ब्रह्मोवाच ।।
एकदा तु शिवज्ञानी शिवलीलाविदांवरः ।। हिमाचलगृहं प्रीत्यागमस्त्वं शिवप्रेरितः ।। १ ।।
ekadā tu śivajñānī śivalīlāvidāṃvaraḥ || himācalagṛhaṃ prītyāgamastvaṃ śivapreritaḥ || 1 ||
दृष्ट्वा मुने गिरीशस्त्वां नत्वानर्च स नारद ।। आहूय च स्वतनयां त्वदङ्घ्र्योस्तामपातयत् ।। २ ।।
dṛṣṭvā mune girīśastvāṃ natvānarca sa nārada || āhūya ca svatanayāṃ tvadaṅghryostāmapātayat || 2 ||
पुनर्नत्वा मुनीश त्वामुवाच हिमभूधरः ।। साञ्जलिः स्वविधिं मत्वा बहुसन्नतमस्तकः।। ३।।
punarnatvā munīśa tvāmuvāca himabhūdharaḥ || sāñjaliḥ svavidhiṃ matvā bahusannatamastakaḥ|| 3||
हिमालय उवाच ।।
हे मुने नारद ज्ञानिन्ब्रह्मपुत्रवर प्रभो ।। सर्वज्ञस्त्वं सकरुणः परोपकरणे रतः ।। ४ ।।
he mune nārada jñāninbrahmaputravara prabho || sarvajñastvaṃ sakaruṇaḥ paropakaraṇe rataḥ || 4 ||
मत्सुताजातकं ब्रूहि गुणदोषसमुद्भवम् ।। कस्य प्रिया भाग्यवती भविष्यति सुता मम ।। ५ ।।
matsutājātakaṃ brūhi guṇadoṣasamudbhavam || kasya priyā bhāgyavatī bhaviṣyati sutā mama || 5 ||
ब्रह्मोवाच ।।
इत्युक्तो मुनिवर्य त्वं गिरीशेन हिमाद्रिणा ।। विलोक्य कालिकाहस्तं सर्वांगं च विशेषतः ।। ६ ।।
ityukto munivarya tvaṃ girīśena himādriṇā || vilokya kālikāhastaṃ sarvāṃgaṃ ca viśeṣataḥ || 6 ||
अवोचस्त्वं गिरिं तात कौतुकी वाग्विशारद्ः ।। ज्ञानी विदितवृत्तान्तो नारदः प्रीतमानसः ।। ७ ।।
avocastvaṃ giriṃ tāta kautukī vāgviśāradḥ || jñānī viditavṛttānto nāradaḥ prītamānasaḥ || 7 ||
नारद उवाच ।।
एषा ते तनया मेने सुधांशोरिव वर्द्धिता ।। आद्या कला शैलराज सर्वलक्षणशालिनी ।। ८।।
eṣā te tanayā mene sudhāṃśoriva varddhitā || ādyā kalā śailarāja sarvalakṣaṇaśālinī || 8||
स्वपतेस्सुखदात्यन्तं पित्रोः कीर्तिविवर्द्धिनी ।। महासाध्वी च सर्वासु महानन्दकरी सदा ।। ९ ।।
svapatessukhadātyantaṃ pitroḥ kīrtivivarddhinī || mahāsādhvī ca sarvāsu mahānandakarī sadā || 9 ||
सुलक्षणानि सर्वाणि त्वत्सुतायाः करे गिरे ।। एका विलक्षणा रेखा तत्फलं शृणु तत्त्वतः ।। 2.3.8.१० ।।
sulakṣaṇāni sarvāṇi tvatsutāyāḥ kare gire || ekā vilakṣaṇā rekhā tatphalaṃ śṛṇu tattvataḥ || 2.3.8.10 ||
योगी नग्नोऽगुणोऽकामी मातृतातविवर्जितः ।। अमानोऽशिववेषश्च पतिरस्याः किलेदृशः ।। ११ ।। ।
yogī nagno'guṇo'kāmī mātṛtātavivarjitaḥ || amāno'śivaveṣaśca patirasyāḥ kiledṛśaḥ || 11 || |
ब्रह्मोवाच ।।
इत्याकर्ण्य वचस्ते हि सत्यं मत्त्वा च दम्पती ।। मेना हिमाचलश्चापि दुःखितौ तौ बभूवतुः ।। १२ ।।
ityākarṇya vacaste hi satyaṃ mattvā ca dampatī || menā himācalaścāpi duḥkhitau tau babhūvatuḥ || 12 ||
शिवाकर्ण्यवचस्ते हि तादृशं जगदम्बिका ।। ।लक्षणैस्तं शिवं मत्त्वा जहर्षाति मुने हृदि ।। १ ३।।
śivākarṇyavacaste hi tādṛśaṃ jagadambikā || |lakṣaṇaistaṃ śivaṃ mattvā jaharṣāti mune hṛdi || 1 3||
न मृषा नारदवचस्त्विति संचिन्त्य सा शिवा ।। स्नेहं शिवपदद्वन्द्वे चकाराति हृदा तदा ।। १४।।
na mṛṣā nāradavacastviti saṃcintya sā śivā || snehaṃ śivapadadvandve cakārāti hṛdā tadā || 14||
उवाच दुःखितः शैलस्त्वान्तदा हृदि नारद ।। कमुपायं मुने कुर्यामतिदुःखमभूदिति ।। १५।।
uvāca duḥkhitaḥ śailastvāntadā hṛdi nārada || kamupāyaṃ mune kuryāmatiduḥkhamabhūditi || 15||
तच्छुत्वा त्वं मुने प्रात्थ महाकौतुककारकः ।। हिमाचलं शुभैर्वाक्यैर्हर्षयन्वाग्विशारदः ।। १६।।
tacchutvā tvaṃ mune prāttha mahākautukakārakaḥ || himācalaṃ śubhairvākyairharṣayanvāgviśāradaḥ || 16||
नारद उवाच ।।
स्नेहाच्छृणु गिरे वाक्यं मम सत्यं मृषा न हि ।। कररेखा ब्रह्मलिपिर्न मृषा भवति धुवम् ।। १७।।
snehācchṛṇu gire vākyaṃ mama satyaṃ mṛṣā na hi || kararekhā brahmalipirna mṛṣā bhavati dhuvam || 17||
तादृशोऽस्याः पतिः शैल भविष्यति न संशयः ।। तत्रोपायं शृणु प्रीत्या यं कृत्वा लप्स्यसे सुखम् ।। १८।।
tādṛśo'syāḥ patiḥ śaila bhaviṣyati na saṃśayaḥ || tatropāyaṃ śṛṇu prītyā yaṃ kṛtvā lapsyase sukham || 18||
तादृशोऽस्ति वरः शम्भुलीलारूपधरः प्रभुः ।। कुलक्षणानि सर्वाणि तत्र तुल्यानि सद्गुणैः ।। १९।।
tādṛśo'sti varaḥ śambhulīlārūpadharaḥ prabhuḥ || kulakṣaṇāni sarvāṇi tatra tulyāni sadguṇaiḥ || 19||
प्रभौ दोषो न दुःखाय दुःखदोऽत्यप्रभौ हि सः ।। रविपावकगंगानां तत्र ज्ञेया निदर्शना ।। 2.3.8.२० ।।
prabhau doṣo na duḥkhāya duḥkhado'tyaprabhau hi saḥ || ravipāvakagaṃgānāṃ tatra jñeyā nidarśanā || 2.3.8.20 ||
तस्माच्छिवाय कन्या स्वां शिवां देहि विवेकतः।। शिवस्सर्वेश्वरस्सेव्योऽविकारी प्रभुरव्ययः ।। २१ ।।
tasmācchivāya kanyā svāṃ śivāṃ dehi vivekataḥ|| śivassarveśvarassevyo'vikārī prabhuravyayaḥ || 21 ||
शीघ्रप्रसादः स शिवस्तां ग्रहीष्यत्यसंशयम् ।। तपःसाध्यो विशेषेण यदि कुर्याच्छिवा तपः ।। २२ ।।
śīghraprasādaḥ sa śivastāṃ grahīṣyatyasaṃśayam || tapaḥsādhyo viśeṣeṇa yadi kuryācchivā tapaḥ || 22 ||
सर्वथा सुसमर्थो हि स शिवस्सकलेश्वरः ।। कुलिपेरपि विध्वंसी ब्रह्माधीनस्त्वकप्रदः ।। २३ ।।
sarvathā susamartho hi sa śivassakaleśvaraḥ || kuliperapi vidhvaṃsī brahmādhīnastvakapradaḥ || 23 ||
।। ब्रह्मोवाच ।।
इत्युक्त्वा त्वं पुनस्तात कौतुकी ब्रह्मविन्मुने ।। शैलराजमवोचो हि हर्षयन्वचनैश्शुभैः ।। २४।।
ityuktvā tvaṃ punastāta kautukī brahmavinmune || śailarājamavoco hi harṣayanvacanaiśśubhaiḥ || 24||
भाविनी दयिता शम्भोस्सानुकूला सदा हरे ।। महासाध्वी सुव्रता च पित्रोस्सुखविवर्द्धिनी ।। २५ ।।
bhāvinī dayitā śambhossānukūlā sadā hare || mahāsādhvī suvratā ca pitrossukhavivarddhinī || 25 ||
शम्भोश्चित्तं वशे चैषा करिष्यति तपस्विनी ।। स चाप्येनामृते योषां न ह्यन्यामुद्वहिष्यति ।। २६।।
śambhościttaṃ vaśe caiṣā kariṣyati tapasvinī || sa cāpyenāmṛte yoṣāṃ na hyanyāmudvahiṣyati || 26||
एतयोस्सदृशं प्रेम न कस्याप्येव तादृशम् ।। भूतं वा भविता वापि नाधुना च प्रवर्तते ।। २७।।
etayossadṛśaṃ prema na kasyāpyeva tādṛśam || bhūtaṃ vā bhavitā vāpi nādhunā ca pravartate || 27||
अनयोस्सुरकार्य्याणि कर्तव्यानि मृतानि च।। यानि यानि नगश्रेष्ठ जीवितानि पुनः पुनः ।। २८।।
anayossurakāryyāṇi kartavyāni mṛtāni ca|| yāni yāni nagaśreṣṭha jīvitāni punaḥ punaḥ || 28||
अनया कन्यया तेऽद्रे अर्धनारीश्वरो हरः ।। भविष्यति तथा हर्षदिनयोर्मिलितम्पुनः ।। २९।।
anayā kanyayā te'dre ardhanārīśvaro haraḥ || bhaviṣyati tathā harṣadinayormilitampunaḥ || 29||
शरीरार्धं हरस्यैषा हरिष्यति सुता तव।। तपः प्रभावात्संतोष्य महेशं सकलेश्वरम् ।। 2.3.8.३०।।
śarīrārdhaṃ harasyaiṣā hariṣyati sutā tava|| tapaḥ prabhāvātsaṃtoṣya maheśaṃ sakaleśvaram || 2.3.8.30||
स्वर्णगौरी सुवर्णाभा तपसा तोष्य तं हरम् ।। विद्युद्गौरतमा चेयं तव पुत्री भविष्यति ।। ३१।।
svarṇagaurī suvarṇābhā tapasā toṣya taṃ haram || vidyudgauratamā ceyaṃ tava putrī bhaviṣyati || 31||
गौरीति नाम्ना कन्या तु ख्यातिमेषा गमिष्यति ।। सर्वदेवगणैः पूज्या हरिब्रह्मादिभिस्तथा ।। ३२।।
gaurīti nāmnā kanyā tu khyātimeṣā gamiṣyati || sarvadevagaṇaiḥ pūjyā haribrahmādibhistathā || 32||
नान्यस्मै त्वमिमां दातुमिहार्हसि नगोत्तम।। इदं चोपांशु देवानां न प्रकाश्यं कदाचन ।। ३३ ।।
nānyasmai tvamimāṃ dātumihārhasi nagottama|| idaṃ copāṃśu devānāṃ na prakāśyaṃ kadācana || 33 ||
ब्रह्मोवाच ।।
इति तस्य वचः श्रुत्वा देवर्षे तव नारद ।। उवाच हिमवान्वाक्यं मुने त्वाम्वाग्विशारदः ।। ३४।।
iti tasya vacaḥ śrutvā devarṣe tava nārada || uvāca himavānvākyaṃ mune tvāmvāgviśāradaḥ || 34||
हिमालय उवाचा।।
हे मुने नारद प्राज्ञ विज्ञप्तिं कांचिदेव हि।। करोमि तां शृणु प्रीत्या तस्त्वं प्रमुदमावह ।। ३५।।
he mune nārada prājña vijñaptiṃ kāṃcideva hi|| karomi tāṃ śṛṇu prītyā tastvaṃ pramudamāvaha || 35||
श्रूयते त्यक्तसंगस्स महादेवो यतात्मवान् ।। तपश्चरति सन्नित्यं देवानामप्यगोचरः।। ३६।।
śrūyate tyaktasaṃgassa mahādevo yatātmavān || tapaścarati sannityaṃ devānāmapyagocaraḥ|| 36||
स कथं ध्यान मार्गस्थः परब्रह्मार्पितं मनः।। भ्रंशयिष्यति देवर्षे तत्र मे संशयो महान्।। ३७।।
sa kathaṃ dhyāna mārgasthaḥ parabrahmārpitaṃ manaḥ|| bhraṃśayiṣyati devarṣe tatra me saṃśayo mahān|| 37||
अक्षरं परमं ब्रह्म प्रदीपकलिकोपमम्।। सदाशिवाख्यं स्वं रूपं निर्विकारमजापरम्।। ३८।।
akṣaraṃ paramaṃ brahma pradīpakalikopamam|| sadāśivākhyaṃ svaṃ rūpaṃ nirvikāramajāparam|| 38||
निर्गुणं सगुणं तच्च निर्विशेषं निरीहकम्।। अतः पश्यति सर्वत्र न तु बाह्यं निरीक्षते।। ३९।।
nirguṇaṃ saguṇaṃ tacca nirviśeṣaṃ nirīhakam|| ataḥ paśyati sarvatra na tu bāhyaṃ nirīkṣate|| 39||
इति स श्रूयते नित्यं किंनराणां मुखान्मुने।। इहागतानां सुप्रीत्या किन्तन्मिथ्या वचो धुवम्।। 2.3.8.४०।।
iti sa śrūyate nityaṃ kiṃnarāṇāṃ mukhānmune|| ihāgatānāṃ suprītyā kintanmithyā vaco dhuvam|| 2.3.8.40||
विशेषतः श्रूयते स साक्षान्नाम्ना तथा हरः ।। समयं कृतवान्पूर्व्वं तन्मया गदितं शृणु ।। ४१।।
viśeṣataḥ śrūyate sa sākṣānnāmnā tathā haraḥ || samayaṃ kṛtavānpūrvvaṃ tanmayā gaditaṃ śṛṇu || 41||
न त्वामृतेऽन्यां वरये दाक्षायणि प्रिये सती ।। भार्यार्थं न ग्रहीष्यामि सत्यमेतद्ब्रवीमि ते ।। ४२ ।।
na tvāmṛte'nyāṃ varaye dākṣāyaṇi priye satī || bhāryārthaṃ na grahīṣyāmi satyametadbravīmi te || 42 ||
इति सत्यासमं तेन पुरैव समयः कृतः ।। तस्यां मृतायां स कथं स्वयमन्यां ग्रहीष्यति ।। ४३ ।
iti satyāsamaṃ tena puraiva samayaḥ kṛtaḥ || tasyāṃ mṛtāyāṃ sa kathaṃ svayamanyāṃ grahīṣyati || 43 |
।। ब्रह्मोवाच ।।
इत्युक्त्वा स गिरिस्तूष्णीमास तस्य पुरस्तव ।। तदाकर्ण्याथ देवर्षे त्वं प्रावोचस्सुतत्त्वतः ।। ४४।।
ityuktvā sa giristūṣṇīmāsa tasya purastava || tadākarṇyātha devarṣe tvaṃ prāvocassutattvataḥ || 44||
नारद उवाच ।।
न वै कार्या त्वया चिंता गिरिराज महामते ।। एषा तव सुता काली दक्षजा ह्यभवत्पुरा ।। ४५ ।।
na vai kāryā tvayā ciṃtā girirāja mahāmate || eṣā tava sutā kālī dakṣajā hyabhavatpurā || 45 ||
सतीनामाभवत्तस्यास्सर्वमंगलदं सदा ।। सती सा वै दक्षकन्या भूत्वा रुद्रप्रियाभवत ।। ४६ ।।
satīnāmābhavattasyāssarvamaṃgaladaṃ sadā || satī sā vai dakṣakanyā bhūtvā rudrapriyābhavata || 46 ||
पितुर्यज्ञे तथा प्राप्यानादरं शंकरस्य च ।। तं दृष्ट्वा कोपमाधायात्याक्षीद्देहं च सा सती ।। ४७।।
pituryajñe tathā prāpyānādaraṃ śaṃkarasya ca || taṃ dṛṣṭvā kopamādhāyātyākṣīddehaṃ ca sā satī || 47||
पुनस्सैव समुत्पन्ना तव गेहेऽम्बिका शिवा ।। पार्वती हरपत्नीयं भविष्यति न संशयः ।। ४८।।
punassaiva samutpannā tava gehe'mbikā śivā || pārvatī harapatnīyaṃ bhaviṣyati na saṃśayaḥ || 48||
एतत्सर्वं विस्तरात्त्वं प्रोक्तवान्भूभृते मुने ।। पूर्वरूपं चरित्रं च पार्वत्याः प्रीतिवर्धनम् ।। ४९ ।।
etatsarvaṃ vistarāttvaṃ proktavānbhūbhṛte mune || pūrvarūpaṃ caritraṃ ca pārvatyāḥ prītivardhanam || 49 ||
तं सर्वं पूर्ववृत्तान्यं काल्या मुनिमुखाद्गिरिः ।। श्रुत्वा सपुत्रदारः स तदा निःसंशयोऽभवत् ।। 2.3.8.५० ।।
taṃ sarvaṃ pūrvavṛttānyaṃ kālyā munimukhādgiriḥ || śrutvā saputradāraḥ sa tadā niḥsaṃśayo'bhavat || 2.3.8.50 ||
ततः काली कथां श्रुत्वा नारदस्य मुखात्तदा ।। लज्जयाधोमुखी भूत्वा स्मितविस्तारितानना ।। ५१।।
tataḥ kālī kathāṃ śrutvā nāradasya mukhāttadā || lajjayādhomukhī bhūtvā smitavistāritānanā || 51||
करेण तां तु संस्पृश्य श्रुत्वा तच्चरितं गिरिः ।। मूर्ध्नि शश्वत्तथाघ्राय स्वास नान्ते न्यवेशयत् ।। ५२ ।।
kareṇa tāṃ tu saṃspṛśya śrutvā taccaritaṃ giriḥ || mūrdhni śaśvattathāghrāya svāsa nānte nyaveśayat || 52 ||
ततस्त्वं तां पुनर्दृष्ट्वाऽवोचस्तत्र स्थितां मुने ।। हर्षयन् गिरिराजं च मेनकान्तनयैः सह ।। ५३ ।। ।
tatastvaṃ tāṃ punardṛṣṭvā'vocastatra sthitāṃ mune || harṣayan girirājaṃ ca menakāntanayaiḥ saha || 53 || |
सिंहासनन्तु किन्त्वस्याश्शैलराज भवेदतः ।। शम्भोरूरौ सदैतस्या आसनं तु भविष्यति ।। ५४।।
siṃhāsanantu kintvasyāśśailarāja bhavedataḥ || śambhorūrau sadaitasyā āsanaṃ tu bhaviṣyati || 54||
हरोरूर्वासनम्प्राप्य तनया तव सन्ततम् ।। न यत्र कस्याचिदृष्टिर्मानसं वा गमिष्यति ।। ५५ ।।
harorūrvāsanamprāpya tanayā tava santatam || na yatra kasyācidṛṣṭirmānasaṃ vā gamiṣyati || 55 ||
।। ब्रह्मोवाच ।।
इति वचनमुदारं नारद त्वं गिरीशं त्रिदिवमगम उक्त्वा तत्क्षणादेवप्रीत्या ।। गिरिपतिरपि चित्ते चारुसंमोदयुक्तस्स्वगृहमगमदेवं सर्वसंपत्समृद्धम् ।। ५६ ।
iti vacanamudāraṃ nārada tvaṃ girīśaṃ tridivamagama uktvā tatkṣaṇādevaprītyā || giripatirapi citte cārusaṃmodayuktassvagṛhamagamadevaṃ sarvasaṃpatsamṛddham || 56 |
इति श्रीशिवमहा पुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां तृतीये पार्वतीखंडे नारदहिमालयसंवादवर्णनं नामाष्टमोऽध्यायः ।। ८ ।।
iti śrīśivamahā purāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ tṛtīye pārvatīkhaṃḍe nāradahimālayasaṃvādavarṇanaṃ nāmāṣṭamo'dhyāyaḥ || 8 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
