ब्रह्मोवाच ।।
ततः शैलवरः सोपि प्रीत्या दुर्गोपवीतकम् ।। कारयामास सोत्साहं वेदमन्त्रैश्शिवस्य च ।। १।।
tataḥ śailavaraḥ sopi prītyā durgopavītakam || kārayāmāsa sotsāhaṃ vedamantraiśśivasya ca || 1||
अथ विष्ण्वादयो देवा मुनयस्सकुतू हलम् ।। हिमाचलप्रार्थनया विवेशान्तर्गृहं गिरेः।। २।।
atha viṣṇvādayo devā munayassakutū halam || himācalaprārthanayā viveśāntargṛhaṃ gireḥ|| 2||
श्रुत्याचारं भवाचारं विधाय च यथार्थतः ।। शिवामलंकृतां चक्रुश्शिवदत्तविभूषणैः ।। ३ ।।
śrutyācāraṃ bhavācāraṃ vidhāya ca yathārthataḥ || śivāmalaṃkṛtāṃ cakruśśivadattavibhūṣaṇaiḥ || 3 ||
प्रथमं स्नापयित्वा तां भूषयित्वाथ सर्वशः ।। नीराजिता सखीभिश्च विप्रपत्नीभिरेव च ।। ४ ।।
prathamaṃ snāpayitvā tāṃ bhūṣayitvātha sarvaśaḥ || nīrājitā sakhībhiśca viprapatnībhireva ca || 4 ||
अहताम्बरयुग्मेन शोभिता वरवर्णिनी ।। विरराज महाशैलदुहिता शङ्करप्रिया ।। ५।।
ahatāmbarayugmena śobhitā varavarṇinī || virarāja mahāśailaduhitā śaṅkarapriyā || 5||
कंचुकी परमा दिव्या नानारत्नान्विताद्भुता ।। विधृता च तया देव्या विलसन्त्याधिकं मुने ।। ६।।
kaṃcukī paramā divyā nānāratnānvitādbhutā || vidhṛtā ca tayā devyā vilasantyādhikaṃ mune || 6||
सा बभार तथा हारं दिव्यरत्नसमन्वितम् ।। वलयानि महार्हाणि शुद्धचामीकराणि च ।। ७ ।।
sā babhāra tathā hāraṃ divyaratnasamanvitam || valayāni mahārhāṇi śuddhacāmīkarāṇi ca || 7 ||
स्थिता तत्रैव सुभगा ध्यायन्ती मनसा शिवम् ।। शुशुभेति महाशैलकन्यका त्रिजगत्प्रसूः ।। ८।।
sthitā tatraiva subhagā dhyāyantī manasā śivam || śuśubheti mahāśailakanyakā trijagatprasūḥ || 8||
तदोत्सवो महानासीदुभयत्र मुदा वहः ।। दानं बभूव विविधं ब्राह्मणेभ्यो विवर्णितम् ।। ९।।
tadotsavo mahānāsīdubhayatra mudā vahaḥ || dānaṃ babhūva vividhaṃ brāhmaṇebhyo vivarṇitam || 9||
अन्येषां द्रव्यदानं च बभूव विविधम्महत् ।। गीतवाद्यविनोदश्च तत्रोत्सवपुरस्सरम् ।। 2.3.47.१० ।।
anyeṣāṃ dravyadānaṃ ca babhūva vividhammahat || gītavādyavinodaśca tatrotsavapurassaram || 2.3.47.10 ||
अथ विष्णुरहं धाता शक्राद्या अमरास्तथा ।। मुनयश्च महाप्रीत्या निखिलास्सोत्सवा मुदा ।। ११ ।।
atha viṣṇurahaṃ dhātā śakrādyā amarāstathā || munayaśca mahāprītyā nikhilāssotsavā mudā || 11 ||
सुप्रणम्य शिवां भक्त्या स्मृत्वा शिवपदाम्बुजम् ।। सम्प्राप्य हिमगिर्य्याज्ञां स्वं स्वं स्थाने समाश्रिताः ।। १२।।
supraṇamya śivāṃ bhaktyā smṛtvā śivapadāmbujam || samprāpya himagiryyājñāṃ svaṃ svaṃ sthāne samāśritāḥ || 12||
एतस्मिन्नन्तरे तत्र ज्योतिःशास्त्र विशारदः ।। हिमवन्तं गिरीन्द्रं तं गर्गो वाक्यमभाषत ।। १३।।
etasminnantare tatra jyotiḥśāstra viśāradaḥ || himavantaṃ girīndraṃ taṃ gargo vākyamabhāṣata || 13||
।। गर्ग उवाच ।।
हिमाचल धराधीश स्वामिन् कालीपतिः प्रभो ।। पाणिग्रहार्थं शंभुं चानय त्वं निजमंदिरम् ।। १४।।
himācala dharādhīśa svāmin kālīpatiḥ prabho || pāṇigrahārthaṃ śaṃbhuṃ cānaya tvaṃ nijamaṃdiram || 14||
।। ब्रह्मोवाच ।।
अथ तं समयं ज्ञात्वा कन्यादानोचितं गिरिः ।। निवेदितं च गर्गेण मुसुदेऽतीव चेतसि ।। १५।।
atha taṃ samayaṃ jñātvā kanyādānocitaṃ giriḥ || niveditaṃ ca gargeṇa musude'tīva cetasi || 15||
महीधरान्द्विजांश्चैव परानपि तदा गिरिः ।। प्रेषयामास सुप्रीत्या शिवानयनकाम्यया ।। १६ ।।
mahīdharāndvijāṃścaiva parānapi tadā giriḥ || preṣayāmāsa suprītyā śivānayanakāmyayā || 16 ||
ते पर्वता द्विजाश्चैव सर्वमंगलपाणयः ।। संजग्मुस्सोत्सवाः प्रीत्या यत्र देवो महेश्वरः ।। १७।।
te parvatā dvijāścaiva sarvamaṃgalapāṇayaḥ || saṃjagmussotsavāḥ prītyā yatra devo maheśvaraḥ || 17||
तदा वादित्रघोषेण ब्रह्मघोषेण भूयसा ।। महोत्साहोऽभवत्तत्र गीतनृत्यान्वितेन हि ।। १८।।
tadā vāditraghoṣeṇa brahmaghoṣeṇa bhūyasā || mahotsāho'bhavattatra gītanṛtyānvitena hi || 18||
श्रुत्वा वादित्रनिर्घोषं सर्वे शंकरसेवकाः ।। उत्थितास्त्वैकपद्येन सदेवर्षिगणा मुदा ।। १९।।
śrutvā vāditranirghoṣaṃ sarve śaṃkarasevakāḥ || utthitāstvaikapadyena sadevarṣigaṇā mudā || 19||
परस्परं समूचुस्ते हर्षनिर्भरमानसाः ।। अत्रागच्छंति गिरयश्शिवानयनकाम्यया ।। 2.3.47.२०।।
parasparaṃ samūcuste harṣanirbharamānasāḥ || atrāgacchaṃti girayaśśivānayanakāmyayā || 2.3.47.20||
पाणिग्रहणकालो हि नूनं सद्यस्समागतः ।। महद्भाग्यं हि सर्वेषां संप्राप्तमहि मन्महे ।। २१।।
pāṇigrahaṇakālo hi nūnaṃ sadyassamāgataḥ || mahadbhāgyaṃ hi sarveṣāṃ saṃprāptamahi manmahe || 21||
धन्या वयं विशेषेण विवाहं शिवयोर्ध्रुवम्।। द्रक्ष्यामः परमप्रीत्या जगतां मंगलालयम् ।। २२।।
dhanyā vayaṃ viśeṣeṇa vivāhaṃ śivayordhruvam|| drakṣyāmaḥ paramaprītyā jagatāṃ maṃgalālayam || 22||
ब्रह्मोवाच ।।
एवं यावदभूत्तेषां संवादस्तत्र चादरात् ।। तावत्सर्वे समायाताः पर्वतेंद्रस्य मंत्रिणः ।। २३ ।।
evaṃ yāvadabhūtteṣāṃ saṃvādastatra cādarāt || tāvatsarve samāyātāḥ parvateṃdrasya maṃtriṇaḥ || 23 ||
ते गत्वा प्रार्थयांचक्रुश्शिव विष्ण्वादिकानपि ।। कन्यादानोचितः कालो वर्तते गम्यतामिति ।। २४ ।।
te gatvā prārthayāṃcakruśśiva viṣṇvādikānapi || kanyādānocitaḥ kālo vartate gamyatāmiti || 24 ||
ते तच्छ्रुत्वा सुरास्सर्वे मुने विष्ण्वादयोऽखिलाः ।। मुमुदुश्चेतसातीव जयेत्यूचुर्गिरिं द्रुतम्।। २५।।
te tacchrutvā surāssarve mune viṣṇvādayo'khilāḥ || mumuduścetasātīva jayetyūcurgiriṃ drutam|| 25||
शिवोऽपि मुमुदेऽतीव कालीप्रापणलालसः ।। गुप्तं चकार तच्चिह्नं मनस्येवाद्भुताकृतिः ।। २६।।
śivo'pi mumude'tīva kālīprāpaṇalālasaḥ || guptaṃ cakāra taccihnaṃ manasyevādbhutākṛtiḥ || 26||
अथ स्नानं कृतन्तेन मङ्गलद्रव्यसंयुतम् ।। शूलिना सुप्रसन्नेन लोकानुग्रहकारिणा।। २७।।
atha snānaṃ kṛtantena maṅgaladravyasaṃyutam || śūlinā suprasannena lokānugrahakāriṇā|| 27||
स्नातस्सुवाससा युक्तस्सर्वैस्तैः परिवारितः ।। आरोपितो वृषस्कन्धे लोकपालैस्सुसेवितः ।। २८।।
snātassuvāsasā yuktassarvaistaiḥ parivāritaḥ || āropito vṛṣaskandhe lokapālaissusevitaḥ || 28||
पुरस्कृत्य प्रभुं सर्वे जग्मुर्हिमगिरेर्गृहम् ।। वाद्यानि वादयन्तश्च कृतवन्तः कुतूहलम् ।। २९ ।।
puraskṛtya prabhuṃ sarve jagmurhimagirergṛham || vādyāni vādayantaśca kṛtavantaḥ kutūhalam || 29 ||
हिमागप्रेषिता विप्रास्तथा ते पर्वतोत्तमाः ।। शम्भोरग्रचरा ह्यासन्कुतूहलसमन्विताः ।। 2.3.47.३०।।
himāgapreṣitā viprāstathā te parvatottamāḥ || śambhoragracarā hyāsankutūhalasamanvitāḥ || 2.3.47.30||
बभौ छत्रेण महता ध्रियमाणो हि मूर्द्धनि।। चामरैर्वीज्यमानोऽसौ सविता नो महेश्वरः।। ३१।।
babhau chatreṇa mahatā dhriyamāṇo hi mūrddhani|| cāmarairvījyamāno'sau savitā no maheśvaraḥ|| 31||
अहं विष्णुस्तथा चेन्द्रो लोकपाला स्तथैव च ।। अग्रगाः स्मातिशोभन्ते श्रिया परमया श्रिताः ।। ३२।।
ahaṃ viṣṇustathā cendro lokapālā stathaiva ca || agragāḥ smātiśobhante śriyā paramayā śritāḥ || 32||
ततश्शङ्खाश्च भेर्य्यश्च पटहानकगोमुखाः ।। पुनः पुनरवाद्यन्त वादित्राणि महोत्सवे ।। ३३।।
tataśśaṅkhāśca bheryyaśca paṭahānakagomukhāḥ || punaḥ punaravādyanta vāditrāṇi mahotsave || 33||
तथैव गायकास्सर्वे जगुः परममङ्गलम्।। नर्तक्यो ननृतुस्सर्वा नानातालसमन्विताः ।। ३४।।
tathaiva gāyakāssarve jaguḥ paramamaṅgalam|| nartakyo nanṛtussarvā nānātālasamanvitāḥ || 34||
एभिस्समेतो जगदेकबन्धुर्ययौ तदानीं परमेशवर्चसा ।। सुसेव्यमानस्सकलैस्सुरेश्वरैर्विकीर्यमाणः कुसुमैश्च हर्षितैः ।। ३५।।
ebhissameto jagadekabandhuryayau tadānīṃ parameśavarcasā || susevyamānassakalaissureśvarairvikīryamāṇaḥ kusumaiśca harṣitaiḥ || 35||
सम्पूजितस्तदा शम्भुः प्रविष्टो यज्ञमण्डपम्।। संस्तूयमानो बह्वीभिः स्तुतिभिः परमेश्वरः।। ३६।।
sampūjitastadā śambhuḥ praviṣṭo yajñamaṇḍapam|| saṃstūyamāno bahvībhiḥ stutibhiḥ parameśvaraḥ|| 36||
वृषादुत्तारयामासुर्महेशम्पर्वतोत्तमाः।। निन्युर्गृहान्तरम्प्रीत्या महोत्सवपुरस्सरम् ।। ३७ ।।
vṛṣāduttārayāmāsurmaheśamparvatottamāḥ|| ninyurgṛhāntaramprītyā mahotsavapurassaram || 37 ||
हिमालयोऽपि सम्प्राप्तं सदेवगणमीश्वरम् ।। प्रणम्य विधिवद्भक्त्या नीराजनमथाकरोत् ।। ३८ ।।
himālayo'pi samprāptaṃ sadevagaṇamīśvaram || praṇamya vidhivadbhaktyā nīrājanamathākarot || 38 ||
सर्वान्सुरान्मुनीनन्यान्प्रणम्य समहोत्सवः ।। सम्मानमकरोत्तेषां प्रशंसन्स्वविधिम्मुदा ।। ३९।।
sarvānsurānmunīnanyānpraṇamya samahotsavaḥ || sammānamakarotteṣāṃ praśaṃsansvavidhimmudā || 39||
सोऽगस्साच्युतमीशानं सुपाद्यार्घ्यपुरस्सरम् ।। सदेवमुख्यवर्गं च निनाय स्वालयान्तरम् ।। 2.3.47.४० ।।
so'gassācyutamīśānaṃ supādyārghyapurassaram || sadevamukhyavargaṃ ca nināya svālayāntaram || 2.3.47.40 ||
प्राङ्गणे स्थापयामास रत्नसिंहासनेषु तान् ।। सर्वान्विष्णु च मामीशं विशिष्टांश्च विशेषतः ।। ४१ ।।
prāṅgaṇe sthāpayāmāsa ratnasiṃhāsaneṣu tān || sarvānviṣṇu ca māmīśaṃ viśiṣṭāṃśca viśeṣataḥ || 41 ||
सखीभिर्मेनया प्रीत्या ब्राह्मणस्त्रीभिरेव च ।। अन्याभिश्च पुरन्धीभिश्चक्रे नीराजनम्मुदा ।। ४२।।
sakhībhirmenayā prītyā brāhmaṇastrībhireva ca || anyābhiśca purandhībhiścakre nīrājanammudā || 42||
पुरोधसा कृत्यविदा शंकराय महात्मने ।। मधुपर्कादिकं यद्यत्कृत्यं तत्तत्कृतं मुदा ।। ४३।।
purodhasā kṛtyavidā śaṃkarāya mahātmane || madhuparkādikaṃ yadyatkṛtyaṃ tattatkṛtaṃ mudā || 43||
मया स नोदितस्तत्र पुरोधाः कृतवाँस्तदा ।। सुमंगलं च यत्कर्म प्रस्तावसदृशम्मुने ।। ४४ ।।
mayā sa noditastatra purodhāḥ kṛtavāँstadā || sumaṃgalaṃ ca yatkarma prastāvasadṛśammune || 44 ||
अन्तर्वेद्यां महाप्रीत्या सम्प्रविश्य हिमाद्रिणा ।। यत्र सा पार्वती कन्या सर्वाभरणभूषिता ।। ४५ ।।
antarvedyāṃ mahāprītyā sampraviśya himādriṇā || yatra sā pārvatī kanyā sarvābharaṇabhūṣitā || 45 ||
वेदिकोपरि तन्वंगी संस्थिता सुविराजिता ।। तत्र नीतो मद्दादेवो विष्णुना च मया सह ।। ४६।।
vedikopari tanvaṃgī saṃsthitā suvirājitā || tatra nīto maddādevo viṣṇunā ca mayā saha || 46||
लग्नन्निरीक्षमाणास्ते वाचस्पतिपुरोगमाः ।। कन्यादानोचितन्तत्र बभूवुः परमोत्सवाः ।। ४७ ।।
lagnannirīkṣamāṇāste vācaspatipurogamāḥ || kanyādānocitantatra babhūvuḥ paramotsavāḥ || 47 ||
तत्रोपविष्टो गर्गश्च यत्रास्ति घटिकालयम् ।। यावच्छेषा घटी तावत्कृतम्प्रणवभाषणम्।। ४८।।
tatropaviṣṭo gargaśca yatrāsti ghaṭikālayam || yāvaccheṣā ghaṭī tāvatkṛtampraṇavabhāṣaṇam|| 48||
पुण्याहम्प्रवदन्गर्गस्समाध्रेऽञ्जलिम्मुदा।। पार्व्वत्यक्षतपूर्णं च ववृषे च शिवोपरि ।। ४९।।
puṇyāhampravadangargassamādhre'ñjalimmudā|| pārvvatyakṣatapūrṇaṃ ca vavṛṣe ca śivopari || 49||
तया सम्पूजितो रुद्रो दध्यक्षतकुशाम्बुभिः ।। परमोदाढ्यया तत्र पार्वत्या रुचिरास्यया ।। 2.3.47.५०।।
tayā sampūjito rudro dadhyakṣatakuśāmbubhiḥ || paramodāḍhyayā tatra pārvatyā rucirāsyayā || 2.3.47.50||
विलोकयन्ती तं शम्भुं यस्यार्थे परमन्तपः ।। कृतम्पुरा महाप्रीत्या विरराज शिवाति सा ।। ५१ ।।
vilokayantī taṃ śambhuṃ yasyārthe paramantapaḥ || kṛtampurā mahāprītyā virarāja śivāti sā || 51 ||
मया मुने तदोक्तस्तु गर्गादिमुनिभिश्च सः ।। समानर्च शिवां शम्भुर्लौकिकाचारसंरतः।। ५२।।
mayā mune tadoktastu gargādimunibhiśca saḥ || samānarca śivāṃ śambhurlaukikācārasaṃrataḥ|| 52||
एवं परस्परं तौ वै पार्व्वतीपरमेश्वरौ।। अर्चयन्तौ तदानीञ्च शुशुभाते जगन्मयौ।। ५३।।
evaṃ parasparaṃ tau vai pārvvatīparameśvarau|| arcayantau tadānīñca śuśubhāte jaganmayau|| 53||
त्रैलोक्यलक्ष्म्या संवीतौ निरीक्षन्तौ परस्परम् ।। तदा नीराजितौ लक्ष्म्यादिभिस्स्त्रीभिर्विशेषतः । ५४ ।।
trailokyalakṣmyā saṃvītau nirīkṣantau parasparam || tadā nīrājitau lakṣmyādibhisstrībhirviśeṣataḥ | 54 ||
तथा परा वै द्विजयोषितश्च नीराजयामासुरथो पुरस्त्रियः ।। शिवाञ्च शम्भुञ्च विलोकयन्त्योऽवापुर्म्मुदन्तास्सकला महोत्सवम् ।। ५५।।
tathā parā vai dvijayoṣitaśca nīrājayāmāsuratho purastriyaḥ || śivāñca śambhuñca vilokayantyo'vāpurmmudantāssakalā mahotsavam || 55||
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां तृतीये पार्वतीखण्डे शिव हिमगिरिगृहाभ्यन्तरगमनोत्सववर्णनं नाम सप्तचत्वारिंशोऽध्यायः ।। ४७ ।।
iti śrīśivamahāpurāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ tṛtīye pārvatīkhaṇḍe śiva himagirigṛhābhyantaragamanotsavavarṇanaṃ nāma saptacatvāriṃśo'dhyāyaḥ || 47 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
