Gyaandweep | Shiva Purana Rudra Samhita

ब्रह्मोवाच ।।

वरं दत्त्वा मुने तस्मिन् शंभावंतर्हिते तदा ।। संध्याप्यगच्छत्तत्रैव यत्र मेधातिथिर्मुनिः ।। १ ।।

varaṃ dattvā mune tasmin śaṃbhāvaṃtarhite tadā || saṃdhyāpyagacchattatraiva yatra medhātithirmuniḥ || 1 ||

तत्र शंभोः प्रसादेन न केनाप्युपलक्षिता ।। सस्मार वर्णिनं तं वै स्वोपदेशकरं तपः ।। २ ।।

tatra śaṃbhoḥ prasādena na kenāpyupalakṣitā || sasmāra varṇinaṃ taṃ vai svopadeśakaraṃ tapaḥ || 2 ||

वसिष्ठेन पुरा सा तु वर्णीभूत्वा महामुने ।। उपदिष्टा तपश्चर्तुं वचनात्परमेष्ठिनः ।। ३ ।।

vasiṣṭhena purā sā tu varṇībhūtvā mahāmune || upadiṣṭā tapaścartuṃ vacanātparameṣṭhinaḥ || 3 ||

तमेव कृत्वा मनसा तपश्चर्योपदेशकम् ।। पतित्वेन तदा संध्या ब्राह्मणं ब्रह्मचारिणम् ।। ४ ।।

tameva kṛtvā manasā tapaścaryopadeśakam || patitvena tadā saṃdhyā brāhmaṇaṃ brahmacāriṇam || 4 ||

समिद्धेग्नौ महायज्ञे मुनिभिर्नोपलक्षिता ।। दृष्टा शंभुप्रसादेन सा विवेश विधेः सुता ।। ५ ।।

samiddhegnau mahāyajñe munibhirnopalakṣitā || dṛṣṭā śaṃbhuprasādena sā viveśa vidheḥ sutā || 5 ||

तस्याः पुरोडाशमयं शरीरं तत्क्षणात्ततः ।। दग्धं पुरोडाशगंधं तस्तार यदलक्षितम् ।। ६।।

tasyāḥ puroḍāśamayaṃ śarīraṃ tatkṣaṇāttataḥ || dagdhaṃ puroḍāśagaṃdhaṃ tastāra yadalakṣitam || 6||

वह्निस्तस्याः शरीरं तु दग्ध्वा सूर्यस्य मंडलम् ।। शुद्धं प्रवेशयामास शंभोरेवाज्ञया पुनः ।। ७।।

vahnistasyāḥ śarīraṃ tu dagdhvā sūryasya maṃḍalam || śuddhaṃ praveśayāmāsa śaṃbhorevājñayā punaḥ || 7||

सूर्यो त्र्यर्थं विभज्याथ तच्छरीरं तदा रथे ।। स्वकेशं स्थापयामास प्रीतये पितृदेवयोः ।। ८।।

sūryo tryarthaṃ vibhajyātha taccharīraṃ tadā rathe || svakeśaṃ sthāpayāmāsa prītaye pitṛdevayoḥ || 8||

तदूर्द्ध्वभागस्तस्यास्तु शरीरस्य मुनीश्वर।। प्रातस्संध्याभवत्सा तु अहोरात्रादिमध्यगा।९।

tadūrddhvabhāgastasyāstu śarīrasya munīśvara|| prātassaṃdhyābhavatsā tu ahorātrādimadhyagā|9|

तच्छेषभागस्तस्यास्तु अहोरात्रांतमध्यगा ।। सा सायमभवत्संध्या पितृप्रीतिप्रदा सदा ।। 2.2.7.१ ०।।

taccheṣabhāgastasyāstu ahorātrāṃtamadhyagā || sā sāyamabhavatsaṃdhyā pitṛprītipradā sadā || 2.2.7.1 0||

सूर्योदयात्तु प्रथमं यदा स्यादरुणोदयः ।। प्रातस्संध्या तदोदेति देवानां प्रीतिकारिणी ।। ११ ।।

sūryodayāttu prathamaṃ yadā syādaruṇodayaḥ || prātassaṃdhyā tadodeti devānāṃ prītikāriṇī || 11 ||

अस्तं गते ततः सूर्य्ये शोणपद्मनिभे सदा ।। उदेति सायं संध्यापि पितॄणां मोदकारिणी ।। १२।।

astaṃ gate tataḥ sūryye śoṇapadmanibhe sadā || udeti sāyaṃ saṃdhyāpi pitṝṇāṃ modakāriṇī || 12||

तस्याः प्राणास्तु मनसा शंभुनाथ दयालुना ।। दिव्येन तु शरीरेण चक्रिरे हि शरीरिणः ।। १३।।

tasyāḥ prāṇāstu manasā śaṃbhunātha dayālunā || divyena tu śarīreṇa cakrire hi śarīriṇaḥ || 13||

मुनेर्यज्ञावसाने तु संप्राप्ते मुनिना तु सा ।। प्राप्ता पुत्री वह्निमध्ये तप्तकांचनसुप्रभा ।। १४ ।।

muneryajñāvasāne tu saṃprāpte muninā tu sā || prāptā putrī vahnimadhye taptakāṃcanasuprabhā || 14 ||

तां जग्राह तदा पुत्रीं मुनुरामोदसंयुतः ।। यज्ञार्थं तान्तु संस्नाप्य निजक्रोडे दधौ मुने ।। १५ ।।

tāṃ jagrāha tadā putrīṃ munurāmodasaṃyutaḥ || yajñārthaṃ tāntu saṃsnāpya nijakroḍe dadhau mune || 15 ||

अरुंधती तु तस्यास्तु नाम चक्रे महामुनिः ।। शिष्यैः परिवृतस्तत्र महामोदमवाप ह ।। १६ ।।

aruṃdhatī tu tasyāstu nāma cakre mahāmuniḥ || śiṣyaiḥ parivṛtastatra mahāmodamavāpa ha || 16 ||

विरुणद्धि यतो धर्मं सा कस्मादपि कारणात् ।। अतस्त्रिलोके विदितं नाम संप्राप तत्स्वयम् ।। १७।।

viruṇaddhi yato dharmaṃ sā kasmādapi kāraṇāt || atastriloke viditaṃ nāma saṃprāpa tatsvayam || 17||

यज्ञं समाप्य स मुनिः कृतकृत्यभावमासाद्य संपदयुतस्तनया प्रलंभात् ।। तस्मिन्निजाश्रमपदे सह शिष्यवर्गैस्तामेव सततमसौ दयिते सुरर्षे ।। १८।।

yajñaṃ samāpya sa muniḥ kṛtakṛtyabhāvamāsādya saṃpadayutastanayā pralaṃbhāt || tasminnijāśramapade saha śiṣyavargaistāmeva satatamasau dayite surarṣe || 18||

अथ सा ववृधे देवी तस्मिन्मुनिवराश्रमे ।। चन्द्रभागानदीतीरे तापसारण्यसंज्ञके ।। १९ ।।

atha sā vavṛdhe devī tasminmunivarāśrame || candrabhāgānadītīre tāpasāraṇyasaṃjñake || 19 ||

संप्राप्ते पञ्चमे वर्षे चन्द्रभागां तदा गुणैः ।। तापसारण्यमपि सा पवित्रमकरोत्सती ।। 2.2.7.२०।।

saṃprāpte pañcame varṣe candrabhāgāṃ tadā guṇaiḥ || tāpasāraṇyamapi sā pavitramakarotsatī || 2.2.7.20||

विवाहं कारयामासुस्तस्या ब्रह्मसुतेन वै ।। वसिष्ठेन ह्यरुंधत्या ब्रह्मविष्णुमहेश्वराः ।। २१।।

vivāhaṃ kārayāmāsustasyā brahmasutena vai || vasiṣṭhena hyaruṃdhatyā brahmaviṣṇumaheśvarāḥ || 21||

तद्विवाहे महोत्साहो वभूव सुखवर्द्धनः।। सर्वे सुराश्च मुनयस्सुखमापुः परं मुनो।२२।।

tadvivāhe mahotsāho vabhūva sukhavarddhanaḥ|| sarve surāśca munayassukhamāpuḥ paraṃ muno|22||

ब्रह्मविष्णुमहेशानां करनिस्सृततोयतः ।। सप्तनद्यस्समुत्पन्नाश्शिप्राद्यास्सुपवित्रकाः ।। २३ ।।

brahmaviṣṇumaheśānāṃ karanissṛtatoyataḥ || saptanadyassamutpannāśśiprādyāssupavitrakāḥ || 23 ||

अरुंधती महासाध्वी साध्वीनां प्रवरोत्तमा ।। वसिष्ठं प्राप्य संरेजे मेधातिथिसुता मुने ।। २४ ।।

aruṃdhatī mahāsādhvī sādhvīnāṃ pravarottamā || vasiṣṭhaṃ prāpya saṃreje medhātithisutā mune || 24 ||

यस्याः पुत्रास्समुत्पन्नाः श्रेष्ठाश्शक्त्यादयश्शुभाः ।। वसिष्ठं प्राप्य तं कांतं संरेजे मुनिसत्तमाः ।। २५ ।।

yasyāḥ putrāssamutpannāḥ śreṣṭhāśśaktyādayaśśubhāḥ || vasiṣṭhaṃ prāpya taṃ kāṃtaṃ saṃreje munisattamāḥ || 25 ||

एवं संध्याचरित्रं ते कथितं मुनिसत्तम ।। पवित्रं पावनं दिव्यं सर्वकामफलप्रदम् ।। २६ ।।

evaṃ saṃdhyācaritraṃ te kathitaṃ munisattama || pavitraṃ pāvanaṃ divyaṃ sarvakāmaphalapradam || 26 ||

य इदं शृणुयान्नारी पुरुषो वा शुभव्रतः ।। सर्वान्कामानवाप्नोति नात्र कार्या विचारणा ।। २७ ।।

ya idaṃ śṛṇuyānnārī puruṣo vā śubhavrataḥ || sarvānkāmānavāpnoti nātra kāryā vicāraṇā || 27 ||

इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां द्वि- सतीखंडे सप्तमोऽध्यायः ।। ७ ।।

iti śrīśivamahāpurāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ dvi- satīkhaṃḍe saptamo'dhyāyaḥ || 7 ||