamāpattāvavāryāyāṃ pareṇa hi || parīkṣā ca tvadīyā'dya mitravarya bhaviṣyati || 14||
न केवलं मदीयं च कार्य्यमस्ति सुखावहम् ।। किं तु सर्वसुरादीनां कार्य्यमेतन्न संशयः ।। १५।।
na kevalaṃ madīyaṃ ca kāryyamasti sukhāvaham || kiṃ tu sarvasurādīnāṃ kāryyametanna saṃśayaḥ || 15||
ब्रह्मोवाच ।।
इत्येतन्मघवद्वाक्यं श्रुत्वा तु मकरध्वजाः ।। उवाच प्रेमगभीरं वाक्यं सुस्मितपूर्वकम् ।। १६ ।।
ityetanmaghavadvākyaṃ śrutvā tu makaradhvajāḥ || uvāca premagabhīraṃ vākyaṃ susmitapūrvakam || 16 ||
।। काम उवाच ।।
किमर्थमित्थं वदसि नोत्तरं वच्म्यहं तव ।। उपकृत्कृत्रिमं लोके दृश्यते कथ्यते न च ।। १७।।
kimarthamitthaṃ vadasi nottaraṃ vacmyahaṃ tava || upakṛtkṛtrimaṃ loke dṛśyate kathyate na ca || 17||
सङ्कटे बहु यो ब्रूते स किं कार्य्यं करिष्यति ।। तथापि च महाराज कथयामि शृणु प्रभो ।। १८ ।।
saṅkaṭe bahu yo brūte sa kiṃ kāryyaṃ kariṣyati || tathāpi ca mahārāja kathayāmi śṛṇu prabho || 18 ||
पदं ते कर्षितुं यो वै तपस्तपति दारुणम् ।। पातयिष्याम्यहं तं च शत्रुं ते मित्र सर्वथा ।। १९ ।।
padaṃ te karṣituṃ yo vai tapastapati dāruṇam || pātayiṣyāmyahaṃ taṃ ca śatruṃ te mitra sarvathā || 19 ||
क्षणेन भ्रंशयिष्यामि कटाक्षेण वरस्त्रियाः ।। देवर्षिदानवादींश्च नराणां गणना न मे ।। 2.3.17.२०।।
kṣaṇena bhraṃśayiṣyāmi kaṭākṣeṇa varastriyāḥ || devarṣidānavādīṃśca narāṇāṃ gaṇanā na me || 2.3.17.20||
वज्रं तिष्ठतु दूरे वै शस्त्राण्यन्यान्यनेकशः ।। किं ते कार्यं करिष्यंति मयि मित्र उपस्थिते ।। २१।।
vajraṃ tiṣṭhatu dūre vai śastrāṇyanyānyanekaśaḥ || kiṃ te kāryaṃ kariṣyaṃti mayi mitra upasthite || 21||
ब्रह्माणं वा हरिं वापि भ्रष्टं कुर्य्यां न संशयः ।। अन्येषां गणना नास्ति पातयेयं हरं त्वपि ।। २२।।
brahmāṇaṃ vā hariṃ vāpi bhraṣṭaṃ kuryyāṃ na saṃśayaḥ || anyeṣāṃ gaṇanā nāsti pātayeyaṃ haraṃ tvapi || 22||
पंचैव मृदवो बाणास्ते च पुष्पमया मम ।। चापस्त्रिधा पुष्पमयश्शिंजिनी भ्रमरार्ज्जिता ।। बलं सुदयिता मे हि वसंतः सचिवस्स्मृतः ।। २३ ।।
paṃcaiva mṛdavo bāṇāste ca puṣpamayā mama || cāpastridhā puṣpamayaśśiṃjinī bhramarārjjitā || balaṃ sudayitā me hi vasaṃtaḥ sacivassmṛtaḥ || 23 ||
अहं पञ्चबलोदेवा मित्रं मम सुधानिधिः ।। २४ ।।
ahaṃ pañcabalodevā mitraṃ mama sudhānidhiḥ || 24 ||
सेनाधिपश्च शृंगारो हावभावाश्च सैनिकाः ।। सर्वे मे मृदवः शक्र अहं चापि तथाविधः।। २५।।
senādhipaśca śṛṃgāro hāvabhāvāśca sainikāḥ || sarve me mṛdavaḥ śakra ahaṃ cāpi tathāvidhaḥ|| 25||
यद्येन पूर्यते कार्य्यं धीमांस्तत्तेन योजयेत्।। मम योग्यं तु यत्कार्य्यं सर्वं तन्मे नियोजय।। २६।।
yadyena pūryate kāryyaṃ dhīmāṃstattena yojayet|| mama yogyaṃ tu yatkāryyaṃ sarvaṃ tanme niyojaya|| 26||
।। ब्रह्मोवाच ।।
इत्येवं तु वचस्तस्य श्रुत्वा शक्रस्सुहर्षितः ।। उवाच प्रणमन्वाचा कामं कांतासुखावहम् ।। २७ ।।
ityevaṃ tu vacastasya śrutvā śakrassuharṣitaḥ || uvāca praṇamanvācā kāmaṃ kāṃtāsukhāvaham || 27 ||
शक्र उवाच ।।
यत्कार्य्यं मनसोद्दिष्टं मया तात मनोभव ।। कर्त्तुं तत्त्वं समर्थोऽसि नान्यस्मात्तस्यसम्भवः ।। २८।।
yatkāryyaṃ manasoddiṣṭaṃ mayā tāta manobhava || karttuṃ tattvaṃ samartho'si nānyasmāttasyasambhavaḥ || 28||
शृणु काम प्रवक्ष्यामि यथार्थं मित्रसत्तम ।। यदर्थे च स्पृहा जाता तव चाद्य मनोभव ।। २९।।
śṛṇu kāma pravakṣyāmi yathārthaṃ mitrasattama || yadarthe ca spṛhā jātā tava cādya manobhava || 29||
तारकाख्यो महादैत्यो ब्रह्मणो वरमद्भुतम् ।। अभूदजेयस्संप्राप्य सर्वेषामपि दुःखदः ।। 2.3.17.३० ।।
tārakākhyo mahādaityo brahmaṇo varamadbhutam || abhūdajeyassaṃprāpya sarveṣāmapi duḥkhadaḥ || 2.3.17.30 ||
तेन संपीड्यते लोको नष्टा धर्मा ह्यनेकशः ।। दुःखिता निर्जरास्सर्वे ऋषयश्च तथाखिलाः ।। ३१ ।।
tena saṃpīḍyate loko naṣṭā dharmā hyanekaśaḥ || duḥkhitā nirjarāssarve ṛṣayaśca tathākhilāḥ || 31 ||
देवैश्च सकलैस्तेन कृतं युद्धं यथाबलम् ।। सर्वेषां चायुधान्यत्र विफलान्यभवन्पुरा ।। ३२ ।।
devaiśca sakalaistena kṛtaṃ yuddhaṃ yathābalam || sarveṣāṃ cāyudhānyatra viphalānyabhavanpurā || 32 ||
भग्नः पाशो जलेशस्य हरिं चक्रं सुदर्शनम् ।। तत्कुण्ठितमभूत्तस्य कण्ठे क्षिप्तं च विष्णुना ।। ३३ ।।
bhagnaḥ pāśo jaleśasya hariṃ cakraṃ sudarśanam || tatkuṇṭhitamabhūttasya kaṇṭhe kṣiptaṃ ca viṣṇunā || 33 ||
एतस्य मरणं प्रोक्तं प्रजेशेन दुरात्मनः ।। शम्भोर्वीर्योद्भवाद्बालान्महायोगीश्वरस्य हि ।। ३४ ।।
etasya maraṇaṃ proktaṃ prajeśena durātmanaḥ || śambhorvīryodbhavādbālānmahāyogīśvarasya hi || 34 ||
एतत्कार्य्यं त्वया साधु कर्तव्यं सुप्रयत्नतः ।। ततस्स्यान्मित्रवर्य्याति देवानां नः परं सुखम् ।। ३५ ।।
etatkāryyaṃ tvayā sādhu kartavyaṃ suprayatnataḥ || tatassyānmitravaryyāti devānāṃ naḥ paraṃ sukham || 35 ||
ममापि विहितं तस्मात्सर्वलोकसुखावहम् ।। मित्रधर्मं हृदि स्मृत्वा कर्तुमर्हसि सांप्रतम् ।। ३६ ।।
mamāpi vihitaṃ tasmātsarvalokasukhāvaham || mitradharmaṃ hṛdi smṛtvā kartumarhasi sāṃpratam || 36 ||
शंभुस्स गिरिराजे हि तपः परममास्थितः ।। स प्रभुर्नापि कामेन स्वतंत्रः परमेश्वरः ।। ३७ ।।
śaṃbhussa girirāje hi tapaḥ paramamāsthitaḥ || sa prabhurnāpi kāmena svataṃtraḥ parameśvaraḥ || 37 ||
तत्समीपे च देवाथ पार्वती स्वसखीयुता ।। सेवमाना तिष्ठतीति पित्राज्ञप्ता मया श्रुतम् ।। ३८ ।।
tatsamīpe ca devātha pārvatī svasakhīyutā || sevamānā tiṣṭhatīti pitrājñaptā mayā śrutam || 38 ||
यथा तस्यां रुचिस्तस्य शिवस्य नियतात्मनः ।। जायते नितरां मार तथा कार्यं त्वया ध्रुवम् ।। ३९।।
yathā tasyāṃ rucistasya śivasya niyatātmanaḥ || jāyate nitarāṃ māra tathā kāryaṃ tvayā dhruvam || 39||
इति कृत्वा कृती स्यास्त्वं सर्वं दुःखं विनंक्ष्यति ।। लोके स्थायी प्रतापस्ते भविष्यति न चान्यथा ।। 2.3.17.४०।।
iti kṛtvā kṛtī syāstvaṃ sarvaṃ duḥkhaṃ vinaṃkṣyati || loke sthāyī pratāpaste bhaviṣyati na cānyathā || 2.3.17.40||
ब्रह्मोवाच ।।
इत्युक्तस्य तु कामो हि प्रफुल्लमुखपंकज ।। प्रेम्णोवाचेति देवेशं करिष्यामि न संशयः ।। ४१ ।।
ityuktasya tu kāmo hi praphullamukhapaṃkaja || premṇovāceti deveśaṃ kariṣyāmi na saṃśayaḥ || 41 ||
इत्युक्त्वा वचनं तस्मै तथेत्योमिति तद्वचः ।। अग्रहीत्तरसा कामः शिवमायाविमोहितः ।। ४२ ।।
ityuktvā vacanaṃ tasmai tathetyomiti tadvacaḥ || agrahīttarasā kāmaḥ śivamāyāvimohitaḥ || 42 ||
यत्र योगीश्वरस्साक्षात्तप्यते परमं तपः ।। जगाम तत्र सुप्रीतस्सदारस्सवसंतकः।। ४३।।
yatra yogīśvarassākṣāttapyate paramaṃ tapaḥ || jagāma tatra suprītassadārassavasaṃtakaḥ|| 43||
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां तृतीये पार्वतीखण्डे शक्र कामसंवादवर्णनं नाम सप्तदशोऽध्यायः ।। १७ ।।
iti śrīśivamahāpurāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ tṛtīye pārvatīkhaṇḍe śakra kāmasaṃvādavarṇanaṃ nāma saptadaśo'dhyāyaḥ || 17 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
