।। सनत्कुमार उवाच ।।
पुनर्दैत्यं समायांतं दृष्ट्वा देवास्सवासवाः ।। भयात्प्रकंपितास्सर्वे सहैवादुद्रुवुर्द्रुतम् ।। १।।
punardaityaṃ samāyāṃtaṃ dṛṣṭvā devāssavāsavāḥ || bhayātprakaṃpitāssarve sahaivādudruvurdrutam || 1||
वैकुंठं प्रययुस्सर्वे पुरस्कृत्य प्रजापतिम् ।। तुष्टुवुस्ते सुरा नत्वा सप्रजापतयोऽखिलाः ।। २।।
vaikuṃṭhaṃ prayayussarve puraskṛtya prajāpatim || tuṣṭuvuste surā natvā saprajāpatayo'khilāḥ || 2||
देवा ऊचुः ।।
हृषीकेश महाबाहो भगवन् मधुसूदन ।। नमस्ते देवदेवेश सर्वदैत्यविनाशक।। ३।।
hṛṣīkeśa mahābāho bhagavan madhusūdana || namaste devadeveśa sarvadaityavināśaka|| 3||
मत्स्यरूपाय ते विष्णो वेदान्नीतवते नमः ।। सत्यव्रतेन सद्राज्ञा प्रलयाब्धिविहारिणे।। ४।।
matsyarūpāya te viṣṇo vedānnītavate namaḥ || satyavratena sadrājñā pralayābdhivihāriṇe|| 4||
कुर्वाणानां सुराणां च मथनायोद्यमं भृशम्।। बिभ्रते मंदरगिरिं कूर्मरूपाय ते नमः।। ५।।
kurvāṇānāṃ surāṇāṃ ca mathanāyodyamaṃ bhṛśam|| bibhrate maṃdaragiriṃ kūrmarūpāya te namaḥ|| 5||
नमस्ते भगवन्नाथ क्रतवे सूकरात्मने।। वसुंधरां जनाधारां मूद्धतो बिभ्रते नमः ।। ६।।
namaste bhagavannātha kratave sūkarātmane|| vasuṃdharāṃ janādhārāṃ mūddhato bibhrate namaḥ || 6||
वामनाय नमस्तुभ्यमुप्रेन्द्राख्याय विष्णवे ।। विप्ररूपेण दैत्येन्द्रं बलिं छलयते विभो ।। ७।।
vāmanāya namastubhyamuprendrākhyāya viṣṇave || viprarūpeṇa daityendraṃ baliṃ chalayate vibho || 7||
नमः परशुरामाय क्षत्रनिःक्षत्रकारिणे ।। मातुर्हितकृते तुभ्यं कुपितायासतां द्रुहे।। ८।।
namaḥ paraśurāmāya kṣatraniḥkṣatrakāriṇe || māturhitakṛte tubhyaṃ kupitāyāsatāṃ druhe|| 8||
रामाय लोकरामाय मर्यादापुरुषाय ते।। रावणांतकरायाशु सीतायाः पतये नमः ।। ९।।
rāmāya lokarāmāya maryādāpuruṣāya te|| rāvaṇāṃtakarāyāśu sītāyāḥ pataye namaḥ || 9||
नमस्ते ज्ञानगूढाय कृष्णाय परमात्मन ।। राधाविहारशीलाय नानालीलाकराय च ।। 2.5.16.१०।।
namaste jñānagūḍhāya kṛṣṇāya paramātmana || rādhāvihāraśīlāya nānālīlākarāya ca || 2.5.16.10||
नमस्ते गूढदेहाय वेदनिंदाकराय च ।। योगाचार्याय जैनाय वौद्धरूपाय मापते।। ११।।
namaste gūḍhadehāya vedaniṃdākarāya ca || yogācāryāya jaināya vauddharūpāya māpate|| 11||
नमस्ते कल्किरूपाय म्लेच्छानामंतकारिणे।। अनन्तशक्तिरूपाय सद्धर्मस्थापनाय च ।। १२
namaste kalkirūpāya mlecchānāmaṃtakāriṇe|| anantaśaktirūpāya saddharmasthāpanāya ca || 12
नमस्ते कपिलरूपाय देवहूत्यै महात्मने ।। वदते सांख्ययोगं च सांख्याचार्याय वै प्रभो ।। १३।।
namaste kapilarūpāya devahūtyai mahātmane || vadate sāṃkhyayogaṃ ca sāṃkhyācāryāya vai prabho || 13||
नमः परमहंसाय ज्ञानं संवदते परम् ।। विधात्रे ज्ञानरूपाय येनात्मा संप्रसीदति ।। १४ ।।
namaḥ paramahaṃsāya jñānaṃ saṃvadate param || vidhātre jñānarūpāya yenātmā saṃprasīdati || 14 ||
वेदव्यासाय वेदानां विभागं कुर्वते नमः ।। हिताय सर्वलोकानां पुराणरचनाय च ।। १५ ।।
vedavyāsāya vedānāṃ vibhāgaṃ kurvate namaḥ || hitāya sarvalokānāṃ purāṇaracanāya ca || 15 ||
एवं मत्स्यादितनुभिर्भक्तकार्योद्यताय ते ।। सर्गस्थितिध्वंसकर्त्रे नमस्ते ब्रह्मणे प्रभो ।। १६।।
evaṃ matsyāditanubhirbhaktakāryodyatāya te || sargasthitidhvaṃsakartre namaste brahmaṇe prabho || 16||
आर्तिहंत्रे स्वदासानां सुखदाय शुभाय च ।। पीताम्बराय हरये तार्क्ष्ययानाय ते नमः।। सर्वक्रियायैककर्त्रे शरण्याय नमोनमः ।। १७।।
ārtihaṃtre svadāsānāṃ sukhadāya śubhāya ca || pītāmbarāya haraye tārkṣyayānāya te namaḥ|| sarvakriyāyaikakartre śaraṇyāya namonamaḥ || 17||
दैत्यसंतापितामर्त्य दुःखादिध्वंसवज्रक ।। शेषतल्पशयायार्कचन्द्रनेत्राय ते नमः ।। १८।।
daityasaṃtāpitāmartya duḥkhādidhvaṃsavajraka || śeṣatalpaśayāyārkacandranetrāya te namaḥ || 18||
कृपासिन्धो रमानाथ पाहि नश्शरणागतान् ।। जलंधरेण देवाश्च स्वर्गात्सर्वे निराकृताः ।। १९।।
kṛpāsindho ramānātha pāhi naśśaraṇāgatān || jalaṃdhareṇa devāśca svargātsarve nirākṛtāḥ || 19||
सूर्यो निस्सारितः स्थानाच्चन्द्रो वह्निस्तथैव च ।। पातालान्नागराजश्च धर्मराजो निराकृतः ।। 2.5.16.२० ।।
sūryo nissāritaḥ sthānāccandro vahnistathaiva ca || pātālānnāgarājaśca dharmarājo nirākṛtaḥ || 2.5.16.20 ||
विचरंति यथा मर्त्याश्शोभंते नैव ते सुराः ।। शरणं ते वयं प्राप्ता वधस्तस्य विचिंत्यताम् ।। २१।।
vicaraṃti yathā martyāśśobhaṃte naiva te surāḥ || śaraṇaṃ te vayaṃ prāptā vadhastasya viciṃtyatām || 21||
।। सनत्कुमार उवाच ।।
इति दीनवचश्श्रुत्वा देवानां मधुसूदनः ।। जगाद करुणासिन्धुर्मे घनिर्ह्रादया गिरा ।। २२।।
iti dīnavacaśśrutvā devānāṃ madhusūdanaḥ || jagāda karuṇāsindhurme ghanirhrādayā girā || 22||
।। विष्णुरुवाच ।।
भयं त्यजत हे देवा गमिष्याम्यहमाहवम्।। जलंधरेण दैत्येन करिष्यामि पराक्रमम् ।। २३।।
bhayaṃ tyajata he devā gamiṣyāmyahamāhavam|| jalaṃdhareṇa daityena kariṣyāmi parākramam || 23||
इत्युक्त्वा सहसोत्थाय दैत्यारिः खिन्नमानसः ।। आरोहद्गरुडं वेगात्कृपया भक्तवत्सलः ।। २४ ।।
ityuktvā sahasotthāya daityāriḥ khinnamānasaḥ || ārohadgaruḍaṃ vegātkṛpayā bhaktavatsalaḥ || 24 ||
गच्छन्तं वल्लभं दृष्ट्वा देवैस्सार्द्धं समुद्रजा ।। सांजलिर्बाष्पनयना लक्ष्मीर्वचनमब्रवीत् ।। २५।।
gacchantaṃ vallabhaṃ dṛṣṭvā devaissārddhaṃ samudrajā || sāṃjalirbāṣpanayanā lakṣmīrvacanamabravīt || 25||
लक्ष्म्युवाच।।
अहं ते वल्लभा नाथ भक्ता यदि च सर्वदा।। तत्कथं ते मम भ्राता युद्धे वध्यः कृपानिधे ।। २६।।
ahaṃ te vallabhā nātha bhaktā yadi ca sarvadā|| tatkathaṃ te mama bhrātā yuddhe vadhyaḥ kṛpānidhe || 26||
विष्णुरुवाच ।।
जलंधरेण दैत्येन करिष्यामि पराक्रमम्।। तैस्संस्तुतो गमिष्यामि युद्धाय त्वरितान्वितः ।। २७।।
jalaṃdhareṇa daityena kariṣyāmi parākramam|| taissaṃstuto gamiṣyāmi yuddhāya tvaritānvitaḥ || 27||
रुद्रांशसंभवत्वाच्च ब्रह्मणो वचनादपि ।। प्रीत्या च तव नैवायं मम वध्यो जलंधरः।। २८।।
rudrāṃśasaṃbhavatvācca brahmaṇo vacanādapi || prītyā ca tava naivāyaṃ mama vadhyo jalaṃdharaḥ|| 28||
सनत्कुमार उवाच ।।
इत्युक्त्वा गरुडारूढश्शंखचक्रगदासिभृत्।। विष्णुर्वेगाद्ययौ योद्धुं देवैश्शक्रादिभिस्सह।। २९।।
ityuktvā garuḍārūḍhaśśaṃkhacakragadāsibhṛt|| viṣṇurvegādyayau yoddhuṃ devaiśśakrādibhissaha|| 29||
द्रुतं स प्राप तत्रैव यत्र दैत्यो जलंधरः।। कुर्वन् सिंहरवं देवैर्ज्वलद्भिर्विष्णुतेजसा।। 2.5.16.३०।।
drutaṃ sa prāpa tatraiva yatra daityo jalaṃdharaḥ|| kurvan siṃharavaṃ devairjvaladbhirviṣṇutejasā|| 2.5.16.30||
अथारुणानुजजवपक्षवातप्रपीडिताः ।। वात्याविवर्तिता दैत्या बभ्रमुः खे यथा घनाः ।। ३१।।
athāruṇānujajavapakṣavātaprapīḍitāḥ || vātyāvivartitā daityā babhramuḥ khe yathā ghanāḥ || 31||
ततो जलंधरो दृष्ट्वा दैत्यान् वात्याप्रपीडितान्।। उद्धृत्य वचनं क्रोधाद्द्रुतं विष्णुं समभ्यगात्।। ३२।।
tato jalaṃdharo dṛṣṭvā daityān vātyāprapīḍitān|| uddhṛtya vacanaṃ krodhāddrutaṃ viṣṇuṃ samabhyagāt|| 32||
एतस्मिन्नंतरे देवाश्चक्रुर्युद्धं प्रहर्षिताः ।। तेजसा च हरेः पुष्टा महाबलसमन्विताः ।। ३३।।
etasminnaṃtare devāścakruryuddhaṃ praharṣitāḥ || tejasā ca hareḥ puṣṭā mahābalasamanvitāḥ || 33||
युद्धोद्यतं समालोक्य देवसैन्यमुपस्थितम्।। दैत्यानाज्ञापयामास समरे चातिदुर्मदान् ।। ३४।।
yuddhodyataṃ samālokya devasainyamupasthitam|| daityānājñāpayāmāsa samare cātidurmadān || 34||
जलंधर उवाच ।।
भोभो दैत्यवरा यूयं युद्धं कुरुत दुस्तरम्।। शक्राद्यैरमरैरद्य प्रबलैः कातरैस्सदा।। ३५।।
bhobho daityavarā yūyaṃ yuddhaṃ kuruta dustaram|| śakrādyairamarairadya prabalaiḥ kātaraissadā|| 35||
मौर्यास्तु लक्षसंख्याता धौम्रा हि शतसंख्यकाः।। असुराः कोटिसंख्याताः कालकेयास्तथैव च।। ३६।।
mauryāstu lakṣasaṃkhyātā dhaumrā hi śatasaṃkhyakāḥ|| asurāḥ koṭisaṃkhyātāḥ kālakeyāstathaiva ca|| 36||
कालकानां दौर्हृदानां कंकानां लक्षसंख्यया ।। अन्येऽपि स्वबलैर्युक्ता विनिर्यांतु ममाज्ञया।। ३७।।
kālakānāṃ daurhṛdānāṃ kaṃkānāṃ lakṣasaṃkhyayā || anye'pi svabalairyuktā viniryāṃtu mamājñayā|| 37||
सर्वे सज्जा विनिर्यात बहुसेनाभिसंयुताः ।। नानाशस्त्रास्त्रसंयुक्ता निर्भयाः गतसंशयाः ।। ३८ ।।
sarve sajjā viniryāta bahusenābhisaṃyutāḥ || nānāśastrāstrasaṃyuktā nirbhayāḥ gatasaṃśayāḥ || 38 ||
भोभो शुंभनिशुंभौ च देवान्समरकातरान् ।। क्षणेन सुमहावीर्यौ तुच्छान्नाशयतं युवाम् ।। ३९ ।।
bhobho śuṃbhaniśuṃbhau ca devānsamarakātarān || kṣaṇena sumahāvīryau tucchānnāśayataṃ yuvām || 39 ||
सनत्कुमार उवाच ।।
दैत्या जलंधराज्ञप्ता इत्थं युद्धविशारदाः।। युयुधुस्ते सुरास्सर्वे चतुरंगबलान्विताः।। 2.5.16.४०।।
daityā jalaṃdharājñaptā itthaṃ yuddhaviśāradāḥ|| yuyudhuste surāssarve caturaṃgabalānvitāḥ|| 2.5.16.40||
गदाभिस्तीक्ष्णबाणैश्च शूलपट्टिशतोमरैः ।। केचित्परशुशूलैश्च निजघ्नुस्ते परस्परम् ।। ४१ ।।
gadābhistīkṣṇabāṇaiśca śūlapaṭṭiśatomaraiḥ || kecitparaśuśūlaiśca nijaghnuste parasparam || 41 ||
नानायुधैश्च परैस्तत्र निजघ्नुस्ते बलान्विता ।। देवास्तथा महावीरा हृषीकेशबलान्विताः ।। युयुधुस्तीक्ष्णबाणाश्च क्षिपंतस्सिंहवद्रवाः ।। ४२ ।।
nānāyudhaiśca paraistatra nijaghnuste balānvitā || devāstathā mahāvīrā hṛṣīkeśabalānvitāḥ || yuyudhustīkṣṇabāṇāśca kṣipaṃtassiṃhavadravāḥ || 42 ||
केचिद्बाणैस्तु तीक्ष्णैश्च केचिन्मुसलतोमरैः ।। केचित्परशुशूलैश्च निजघ्नुस्ते परस्परम् ।। ४३।।
kecidbāṇaistu tīkṣṇaiśca kecinmusalatomaraiḥ || kecitparaśuśūlaiśca nijaghnuste parasparam || 43||
इत्थं सुराणां दैत्यानां संग्रामस्समभून्महान्।। अत्युल्बणो मुनीनां हि सिद्धानां भय कारकः ।। ४४ ।।
itthaṃ surāṇāṃ daityānāṃ saṃgrāmassamabhūnmahān|| atyulbaṇo munīnāṃ hi siddhānāṃ bhaya kārakaḥ || 44 ||
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां पञ्चमे युद्धखंडे देवयुद्धवर्णनं नाम षोडशोऽध्यायः ।। १६ ।।
iti śrīśivamahāpurāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ pañcame yuddhakhaṃḍe devayuddhavarṇanaṃ nāma ṣoḍaśo'dhyāyaḥ || 16 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
