Gyaandweep | Shiva Purana Rudra Samhita - Shristi Khanda, Adhyaya 14

ऋषय ऊचुः ।। ।।

व्यासशिष्य महाभाग कथय त्वं प्रमाणतः ।। कैः पुष्पैः पूजितश्शंभुः किं किं यच्छति वै फलम् ।। १।।

vyāsaśiṣya mahābhāga kathaya tvaṃ pramāṇataḥ || kaiḥ puṣpaiḥ pūjitaśśaṃbhuḥ kiṃ kiṃ yacchati vai phalam || 1||

।। सूत उवाच ।। ।।

शौनकाद्याश्च ऋषयः शृणुतादरतोऽखिलम् ।। कथयाम्यद्य सुप्रीत्या पुष्पार्पणविनिर्णयम् ।। २।।

śaunakādyāśca ṛṣayaḥ śṛṇutādarato'khilam || kathayāmyadya suprītyā puṣpārpaṇavinirṇayam || 2||

एष एव विधिः पृष्टो नारदेन महर्षिणा ।। प्रोवाच परमप्रीत्या पुष्पार्पणविनिर्णयम् ।। ३।।

eṣa eva vidhiḥ pṛṣṭo nāradena maharṣiṇā || provāca paramaprītyā puṣpārpaṇavinirṇayam || 3||

ब्रह्मोवाच।।

कमलैर्बिल्वपत्रैश्च शतपत्रैस्तथा पुनः ।। शंखपुष्पैस्तथा देवं लक्ष्मीकामोऽर्चयेच्छिवम् ।। ४।।

kamalairbilvapatraiśca śatapatraistathā punaḥ || śaṃkhapuṣpaistathā devaṃ lakṣmīkāmo'rcayecchivam || 4||

एतैश्च लक्षसंख्याकैः पूजितश्चेद्भवेच्छिवः ।। पापहानिस्तथा विप्र लक्ष्मीस्स्यान्नात्र संशयः ।। ५।।

etaiśca lakṣasaṃkhyākaiḥ pūjitaścedbhavecchivaḥ || pāpahānistathā vipra lakṣmīssyānnātra saṃśayaḥ || 5||

विंशतिः कमलानां तु प्रस्थमेकमुदाहृतम् ।। बिल्वो दलसहस्रेण प्रस्थार्द्धं परिभाषितम् ।। ६ ।।

viṃśatiḥ kamalānāṃ tu prasthamekamudāhṛtam || bilvo dalasahasreṇa prasthārddhaṃ paribhāṣitam || 6 ||

शतपत्रसहस्रेण प्रस्थार्द्धं परिभाषितम् ।। पलैः षोडशभिः प्रत्थः पलं टंकदशस्मृतः ।। ७ ।।

śatapatrasahasreṇa prasthārddhaṃ paribhāṣitam || palaiḥ ṣoḍaśabhiḥ pratthaḥ palaṃ ṭaṃkadaśasmṛtaḥ || 7 ||

अनेनैव तु मानेन तुलामारोपयेद्यदा।। सर्वान्कामानवाप्नोति निष्कामश्चेच्छिवो भवेत् ।। ८।।

anenaiva tu mānena tulāmāropayedyadā|| sarvānkāmānavāpnoti niṣkāmaścecchivo bhavet || 8||

राज्यस्य कामुको यो वै पार्थिवानां च पूजया ।। तोषयेच्छंकरं देवं दशकोष्ट्या मुनीश्वराः ।। ९ ।।

rājyasya kāmuko yo vai pārthivānāṃ ca pūjayā || toṣayecchaṃkaraṃ devaṃ daśakoṣṭyā munīśvarāḥ || 9 ||

लिंगं शिवं तथा पुष्पमखण्डं तंदुलं तथा ।। चर्चितं चंदनेनैव जलधारां तथा पुनः ।। 2.1.14.१० ।।

liṃgaṃ śivaṃ tathā puṣpamakhaṇḍaṃ taṃdulaṃ tathā || carcitaṃ caṃdanenaiva jaladhārāṃ tathā punaḥ || 2.1.14.10 ||

प्रतिरूपं तथा मंत्रं बिल्वीदलमनुत्तमम् ।। अथवा शतपत्रं च कमलं वा तथा पुनः ।। ११।।

pratirūpaṃ tathā maṃtraṃ bilvīdalamanuttamam || athavā śatapatraṃ ca kamalaṃ vā tathā punaḥ || 11||

शंखपुष्पैस्तथा प्रोक्तं विशेषेण पुरातनैः ।। सर्वकामफलं दिव्यं परत्रेहापि सर्वथा ।। १२।।

śaṃkhapuṣpaistathā proktaṃ viśeṣeṇa purātanaiḥ || sarvakāmaphalaṃ divyaṃ paratrehāpi sarvathā || 12||

धूपं दीपं च नैवेद्यमर्घं चारार्तिक तथा ।। प्रदक्षिणां नमस्कारं क्षमापनविसर्जने ।। ३३ ।।

dhūpaṃ dīpaṃ ca naivedyamarghaṃ cārārtika tathā || pradakṣiṇāṃ namaskāraṃ kṣamāpanavisarjane || 33 ||

कृत्वा सांगं तथा भोज्यं कृतं येन भवेदिह ।। तस्य वै सर्वथा राज्यं शंकरः प्रददाति च ।। १४ ।।

kṛtvā sāṃgaṃ tathā bhojyaṃ kṛtaṃ yena bhavediha || tasya vai sarvathā rājyaṃ śaṃkaraḥ pradadāti ca || 14 ||

प्रधान्यकामुको यो वै तदर्द्धेनार्चयेत्पुमान् ।। कारागृहगतो यो वै लक्षेनैवार्चयेद्धनम् ।। १५।।

pradhānyakāmuko yo vai tadarddhenārcayetpumān || kārāgṛhagato yo vai lakṣenaivārcayeddhanam || 15||

रोगग्रस्तो यदा स्याद्वै तदर्द्धेनार्चयेच्छिवम् ।। कन्याकामो भवेद्यो वै तदर्द्धेन शिवं पुनः।। १६।।

rogagrasto yadā syādvai tadarddhenārcayecchivam || kanyākāmo bhavedyo vai tadarddhena śivaṃ punaḥ|| 16||

विद्याकामस्तथा यः स्यात्तदर्द्धेनार्चयेच्छिवम् ।। वाणीकामो भवेद्यो वै घृतेनैवार्चयेच्छिवम् ।। १७ ।।

vidyākāmastathā yaḥ syāttadarddhenārcayecchivam || vāṇīkāmo bhavedyo vai ghṛtenaivārcayecchivam || 17 ||

उच्चाटनार्थं शत्रूणां तन्मितेनैव पूजनम् ।। मारणे वै तु लक्षेण मोहने तु तदर्धतः ।। १८ ।।

uccāṭanārthaṃ śatrūṇāṃ tanmitenaiva pūjanam || māraṇe vai tu lakṣeṇa mohane tu tadardhataḥ || 18 ||

सामंतानां जये चैव कोटिपूजा प्रशस्यते ।। राज्ञामयुतसंख्यं च वशीकरणकर्मणि ।। १९।।

sāmaṃtānāṃ jaye caiva koṭipūjā praśasyate || rājñāmayutasaṃkhyaṃ ca vaśīkaraṇakarmaṇi || 19||

यशसे च तथा संख्या वाहनाद्यैः सहस्रिका ।। मुक्तिकामोर्चयेच्छंभुं पंचकोट्या सुभक्तितः ।। 2.1.14.२० ।।

yaśase ca tathā saṃkhyā vāhanādyaiḥ sahasrikā || muktikāmorcayecchaṃbhuṃ paṃcakoṭyā subhaktitaḥ || 2.1.14.20 ||

ज्ञानार्थी पूजयेत्कोट्या शंकरं लोक शंकरम् ।। शिवदर्शनकामो वै तदर्धेन प्रपूजयेत् ।। २१ ।।

jñānārthī pūjayetkoṭyā śaṃkaraṃ loka śaṃkaram || śivadarśanakāmo vai tadardhena prapūjayet || 21 ||

तथा मृत्युंजयो जाप्यः कामनाफलरूपतः ।। पंचलक्षा जपा यर्हि प्रत्यक्षं तु भवेच्छिवः ।। २२ ।।

tathā mṛtyuṃjayo jāpyaḥ kāmanāphalarūpataḥ || paṃcalakṣā japā yarhi pratyakṣaṃ tu bhavecchivaḥ || 22 ||

लक्षेण भजते कश्चिद्द्वितीये जातिसंभवः ।। तृतीये कामनालाभश्चतुर्थे तं प्रपश्यति ।। २३ ।।

lakṣeṇa bhajate kaściddvitīye jātisaṃbhavaḥ || tṛtīye kāmanālābhaścaturthe taṃ prapaśyati || 23 ||

पंचमं च यदा लक्षं फलं यच्छत्यसंशयम् ।। अनेनैव तु मंत्रेण दशलक्षे फलं भवेत् ।। २४ ।।

paṃcamaṃ ca yadā lakṣaṃ phalaṃ yacchatyasaṃśayam || anenaiva tu maṃtreṇa daśalakṣe phalaṃ bhavet || 24 ||

मुक्तिकामो भवेद्यो वै दर्भैश्च पूजनं चरेत् ।। लक्षसंख्या तु सर्वत्र ज्ञातव्या ऋषिसत्तम ।। २५ ।।

muktikāmo bhavedyo vai darbhaiśca pūjanaṃ caret || lakṣasaṃkhyā tu sarvatra jñātavyā ṛṣisattama || 25 ||

आयुष्कामो भवेद्यो वै दूर्वाभिः पूजनश्चरेत् ।। पुत्रकामो भवेद्यो वै धत्तूरकुसुमैश्चरेत् ।। २६।।

āyuṣkāmo bhavedyo vai dūrvābhiḥ pūjanaścaret || putrakāmo bhavedyo vai dhattūrakusumaiścaret || 26||

रक्तदण्डश्च धत्तूरः पूजने शुभदः स्मृतः ।। अगस्त्यकुसुमैश्चैव पूजकस्य महद्यशः ।। २७।।

raktadaṇḍaśca dhattūraḥ pūjane śubhadaḥ smṛtaḥ || agastyakusumaiścaiva pūjakasya mahadyaśaḥ || 27||

भुक्तिमुक्तिफलं तस्य तुलस्याः पूजयेद्यदि ।। अर्कपुष्पैः प्रतापश्च कुब्जकल्हारकैस्तथा ।। २८ ।।

bhuktimuktiphalaṃ tasya tulasyāḥ pūjayedyadi || arkapuṣpaiḥ pratāpaśca kubjakalhārakaistathā || 28 ||

जपाकुसुमपूजा तु शत्रूणां मृत्युदा स्मृता ।। रोगोच्चाटनकानीह करवीराणि वै क्रमात् ।। २९।।

japākusumapūjā tu śatrūṇāṃ mṛtyudā smṛtā || rogoccāṭanakānīha karavīrāṇi vai kramāt || 29||

बंधुकैर्भूषणावाप्तिर्जात्यावाहान्न संशयः ।। अतसीपुष्पकैर्देवं विष्णुवल्लभतामियात्।। ।। 2.1.14.३०।।

baṃdhukairbhūṣaṇāvāptirjātyāvāhānna saṃśayaḥ || atasīpuṣpakairdevaṃ viṣṇuvallabhatāmiyāt|| || 2.1.14.30||

शमीपत्रैस्तथा मुक्तिः प्राप्यते पुरुषेण च ।। मल्लिकाकुसुमैर्दत्तैः स्त्रियं शुभतरां शिवः ।। ३१।।

śamīpatraistathā muktiḥ prāpyate puruṣeṇa ca || mallikākusumairdattaiḥ striyaṃ śubhatarāṃ śivaḥ || 31||

यूथिकाकुसुमैश्शस्यैर्गृहं नैव विमुच्यते ।। कर्णिकारैस्तथा वस्त्रसंपत्तिर्जायते नृणाम् ।। ३२।।

yūthikākusumaiśśasyairgṛhaṃ naiva vimucyate || karṇikāraistathā vastrasaṃpattirjāyate nṛṇām || 32||

निर्गुण्डीकुसुमैर्लोके मनो निर्मलतां व्रजेत् ।। बिल्वपत्रैस्तथा लक्षैः सर्वान्कामानवाप्नुयात् ।। ३३।।

nirguṇḍīkusumairloke mano nirmalatāṃ vrajet || bilvapatraistathā lakṣaiḥ sarvānkāmānavāpnuyāt || 33||

शृङ्गारहारपुष्पैस्तु वर्द्धते सुख सम्पदा ।। ऋतुजातानि पुष्पाणि मुक्तिदानि न संशयः ।। ३४ ।।

śṛṅgārahārapuṣpaistu varddhate sukha sampadā || ṛtujātāni puṣpāṇi muktidāni na saṃśayaḥ || 34 ||

राजिकाकुसुमानीह शत्रूणां मृत्युदानि च ।। एषां लक्षं शिवे दद्याद्दद्याच्च विपुलं फलम् ।। ३५।।

rājikākusumānīha śatrūṇāṃ mṛtyudāni ca || eṣāṃ lakṣaṃ śive dadyāddadyācca vipulaṃ phalam || 35||

विद्यते कुसुमं तन्न यन्नैव शिववल्लभम्।। चंपकं केतकं हित्वा त्वन्यत्सर्वं समर्पयेत् ।। ३६।।

vidyate kusumaṃ tanna yannaiva śivavallabham|| caṃpakaṃ ketakaṃ hitvā tvanyatsarvaṃ samarpayet || 36||

अतः परं च धान्यानां पूजने शंकरस्य च ।। प्रमाणं च फलं सर्वं प्रीत्या शृणु च सत्तम ।। ३७ ।।

ataḥ paraṃ ca dhānyānāṃ pūjane śaṃkarasya ca || pramāṇaṃ ca phalaṃ sarvaṃ prītyā śṛṇu ca sattama || 37 ||

तंदुलारोपणे नॄणां लक्ष्मी वृद्धिः प्रजायते ।। अखण्डितविधौ विप्र सम्यग्भक्त्या शिवोपरि ।। ३८।।

taṃdulāropaṇe nṝṇāṃ lakṣmī vṛddhiḥ prajāyate || akhaṇḍitavidhau vipra samyagbhaktyā śivopari || 38||

षट्केनैव तु प्रस्थानां तदर्धेन तथा पुनः ।। पलद्वयं तथा लक्षमानेन समदाहृतम् ।। ३९।।

ṣaṭkenaiva tu prasthānāṃ tadardhena tathā punaḥ || paladvayaṃ tathā lakṣamānena samadāhṛtam || 39||

पूजां रुद्रप्रधानेन कृत्वा वस्त्रं सुसुन्दरम् ।। शिवोपरि न्यसेत्तत्र तंदुलार्पणमुत्तमम् ।। 2.1.14.४०

pūjāṃ rudrapradhānena kṛtvā vastraṃ susundaram || śivopari nyasettatra taṃdulārpaṇamuttamam || 2.1.14.40

उपरि श्रीफलं त्वेकं गंधपुष्पादिभिस्तथा ।। रोपयित्वा च धूपादि कृत्वा पूजाफलं भवेत्।। ।। ४१ ।।

upari śrīphalaṃ tvekaṃ gaṃdhapuṣpādibhistathā || ropayitvā ca dhūpādi kṛtvā pūjāphalaṃ bhavet|| || 41 ||

प्रजापत्यद्वयं रौप्यमासंख्या च दक्षिणा ।। देया तदुपदेष्ट्रे हि शक्त्या वा दक्षिणा मता ।। ४२ ।।

prajāpatyadvayaṃ raupyamāsaṃkhyā ca dakṣiṇā || deyā tadupadeṣṭre hi śaktyā vā dakṣiṇā matā || 42 ||

आदित्यसंख्यया तत्र ब्राह्मणान्भोजयेत्ततः ।। लक्षपूजा तथा जाता साङ्गश्च मन्त्रपूर्वकम् ।। ४३ ।।

ādityasaṃkhyayā tatra brāhmaṇānbhojayettataḥ || lakṣapūjā tathā jātā sāṅgaśca mantrapūrvakam || 43 ||

शतमष्टोत्तरं तत्र मंत्रे विधिरुदाहृतः।। तिलानां च पलं लक्षं महापातकनाशनम् ।। ४४ ।।

śatamaṣṭottaraṃ tatra maṃtre vidhirudāhṛtaḥ|| tilānāṃ ca palaṃ lakṣaṃ mahāpātakanāśanam || 44 ||

एकादशपलैरेव लक्षमानमुदाहृतम् ।। पूर्ववत्पूजनं तत्र कर्तव्यं हितकाम्यया ।। ४५ ।।

ekādaśapalaireva lakṣamānamudāhṛtam || pūrvavatpūjanaṃ tatra kartavyaṃ hitakāmyayā || 45 ||

भोज्या वै ब्राह्मणास्तस्मादत्र कार्या नरेण हि ।। महापातकजं दुखं तत्क्षणान्नश्यति ध्रुवम् ।। ४६ ।।

bhojyā vai brāhmaṇāstasmādatra kāryā nareṇa hi || mahāpātakajaṃ dukhaṃ tatkṣaṇānnaśyati dhruvam || 46 ||

यवपूजा तथा प्रोक्ता लक्षेण परमा शिवे ।। प्रस्थानामष्टकं चैव तथा प्रस्थार्द्धकं पुनः ।। ४७ ।।

yavapūjā tathā proktā lakṣeṇa paramā śive || prasthānāmaṣṭakaṃ caiva tathā prasthārddhakaṃ punaḥ || 47 ||

पलद्वययुतं तत्र मानमेतत्पुरातनम् ।। यवपूजा च मुनिभिः स्वर्गसौख्यविवर्द्धिनी ।। ४८ ।।

paladvayayutaṃ tatra mānametatpurātanam || yavapūjā ca munibhiḥ svargasaukhyavivarddhinī || 48 ||

प्राजापत्यं ब्राह्मणानां कर्तव्यं च फलेप्सुभिः ।। गोधूमान्नैस्तथा पूजा प्रशस्ता शंकरस्य वै ।। ४९ ।।

prājāpatyaṃ brāhmaṇānāṃ kartavyaṃ ca phalepsubhiḥ || godhūmānnaistathā pūjā praśastā śaṃkarasya vai || 49 ||

संततिर्वर्द्धते तस्य यदि लक्षावधिः कृता ।। द्रोणार्द्धेन भवेल्लक्षं विधानं विधिपूर्वकम् ।। 2.1.14.५० ।।

saṃtatirvarddhate tasya yadi lakṣāvadhiḥ kṛtā || droṇārddhena bhavellakṣaṃ vidhānaṃ vidhipūrvakam || 2.1.14.50 ||

मुद्गानां पूजने देवः शिवो यच्छति वै सुखम् ।। प्रस्थानां सप्तकेनैव प्रस्थार्द्धेनाथवा पुनः ।। ५१।।

mudgānāṃ pūjane devaḥ śivo yacchati vai sukham || prasthānāṃ saptakenaiva prasthārddhenāthavā punaḥ || 51||

पलद्वययुतेनैव लक्षमुक्तं पुरातनैः ।। ब्राह्मणाश्च तथा भोज्या रुद्रसंख्याप्रमाणतः ।। ५२ ।।

paladvayayutenaiva lakṣamuktaṃ purātanaiḥ || brāhmaṇāśca tathā bhojyā rudrasaṃkhyāpramāṇataḥ || 52 ||

प्रियंगुपूजनादेव धर्माध्यक्षे परात्मनि ।। धर्मार्थकामा वर्द्धंते पूजा सर्वसुखावहा ।। ५३ ।।

priyaṃgupūjanādeva dharmādhyakṣe parātmani || dharmārthakāmā varddhaṃte pūjā sarvasukhāvahā || 53 ||

प्रस्थैकेन च तस्योक्तं लक्षमेकं पुरातनैः।। ब्रह्मभोजं तथा प्रोक्तमर्कसंख्याप्रमाणतः।। ५४।।

prasthaikena ca tasyoktaṃ lakṣamekaṃ purātanaiḥ|| brahmabhojaṃ tathā proktamarkasaṃkhyāpramāṇataḥ|| 54||

राजिकापूजनं शंभोश्शत्रोर्मृत्युकरं स्मृतम्।। सार्षपानां तथा लक्षं पलैर्विशतिसंख्यया ।। ५५।।

rājikāpūjanaṃ śaṃbhośśatrormṛtyukaraṃ smṛtam|| sārṣapānāṃ tathā lakṣaṃ palairviśatisaṃkhyayā || 55||

तेषां च पूजनादेव शत्रोर्मृत्युरुदाहृतः ।। आढकीनां दलैश्चैव शोभयित्वार्चयेच्छिवम्।। ५६।।

teṣāṃ ca pūjanādeva śatrormṛtyurudāhṛtaḥ || āḍhakīnāṃ dalaiścaiva śobhayitvārcayecchivam|| 56||

वृता गौश्च प्रदातव्या बलीवर्दस्तथैव च ।। मरीचिसंभवा पूजा शत्रोर्नाशकरी स्मृता ।। ५७ ।।

vṛtā gauśca pradātavyā balīvardastathaiva ca || marīcisaṃbhavā pūjā śatrornāśakarī smṛtā || 57 ||

आढकीनां दलैश्चैव रंजयि त्वार्चयेच्छिवम् ।। नानासुखकरी ह्येषा पूजा सर्वफलप्रदा ।। ५८।।

āḍhakīnāṃ dalaiścaiva raṃjayi tvārcayecchivam || nānāsukhakarī hyeṣā pūjā sarvaphalapradā || 58||

धान्यमानमिति प्रोक्तं मया ते मुनिसत्तम ।। लक्षमानं तु पुष्पाणां शृणु प्रीत्या मुनीश्वर ।। ५९।।

dhānyamānamiti proktaṃ mayā te munisattama || lakṣamānaṃ tu puṣpāṇāṃ śṛṇu prītyā munīśvara || 59||

प्रस्थानां च तथा चैकं शंखपुष्पसमुद्भवम् ।। प्रोक्तं व्यासेन लक्षं हि सूक्ष्ममानप्रदर्शिना ।। 2.1.14.६०।।

prasthānāṃ ca tathā caikaṃ śaṃkhapuṣpasamudbhavam || proktaṃ vyāsena lakṣaṃ hi sūkṣmamānapradarśinā || 2.1.14.60||

प्रस्थैरेकादशैर्जातिलक्षमानं प्रकीर्तितम् ।। यूथिकायास्तथा मानं राजिकायास्तदर्द्धकम् ।। ६१ ।।

prasthairekādaśairjātilakṣamānaṃ prakīrtitam || yūthikāyāstathā mānaṃ rājikāyāstadarddhakam || 61 ||

प्रस्थैर्विंशतिकैश्चैव मल्लिकामान मुत्तमम् ।। तिलपुष्पैस्तथा मानं प्रस्थान्न्यूनं तथैव च ।। ६२।।

prasthairviṃśatikaiścaiva mallikāmāna muttamam || tilapuṣpaistathā mānaṃ prasthānnyūnaṃ tathaiva ca || 62||

ततश्च द्विगुणं मानं करवीरभवे स्मृतम् ।। निर्गुंडीकुसुमे मानं तथैव कथितं बुधैः ।। ६३ ।।

tataśca dviguṇaṃ mānaṃ karavīrabhave smṛtam || nirguṃḍīkusume mānaṃ tathaiva kathitaṃ budhaiḥ || 63 ||

कर्णिकारे तथा मानं शिरीषकुसुमे पुनः ।। बंधुजीवे तथा मानं प्रस्थानं दशकेन च ।। ६४।।

karṇikāre tathā mānaṃ śirīṣakusume punaḥ || baṃdhujīve tathā mānaṃ prasthānaṃ daśakena ca || 64||

इत्याद्यैर्विविधै मानं दृष्ट्वा कुर्याच्छिवार्चनम् ।। सर्वकामसमृध्यर्थं मुक्त्यर्थं कामनोज्झितः ।। ६५ ।।

ityādyairvividhai mānaṃ dṛṣṭvā kuryācchivārcanam || sarvakāmasamṛdhyarthaṃ muktyarthaṃ kāmanojjhitaḥ || 65 ||

अतः परं प्रवक्ष्यामि धारापूजाफलं महत् ।। यस्य श्रवणमात्रेण कल्याणं जायते नृणाम् ।। ६६ ।।

ataḥ paraṃ pravakṣyāmi dhārāpūjāphalaṃ mahat || yasya śravaṇamātreṇa kalyāṇaṃ jāyate nṛṇām || 66 ||

विधानपूर्वकं पूजां कृत्वा भक्त्या शिवस्य वै ।। पश्चाच्च जलधारा हि कर्तव्या भक्तितत्परैः ।। ६७ ।।

vidhānapūrvakaṃ pūjāṃ kṛtvā bhaktyā śivasya vai || paścācca jaladhārā hi kartavyā bhaktitatparaiḥ || 67 ||

ज्वरप्रलापशांत्यर्थं जल धारा शुभावहा ।। शतरुद्रियमंत्रेण रुद्रस्यैकादशेन तु ।। ६८ ।।

jvarapralāpaśāṃtyarthaṃ jala dhārā śubhāvahā || śatarudriyamaṃtreṇa rudrasyaikādaśena tu || 68 ||

रुद्रजाप्येन वा तत्र सूक्तेन् पौरुषेण वा ।। षडंगेनाथ वा तत्र महामृत्युंजयेन च ।। ६९ ।।

rudrajāpyena vā tatra sūkten pauruṣeṇa vā || ṣaḍaṃgenātha vā tatra mahāmṛtyuṃjayena ca || 69 ||

गायत्र्या वा नमोंतैश्च नामभिः प्रणवादिभिः ।। मंत्रैवाथागमोक्तैश्च जलधारादिकं तथा ।। 2.1.14.७०।।

gāyatryā vā namoṃtaiśca nāmabhiḥ praṇavādibhiḥ || maṃtraivāthāgamoktaiśca jaladhārādikaṃ tathā || 2.1.14.70||

सुखसंतानवृद्ध्यर्थं धारापूजनमुत्तमम् ।। नानाद्रव्यैः शुभैर्दिव्यैः प्रीत्या सद्भस्मधारिणा ।। ७१ ।।

sukhasaṃtānavṛddhyarthaṃ dhārāpūjanamuttamam || nānādravyaiḥ śubhairdivyaiḥ prītyā sadbhasmadhāriṇā || 71 ||

घृतधारा शिवे कार्या यावन्मंत्रसहस्रकम् ।। तदा वंशस्य विस्तारो जायते नात्र संशयः ।। ।। ७२ ।।

ghṛtadhārā śive kāryā yāvanmaṃtrasahasrakam || tadā vaṃśasya vistāro jāyate nātra saṃśayaḥ || || 72 ||

एवं मदुक्तमंत्रेण कार्यं वै शिवपूजनम् ।। ब्रह्मभोज्यं तथा प्रोक्तं प्राजापत्यं मुनीश्वरैः ।। ७३ ।।

evaṃ maduktamaṃtreṇa kāryaṃ vai śivapūjanam || brahmabhojyaṃ tathā proktaṃ prājāpatyaṃ munīśvaraiḥ || 73 ||

केवलं दुग्धधारा च तदा कार्या विशेषतः ।। शर्करामिश्रिता तत्र यदा बुद्धिजडो भवेत् ।। ७४ ।।

kevalaṃ dugdhadhārā ca tadā kāryā viśeṣataḥ || śarkarāmiśritā tatra yadā buddhijaḍo bhavet || 74 ||

तस्या संजायते जीवसदृशी बुद्धिरुत्तमा ।। यावन्मंत्रायुतं न स्यात्तावद्धाराप्रपूजनम् ।। ७५ ।।

tasyā saṃjāyate jīvasadṛśī buddhiruttamā || yāvanmaṃtrāyutaṃ na syāttāvaddhārāprapūjanam || 75 ||

यदा चोच्चाटनं देहे जायते कारणं विना ।। यत्र कुत्रापि वा प्रेम दुःखं च परिवर्द्धितम् ।। ७६ ।।

yadā coccāṭanaṃ dehe jāyate kāraṇaṃ vinā || yatra kutrāpi vā prema duḥkhaṃ ca parivarddhitam || 76 ||

स्वगृहे कलहो नित्यं यदा चैव प्रजायते ।। तद्धारायां कृतायां वै सर्वं दुःखं विलीयते ।। ७७ ।।

svagṛhe kalaho nityaṃ yadā caiva prajāyate || taddhārāyāṃ kṛtāyāṃ vai sarvaṃ duḥkhaṃ vilīyate || 77 ||

शत्रूणां तापनार्थं वै तैलधारा शिवोपरि ।। कर्तव्या सुप्रयत्नेन कार्यसिद्धिर्धुवं भवेत् ।। ७८ ।।

śatrūṇāṃ tāpanārthaṃ vai tailadhārā śivopari || kartavyā suprayatnena kāryasiddhirdhuvaṃ bhavet || 78 ||

मासि तेनैव तैलेन भोगवृद्धिः प्रजायते ।। सार्षपेनैव तैलेन शत्रुनाशो -भवेद्ध्रुवम् ।। ७९ ।।

māsi tenaiva tailena bhogavṛddhiḥ prajāyate || sārṣapenaiva tailena śatrunāśo -bhaveddhruvam || 79 ||

मधुना यक्षराजो वै गच्छेच्च शिवपूजनात ।। धारा चेक्षुरसस्यापि सर्वानन्दकरी शिवे ।। 2.1.14.८० ।।

madhunā yakṣarājo vai gacchecca śivapūjanāta || dhārā cekṣurasasyāpi sarvānandakarī śive || 2.1.14.80 ||

धारा गंगाजलस्यैव भुक्तिमुक्तिफलप्रदा ।। एतास्सर्वाश्च याः प्रोक्ता मृत्यंजयसमुद्भवाः ।। ८१ ।।

dhārā gaṃgājalasyaiva bhuktimuktiphalapradā || etāssarvāśca yāḥ proktā mṛtyaṃjayasamudbhavāḥ || 81 ||

तत्राऽयुतप्रमाणं हि कर्तव्यं तद्विधानतः ।। कर्तव्यं ब्राह्मणानां च भोज्यं वै रुद्रसंख्यया ।। ८२ ।।

tatrā'yutapramāṇaṃ hi kartavyaṃ tadvidhānataḥ || kartavyaṃ brāhmaṇānāṃ ca bhojyaṃ vai rudrasaṃkhyayā || 82 ||

एतत्ते सर्वमाख्यातं यत्पृष्टोऽहं मुनीश्वर ।। एतद्वै सफलं लोके सर्वकामहितावहम् ।। ८३ ।।

etatte sarvamākhyātaṃ yatpṛṣṭo'haṃ munīśvara || etadvai saphalaṃ loke sarvakāmahitāvaham || 83 ||

स्कंदोमासहितं शंभुं संपूज्य विधिना सह ।। यत्फलं लभते भक्त्या तद्वदामि यथाश्रुतम् ।। ८४ ।।

skaṃdomāsahitaṃ śaṃbhuṃ saṃpūjya vidhinā saha || yatphalaṃ labhate bhaktyā tadvadāmi yathāśrutam || 84 ||

अत्र भुक्त्वाखिलं सौख्यं पुत्रपौत्रादिभिः शुभम् ।। ततो याति महेशस्य लोकं सर्वसुखावहम् ।। ८५।। ।

atra bhuktvākhilaṃ saukhyaṃ putrapautrādibhiḥ śubham || tato yāti maheśasya lokaṃ sarvasukhāvaham || 85|| |

सूर्यकोटिप्रतीकाशैर्विमानैः सर्वकामगैः ।। रुद्रकन्यासमाकीर्णैर्गेयवाद्यसमन्वितैः ।। ८६।।

sūryakoṭipratīkāśairvimānaiḥ sarvakāmagaiḥ || rudrakanyāsamākīrṇairgeyavādyasamanvitaiḥ || 86||

क्रीडते शिवभूतश्च यावदाभूतसंप्लवम् ।। ततो मोक्षमवाप्नोति विज्ञानं प्राप्य चाव्ययम् ।। ८७ ।।

krīḍate śivabhūtaśca yāvadābhūtasaṃplavam || tato mokṣamavāpnoti vijñānaṃ prāpya cāvyayam || 87 ||

इति श्रीशिवमहापुराणे प्रथम खंडे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां सृष्ट्युपाख्याने शिवपूजाविधानवर्णनो नाम चतुर्दशोऽध्यायः ।। १४ ।।

iti śrīśivamahāpurāṇe prathama khaṃḍe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ sṛṣṭyupākhyāne śivapūjāvidhānavarṇano nāma caturdaśo'dhyāyaḥ || 14 ||