नारद उवाच ।।
विधे तात त्वया शैववर प्राज्ञाद्भुता कथा ।। वर्णिता करुणां कृत्वा प्रीतिर्मे वर्द्धिताधिकम् ।। १।।
vidhe tāta tvayā śaivavara prājñādbhutā kathā || varṇitā karuṇāṃ kṛtvā prītirme varddhitādhikam || 1||
विधे गते स्वकं धाम मयि वै दिव्यदर्शगे ।। ततः किमभवत्तात कृपया तद्वदाधुना ।। २ ।।
vidhe gate svakaṃ dhāma mayi vai divyadarśage || tataḥ kimabhavattāta kṛpayā tadvadādhunā || 2 ||
।। ब्रह्मोवाच ।।
गते त्वयि मुने स्वर्गे कियत्काले गते सति ।। मेना प्राप्येकदा शैलनिकटं प्रणनाम सा ।। ३ ।।
gate tvayi mune svarge kiyatkāle gate sati || menā prāpyekadā śailanikaṭaṃ praṇanāma sā || 3 ||
स्थित्वा सविनयम्प्राह स्वनाथं गिरिकामिनी ।। तत्र शैलाधिनाथं सा प्राणप्रियसुता सती ।। ४ ।।
sthitvā savinayamprāha svanāthaṃ girikāminī || tatra śailādhināthaṃ sā prāṇapriyasutā satī || 4 ||
मेनोवाच ।।
मुनिवाक्यं न बुद्धं मे सम्यङ् नारीस्वभावतः ।। विवाहं कुरु कन्यायास्सुन्दरेण वरेण ह ।। ५ ।।
munivākyaṃ na buddhaṃ me samyaṅ nārīsvabhāvataḥ || vivāhaṃ kuru kanyāyāssundareṇa vareṇa ha || 5 ||
सर्वथा हि भवेत्तत्रोद्वाहोऽपूर्वसुखावहः ।। वरश्च गिरिजायास्तु सुलक्षणकुलोद्भवः ।। ६ ।।
sarvathā hi bhavettatrodvāho'pūrvasukhāvahaḥ || varaśca girijāyāstu sulakṣaṇakulodbhavaḥ || 6 ||
प्राणप्रिया सुता मे हि सुखिता स्याद्यथा प्रिय ।। सद्वरं प्राप्य सुप्रीता तथा कुरु नमोऽस्तु ते ।। ७।।
prāṇapriyā sutā me hi sukhitā syādyathā priya || sadvaraṃ prāpya suprītā tathā kuru namo'stu te || 7||
ब्रह्मोवाच ।।
इत्युक्ताश्रुमुखी मेना पत्यंघ्र्योः पतिता तदा ।। तामुत्थाप्य गिरिः प्राह यथावत्प्रज्ञसत्तमः ।। ८ ।।
ityuktāśrumukhī menā patyaṃghryoḥ patitā tadā || tāmutthāpya giriḥ prāha yathāvatprajñasattamaḥ || 8 ||
हिमालय उवाच ।।
शृणु त्वं मेनके देवि यथार्थं वच्मि तत्त्वतः।। भ्रमं त्यज मुनेर्वाक्यं वितथं न कदाचन ।। ९।।
śṛṇu tvaṃ menake devi yathārthaṃ vacmi tattvataḥ|| bhramaṃ tyaja munervākyaṃ vitathaṃ na kadācana || 9||
यदि स्नेहः सुतायास्ते सुतां शिक्षय सादरम् ।। तपः कुर्याच्छंकरस्य सा भक्त्या स्थिरचेतसा ।। 2.3.9.१० ।।
yadi snehaḥ sutāyāste sutāṃ śikṣaya sādaram || tapaḥ kuryācchaṃkarasya sā bhaktyā sthiracetasā || 2.3.9.10 ||
चेत्प्रसन्नः शिवः काल्याः पाणिं गृह्णाति मेनके ।। सर्वं भूयाच्छुभं नश्येन्नारदोक्तममंगलम् ।। ११।।
cetprasannaḥ śivaḥ kālyāḥ pāṇiṃ gṛhṇāti menake || sarvaṃ bhūyācchubhaṃ naśyennāradoktamamaṃgalam || 11||
अमंगलानि सर्वाणि मंगलानि सदाशिवे ।। तस्मात्सुतां शिवप्राप्त्यै तपसे शिक्षय द्रुतम् ।। १२ ।।
amaṃgalāni sarvāṇi maṃgalāni sadāśive || tasmātsutāṃ śivaprāptyai tapase śikṣaya drutam || 12 ||
।। ब्रह्मोवाच ।।
इत्याकर्ण्य गिरेर्वाक्यं मेना प्रीततराऽभवत् ।। सुतोपकंठमगमदुपदेष्टुं तदोरुचिम् ।। १३ ।।
ityākarṇya girervākyaṃ menā prītatarā'bhavat || sutopakaṃṭhamagamadupadeṣṭuṃ tadorucim || 13 ||
सुताङ्गं सुकुमारं हि दृष्ट्वातीवाथ मेनका ।। विव्यथे नेत्रयुग्मे चाश्रुपूर्णेऽभवतां द्रुतम् ।। ।। १४ ।।
sutāṅgaṃ sukumāraṃ hi dṛṣṭvātīvātha menakā || vivyathe netrayugme cāśrupūrṇe'bhavatāṃ drutam || || 14 ||
सुतां समुपदेष्टुं तन्न शशाक गिरिप्रिया ।। बुबुधे पार्वती तद्वै जननीङ्गितमाशु सा ।। १५ ।।
sutāṃ samupadeṣṭuṃ tanna śaśāka giripriyā || bubudhe pārvatī tadvai jananīṅgitamāśu sā || 15 ||
अथ सा कालिका देवी सर्वज्ञा परमेश्वरी ।। उवाच जननीं सद्यः समाश्वास्य पुनः पुनः ।। १५॥
atha sā kālikā devī sarvajñā parameśvarī || uvāca jananīṃ sadyaḥ samāśvāsya punaḥ punaḥ || 15||
पार्वत्युवाच ।।
मातश्शृणु महाप्राज्ञेऽद्यतने ऽजमुहूर्तके ।। रात्रौ दृष्टो मया स्वप्नस्तं वदामि कृपां कुरु ।। १७ ।।
mātaśśṛṇu mahāprājñe'dyatane 'jamuhūrtake || rātrau dṛṣṭo mayā svapnastaṃ vadāmi kṛpāṃ kuru || 17 ||
विप्रश्चैव तपस्वी मां सदयः प्रीतिपूर्वकम् ।। उपादिदेश सुतपः कर्तुं मातश्शिवस्य वै ।। १८।।
vipraścaiva tapasvī māṃ sadayaḥ prītipūrvakam || upādideśa sutapaḥ kartuṃ mātaśśivasya vai || 18||
ब्रह्मोवाच ।।
तच्छ्रुत्वा मेनका शीघ्रं पतिमाहूय तत्र च ।। तत्स्वप्नं कथयामास सुता दृष्टमशेषतः ।। ।। १९।।
tacchrutvā menakā śīghraṃ patimāhūya tatra ca || tatsvapnaṃ kathayāmāsa sutā dṛṣṭamaśeṣataḥ || || 19||
सुतास्वप्नमथाकर्ण्य मेनकातो गिरीश्वरः ।। उवाच परमप्रीतः प्रियां सम्बोधयन्गिरा ।। 2.3.9.२० ।।
sutāsvapnamathākarṇya menakāto girīśvaraḥ || uvāca paramaprītaḥ priyāṃ sambodhayangirā || 2.3.9.20 ||
।। गिरीश्वर उवाच ।।
हे प्रियेऽपररात्रान्ते स्वप्नो दृष्टो मयापि हि ।। तं शृणु त्वं महाप्रीत्या वच्म्यहं तं समादरात् ।। २१।।
he priye'pararātrānte svapno dṛṣṭo mayāpi hi || taṃ śṛṇu tvaṃ mahāprītyā vacmyahaṃ taṃ samādarāt || 21||
एकस्तपस्वी परमो नारदोक्तवरां गधृक् ।। पुरोपकंठं सुप्रीत्या तपः कर्तुं समागतः ।। २२।।
ekastapasvī paramo nāradoktavarāṃ gadhṛk || puropakaṃṭhaṃ suprītyā tapaḥ kartuṃ samāgataḥ || 22||
गृहीत्वा स्वसुतां तत्रागमं प्रीततरोप्यहम् ।। मया ज्ञातस्स वै शम्भुर्नारदो क्तवरः प्रभुः ।। २३ ।।
gṛhītvā svasutāṃ tatrāgamaṃ prītataropyaham || mayā jñātassa vai śambhurnārado ktavaraḥ prabhuḥ || 23 ||
सेवार्थं तस्य तनयामुपदिश्य तपस्विनः ।। तंवै प्रार्थितवांस्तस्यां न तदांगीचकार सः ।। २४ ।।
sevārthaṃ tasya tanayāmupadiśya tapasvinaḥ || taṃvai prārthitavāṃstasyāṃ na tadāṃgīcakāra saḥ || 24 ||
अभूद्विवादस्तुमहान्सांख्यवेदान्तसंमतः ।। ततस्तदाज्ञया तत्र संस्थितासीत्सुता मम ।। २५।।
abhūdvivādastumahānsāṃkhyavedāntasaṃmataḥ || tatastadājñayā tatra saṃsthitāsītsutā mama || 25||
निधाय हृदि तं कामं सिषेवे भक्तितश्च सा ।। इति दृष्टं मया स्वप्नं प्रोक्तवांस्ते वरानने ।। २६ ।।
nidhāya hṛdi taṃ kāmaṃ siṣeve bhaktitaśca sā || iti dṛṣṭaṃ mayā svapnaṃ proktavāṃste varānane || 26 ||
ततो मेने कियत्कालं परीक्ष्यं तत्फलं प्रिये ।। योग्यमस्तीदमेवेह बुध्यस्व त्वं मम ध्रुवम् ।। २७ ।।
tato mene kiyatkālaṃ parīkṣyaṃ tatphalaṃ priye || yogyamastīdameveha budhyasva tvaṃ mama dhruvam || 27 ||
।। ब्रह्मोवाच ।।
इत्युक्त्वा गिरिराजश्च मेनका वै मुनीश्वर ।। सन्तस्थतुः परीक्षन्तीं तत्फलं शुद्धचेतसौ ।। २८।।
ityuktvā girirājaśca menakā vai munīśvara || santasthatuḥ parīkṣantīṃ tatphalaṃ śuddhacetasau || 28||
इत्थम्व्यतीतेऽल्पदिने परमेशः सतां गतिः ।। सतीविरहसुव्यग्रो भ्रमन्सर्वत्र सूतिकृत् ।। २९ ।।
itthamvyatīte'lpadine parameśaḥ satāṃ gatiḥ || satīvirahasuvyagro bhramansarvatra sūtikṛt || 29 ||
तत्राजगाम सुप्रीत्या कियद्गुणयुतः प्रभुः ।। तपः कर्तुं सतीप्रेमविरहाकुलमानसः ।। 2.3.9.३० ।।
tatrājagāma suprītyā kiyadguṇayutaḥ prabhuḥ || tapaḥ kartuṃ satīpremavirahākulamānasaḥ || 2.3.9.30 ||
तपश्चकार स्वं तत्र पार्वती सेवने रता ।। सखीभ्यां सहिता नित्यं प्रसन्नार्थमभूत्तदा ।। ३१ ।।
tapaścakāra svaṃ tatra pārvatī sevane ratā || sakhībhyāṃ sahitā nityaṃ prasannārthamabhūttadā || 31 ||
विद्धोऽऽपि मार्गणैश्शम्भुर्विकृतिं नाप स प्रभुः ।। प्रेषितेन सुरैस्स्वात्ममोहनार्थं स्मरेण वै ।। ३२ ।।
viddho''pi mārgaṇaiśśambhurvikṛtiṃ nāpa sa prabhuḥ || preṣitena suraissvātmamohanārthaṃ smareṇa vai || 32 ||
दग्ध्वा स्मरं च तत्रैव स्ववह्निनयनेन सः ।। स्मृत्वा मम वचः क्रुद्धो मह्यमन्तर्दधे ततः ।। ३३।।
dagdhvā smaraṃ ca tatraiva svavahninayanena saḥ || smṛtvā mama vacaḥ kruddho mahyamantardadhe tataḥ || 33||
ततः कालेन कियता विनाश्य गिरिजामदम् ।। प्रसादितस्सुतपसा प्रसन्नोऽभून्महेश्वरः ।। ३४।।
tataḥ kālena kiyatā vināśya girijāmadam || prasāditassutapasā prasanno'bhūnmaheśvaraḥ || 34||
लौकिकाचारमाश्रित्य रुद्रो विष्णुप्रसादितः ।। कालीं विवाहयामास ततोऽभूद्बहुमंगलम् ।। ३५ ।।
laukikācāramāśritya rudro viṣṇuprasāditaḥ || kālīṃ vivāhayāmāsa tato'bhūdbahumaṃgalam || 35 ||
इत्येतत्कथितं तात समासाच्चरितं विभोः ।। शंकरस्य परं दिव्यं किं भूयः श्रोतुमि च्छसि ।। ३६।।
ityetatkathitaṃ tāta samāsāccaritaṃ vibhoḥ || śaṃkarasya paraṃ divyaṃ kiṃ bhūyaḥ śrotumi cchasi || 36||
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां तृतीये पार्वतीखण्डे स्वप्नवर्ण्णनपू० संक्षेपशिवचरितवर्णनं नाम नवमोऽध्यायः ।। ९ ।।
iti śrīśivamahāpurāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ tṛtīye pārvatīkhaṇḍe svapnavarṇṇanapū0 saṃkṣepaśivacaritavarṇanaṃ nāma navamo'dhyāyaḥ || 9 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः