सनत्कुमार उवाच ।।
अथ दैत्या महावीर्याश्शूलैः परशुपट्टिशैः ।। निजघ्नुस्सर्वदेवांश्च भयव्याकुलमानसान् ।। १ ।।
atha daityā mahāvīryāśśūlaiḥ paraśupaṭṭiśaiḥ || nijaghnussarvadevāṃśca bhayavyākulamānasān || 1 ||
दैत्यायुधैः समाविद्धदेहा देवास्सवासवाः ।। रणाद्विदुद्रुवुस्सर्वे भयव्याकुलमानसाः ।। २ ।।
daityāyudhaiḥ samāviddhadehā devāssavāsavāḥ || raṇādvidudruvussarve bhayavyākulamānasāḥ || 2 ||
पलायनपरान्दृष्ट्वा हृषीकेशस्सुरानथ ।। विष्णुर्वै गरुडारूढो योद्धुमभ्याययौ द्रुतम् ।। ३
palāyanaparāndṛṣṭvā hṛṣīkeśassurānatha || viṣṇurvai garuḍārūḍho yoddhumabhyāyayau drutam || 3
सुदर्शनेन चक्रेण सर्वतः प्रस्फुरन्रुचा ।। सुशोभितकराब्जश्च रेजे भक्ताभयंकरः ।। ८।। ।
sudarśanena cakreṇa sarvataḥ prasphuranrucā || suśobhitakarābjaśca reje bhaktābhayaṃkaraḥ || 8|| |
शंखखड्गगदाशार्ङ्गधारी क्रोधसमन्वितः ।। कठोरास्त्रो महावीरस्सर्वयुद्धविशारदः ।। ५।।
śaṃkhakhaḍgagadāśārṅgadhārī krodhasamanvitaḥ || kaṭhorāstro mahāvīrassarvayuddhaviśāradaḥ || 5||
धनुषं शार्ङ्गनामानं विस्फूर्य्य विननाद ह।। तस्य नादेन त्रैलोक्यं पूरितं महता मुने ।। ६।।
dhanuṣaṃ śārṅganāmānaṃ visphūryya vinanāda ha|| tasya nādena trailokyaṃ pūritaṃ mahatā mune || 6||
शार्ङ्गनिस्सृतबाणैश्च दितिजानां शिरांसि वै।। चकर्त्त भगवान् विष्णुः कोटिशो रुट् समाकुलः ।। ७।।
śārṅganissṛtabāṇaiśca ditijānāṃ śirāṃsi vai|| cakartta bhagavān viṣṇuḥ koṭiśo ruṭ samākulaḥ || 7||
अथारुणानुजजवपक्षवातप्रपीडिताः ।। वात्याधिवर्त्तिता दैत्या बभ्रमुः खे यथा घनाः ।। ८ ।।
athāruṇānujajavapakṣavātaprapīḍitāḥ || vātyādhivarttitā daityā babhramuḥ khe yathā ghanāḥ || 8 ||
ततो जलंधरो दृष्ट्वा दैत्यान्वात्याप्रपीडितान् ।। चुक्रोधाति महादैत्यो देववृन्दभयंकरः ।। ९ ।।
tato jalaṃdharo dṛṣṭvā daityānvātyāprapīḍitān || cukrodhāti mahādaityo devavṛndabhayaṃkaraḥ || 9 ||
मर्द्दयंतं च तं दृष्ट्वा दैत्यान् प्रस्फुरिताधरः ।। योद्धुमभ्याययौ वीरो वेगेन हरिणा सह ।। 2.5.17.१० ।।
marddayaṃtaṃ ca taṃ dṛṣṭvā daityān prasphuritādharaḥ || yoddhumabhyāyayau vīro vegena hariṇā saha || 2.5.17.10 ||
स चकार महानादं देवासुरभयंकरम् ।। दैत्यानामधिपः कर्णा विदीर्णाः श्रवणात्ततः ।। ११ ।।
sa cakāra mahānādaṃ devāsurabhayaṃkaram || daityānāmadhipaḥ karṇā vidīrṇāḥ śravaṇāttataḥ || 11 ||
भयंङ्करेण दैत्यस्य नादेन पूरितं तदा ।। जलंधरस्य महता चकम्पे सकलं जगत् ।। १२ ।।
bhayaṃṅkareṇa daityasya nādena pūritaṃ tadā || jalaṃdharasya mahatā cakampe sakalaṃ jagat || 12 ||
ततस्समभवद्युद्धं विष्णुदैत्येन्द्रयोर्महत् ।। आकाशं कुर्वतोर्बाणैस्तदा निरवकाशवत् ।। १३ ।।
tatassamabhavadyuddhaṃ viṣṇudaityendrayormahat || ākāśaṃ kurvatorbāṇaistadā niravakāśavat || 13 ||
तयोश्च तेन युद्धेन परस्परमभून्मुने ।। देवासुरर्षिसिद्धानां भीकरेणातिविस्मयः ।। १४ ।।
tayośca tena yuddhena parasparamabhūnmune || devāsurarṣisiddhānāṃ bhīkareṇātivismayaḥ || 14 ||
विष्णुर्दैत्यस्य बाणौघैर्ध्वजं छत्रं धनुश्शरान् ।। चिच्छेद तं च हृदये बाणेनैकेन ताडयन् ।। १५ ।।
viṣṇurdaityasya bāṇaughairdhvajaṃ chatraṃ dhanuśśarān || ciccheda taṃ ca hṛdaye bāṇenaikena tāḍayan || 15 ||
ततो दैत्यस्समुत्पत्य गदापाणिस्त्वरान्वितः ।। आहत्य गरुडं मूर्ध्नि पातयामास भूतले ।। १६ ।।
tato daityassamutpatya gadāpāṇistvarānvitaḥ || āhatya garuḍaṃ mūrdhni pātayāmāsa bhūtale || 16 ||
विष्णुं जघान शूलेन तीक्ष्णेन प्रस्फुरद्रुचा ।। हृदये क्रोधसंयुक्तो दैत्यः प्रस्फुरिताधरः ।। १७ ।।
viṣṇuṃ jaghāna śūlena tīkṣṇena prasphuradrucā || hṛdaye krodhasaṃyukto daityaḥ prasphuritādharaḥ || 17 ||
विष्णुर्गदां च खड्गेन चिच्छेद प्रहसन्निव ।। तं विव्याध शरैस्तीक्ष्णैश्शार्ङ्गं विस्फूर्य दैत्यहा ।। १८।।
viṣṇurgadāṃ ca khaḍgena ciccheda prahasanniva || taṃ vivyādha śaraistīkṣṇaiśśārṅgaṃ visphūrya daityahā || 18||
विष्णुर्जलंधरं दैत्यं भयदेन शरेण ह ।। क्रोधाविष्टोऽतितीक्ष्णेन जघानाशु सुरारिहा ।। १९ ।।
viṣṇurjalaṃdharaṃ daityaṃ bhayadena śareṇa ha || krodhāviṣṭo'titīkṣṇena jaghānāśu surārihā || 19 ||
आगतं तस्य तं बाणं दृष्ट्वा दैत्यो महाबलः ।। छित्त्वा बाणेन विष्णुं च जघान हृदये द्रुतम् ।। 2.5.17.२० ।।
āgataṃ tasya taṃ bāṇaṃ dṛṣṭvā daityo mahābalaḥ || chittvā bāṇena viṣṇuṃ ca jaghāna hṛdaye drutam || 2.5.17.20 ||
केशवोऽपि महाबाहुं विक्षिप्तमसुरेण तम्।। शरं तिलप्रमाणेन च्छित्त्वा वीरो ननाद ह ।। २१ ।।
keśavo'pi mahābāhuṃ vikṣiptamasureṇa tam|| śaraṃ tilapramāṇena cchittvā vīro nanāda ha || 21 ||
पुनर्बाण समाधत्त धनुषि क्रोधवेपितः ।। महाबलोऽथ बाणेन चिच्छेद स शिलीमुखम् ।। २२ ।।
punarbāṇa samādhatta dhanuṣi krodhavepitaḥ || mahābalo'tha bāṇena ciccheda sa śilīmukham || 22 ||
वासुदेवः पुनर्बाणं नाशाय विबुधद्विषः।। क्रोधेनाधत्त धनुषि सिंहवद्विननाद ह ।। २३।।
vāsudevaḥ punarbāṇaṃ nāśāya vibudhadviṣaḥ|| krodhenādhatta dhanuṣi siṃhavadvinanāda ha || 23||
जलंधरोऽथ दैत्येन्द्रः कोपच्छिन्नाधरो बली ।। शरेण श्वेन शार्ङ्गाख्यं धनुश्चिच्छेद वैष्णवम् ।। २४।।
jalaṃdharo'tha daityendraḥ kopacchinnādharo balī || śareṇa śvena śārṅgākhyaṃ dhanuściccheda vaiṣṇavam || 24||
पुनर्बाणैस्सुतीक्ष्णैश्च जघान मधुसूदनम् ।। उग्रवीर्यो महावीरो देवानां भयकारकः ।। २५।।
punarbāṇaissutīkṣṇaiśca jaghāna madhusūdanam || ugravīryo mahāvīro devānāṃ bhayakārakaḥ || 25||
स च्छिन्नधन्वा भगवान्केशवो लोकरक्ष कः ।। जलंधरस्य नाशाय चिक्षेप स्वगदां पराम्।। २६।।
sa cchinnadhanvā bhagavānkeśavo lokarakṣa kaḥ || jalaṃdharasya nāśāya cikṣepa svagadāṃ parām|| 26||
सा गदा हरिणा क्षिप्ता ज्वलज्ज्वलनसन्निभा।। अमोघगतिका शीघ्रं तस्य देहे ललाग ह।। २७।।
sā gadā hariṇā kṣiptā jvalajjvalanasannibhā|| amoghagatikā śīghraṃ tasya dehe lalāga ha|| 27||
तया हतो महादैत्यो न चचालापि किंचन।। जलंधरो मदोन्मत्तः पुष्पमालाहतो यथा।। २८।।
tayā hato mahādaityo na cacālāpi kiṃcana|| jalaṃdharo madonmattaḥ puṣpamālāhato yathā|| 28||
ततो जलंधरः क्रोधी देवत्रासकरोऽक्षिपत् ।। त्रिशूलमनलाकारं हरये रणदुर्म्मदः।। २९।।
tato jalaṃdharaḥ krodhī devatrāsakaro'kṣipat || triśūlamanalākāraṃ haraye raṇadurmmadaḥ|| 29||
अथ विष्णुस्तत्त्रिशूलं चिच्छेद तरसा द्रुतम्।। नंदकाख्येन खड्गेन स्मृत्वा शिवपदाम्बुजम् ।। 2.5.17.३०।।
atha viṣṇustattriśūlaṃ ciccheda tarasā drutam|| naṃdakākhyena khaḍgena smṛtvā śivapadāmbujam || 2.5.17.30||
छिन्ने त्रिशूले दैत्येन्द्र उत्प्लुत्य सहसा द्रुतम् ।। आगत्य हृदये विष्णुं जघान दृढमुष्टिना।। ३१।।
chinne triśūle daityendra utplutya sahasā drutam || āgatya hṛdaye viṣṇuṃ jaghāna dṛḍhamuṣṭinā|| 31||
सोपि विष्णुर्महावीरोऽविगणय्य च तद्व्यथाम।। जलंधरं च हृदये जघान दृढमुष्टिना।। ३२।।
sopi viṣṇurmahāvīro'vigaṇayya ca tadvyathāma|| jalaṃdharaṃ ca hṛdaye jaghāna dṛḍhamuṣṭinā|| 32||
ततस्तौ बाहुयुद्धेन युयुधाते महाबलौ।। बाहुभिर्मुष्टिभिश्चैव जानुभिर्नादयन्महीम्।। ३३।।
tatastau bāhuyuddhena yuyudhāte mahābalau|| bāhubhirmuṣṭibhiścaiva jānubhirnādayanmahīm|| 33||
एवं हि सुचिरं युद्धं कृत्वा तेनासुरेण वै।। विस्मितोऽभून्मुनिश्रेष्ठ हृदि ग्लानिमवाप ह ।। ३४।।
evaṃ hi suciraṃ yuddhaṃ kṛtvā tenāsureṇa vai|| vismito'bhūnmuniśreṣṭha hṛdi glānimavāpa ha || 34||
अथ प्रसन्नो भगवान्मायी मायाविदां वरः ।। उवाच दैत्यराजानं मेघगंभीरया गिरा ।। ३५।।
atha prasanno bhagavānmāyī māyāvidāṃ varaḥ || uvāca daityarājānaṃ meghagaṃbhīrayā girā || 35||
विष्णुरुवाच ।।
भोभो दैत्यवरश्रेष्ठ धन्यस्त्वं रणदुर्मदः ।। महायुधवरैर्यत्त्वं न भीतो हि महाप्रभुः ।। ३६।।
bhobho daityavaraśreṣṭha dhanyastvaṃ raṇadurmadaḥ || mahāyudhavarairyattvaṃ na bhīto hi mahāprabhuḥ || 36||
एभिरेवायुधैरुग्रैर्दैत्या हि बहवो हताः ।। महाजौ दुर्मदा वीराश्छिन्नदेहा मृतिं गताः ।। ३७ ।।
ebhirevāyudhairugrairdaityā hi bahavo hatāḥ || mahājau durmadā vīrāśchinnadehā mṛtiṃ gatāḥ || 37 ||
युद्धेन ते महादैत्य प्रसन्नोऽस्मि महान्भवान् ।। न दृष्टस्त्वत्समो वीरस्त्रैलोक्ये सचराचरे ।। ३८ ।।
yuddhena te mahādaitya prasanno'smi mahānbhavān || na dṛṣṭastvatsamo vīrastrailokye sacarācare || 38 ||
वरं वरय दैत्येन्द्र प्रीतोऽस्मि तव विक्रमात् ।। अदेयमपि ते दद्मि यत्ते मनसि वर्तते ।। ३९ ।।
varaṃ varaya daityendra prīto'smi tava vikramāt || adeyamapi te dadmi yatte manasi vartate || 39 ||
सनत्कुमार उवाच ।।
इत्याकर्ण्य वचस्तस्य विष्णोर्मायाविनो हरेः ।। प्रत्युवाच महाबुद्धिर्दैत्यराजो जलंधरः ।। 2.5.17.४०।।
ityākarṇya vacastasya viṣṇormāyāvino hareḥ || pratyuvāca mahābuddhirdaityarājo jalaṃdharaḥ || 2.5.17.40||
जलंधर उवाच ।।
यदि भावुक तुष्टोऽसि वरमे तन्ददस्व मे ।। मद्भगिन्या मया सार्धं मद्गेहे सगणो वस ।। ४१ ।।
yadi bhāvuka tuṣṭo'si varame tandadasva me || madbhaginyā mayā sārdhaṃ madgehe sagaṇo vasa || 41 ||
सनत्कुमार उवाच ।।
तदाकर्ण्य वचस्तस्य महादैत्यस्य खिन्नधीः।। तथास्त्विति च देवेशो जगाद भगवान् हरिः ।। ४२।।
tadākarṇya vacastasya mahādaityasya khinnadhīḥ|| tathāstviti ca deveśo jagāda bhagavān hariḥ || 42||
उवास स ततो विष्णुस्सर्वदेवगणैस्सह।। जलंधरं नाम पुरमागत्य रमया सह ।। ४३ ।।
uvāsa sa tato viṣṇussarvadevagaṇaissaha|| jalaṃdharaṃ nāma puramāgatya ramayā saha || 43 ||
अथो जलंधरो दैत्यस्स्वभगिन्या च विष्णुना ।। उवास स्वालयं प्राप्तो हर्षाकुलितमानसः ।। ४४ ।।
atho jalaṃdharo daityassvabhaginyā ca viṣṇunā || uvāsa svālayaṃ prāpto harṣākulitamānasaḥ || 44 ||
जलंधरोऽथ देवानामधिकारेषु दानवान् ।। स्थापयित्वा सहर्षस्सन्पुनरागान्महीतलम् ।। ४५।।
jalaṃdharo'tha devānāmadhikāreṣu dānavān || sthāpayitvā saharṣassanpunarāgānmahītalam || 45||
देवगंधर्वसिद्धेषु यत्किंचिद्रत्नसंचि तम् ।। तदात्मवशगं कृत्वाऽतिष्ठत्सागरनंदनः ।। ४६ ।।
devagaṃdharvasiddheṣu yatkiṃcidratnasaṃci tam || tadātmavaśagaṃ kṛtvā'tiṣṭhatsāgaranaṃdanaḥ || 46 ||
पातालभवने दैत्यं निशुंभं सुमहाबलम् ।। स्थापयित्वा स शेषादीनानय द्भूतलं बली ।। ४७ ।।
pātālabhavane daityaṃ niśuṃbhaṃ sumahābalam || sthāpayitvā sa śeṣādīnānaya dbhūtalaṃ balī || 47 ||
देवगंधर्वसिद्धौघान् सर्पराक्षसमानुषान् ।। स्वपुरे नागरान्कृत्वा शशास भुवनत्रयम्।। ४८ ।।
devagaṃdharvasiddhaughān sarparākṣasamānuṣān || svapure nāgarānkṛtvā śaśāsa bhuvanatrayam|| 48 ||
एवं जलंधरः कृत्वा देवान्स्ववशवर्तिनः ।। धर्मेण पालयामास प्रजाः पुत्रानिवौरसान् ।। ४९ ।।
evaṃ jalaṃdharaḥ kṛtvā devānsvavaśavartinaḥ || dharmeṇa pālayāmāsa prajāḥ putrānivaurasān || 49 ||
न कश्चिद्व्याधितो नैव दुःखितो न कृशस्तथा।। न दीनो दृश्यते तस्मिन्धर्माद्राज्यं प्रशासति ।। 2.5.17.५० ।।
na kaścidvyādhito naiva duḥkhito na kṛśastathā|| na dīno dṛśyate tasmindharmādrājyaṃ praśāsati || 2.5.17.50 ||
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां पञ्चमे युद्धखण्डे जलंधरोपाख्याने विष्णुजलंधरयुद्धवर्णनं नाम सप्तदशोऽध्यायः।। १७।।
iti śrīśivamahāpurāṇe dvitīyāyāṃ rudrasaṃhitāyāṃ pañcame yuddhakhaṇḍe jalaṃdharopākhyāne viṣṇujalaṃdharayuddhavarṇanaṃ nāma saptadaśo'dhyāyaḥ|| 17||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
