| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

Shloka 1
ब्रह्मोवाच ।।
एवं कृत्वा विहारं वै शंकरेण च सा सती ॥ संतुष्टा साभवच्चाति विरागा समजायत ॥ १ ॥
evaṃ kṛtvā vihāraṃ vai śaṃkareṇa ca sā satī .. saṃtuṣṭā sābhavaccāti virāgā samajāyata .. 1 ..
Shloka 2
एकस्मिन्दिवसे देवी सती रहसि संगता ॥ शिवं प्रणम्य सद्भक्त्या न्यस्योच्चैः सुकृतांजलिः ॥ २ ॥
ekasmindivase devī satī rahasi saṃgatā .. śivaṃ praṇamya sadbhaktyā nyasyoccaiḥ sukṛtāṃjaliḥ .. 2 ..
Shloka 3
सुप्रसन्नं प्रभुं नत्वा सा दक्षतनया सती ॥ उवाच सांजलिर्भक्त्या विनयावनता ततः ॥ ३ ॥
suprasannaṃ prabhuṃ natvā sā dakṣatanayā satī .. uvāca sāṃjalirbhaktyā vinayāvanatā tataḥ .. 3 ..
Shloka 4
सत्युवाच ।।
देवदेव महादेव करुणा सागर प्रभो ॥ दीनोद्धर महायोगिन् कृपां कुरु ममोपरि ॥ ४॥
devadeva mahādeva karuṇā sāgara prabho .. dīnoddhara mahāyogin kṛpāṃ kuru mamopari .. 4..
Shloka 5
त्वं परः पुरुषस्स्वामी रजस्सत्त्वतमः परः ॥ निर्गुणस्सगुणस्साक्षी निर्विकारी महाप्रभुः ॥ ५ ॥
tvaṃ paraḥ puruṣassvāmī rajassattvatamaḥ paraḥ .. nirguṇassaguṇassākṣī nirvikārī mahāprabhuḥ .. 5 ..
Shloka 6
धन्याहं ते प्रिया जाता कामिनी सुविहारिणी ॥ जातस्त्वं मे पतिस्स्वामिन्भक्तिवात्सल्यतो हर ॥ ६ ॥
dhanyāhaṃ te priyā jātā kāminī suvihāriṇī .. jātastvaṃ me patissvāminbhaktivātsalyato hara .. 6 ..
Shloka 7
कृतो बहुसमा नाथ विहारः परमस्त्वया ॥ संतुष्टाहं महेशान निवृत्तं मे मनस्ततः ॥ ७॥
kṛto bahusamā nātha vihāraḥ paramastvayā .. saṃtuṣṭāhaṃ maheśāna nivṛttaṃ me manastataḥ .. 7..
Shloka 8
ज्ञातुमिच्छामि देवेश परं तत्त्वं सुखावहम् ॥ यं न संसारदुःखाद्वै तरेज्जीवोंजसा हर ॥ ८॥
jñātumicchāmi deveśa paraṃ tattvaṃ sukhāvaham .. yaṃ na saṃsāraduḥkhādvai tarejjīvoṃjasā hara .. 8..
Shloka 9
यत्कृत्वा विषयी जीवस्स लभेत्परमं पदम् ॥ संसारी न भवेन्नाथ तत्त्वं वद कृपां कुरु ॥ ९॥
yatkṛtvā viṣayī jīvassa labhetparamaṃ padam .. saṃsārī na bhavennātha tattvaṃ vada kṛpāṃ kuru .. 9..
Shloka 10
ब्रह्मोवाच।।
इत्यपृच्छत्स्म सद्भक्त्या शंकरं सा सती मुने ॥ आदिशक्तिर्महेशानी जीवोद्धाराय केवलम् ॥ 2.2.23.१०।
ityapṛcchatsma sadbhaktyā śaṃkaraṃ sā satī mune .. ādiśaktirmaheśānī jīvoddhārāya kevalam .. 2.2.23.10.
Shloka 11
आकर्ण्य तच्छिवः स्वामी स्वेच्छयोपात्तविग्रहः ॥ अवोचत्परमप्रीतस्सतीं योगविरक्तधीः ॥ ११ ॥
ākarṇya tacchivaḥ svāmī svecchayopāttavigrahaḥ .. avocatparamaprītassatīṃ yogaviraktadhīḥ .. 11 ..
Shloka 12
।। शिव उवाच ।।
शृणु देवि प्रवक्ष्यामि दाक्षायणि महेश्वरि ॥ परं तत्त्वं तदेवानुशयी मुक्तो भवेद्यतः ॥ १२ ।
śṛṇu devi pravakṣyāmi dākṣāyaṇi maheśvari .. paraṃ tattvaṃ tadevānuśayī mukto bhavedyataḥ .. 12 .
Shloka 13
परतत्त्वं विजानीहि विज्ञानं परमेश्वरी ॥ द्वितीयं स्मरणं यत्र नाहं ब्रह्मेति शुद्धधीः ॥ १३॥
paratattvaṃ vijānīhi vijñānaṃ parameśvarī .. dvitīyaṃ smaraṇaṃ yatra nāhaṃ brahmeti śuddhadhīḥ .. 13..
Shloka 14
तद्दुर्लभं त्रिलोकेस्मिंस्तज्ज्ञाता विरलः प्रिये ॥ यादृशो यस्सदासोहं ब्रह्मसाक्षात्परात्परः ॥ १४ ॥
taddurlabhaṃ trilokesmiṃstajjñātā viralaḥ priye .. yādṛśo yassadāsohaṃ brahmasākṣātparātparaḥ .. 14 ..
Shloka 15
तन्माता मम भक्तिश्च भुक्तिमुक्तिफलप्रदा ॥ सुलभा मत्प्रसादाद्धि नवधा सा प्रकीर्तिता ॥ १५ ॥
tanmātā mama bhaktiśca bhuktimuktiphalapradā .. sulabhā matprasādāddhi navadhā sā prakīrtitā .. 15 ..
Shloka 16
भक्तौ ज्ञाने न भेदो हि तत्कर्तुस्सर्वदा सुखम् ॥ विज्ञानं न भवत्येव सति भक्तिविरोधिनः ॥ १६ ॥
bhaktau jñāne na bhedo hi tatkartussarvadā sukham .. vijñānaṃ na bhavatyeva sati bhaktivirodhinaḥ .. 16 ..
Shloka 17
भक्त्या हीनस्सदाहं वै तत्प्रभावाद्गृहेष्वपि ॥ नीचानां जातिहीनानां यामि देवि न संशयः ॥ १७ ॥
bhaktyā hīnassadāhaṃ vai tatprabhāvādgṛheṣvapi .. nīcānāṃ jātihīnānāṃ yāmi devi na saṃśayaḥ .. 17 ..
Shloka 18
सा भक्तिर्द्विविधा देवि सगुणा निर्गुणा मता ॥ वैधी स्वाभाविकी या या वरा सा त्ववरा स्मृता ॥ १८ ॥
sā bhaktirdvividhā devi saguṇā nirguṇā matā .. vaidhī svābhāvikī yā yā varā sā tvavarā smṛtā .. 18 ..
Shloka 19
नैष्ठिक्या नैष्ठिकी भेदाद्द्विविधे द्विविधे हि ते ॥ षड्विधा नैष्ठिकी ज्ञेया द्वितीयैकविधा स्मृता ॥ १९ ॥
naiṣṭhikyā naiṣṭhikī bhedāddvividhe dvividhe hi te .. ṣaḍvidhā naiṣṭhikī jñeyā dvitīyaikavidhā smṛtā .. 19 ..
Shloka 20
विहिताविहिताभेदात्तामनेकां विदुर्बुधाः ॥ तयोर्बहुविधत्वाच्च तत्त्वं त्वन्यत्र वर्णितम् ॥ 2.2.23.२० ॥
vihitāvihitābhedāttāmanekāṃ vidurbudhāḥ .. tayorbahuvidhatvācca tattvaṃ tvanyatra varṇitam .. 2.2.23.20 ..
Shloka 21
ते नवांगे उभे ज्ञेये वर्णिते मुनिभिः प्रिये ॥ वर्णयामि नवांगानि प्रेमतः शृणु दक्षजे ॥ २१ ॥
te navāṃge ubhe jñeye varṇite munibhiḥ priye .. varṇayāmi navāṃgāni premataḥ śṛṇu dakṣaje .. 21 ..
Shloka 22
श्रवणं कीर्तनं चैव स्मरणं सेवनं तथा ॥ दास्यं तथार्चनं देवि वंदनं मम सर्वदा ॥ २२ ॥
śravaṇaṃ kīrtanaṃ caiva smaraṇaṃ sevanaṃ tathā .. dāsyaṃ tathārcanaṃ devi vaṃdanaṃ mama sarvadā .. 22 ..
Shloka 23
सख्यमात्मार्पणं चेति नवांगानि विदुर्बुधाः ॥ उपांगानि शिवे तस्या बहूनि कथितानि वै ॥ २३ ॥
sakhyamātmārpaṇaṃ ceti navāṃgāni vidurbudhāḥ .. upāṃgāni śive tasyā bahūni kathitāni vai .. 23 ..
Shloka 24
शृणु देवि नवांगानां लक्षणानि पृथक्पृथक् ॥ मम भक्तेर्मनो दत्त्वा भक्ति मुक्तिप्रदानि हि ॥ २४ ॥
śṛṇu devi navāṃgānāṃ lakṣaṇāni pṛthakpṛthak .. mama bhaktermano dattvā bhakti muktipradāni hi .. 24 ..
Shloka 25
कथादेर्नित्यसम्मानं कुर्वन्देहादिभिर्मुदा ॥ स्थिरासनेन तत्पानं यत्तच्छ्रवणमुच्यते ॥ २५ ॥
kathādernityasammānaṃ kurvandehādibhirmudā .. sthirāsanena tatpānaṃ yattacchravaṇamucyate .. 25 ..
Shloka 26
हृदाकाशेन संपश्यञ् जन्मकर्माणि वै मम ॥ प्रीत्याचोच्चारणं तेषामेतत्कीर्तनमुच्यते ॥ २६ ॥
hṛdākāśena saṃpaśyañ janmakarmāṇi vai mama .. prītyācoccāraṇaṃ teṣāmetatkīrtanamucyate .. 26 ..
Shloka 27
व्यापकं देवि मां दृष्ट्वा नित्यं सर्वत्र सर्वदा ॥ निर्भयत्वं सदा लोके स्मरणं तदुदाहृतम् ॥ २७ ॥
vyāpakaṃ devi māṃ dṛṣṭvā nityaṃ sarvatra sarvadā .. nirbhayatvaṃ sadā loke smaraṇaṃ tadudāhṛtam .. 27 ..
Shloka 28
अरुणोदयमारभ्य सेवाकालेंचिता हृदा ॥ निर्भयत्वं सदा लोके स्मरणं तदुदाहृतम् ॥ २८ ॥
aruṇodayamārabhya sevākāleṃcitā hṛdā .. nirbhayatvaṃ sadā loke smaraṇaṃ tadudāhṛtam .. 28 ..
Shloka 29
सदा सेव्यानुकूल्येन सेवनं तद्धि गोगणैः ॥ हृदयामृतभोगेन प्रियं दास्यमुदाहृतम् ॥ २९॥
sadā sevyānukūlyena sevanaṃ taddhi gogaṇaiḥ .. hṛdayāmṛtabhogena priyaṃ dāsyamudāhṛtam .. 29..
Shloka 30
सदा भृत्यानुकूल्येन विधिना मे परात्मने ॥ अर्पणं षोडशानां वै पाद्यादीनां तदर्चनम् ॥ 2.2.23.३०॥
sadā bhṛtyānukūlyena vidhinā me parātmane .. arpaṇaṃ ṣoḍaśānāṃ vai pādyādīnāṃ tadarcanam .. 2.2.23.30..
Shloka 31
मंत्रोच्चारणध्यानाभ्यां मनसा वचसा क्रमात् ॥ यदष्टांगेन भूस्पर्शं तद्वै वंदनमुच्यते ॥ ३१॥
maṃtroccāraṇadhyānābhyāṃ manasā vacasā kramāt .. yadaṣṭāṃgena bhūsparśaṃ tadvai vaṃdanamucyate .. 31..
Shloka 32
मंगलामंगलं यद्यत्करोतीतीश्वरो हि मे ॥ सर्वं तन्मंगलायेति विश्वासः सख्यलक्षणम् ॥ ३२ ॥
maṃgalāmaṃgalaṃ yadyatkarotītīśvaro hi me .. sarvaṃ tanmaṃgalāyeti viśvāsaḥ sakhyalakṣaṇam .. 32 ..
Shloka 33
कृत्वा देहादिकं तस्य प्रीत्यै सर्वं तदर्पणम्॥ निर्वाहाय च शून्यत्वं यत्तदात्मसमर्पणम्॥ ३३॥
kṛtvā dehādikaṃ tasya prītyai sarvaṃ tadarpaṇam.. nirvāhāya ca śūnyatvaṃ yattadātmasamarpaṇam.. 33..
Shloka 34
नवांगानीति मद्भक्तेर्भुक्तिमुक्तिप्रदानि च ॥ मम प्रियाणि चातीव ज्ञानोत्पत्तिकराणि च ॥ ३४॥
navāṃgānīti madbhakterbhuktimuktipradāni ca .. mama priyāṇi cātīva jñānotpattikarāṇi ca .. 34..
Shloka 35
उपांगानि च मद्भक्तेर्बहूनि कथितानि वै ॥ बिल्वादिसेवनादीनि समू ह्यानि विचारतः ॥ ३५ ॥
upāṃgāni ca madbhakterbahūni kathitāni vai .. bilvādisevanādīni samū hyāni vicārataḥ .. 35 ..
Shloka 36
इत्थं सांगोपांगभक्तिर्मम सर्वोत्तमा प्रिये ॥ ज्ञानवैराग्यजननी मुक्तिदासी विराजते ॥ ३६॥
itthaṃ sāṃgopāṃgabhaktirmama sarvottamā priye .. jñānavairāgyajananī muktidāsī virājate .. 36..
Shloka 37
सर्वकर्मफलोत्पत्तिस्सर्वदा त्वत्समप्रिया ॥ यच्चित्ते सा स्थिता नित्यं सर्वदा सोति मत्प्रियः ॥ ३७॥
sarvakarmaphalotpattissarvadā tvatsamapriyā .. yaccitte sā sthitā nityaṃ sarvadā soti matpriyaḥ .. 37..
Shloka 38
त्रैलोक्ये भक्तिसदृशः पंथा नास्ति सुखावहः ॥ चतुर्युगेषु देवेशि कलौ तु सुविशेषतः ॥ ३८ ॥
trailokye bhaktisadṛśaḥ paṃthā nāsti sukhāvahaḥ .. caturyugeṣu deveśi kalau tu suviśeṣataḥ .. 38 ..
Shloka 39
कलौ तु ज्ञानवैरागो वृद्धरूपौ निरुत्सवौ ॥ ग्राहकाभावतो देवि जातौ जर्जर तामति ॥ ३९ ॥
kalau tu jñānavairāgo vṛddharūpau nirutsavau .. grāhakābhāvato devi jātau jarjara tāmati .. 39 ..
Shloka 40
कलौ प्रत्यक्षफलदा भक्तिस्सर्वयुगेष्वपि ॥ तत्प्रभावादहं नित्यं तद्वशो नात्र संशयः ॥ 2.2.23.४० ॥
kalau pratyakṣaphaladā bhaktissarvayugeṣvapi .. tatprabhāvādahaṃ nityaṃ tadvaśo nātra saṃśayaḥ .. 2.2.23.40 ..
Shloka 41
यो भक्तिमान्पुमाँल्लोके सदाहं तत्सहायकृत् ॥ विघ्नहर्ता रिपुस्तस्य दंड्यो नात्र च संशयः ॥ ४१ ॥
yo bhaktimānpumām̐lloke sadāhaṃ tatsahāyakṛt .. vighnahartā ripustasya daṃḍyo nātra ca saṃśayaḥ .. 41 ..
Shloka 42
भक्तहेतोरहं देवि कालं क्रोधपरिप्लुतःअदहं वह्निना नेत्रभवेन निजरक्षकः ॥ ४२॥
bhaktahetorahaṃ devi kālaṃ krodhapariplutaḥadahaṃ vahninā netrabhavena nijarakṣakaḥ .. 42..
Shloka 43
भक्तहेतोरहं देवि रव्युपर्यभवं किल।अतिक्रोधान्वितः शूलं गृहीत्वाऽन्वजयं पुरा॥ ४३॥
bhaktahetorahaṃ devi ravyuparyabhavaṃ kila.atikrodhānvitaḥ śūlaṃ gṛhītvā'nvajayaṃ purā.. 43..
Shloka 44
भक्तहेतोरहं देवि रावणं सगणं क्रुधा ॥ त्यजति स्म कृतो नैव पक्षपातो हि तस्य वै॥ ४४॥
bhaktahetorahaṃ devi rāvaṇaṃ sagaṇaṃ krudhā .. tyajati sma kṛto naiva pakṣapāto hi tasya vai.. 44..
Shloka 45
भक्तहेतोरहं देवि व्यासं हि कुमतिग्रहम् ॥ काश्या न्यसारयत् क्रोधाद्दण्डयित्वा च नंदिना ॥ ४५॥
bhaktahetorahaṃ devi vyāsaṃ hi kumatigraham .. kāśyā nyasārayat krodhāddaṇḍayitvā ca naṃdinā .. 45..
Shloka 46
किं बहूक्तेन देवेशि भक्त्याधीनस्सदा ह्यहम् ॥ तत्कर्तुं पुरुषस्यातिवशगो नात्र संशयः ॥ ४६ ॥
kiṃ bahūktena deveśi bhaktyādhīnassadā hyaham .. tatkartuṃ puruṣasyātivaśago nātra saṃśayaḥ .. 46 ..
Shloka 47
ब्रह्मोवाच ।।
इत्थमाकर्ण्य भक्तेस्तु महत्त्वं दक्षजा सती ॥ जहर्षातीव मनसि प्रणनाम शिवं मुदा ॥ ४७ ॥
itthamākarṇya bhaktestu mahattvaṃ dakṣajā satī .. jaharṣātīva manasi praṇanāma śivaṃ mudā .. 47 ..
Shloka 48
पुनः पप्रच्छ सद्भक्त्या तत्काण्डविषयं मुने ॥ शास्त्रं सुखकरं लोके जीवोद्धारपरायणम् ॥ ४८॥
punaḥ papraccha sadbhaktyā tatkāṇḍaviṣayaṃ mune .. śāstraṃ sukhakaraṃ loke jīvoddhāraparāyaṇam .. 48..
Shloka 49
सयंत्रमंत्रशास्त्रं च तन्माहात्म्यं विशेषतः ॥ अन्यानि धर्मवस्तूनि जीवोद्धारकराणि हि ॥ ४९ ॥
sayaṃtramaṃtraśāstraṃ ca tanmāhātmyaṃ viśeṣataḥ .. anyāni dharmavastūni jīvoddhārakarāṇi hi .. 49 ..
Shloka 50
शंकरोपि तदाकर्ण्य सतीं प्रश्नं प्रहृष्टधीः ॥ वर्णयामास सुप्रीत्या जीवोद्धाराय कृत्स्नशः ॥ 2.2.23.५० ॥
śaṃkaropi tadākarṇya satīṃ praśnaṃ prahṛṣṭadhīḥ .. varṇayāmāsa suprītyā jīvoddhārāya kṛtsnaśaḥ .. 2.2.23.50 ..
Shloka 51
तत्र शास्त्रं सयंत्रं हि सपंचाङ्गं महेश्वरः ॥ बभाषे महिमानं च तत्तद्दैववरस्य वै ॥ ५१ ॥
tatra śāstraṃ sayaṃtraṃ hi sapaṃcāṅgaṃ maheśvaraḥ .. babhāṣe mahimānaṃ ca tattaddaivavarasya vai .. 51 ..
Shloka 52
सेतिहासकथं तेषां भक्तमाहात्म्यमेव च ॥ सवर्णाश्रमधर्मांश्च नृपधर्मान् मुनीश्वर ॥ ५२ ॥
setihāsakathaṃ teṣāṃ bhaktamāhātmyameva ca .. savarṇāśramadharmāṃśca nṛpadharmān munīśvara .. 52 ..
Shloka 53
सुतस्त्रीधर्ममाहात्म्यं वर्णाश्रममनश्वरम् ॥ वैद्यशास्त्रं तथा ज्योतिश्शास्त्रं जीवसुखावहम् ॥ ५३ ॥
sutastrīdharmamāhātmyaṃ varṇāśramamanaśvaram .. vaidyaśāstraṃ tathā jyotiśśāstraṃ jīvasukhāvaham .. 53 ..
Shloka 54
सामुद्रिकं परं शास्त्रमन्यच्छास्त्राणि भूरिशः ॥ कृपां कृत्वा महे शानो वर्णयामास तत्त्वतः ॥ ५४ ॥
sāmudrikaṃ paraṃ śāstramanyacchāstrāṇi bhūriśaḥ .. kṛpāṃ kṛtvā mahe śāno varṇayāmāsa tattvataḥ .. 54 ..
Shloka 55
इत्थं त्रिलोकसुखदौ सर्वज्ञौ च सतीशिवौ ॥ लोकोपकारकरणधृतसद्गुणविग्रहौ ॥ ५५ ॥
itthaṃ trilokasukhadau sarvajñau ca satīśivau .. lokopakārakaraṇadhṛtasadguṇavigrahau .. 55 ..
Shloka 56
चिक्रीडाते बहुविधे कैलासे हिमवद्गिरौ ॥ अन्यस्थलेषु च तदा परब्रह्मस्वरूपिणौ ॥ ५६ ॥
cikrīḍāte bahuvidhe kailāse himavadgirau .. anyasthaleṣu ca tadā parabrahmasvarūpiṇau .. 56 ..
Shloka 57
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां द्वितीये सतीखण्डे भक्तिप्रभाववर्णनं नाम त्रयोविंशोऽध्यायः ॥ २३ ॥
iti śrīśivamahāpurāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ dvitīye satīkhaṇḍe bhaktiprabhāvavarṇanaṃ nāma trayoviṃśo'dhyāyaḥ .. 23 ..
Shloka 1
ब्रह्मोवाच ।।
एवं कृत्वा विहारं वै शंकरेण च सा सती ॥ संतुष्टा साभवच्चाति विरागा समजायत ॥ १ ॥
evaṃ kṛtvā vihāraṃ vai śaṃkareṇa ca sā satī .. saṃtuṣṭā sābhavaccāti virāgā samajāyata .. 1 ..
Shloka 2
एकस्मिन्दिवसे देवी सती रहसि संगता ॥ शिवं प्रणम्य सद्भक्त्या न्यस्योच्चैः सुकृतांजलिः ॥ २ ॥
ekasmindivase devī satī rahasi saṃgatā .. śivaṃ praṇamya sadbhaktyā nyasyoccaiḥ sukṛtāṃjaliḥ .. 2 ..
Shloka 3
सुप्रसन्नं प्रभुं नत्वा सा दक्षतनया सती ॥ उवाच सांजलिर्भक्त्या विनयावनता ततः ॥ ३ ॥
suprasannaṃ prabhuṃ natvā sā dakṣatanayā satī .. uvāca sāṃjalirbhaktyā vinayāvanatā tataḥ .. 3 ..
Shloka 4
सत्युवाच ।।
देवदेव महादेव करुणा सागर प्रभो ॥ दीनोद्धर महायोगिन् कृपां कुरु ममोपरि ॥ ४॥
devadeva mahādeva karuṇā sāgara prabho .. dīnoddhara mahāyogin kṛpāṃ kuru mamopari .. 4..
Shloka 5
त्वं परः पुरुषस्स्वामी रजस्सत्त्वतमः परः ॥ निर्गुणस्सगुणस्साक्षी निर्विकारी महाप्रभुः ॥ ५ ॥
tvaṃ paraḥ puruṣassvāmī rajassattvatamaḥ paraḥ .. nirguṇassaguṇassākṣī nirvikārī mahāprabhuḥ .. 5 ..
Shloka 6
धन्याहं ते प्रिया जाता कामिनी सुविहारिणी ॥ जातस्त्वं मे पतिस्स्वामिन्भक्तिवात्सल्यतो हर ॥ ६ ॥
dhanyāhaṃ te priyā jātā kāminī suvihāriṇī .. jātastvaṃ me patissvāminbhaktivātsalyato hara .. 6 ..
Shloka 7
कृतो बहुसमा नाथ विहारः परमस्त्वया ॥ संतुष्टाहं महेशान निवृत्तं मे मनस्ततः ॥ ७॥
kṛto bahusamā nātha vihāraḥ paramastvayā .. saṃtuṣṭāhaṃ maheśāna nivṛttaṃ me manastataḥ .. 7..
Shloka 8
ज्ञातुमिच्छामि देवेश परं तत्त्वं सुखावहम् ॥ यं न संसारदुःखाद्वै तरेज्जीवोंजसा हर ॥ ८॥
jñātumicchāmi deveśa paraṃ tattvaṃ sukhāvaham .. yaṃ na saṃsāraduḥkhādvai tarejjīvoṃjasā hara .. 8..
Shloka 9
यत्कृत्वा विषयी जीवस्स लभेत्परमं पदम् ॥ संसारी न भवेन्नाथ तत्त्वं वद कृपां कुरु ॥ ९॥
yatkṛtvā viṣayī jīvassa labhetparamaṃ padam .. saṃsārī na bhavennātha tattvaṃ vada kṛpāṃ kuru .. 9..
Shloka 10
ब्रह्मोवाच।।
इत्यपृच्छत्स्म सद्भक्त्या शंकरं सा सती मुने ॥ आदिशक्तिर्महेशानी जीवोद्धाराय केवलम् ॥ 2.2.23.१०।
ityapṛcchatsma sadbhaktyā śaṃkaraṃ sā satī mune .. ādiśaktirmaheśānī jīvoddhārāya kevalam .. 2.2.23.10.
Shloka 11
आकर्ण्य तच्छिवः स्वामी स्वेच्छयोपात्तविग्रहः ॥ अवोचत्परमप्रीतस्सतीं योगविरक्तधीः ॥ ११ ॥
ākarṇya tacchivaḥ svāmī svecchayopāttavigrahaḥ .. avocatparamaprītassatīṃ yogaviraktadhīḥ .. 11 ..
Shloka 12
।। शिव उवाच ।।
शृणु देवि प्रवक्ष्यामि दाक्षायणि महेश्वरि ॥ परं तत्त्वं तदेवानुशयी मुक्तो भवेद्यतः ॥ १२ ।
śṛṇu devi pravakṣyāmi dākṣāyaṇi maheśvari .. paraṃ tattvaṃ tadevānuśayī mukto bhavedyataḥ .. 12 .
Shloka 13
परतत्त्वं विजानीहि विज्ञानं परमेश्वरी ॥ द्वितीयं स्मरणं यत्र नाहं ब्रह्मेति शुद्धधीः ॥ १३॥
paratattvaṃ vijānīhi vijñānaṃ parameśvarī .. dvitīyaṃ smaraṇaṃ yatra nāhaṃ brahmeti śuddhadhīḥ .. 13..
Shloka 14
तद्दुर्लभं त्रिलोकेस्मिंस्तज्ज्ञाता विरलः प्रिये ॥ यादृशो यस्सदासोहं ब्रह्मसाक्षात्परात्परः ॥ १४ ॥
taddurlabhaṃ trilokesmiṃstajjñātā viralaḥ priye .. yādṛśo yassadāsohaṃ brahmasākṣātparātparaḥ .. 14 ..
Shloka 15
तन्माता मम भक्तिश्च भुक्तिमुक्तिफलप्रदा ॥ सुलभा मत्प्रसादाद्धि नवधा सा प्रकीर्तिता ॥ १५ ॥
tanmātā mama bhaktiśca bhuktimuktiphalapradā .. sulabhā matprasādāddhi navadhā sā prakīrtitā .. 15 ..
Shloka 16
भक्तौ ज्ञाने न भेदो हि तत्कर्तुस्सर्वदा सुखम् ॥ विज्ञानं न भवत्येव सति भक्तिविरोधिनः ॥ १६ ॥
bhaktau jñāne na bhedo hi tatkartussarvadā sukham .. vijñānaṃ na bhavatyeva sati bhaktivirodhinaḥ .. 16 ..
Shloka 17
भक्त्या हीनस्सदाहं वै तत्प्रभावाद्गृहेष्वपि ॥ नीचानां जातिहीनानां यामि देवि न संशयः ॥ १७ ॥
bhaktyā hīnassadāhaṃ vai tatprabhāvādgṛheṣvapi .. nīcānāṃ jātihīnānāṃ yāmi devi na saṃśayaḥ .. 17 ..
Shloka 18
सा भक्तिर्द्विविधा देवि सगुणा निर्गुणा मता ॥ वैधी स्वाभाविकी या या वरा सा त्ववरा स्मृता ॥ १८ ॥
sā bhaktirdvividhā devi saguṇā nirguṇā matā .. vaidhī svābhāvikī yā yā varā sā tvavarā smṛtā .. 18 ..
Shloka 19
नैष्ठिक्या नैष्ठिकी भेदाद्द्विविधे द्विविधे हि ते ॥ षड्विधा नैष्ठिकी ज्ञेया द्वितीयैकविधा स्मृता ॥ १९ ॥
naiṣṭhikyā naiṣṭhikī bhedāddvividhe dvividhe hi te .. ṣaḍvidhā naiṣṭhikī jñeyā dvitīyaikavidhā smṛtā .. 19 ..
Shloka 20
विहिताविहिताभेदात्तामनेकां विदुर्बुधाः ॥ तयोर्बहुविधत्वाच्च तत्त्वं त्वन्यत्र वर्णितम् ॥ 2.2.23.२० ॥
vihitāvihitābhedāttāmanekāṃ vidurbudhāḥ .. tayorbahuvidhatvācca tattvaṃ tvanyatra varṇitam .. 2.2.23.20 ..
Shloka 21
ते नवांगे उभे ज्ञेये वर्णिते मुनिभिः प्रिये ॥ वर्णयामि नवांगानि प्रेमतः शृणु दक्षजे ॥ २१ ॥
te navāṃge ubhe jñeye varṇite munibhiḥ priye .. varṇayāmi navāṃgāni premataḥ śṛṇu dakṣaje .. 21 ..
Shloka 22
श्रवणं कीर्तनं चैव स्मरणं सेवनं तथा ॥ दास्यं तथार्चनं देवि वंदनं मम सर्वदा ॥ २२ ॥
śravaṇaṃ kīrtanaṃ caiva smaraṇaṃ sevanaṃ tathā .. dāsyaṃ tathārcanaṃ devi vaṃdanaṃ mama sarvadā .. 22 ..
Shloka 23
सख्यमात्मार्पणं चेति नवांगानि विदुर्बुधाः ॥ उपांगानि शिवे तस्या बहूनि कथितानि वै ॥ २३ ॥
sakhyamātmārpaṇaṃ ceti navāṃgāni vidurbudhāḥ .. upāṃgāni śive tasyā bahūni kathitāni vai .. 23 ..
Shloka 24
शृणु देवि नवांगानां लक्षणानि पृथक्पृथक् ॥ मम भक्तेर्मनो दत्त्वा भक्ति मुक्तिप्रदानि हि ॥ २४ ॥
śṛṇu devi navāṃgānāṃ lakṣaṇāni pṛthakpṛthak .. mama bhaktermano dattvā bhakti muktipradāni hi .. 24 ..
Shloka 25
कथादेर्नित्यसम्मानं कुर्वन्देहादिभिर्मुदा ॥ स्थिरासनेन तत्पानं यत्तच्छ्रवणमुच्यते ॥ २५ ॥
kathādernityasammānaṃ kurvandehādibhirmudā .. sthirāsanena tatpānaṃ yattacchravaṇamucyate .. 25 ..
Shloka 26
हृदाकाशेन संपश्यञ् जन्मकर्माणि वै मम ॥ प्रीत्याचोच्चारणं तेषामेतत्कीर्तनमुच्यते ॥ २६ ॥
hṛdākāśena saṃpaśyañ janmakarmāṇi vai mama .. prītyācoccāraṇaṃ teṣāmetatkīrtanamucyate .. 26 ..
Shloka 27
व्यापकं देवि मां दृष्ट्वा नित्यं सर्वत्र सर्वदा ॥ निर्भयत्वं सदा लोके स्मरणं तदुदाहृतम् ॥ २७ ॥
vyāpakaṃ devi māṃ dṛṣṭvā nityaṃ sarvatra sarvadā .. nirbhayatvaṃ sadā loke smaraṇaṃ tadudāhṛtam .. 27 ..
Shloka 28
अरुणोदयमारभ्य सेवाकालेंचिता हृदा ॥ निर्भयत्वं सदा लोके स्मरणं तदुदाहृतम् ॥ २८ ॥
aruṇodayamārabhya sevākāleṃcitā hṛdā .. nirbhayatvaṃ sadā loke smaraṇaṃ tadudāhṛtam .. 28 ..
Shloka 29
सदा सेव्यानुकूल्येन सेवनं तद्धि गोगणैः ॥ हृदयामृतभोगेन प्रियं दास्यमुदाहृतम् ॥ २९॥
sadā sevyānukūlyena sevanaṃ taddhi gogaṇaiḥ .. hṛdayāmṛtabhogena priyaṃ dāsyamudāhṛtam .. 29..
Shloka 30
सदा भृत्यानुकूल्येन विधिना मे परात्मने ॥ अर्पणं षोडशानां वै पाद्यादीनां तदर्चनम् ॥ 2.2.23.३०॥
sadā bhṛtyānukūlyena vidhinā me parātmane .. arpaṇaṃ ṣoḍaśānāṃ vai pādyādīnāṃ tadarcanam .. 2.2.23.30..
Shloka 31
मंत्रोच्चारणध्यानाभ्यां मनसा वचसा क्रमात् ॥ यदष्टांगेन भूस्पर्शं तद्वै वंदनमुच्यते ॥ ३१॥
maṃtroccāraṇadhyānābhyāṃ manasā vacasā kramāt .. yadaṣṭāṃgena bhūsparśaṃ tadvai vaṃdanamucyate .. 31..
Shloka 32
मंगलामंगलं यद्यत्करोतीतीश्वरो हि मे ॥ सर्वं तन्मंगलायेति विश्वासः सख्यलक्षणम् ॥ ३२ ॥
maṃgalāmaṃgalaṃ yadyatkarotītīśvaro hi me .. sarvaṃ tanmaṃgalāyeti viśvāsaḥ sakhyalakṣaṇam .. 32 ..
Shloka 33
कृत्वा देहादिकं तस्य प्रीत्यै सर्वं तदर्पणम्॥ निर्वाहाय च शून्यत्वं यत्तदात्मसमर्पणम्॥ ३३॥
kṛtvā dehādikaṃ tasya prītyai sarvaṃ tadarpaṇam.. nirvāhāya ca śūnyatvaṃ yattadātmasamarpaṇam.. 33..
Shloka 34
नवांगानीति मद्भक्तेर्भुक्तिमुक्तिप्रदानि च ॥ मम प्रियाणि चातीव ज्ञानोत्पत्तिकराणि च ॥ ३४॥
navāṃgānīti madbhakterbhuktimuktipradāni ca .. mama priyāṇi cātīva jñānotpattikarāṇi ca .. 34..
Shloka 35
उपांगानि च मद्भक्तेर्बहूनि कथितानि वै ॥ बिल्वादिसेवनादीनि समू ह्यानि विचारतः ॥ ३५ ॥
upāṃgāni ca madbhakterbahūni kathitāni vai .. bilvādisevanādīni samū hyāni vicārataḥ .. 35 ..
Shloka 36
इत्थं सांगोपांगभक्तिर्मम सर्वोत्तमा प्रिये ॥ ज्ञानवैराग्यजननी मुक्तिदासी विराजते ॥ ३६॥
itthaṃ sāṃgopāṃgabhaktirmama sarvottamā priye .. jñānavairāgyajananī muktidāsī virājate .. 36..
Shloka 37
सर्वकर्मफलोत्पत्तिस्सर्वदा त्वत्समप्रिया ॥ यच्चित्ते सा स्थिता नित्यं सर्वदा सोति मत्प्रियः ॥ ३७॥
sarvakarmaphalotpattissarvadā tvatsamapriyā .. yaccitte sā sthitā nityaṃ sarvadā soti matpriyaḥ .. 37..
Shloka 38
त्रैलोक्ये भक्तिसदृशः पंथा नास्ति सुखावहः ॥ चतुर्युगेषु देवेशि कलौ तु सुविशेषतः ॥ ३८ ॥
trailokye bhaktisadṛśaḥ paṃthā nāsti sukhāvahaḥ .. caturyugeṣu deveśi kalau tu suviśeṣataḥ .. 38 ..
Shloka 39
कलौ तु ज्ञानवैरागो वृद्धरूपौ निरुत्सवौ ॥ ग्राहकाभावतो देवि जातौ जर्जर तामति ॥ ३९ ॥
kalau tu jñānavairāgo vṛddharūpau nirutsavau .. grāhakābhāvato devi jātau jarjara tāmati .. 39 ..
Shloka 40
कलौ प्रत्यक्षफलदा भक्तिस्सर्वयुगेष्वपि ॥ तत्प्रभावादहं नित्यं तद्वशो नात्र संशयः ॥ 2.2.23.४० ॥
kalau pratyakṣaphaladā bhaktissarvayugeṣvapi .. tatprabhāvādahaṃ nityaṃ tadvaśo nātra saṃśayaḥ .. 2.2.23.40 ..
Shloka 41
यो भक्तिमान्पुमाँल्लोके सदाहं तत्सहायकृत् ॥ विघ्नहर्ता रिपुस्तस्य दंड्यो नात्र च संशयः ॥ ४१ ॥
yo bhaktimānpumām̐lloke sadāhaṃ tatsahāyakṛt .. vighnahartā ripustasya daṃḍyo nātra ca saṃśayaḥ .. 41 ..
Shloka 42
भक्तहेतोरहं देवि कालं क्रोधपरिप्लुतःअदहं वह्निना नेत्रभवेन निजरक्षकः ॥ ४२॥
bhaktahetorahaṃ devi kālaṃ krodhapariplutaḥadahaṃ vahninā netrabhavena nijarakṣakaḥ .. 42..
Shloka 43
भक्तहेतोरहं देवि रव्युपर्यभवं किल।अतिक्रोधान्वितः शूलं गृहीत्वाऽन्वजयं पुरा॥ ४३॥
bhaktahetorahaṃ devi ravyuparyabhavaṃ kila.atikrodhānvitaḥ śūlaṃ gṛhītvā'nvajayaṃ purā.. 43..
Shloka 44
भक्तहेतोरहं देवि रावणं सगणं क्रुधा ॥ त्यजति स्म कृतो नैव पक्षपातो हि तस्य वै॥ ४४॥
bhaktahetorahaṃ devi rāvaṇaṃ sagaṇaṃ krudhā .. tyajati sma kṛto naiva pakṣapāto hi tasya vai.. 44..
Shloka 45
भक्तहेतोरहं देवि व्यासं हि कुमतिग्रहम् ॥ काश्या न्यसारयत् क्रोधाद्दण्डयित्वा च नंदिना ॥ ४५॥
bhaktahetorahaṃ devi vyāsaṃ hi kumatigraham .. kāśyā nyasārayat krodhāddaṇḍayitvā ca naṃdinā .. 45..
Shloka 46
किं बहूक्तेन देवेशि भक्त्याधीनस्सदा ह्यहम् ॥ तत्कर्तुं पुरुषस्यातिवशगो नात्र संशयः ॥ ४६ ॥
kiṃ bahūktena deveśi bhaktyādhīnassadā hyaham .. tatkartuṃ puruṣasyātivaśago nātra saṃśayaḥ .. 46 ..
Shloka 47
ब्रह्मोवाच ।।
इत्थमाकर्ण्य भक्तेस्तु महत्त्वं दक्षजा सती ॥ जहर्षातीव मनसि प्रणनाम शिवं मुदा ॥ ४७ ॥
itthamākarṇya bhaktestu mahattvaṃ dakṣajā satī .. jaharṣātīva manasi praṇanāma śivaṃ mudā .. 47 ..
Shloka 48
पुनः पप्रच्छ सद्भक्त्या तत्काण्डविषयं मुने ॥ शास्त्रं सुखकरं लोके जीवोद्धारपरायणम् ॥ ४८॥
punaḥ papraccha sadbhaktyā tatkāṇḍaviṣayaṃ mune .. śāstraṃ sukhakaraṃ loke jīvoddhāraparāyaṇam .. 48..
Shloka 49
सयंत्रमंत्रशास्त्रं च तन्माहात्म्यं विशेषतः ॥ अन्यानि धर्मवस्तूनि जीवोद्धारकराणि हि ॥ ४९ ॥
sayaṃtramaṃtraśāstraṃ ca tanmāhātmyaṃ viśeṣataḥ .. anyāni dharmavastūni jīvoddhārakarāṇi hi .. 49 ..
Shloka 50
शंकरोपि तदाकर्ण्य सतीं प्रश्नं प्रहृष्टधीः ॥ वर्णयामास सुप्रीत्या जीवोद्धाराय कृत्स्नशः ॥ 2.2.23.५० ॥
śaṃkaropi tadākarṇya satīṃ praśnaṃ prahṛṣṭadhīḥ .. varṇayāmāsa suprītyā jīvoddhārāya kṛtsnaśaḥ .. 2.2.23.50 ..
Shloka 51
तत्र शास्त्रं सयंत्रं हि सपंचाङ्गं महेश्वरः ॥ बभाषे महिमानं च तत्तद्दैववरस्य वै ॥ ५१ ॥
tatra śāstraṃ sayaṃtraṃ hi sapaṃcāṅgaṃ maheśvaraḥ .. babhāṣe mahimānaṃ ca tattaddaivavarasya vai .. 51 ..
Shloka 52
सेतिहासकथं तेषां भक्तमाहात्म्यमेव च ॥ सवर्णाश्रमधर्मांश्च नृपधर्मान् मुनीश्वर ॥ ५२ ॥
setihāsakathaṃ teṣāṃ bhaktamāhātmyameva ca .. savarṇāśramadharmāṃśca nṛpadharmān munīśvara .. 52 ..
Shloka 53
सुतस्त्रीधर्ममाहात्म्यं वर्णाश्रममनश्वरम् ॥ वैद्यशास्त्रं तथा ज्योतिश्शास्त्रं जीवसुखावहम् ॥ ५३ ॥
sutastrīdharmamāhātmyaṃ varṇāśramamanaśvaram .. vaidyaśāstraṃ tathā jyotiśśāstraṃ jīvasukhāvaham .. 53 ..
Shloka 54
सामुद्रिकं परं शास्त्रमन्यच्छास्त्राणि भूरिशः ॥ कृपां कृत्वा महे शानो वर्णयामास तत्त्वतः ॥ ५४ ॥
sāmudrikaṃ paraṃ śāstramanyacchāstrāṇi bhūriśaḥ .. kṛpāṃ kṛtvā mahe śāno varṇayāmāsa tattvataḥ .. 54 ..
Shloka 55
इत्थं त्रिलोकसुखदौ सर्वज्ञौ च सतीशिवौ ॥ लोकोपकारकरणधृतसद्गुणविग्रहौ ॥ ५५ ॥
itthaṃ trilokasukhadau sarvajñau ca satīśivau .. lokopakārakaraṇadhṛtasadguṇavigrahau .. 55 ..
Shloka 56
चिक्रीडाते बहुविधे कैलासे हिमवद्गिरौ ॥ अन्यस्थलेषु च तदा परब्रह्मस्वरूपिणौ ॥ ५६ ॥
cikrīḍāte bahuvidhe kailāse himavadgirau .. anyasthaleṣu ca tadā parabrahmasvarūpiṇau .. 56 ..
Shloka 57
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां द्वितीये सतीखण्डे भक्तिप्रभाववर्णनं नाम त्रयोविंशोऽध्यायः ॥ २३ ॥
iti śrīśivamahāpurāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ dvitīye satīkhaṇḍe bhaktiprabhāvavarṇanaṃ nāma trayoviṃśo'dhyāyaḥ .. 23 ..

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In