नारद उवाच ।।
तात प्राज्ञ वदेदानीं सप्तर्षिषु गतेषु च ।। किमकार्षीद्धिमगिरिस्तन्मे कृत्वा कृपां प्रभो ।। १ ।।
tāta prājña vadedānīṃ saptarṣiṣu gateṣu ca || kimakārṣīddhimagiristanme kṛtvā kṛpāṃ prabho || 1 ||
गतेषु तेषु मुनिषु सप्तस्वपि मुनीश्वर ।। सारुन्धतीषु हिमवान् यदकार्षीद्ब्रवीमि ते ।। २।।
gateṣu teṣu muniṣu saptasvapi munīśvara || sārundhatīṣu himavān yadakārṣīdbravīmi te || 2||
तत आमन्त्र्य स्वभ्रातॄन् मेर्वादीन् ससुतप्रियः ।। महामनास्स मुमुदे हिमवान् पर्वतेश्वरः ।। ३ ।।
tata āmantrya svabhrātṝn mervādīn sasutapriyaḥ || mahāmanāssa mumude himavān parvateśvaraḥ || 3 ||
तदाज्ञप्तस्ततः प्रीत्या हिमवान् लग्न पत्रिकाम् ।। लेखयामास सुप्रीत्या गर्गेण स्वपुरोधसा ।। ४।।
tadājñaptastataḥ prītyā himavān lagna patrikām || lekhayāmāsa suprītyā gargeṇa svapurodhasā || 4||
अथ प्रस्थापयामास तां शिवाय स पत्रिकाम्।। नानाविधास्तु सामग्र्यः स्वजनैर्मुदितात्मभिः ।। ५ ।।
atha prasthāpayāmāsa tāṃ śivāya sa patrikām|| nānāvidhāstu sāmagryaḥ svajanairmuditātmabhiḥ || 5 ||
ते जनास्तत्र गत्वा च कैलासे शिवसन्निधिम् ।। ददुश्शिवाय तत्पत्रं तिलकं सम्विधाय च ।। ६ ।।
te janāstatra gatvā ca kailāse śivasannidhim || daduśśivāya tatpatraṃ tilakaṃ samvidhāya ca || 6 ||
सन्मानिता विशेषेण प्रभुणा च यथोचितम् ।। सर्वे ते प्रीतिमनस आजग्मुश्शैलसन्निधिम् ।। ७ ।।
sanmānitā viśeṣeṇa prabhuṇā ca yathocitam || sarve te prītimanasa ājagmuśśailasannidhim || 7 ||
सन्मानितान्विशेषेण महेशेनागताञ्जनान् ।। दृष्ट्वा सुहर्षिताञ्च्छैलो मुमोदातीव चेतसि ।। ८ ।।
sanmānitānviśeṣeṇa maheśenāgatāñjanān || dṛṣṭvā suharṣitāñcchailo mumodātīva cetasi || 8 ||
ततो निमन्त्रणं चक्रे स्वबन्धूनां प्रमोदितः ।। नानादेशस्थितानाञ्च निखिलानां सुखास्पदम् ।। ९।।
tato nimantraṇaṃ cakre svabandhūnāṃ pramoditaḥ || nānādeśasthitānāñca nikhilānāṃ sukhāspadam || 9||
ततस्स कारयामास स्वर्णसंग्रहमादरात् ।। नानाविधाश्च सामग्रीर्विवाहकरणोचिताः ।। 2.3.37.१० ।।
tatassa kārayāmāsa svarṇasaṃgrahamādarāt || nānāvidhāśca sāmagrīrvivāhakaraṇocitāḥ || 2.3.37.10 ||
तण्डुलानां बहूञ्छैलान् पृथुकानां तथैव च ।। गुडानां शर्कराणाञ्च लवणानां तथैव च ।। ११।।
taṇḍulānāṃ bahūñchailān pṛthukānāṃ tathaiva ca || guḍānāṃ śarkarāṇāñca lavaṇānāṃ tathaiva ca || 11||
क्षीराणां च घृतानाञ्च दध्नां वापीश्चकार सः।। यवादिधान्यपिष्टानां लड्डुकानां तथैव च ।। १२ ।।
kṣīrāṇāṃ ca ghṛtānāñca dadhnāṃ vāpīścakāra saḥ|| yavādidhānyapiṣṭānāṃ laḍḍukānāṃ tathaiva ca || 12 ||
शष्कुलीनां स्वस्तिकानां शर्कराणां तथैव च ।। अमृतेक्षुरसानां च तत्र वापीश्चकार सः ।। १३।।
śaṣkulīnāṃ svastikānāṃ śarkarāṇāṃ tathaiva ca || amṛtekṣurasānāṃ ca tatra vāpīścakāra saḥ || 13||
बह्वीर्हैयंगवानाञ्च ह्यासवानां तथैव च ।। नाना पक्वान्नसंघांश्च महास्वादुरसाँस्तथा ।। १४ ।।
bahvīrhaiyaṃgavānāñca hyāsavānāṃ tathaiva ca || nānā pakvānnasaṃghāṃśca mahāsvādurasāँstathā || 14 ||
नाना व्यञ्जनवस्तूनि गणदेवहितानि च ।। अमूल्यनानावस्त्राणि वह्निशौचानि यानि च ।। १९।।
nānā vyañjanavastūni gaṇadevahitāni ca || amūlyanānāvastrāṇi vahniśaucāni yāni ca || 19||
मणिरत्नप्रकाराणि सुवर्णरजतानि च ।। द्रव्याण्येतानि चान्यानि संगृह्य विधिपूर्वकम् ।। १६ ।।
maṇiratnaprakārāṇi suvarṇarajatāni ca || dravyāṇyetāni cānyāni saṃgṛhya vidhipūrvakam || 16 ||
मंगलं कर्तुमारेभे गिरिर्मंगलकृद्दिने ।। संस्कारं कारयामासुः पार्वत्याः पर्वतस्त्रियः ।। १७ ।।
maṃgalaṃ kartumārebhe girirmaṃgalakṛddine || saṃskāraṃ kārayāmāsuḥ pārvatyāḥ parvatastriyaḥ || 17 ||
ता मंगलं मुदा चक्रुर्भूषिता भूषणैः स्वयम् ।। पुरद्विजस्त्रियो दृष्ट्वा लोकाचारं प्रचक्रिरे ।। १८ ।।
tā maṃgalaṃ mudā cakrurbhūṣitā bhūṣaṇaiḥ svayam || puradvijastriyo dṛṣṭvā lokācāraṃ pracakrire || 18 ||
सोत्सवं विविधं तत्र सुमंगलपुरस्सरम् ।। हिमालयोऽपि हृष्टात्मा कृत्वाचारं सुमंगलम् ।। १९ ।।
sotsavaṃ vividhaṃ tatra sumaṃgalapurassaram || himālayo'pi hṛṣṭātmā kṛtvācāraṃ sumaṃgalam || 19 ||
सर्वभावेन सुप्रीतो बन्धुवर्गागमोत्सुकः ।। एतस्मिन्नन्तरे तस्य बान्धवाश्च निमन्त्रिताः ।। 2.3.37.२० ।।
sarvabhāvena suprīto bandhuvargāgamotsukaḥ || etasminnantare tasya bāndhavāśca nimantritāḥ || 2.3.37.20 ||
आजग्मुस्सस्त्रियो हृष्टास्ससुतास्सपरिच्छदाः ।। तदैव शृणु देवर्षे गिर्य्यागमनमादृतः ।। २१।।
ājagmussastriyo hṛṣṭāssasutāssaparicchadāḥ || tadaiva śṛṇu devarṣe giryyāgamanamādṛtaḥ || 21||
वर्णयामि समासेन शिवप्रीतिविवृद्धये ।। देवालय गिरिर्यो हि दिव्यरूपधरो महान् ।। २२ ।।
varṇayāmi samāsena śivaprītivivṛddhaye || devālaya giriryo hi divyarūpadharo mahān || 22 ||
नानारत्नपरिभ्राजत्समाजस्सपरिच्छदः ।। नानामणिमहारत्नसारमादाय यत्नतः ।। २३ ।।
nānāratnaparibhrājatsamājassaparicchadaḥ || nānāmaṇimahāratnasāramādāya yatnataḥ || 23 ||
सुवेषालंकृतः श्रीमान् जगाम स हिमालयम् ।। मन्दरस्सर्वशोभाढ्यस्सनारीतनयो गिरिः ।। २४ ।।
suveṣālaṃkṛtaḥ śrīmān jagāma sa himālayam || mandarassarvaśobhāḍhyassanārītanayo giriḥ || 24 ||
सूपायनानि संगृह्य जगाम विविधानि च ।। अस्ताचलोपि दिव्यात्मा सोपायन उदारधीः ।। २५।।
sūpāyanāni saṃgṛhya jagāma vividhāni ca || astācalopi divyātmā sopāyana udāradhīḥ || 25||
बहुशोभासमायुक्त आजगाम मुदान्वितः ।। उदयाचल आदाय सद्रत्नानि मणीनपि।। २६।। ।
bahuśobhāsamāyukta ājagāma mudānvitaḥ || udayācala ādāya sadratnāni maṇīnapi|| 26|| |
अत्युत्कृष्टपरीवार आजगाम महासुखी ।। मलयो गिरिराजो हि सपरीवार आदृतः ।। २७।।
atyutkṛṣṭaparīvāra ājagāma mahāsukhī || malayo girirājo hi saparīvāra ādṛtaḥ || 27||
सुदिव्यरचनायुक्त आययौ बहुसद्बलः ।। सद्यो दर्दुरनामा च मुदितस्सकलत्रकः ।। २८।।
sudivyaracanāyukta āyayau bahusadbalaḥ || sadyo darduranāmā ca muditassakalatrakaḥ || 28||
बहुशोभान्वितस्तातः ययौ हिमगिरेर्गृहम्।। निषदोपि प्रहृष्टात्मा सपरिच्छद आययौ ।। २९।।
bahuśobhānvitastātaḥ yayau himagirergṛham|| niṣadopi prahṛṣṭātmā saparicchada āyayau || 29||
ससुतस्त्रीगणः प्रीत्या ययौ हिमगिरेर्गृहम् ।। आजगाम महाभाग्यो भूधरो गन्धमादनः ।। 2.3.37.३० ।।
sasutastrīgaṇaḥ prītyā yayau himagirergṛham || ājagāma mahābhāgyo bhūdharo gandhamādanaḥ || 2.3.37.30 ||
करवीरस्तथैवापि महाविभव संयुतः ।। महेन्द्रः पर्वतश्रेष्ठ आजगाम हिमालयम् ।। ३ १ ।।
karavīrastathaivāpi mahāvibhava saṃyutaḥ || mahendraḥ parvataśreṣṭha ājagāma himālayam || 3 1 ||
सगणस्ससुतस्त्रीको बहुशोभासमन्वितः ।। पारियात्रो हि हृष्टात्मा मणि रत्नाकरस्सयुत् ।। ३२।।
sagaṇassasutastrīko bahuśobhāsamanvitaḥ || pāriyātro hi hṛṣṭātmā maṇi ratnākarassayut || 32||
सगणस्सपरीवार आययौ हिमभूधरम् ।। क्रौञ्चः पर्वतराजो हि महाबलपरिच्छदः ।। आजगाम गिरिश्रेष्ठस्स मुपायन आदृतः ।। ३३।।
sagaṇassaparīvāra āyayau himabhūdharam || krauñcaḥ parvatarājo hi mahābalaparicchadaḥ || ājagāma giriśreṣṭhassa mupāyana ādṛtaḥ || 33||
पुरुषोत्तमशैलोपि सपरिच्छद आदृतः ।। महोपायनमादायाजगाम हिमभूधरम् ।। ३४।।
puruṣottamaśailopi saparicchada ādṛtaḥ || mahopāyanamādāyājagāma himabhūdharam || 34||
नीलः सलीलस्स सुतस्सस्त्रीको द्रव्यसंयुतः ।। आजगाम हिमागस्य गृहमानन्दसंयुतः ।। ३५।।
nīlaḥ salīlassa sutassastrīko dravyasaṃyutaḥ || ājagāma himāgasya gṛhamānandasaṃyutaḥ || 35||
त्रिकूटश्चित्रकूटोपि वेंकटः श्रीगिरिस्तथा ।। गोकामुखी नारदश्च हिमगेहमुपागमत् ।। ३६ ।।
trikūṭaścitrakūṭopi veṃkaṭaḥ śrīgiristathā || gokāmukhī nāradaśca himagehamupāgamat || 36 ||
विन्ध्यश्च पर्वतश्रेष्ठो नानासम्पत्समन्वितः ।। आजगाम प्रहृष्टात्मा सदारतनयश्शुभः ।। ३७।।
vindhyaśca parvataśreṣṭho nānāsampatsamanvitaḥ || ājagāma prahṛṣṭātmā sadāratanayaśśubhaḥ || 37||
कालंजरो महाशैलो बहुहर्षसमन्वितः ।। बहुभस्सगणः प्रीत्याजगामहिमभूधरम् ।। ३८।।
kālaṃjaro mahāśailo bahuharṣasamanvitaḥ || bahubhassagaṇaḥ prītyājagāmahimabhūdharam || 38||
कैलासस्तु महाशैलो महाहर्षसमन्वितः।। आजगाम कृपां कृत्वा सर्वोपरि लसत्प्रभुः ।। ३९।।
kailāsastu mahāśailo mahāharṣasamanvitaḥ|| ājagāma kṛpāṃ kṛtvā sarvopari lasatprabhuḥ || 39||
अन्येपि भूभृतो ये हि द्वीपेष्वन्येष्वपि द्विज ।। इहापि येऽचलास्सर्वे आययुस्ते हिमालयम् ।। 2.3.37.४० ।।
anyepi bhūbhṛto ye hi dvīpeṣvanyeṣvapi dvija || ihāpi ye'calāssarve āyayuste himālayam || 2.3.37.40 ||
निमन्त्रिता नगास्तत्र तेन पूर्वं मुदा मुने ।। आययुर्निखिलाः प्रीत्या विवाहश्शिवयोरिति ।। ४१।।
nimantritā nagāstatra tena pūrvaṃ mudā mune || āyayurnikhilāḥ prītyā vivāhaśśivayoriti || 41||
तदा सर्वे समायाताश्शोणभद्रादयः खलु।। बहुशोभा महाप्रीत्या विवाहश्शिवयोरिति।। ४२।।
tadā sarve samāyātāśśoṇabhadrādayaḥ khalu|| bahuśobhā mahāprītyā vivāhaśśivayoriti|| 42||
नद्यस्सर्वास्समायाता नानालंकारसंयुताः ।। दिव्य रूपधराः प्रीत्या विवाहश्शिवयोरिति ।। ४३।।
nadyassarvāssamāyātā nānālaṃkārasaṃyutāḥ || divya rūpadharāḥ prītyā vivāhaśśivayoriti || 43||
गोदावरी च यमुना ब्रह्मस्त्रीर्वेणिका तथा ।। आययौ हिमशैलम्वै विवाहश्शिवयोरिति ।। ४४।।
godāvarī ca yamunā brahmastrīrveṇikā tathā || āyayau himaśailamvai vivāhaśśivayoriti || 44||
गंगा तु सुमहाप्रीत्या नानालंकारसंयुता ।। दिव्यरूपा ययौ प्रीत्या विवाहश्शिवयोरिति ।। ४५।।
gaṃgā tu sumahāprītyā nānālaṃkārasaṃyutā || divyarūpā yayau prītyā vivāhaśśivayoriti || 45||
नर्मदा तु महामोदा रुद्रकन्या सरिद्वरा ।। महाप्रीत्या जगामाशु विवाहश्शिवयोरिति ।। ४६।।
narmadā tu mahāmodā rudrakanyā saridvarā || mahāprītyā jagāmāśu vivāhaśśivayoriti || 46||
आगतैस्तैस्ततः सर्वैस्सर्वतो हिमभूधरम्।। संकुलासीत्पुरी दिव्या सर्वशोभासमन्विता ।। ४७।।
āgataistaistataḥ sarvaissarvato himabhūdharam|| saṃkulāsītpurī divyā sarvaśobhāsamanvitā || 47||
महोत्सवा लसत्केतुध्वजातोरणकाधिका ।। वितानविनिवृत्तार्का तथा नानालसत्प्रभा ।। ४८ ।।
mahotsavā lasatketudhvajātoraṇakādhikā || vitānavinivṛttārkā tathā nānālasatprabhā || 48 ||
हिमालयोपि सुप्रीत्यादरेण विविधेन च ।। तेषां चकार सन्मानं तासां चैव यथायथम् ।। ४९।।
himālayopi suprītyādareṇa vividhena ca || teṣāṃ cakāra sanmānaṃ tāsāṃ caiva yathāyatham || 49||
सर्वान्निवासयामास सुस्थानेषु पृथक् पृथक् ।। सामग्रीभिरनेकाभिस्तोषयामास कृत्स्नशः ।। 2.3.37.५०।।
sarvānnivāsayāmāsa susthāneṣu pṛthak pṛthak || sāmagrībhiranekābhistoṣayāmāsa kṛtsnaśaḥ || 2.3.37.50||
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां तृतीये पावतीखण्डे लग्नपत्रसंप्रेषणसामग्रीसंग्रहशैलागमनवर्णनं नाम सप्तत्रिंशोऽध्यायः ।। ३७ ।।
iti śrīśivamahāpurāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ tṛtīye pāvatīkhaṇḍe lagnapatrasaṃpreṣaṇasāmagrīsaṃgrahaśailāgamanavarṇanaṃ nāma saptatriṃśo'dhyāyaḥ || 37 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः