| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

Shloka 1
।। सनत्कुमार उवाच ।।
पानीयदानं परमं दानानामुत्तमं सदा ॥ सर्वेषां जीवपुंजानां तर्पणं जीवनं स्मृतम् ॥ १ ॥

PADACHEDA

पानीय-दानम् परमम् दानानाम् उत्तमम् सदा ॥ सर्वेषाम् जीव-पुंजानाम् तर्पणम् जीवनम् स्मृतम् ॥ १ ॥

TRANSLITERATION

pānīya-dānam paramam dānānām uttamam sadā .. sarveṣām jīva-puṃjānām tarpaṇam jīvanam smṛtam .. 1 ..
Shloka 2
प्रपादानमतः कुर्यात्सुस्नेहादनिवारितम् ॥ जलाश्रयविनिर्माणं महानन्दकरं भवेत् ॥ २॥

PADACHEDA

प्रपा-दानम् अतस् कुर्यात् सुस्नेहात् अनिवारितम् ॥ जलाश्रय-विनिर्माणम् महा-आनन्द-करम् भवेत् ॥ २॥

TRANSLITERATION

prapā-dānam atas kuryāt susnehāt anivāritam .. jalāśraya-vinirmāṇam mahā-ānanda-karam bhavet .. 2..
Shloka 3
इह लोके परे वापि सत्यं सत्यं न संशयः॥तस्माद्वापीश्च कूपांश्च तडागान्कारयेन्नरः ॥ ३॥

PADACHEDA

इह लोके परे वा अपि सत्यम् सत्यम् न संशयः॥तस्मात् वापीः च कूपान् च तडागान् कारयेत् नरः ॥ ३॥

TRANSLITERATION

iha loke pare vā api satyam satyam na saṃśayaḥ..tasmāt vāpīḥ ca kūpān ca taḍāgān kārayet naraḥ .. 3..
Shloka 4
अर्द्धं पापस्य हरति पुरुषस्य विकर्मणः ॥ कूपः प्रवृत्तपानीयः सुप्रवृत्तस्य नित्यशः ॥ ४ ॥

PADACHEDA

अर्द्धम् पापस्य हरति पुरुषस्य विकर्मणः ॥ कूपः प्रवृत्त-पानीयः सु प्रवृत्तस्य नित्यशस् ॥ ४ ॥

TRANSLITERATION

arddham pāpasya harati puruṣasya vikarmaṇaḥ .. kūpaḥ pravṛtta-pānīyaḥ su pravṛttasya nityaśas .. 4 ..
Shloka 5
सर्वं तारयते वंशं यस्य खाते जलाशये ॥ गावः पिबंति विप्राश्च साधवश्च नरास्सदा ॥ ५ ॥

PADACHEDA

सर्वम् तारयते वंशम् यस्य खाते जलाशये ॥ गावः पिबंति विप्राः च साधवः च नराः सदा ॥ ५ ॥

TRANSLITERATION

sarvam tārayate vaṃśam yasya khāte jalāśaye .. gāvaḥ pibaṃti viprāḥ ca sādhavaḥ ca narāḥ sadā .. 5 ..
Shloka 6
निदाघकाले पानीयं यस्य तिष्ठत्यवारितम् ॥ सुदुर्गं विषमं कृच्छ्रं न कदाचिदवाप्यते ॥ ६ ॥

PADACHEDA

निदाघ-काले पानीयम् यस्य तिष्ठति अ वारितम् ॥ सु दुर्गम् विषमम् कृच्छ्रम् न कदाचिद् अवाप्यते ॥ ६ ॥

TRANSLITERATION

nidāgha-kāle pānīyam yasya tiṣṭhati a vāritam .. su durgam viṣamam kṛcchram na kadācid avāpyate .. 6 ..
Shloka 7
तडागानां च वक्ष्यामि कृतानां ये गुणाः स्मृता ॥ त्रिषु लोकेषु सर्वत्र पूजितो यस्तडागवान् ॥ ७ ॥

PADACHEDA

तडागानाम् च वक्ष्यामि कृतानाम् ये गुणाः स्मृता ॥ त्रिषु लोकेषु सर्वत्र पूजितः यः तडागवान् ॥ ७ ॥

TRANSLITERATION

taḍāgānām ca vakṣyāmi kṛtānām ye guṇāḥ smṛtā .. triṣu lokeṣu sarvatra pūjitaḥ yaḥ taḍāgavān .. 7 ..
Shloka 8
अथवा मित्रसदने मैत्रं मित्रार्तिवर्जितम् ॥ कीर्तिसंजननं श्रेष्ठं तडागानां निवेशनम् ॥ ८॥

PADACHEDA

अथवा मित्र-सदने मैत्रम् मित्र-आर्ति-वर्जितम् ॥ कीर्ति-संजननम् श्रेष्ठम् तडागानाम् निवेशनम् ॥ ८॥

TRANSLITERATION

athavā mitra-sadane maitram mitra-ārti-varjitam .. kīrti-saṃjananam śreṣṭham taḍāgānām niveśanam .. 8..
Shloka 9
धर्मस्यार्थस्य कामस्य फलमाहुर्मनीषिणः ॥ तडागं सुकृते येन तस्य पुण्यमनन्तकम् ॥ ९ ॥

PADACHEDA

धर्मस्य अर्थस्य कामस्य फलम् आहुः मनीषिणः ॥ तडागम् सु कृते येन तस्य पुण्यम् अनन्तकम् ॥ ९ ॥

TRANSLITERATION

dharmasya arthasya kāmasya phalam āhuḥ manīṣiṇaḥ .. taḍāgam su kṛte yena tasya puṇyam anantakam .. 9 ..
Shloka 10
चतुर्विधानां भूतानां तडागः परमाश्रयः ॥ तडागादीनि सर्वाणि दिशन्ति श्रियमुत्तमाम् ॥ 5.12.१० ॥

PADACHEDA

चतुर्विधानाम् भूतानाम् तडागः परम-आश्रयः ॥ तडाग-आदीनि सर्वाणि दिशन्ति श्रियम् उत्तमाम् ॥ ५।१२।१० ॥

TRANSLITERATION

caturvidhānām bhūtānām taḍāgaḥ parama-āśrayaḥ .. taḍāga-ādīni sarvāṇi diśanti śriyam uttamām .. 5.12.10 ..
Shloka 11
देवा मनुष्या गन्धर्वाः पितरो नागराक्षसाः ॥ स्थावराणि च भूतानि संश्रयंति जलाशयम् ॥ ११ ॥

PADACHEDA

देवाः मनुष्याः गन्धर्वाः पितरः नाग-राक्षसाः ॥ स्थावराणि च भूतानि संश्रयन्ति जलाशयम् ॥ ११ ॥

TRANSLITERATION

devāḥ manuṣyāḥ gandharvāḥ pitaraḥ nāga-rākṣasāḥ .. sthāvarāṇi ca bhūtāni saṃśrayanti jalāśayam .. 11 ..
Shloka 12
प्रावृडृतौ तडागे तु सलिलं यस्य तिष्ठति ॥ अग्निहोत्रफलं तस्य भवतीत्याह चात्मभूः ॥ १२ ॥

PADACHEDA

प्रावृष्-ऋतौ तडागे तु सलिलम् यस्य तिष्ठति ॥ अग्निहोत्र-फलम् तस्य भवति इति आह च आत्मभूः ॥ १२ ॥

TRANSLITERATION

prāvṛṣ-ṛtau taḍāge tu salilam yasya tiṣṭhati .. agnihotra-phalam tasya bhavati iti āha ca ātmabhūḥ .. 12 ..
Shloka 13
शरत्काले तु सलिलं तडागे यस्य तिष्ठति ॥ गोसहस्रफलं तस्य भवेन्नैवात्र संशयः ॥ १३ ॥

PADACHEDA

शरद्-काले तु सलिलम् तडागे यस्य तिष्ठति ॥ गो-सहस्र-फलम् तस्य भवेत् न एव अत्र संशयः ॥ १३ ॥

TRANSLITERATION

śarad-kāle tu salilam taḍāge yasya tiṣṭhati .. go-sahasra-phalam tasya bhavet na eva atra saṃśayaḥ .. 13 ..
Shloka 14
हेमन्ते शिशिरे चैव सलिलं यस्य तिष्ठति ॥ स वै बहुसुवर्णस्य यज्ञस्य लभते फलम् ॥ १४ ॥

PADACHEDA

हेमन्ते शिशिरे च एव सलिलम् यस्य तिष्ठति ॥ स वै बहु-सुवर्णस्य यज्ञस्य लभते फलम् ॥ १४ ॥

TRANSLITERATION

hemante śiśire ca eva salilam yasya tiṣṭhati .. sa vai bahu-suvarṇasya yajñasya labhate phalam .. 14 ..
Shloka 15
वसंते च तथा ग्रीष्मे सलिलं यस्य तिष्ठति ॥ अतिरात्राश्वमेधानां फलमाहुर्मनीषिणः ॥ १५ ॥

PADACHEDA

वसंते च तथा ग्रीष्मे सलिलम् यस्य तिष्ठति ॥ अतिरात्र-अश्वमेधानाम् फलम् आहुः मनीषिणः ॥ १५ ॥

TRANSLITERATION

vasaṃte ca tathā grīṣme salilam yasya tiṣṭhati .. atirātra-aśvamedhānām phalam āhuḥ manīṣiṇaḥ .. 15 ..
Shloka 16
मुने व्यासाथ वृक्षाणां रोपणे च गुणाञ्छृणु ॥ प्रोक्तं जलाशयफलं जीवप्रीणनमुत्तमम् ॥ ।१६॥

PADACHEDA

मुने व्यास अथ वृक्षाणाम् रोपणे च गुणान् शृणु ॥ प्रोक्तम् जलाशय-फलम् जीव-प्रीणनम् उत्तमम् ॥ ।१६॥

TRANSLITERATION

mune vyāsa atha vṛkṣāṇām ropaṇe ca guṇān śṛṇu .. proktam jalāśaya-phalam jīva-prīṇanam uttamam .. .16..
Shloka 17
अतीतानागतान्सर्वान्पितृवंशांस्तु तारयेत् ॥ कांतारे वृक्षरोपी यस्तस्माद्वृक्षांस्तु रोपयेत् ॥ १७॥

PADACHEDA

अतीत-अन् आगतान् सर्वान् पितृ-वंशान् तु तारयेत् ॥ कांतारे वृक्ष-रोपी यः तस्मात् वृक्षान् तु रोपयेत् ॥ १७॥

TRANSLITERATION

atīta-an āgatān sarvān pitṛ-vaṃśān tu tārayet .. kāṃtāre vṛkṣa-ropī yaḥ tasmāt vṛkṣān tu ropayet .. 17..
Shloka 18
तत्र पुत्रा भवंत्येते पादपा नात्र संशयः ॥ परं लोकं गतस्सोऽपि लोकानाप्नोति चाक्षयान् ॥ १८ ॥

PADACHEDA

तत्र पुत्राः भवन्ति एते पादपाः न अत्र संशयः ॥ परम् लोकम् गतः सः अपि लोकान् आप्नोति च अक्षयान् ॥ १८ ॥

TRANSLITERATION

tatra putrāḥ bhavanti ete pādapāḥ na atra saṃśayaḥ .. param lokam gataḥ saḥ api lokān āpnoti ca akṣayān .. 18 ..
Shloka 19
पुष्पैस्सुरगणान्सर्वान्फलैश्चापि तथा पितॄन् ॥ छायया चातिथीन्सर्वान्पूजयंति महीरुहाः ॥ १९ ॥

PADACHEDA

पुष्पैः सुर-गणान् सर्वान् फलैः च अपि तथा पितॄन् ॥ छायया च अतिथीन् सर्वान् पूजयंति महीरुहाः ॥ १९ ॥

TRANSLITERATION

puṣpaiḥ sura-gaṇān sarvān phalaiḥ ca api tathā pitṝn .. chāyayā ca atithīn sarvān pūjayaṃti mahīruhāḥ .. 19 ..
Shloka 20
किन्नरोरगरक्षांसि देवगंधर्वमानवाः ॥ तथैवर्षिगणाश्चैव संश्रयंति महीरुहान् ॥ 5.12.२०॥

PADACHEDA

किन्नर-उरग-रक्षांसि देव-गंधर्व-मानवाः ॥ तथा एव ऋषि-गणाः च एव संश्रयन्ति महीरुहान् ॥ ५।१२।२०॥

TRANSLITERATION

kinnara-uraga-rakṣāṃsi deva-gaṃdharva-mānavāḥ .. tathā eva ṛṣi-gaṇāḥ ca eva saṃśrayanti mahīruhān .. 5.12.20..
Shloka 21
पुष्पिताः फलवंतश्च तर्पयंतीह मानवान् ॥ इह लोके परे चैव पुत्रास्ते धर्मतः स्मृताः ॥ २१ ॥

PADACHEDA

पुष्पिताः फलवंतः च तर्पयंति इह मानवान् ॥ इह लोके परे च एव पुत्राः ते धर्मतः स्मृताः ॥ २१ ॥

TRANSLITERATION

puṣpitāḥ phalavaṃtaḥ ca tarpayaṃti iha mānavān .. iha loke pare ca eva putrāḥ te dharmataḥ smṛtāḥ .. 21 ..
Shloka 22
तडागकृद्वृक्षरोपी चेष्टयज्ञश्च यो द्विजः ॥ एते स्वर्गान्न हीयंते ये चान्ये सत्यवादिनः ॥ २२॥

PADACHEDA

तडाग-कृत् वृक्ष-रोपी च इष्ट-यज्ञः च यः द्विजः ॥ एते स्वर्गात् न हीयंते ये च अन्ये सत्य-वादिनः ॥ २२॥

TRANSLITERATION

taḍāga-kṛt vṛkṣa-ropī ca iṣṭa-yajñaḥ ca yaḥ dvijaḥ .. ete svargāt na hīyaṃte ye ca anye satya-vādinaḥ .. 22..
Shloka 23
सत्यमेव परं ब्रह्म सत्यमेव परं तपः ॥ सत्यमेव परो यज्ञस्सत्यमेव परं श्रुतम् ॥ २३॥

PADACHEDA

सत्यम् एव परम् ब्रह्म सत्यम् एव परम् तपः ॥ सत्यम् एव परः यज्ञः सत्यम् एव परम् श्रुतम् ॥ २३॥

TRANSLITERATION

satyam eva param brahma satyam eva param tapaḥ .. satyam eva paraḥ yajñaḥ satyam eva param śrutam .. 23..
Shloka 24
सत्यं सुप्तेषु जागर्ति सत्यं च परमं पदम् ॥ सत्येनैव धृता पृथ्वी सत्ये सर्वं प्रतिष्ठितम् ॥ २४॥

PADACHEDA

सत्यम् सुप्तेषु जागर्ति सत्यम् च परमम् पदम् ॥ सत्येन एव धृता पृथ्वी सत्ये सर्वम् प्रतिष्ठितम् ॥ २४॥

TRANSLITERATION

satyam supteṣu jāgarti satyam ca paramam padam .. satyena eva dhṛtā pṛthvī satye sarvam pratiṣṭhitam .. 24..
Shloka 25
ततो यज्ञश्च पुण्यं च देवर्षिपितृपूजने ॥ आपो विद्या च ते सर्वे सर्वं सत्ये प्रतिष्ठितम् ॥ २५॥

PADACHEDA

ततस् यज्ञः च पुण्यम् च देव-ऋषि-पितृ-पूजने ॥ आपः विद्या च ते सर्वे सर्वम् सत्ये प्रतिष्ठितम् ॥ २५॥

TRANSLITERATION

tatas yajñaḥ ca puṇyam ca deva-ṛṣi-pitṛ-pūjane .. āpaḥ vidyā ca te sarve sarvam satye pratiṣṭhitam .. 25..
Shloka 26
सत्यं यज्ञस्तपो दानं मंत्रा देवी सरस्वती॥ब्रह्मचर्य्यं तथा सत्यमोंकारस्सत्यमेव च ॥ २६॥

PADACHEDA

सत्यम् यज्ञः तपः दानम् मंत्राः देवी सरस्वती॥ब्रह्मचर्यम् तथा सत्यम् ओंकारः सत्यम् एव च ॥ २६॥

TRANSLITERATION

satyam yajñaḥ tapaḥ dānam maṃtrāḥ devī sarasvatī..brahmacaryam tathā satyam oṃkāraḥ satyam eva ca .. 26..
Shloka 27
सत्येन वायुरभ्येति सत्येन तपते रविः ॥ सत्येनाग्निर्निर्दहति स्वर्गस्सत्येन तिष्ठति ॥ २७॥

PADACHEDA

सत्येन वायुः अभ्येति सत्येन तपते रविः ॥ सत्येन अग्निः निर्दहति स्वर्गः सत्येन तिष्ठति ॥ २७॥

TRANSLITERATION

satyena vāyuḥ abhyeti satyena tapate raviḥ .. satyena agniḥ nirdahati svargaḥ satyena tiṣṭhati .. 27..
Shloka 28
पालनं सर्ववेदानां सर्वतीर्थावगाहनम् ॥ सत्येन वहते लोके सर्वमाप्नोत्यसंशयम्॥२८॥

PADACHEDA

पालनम् सर्व-वेदानाम् सर्व-तीर्थ-अवगाहनम् ॥ सत्येन वहते लोके सर्वम् आप्नोति असंशयम्॥२८॥

TRANSLITERATION

pālanam sarva-vedānām sarva-tīrtha-avagāhanam .. satyena vahate loke sarvam āpnoti asaṃśayam..28..
Shloka 29
अश्वमेधसहस्रं च सत्यं च तुलया धृतम् ॥ लक्षाणि क्रतवश्चैव सत्यमेव विशिष्यते ॥ २९ ॥

PADACHEDA

अश्वमेध-सहस्रम् च सत्यम् च तुलया धृतम् ॥ लक्षाणि क्रतवः च एव सत्यम् एव विशिष्यते ॥ २९ ॥

TRANSLITERATION

aśvamedha-sahasram ca satyam ca tulayā dhṛtam .. lakṣāṇi kratavaḥ ca eva satyam eva viśiṣyate .. 29 ..
Shloka 30
सत्येन देवाः पितरो मानवोरगराक्षसाः ॥ प्रीयंते सत्यतस्सर्वे लोकाश्च सचराचराः ॥ ॥ 5.12.३० ॥

PADACHEDA

सत्येन देवाः पितरः मानव-उरग-राक्षसाः ॥ प्रीयंते सत्यतः सर्वे लोकाः च स चराचराः ॥ ॥ ५।१२।३० ॥

TRANSLITERATION

satyena devāḥ pitaraḥ mānava-uraga-rākṣasāḥ .. prīyaṃte satyataḥ sarve lokāḥ ca sa carācarāḥ .. .. 5.12.30 ..
Shloka 31
सत्यमाहुः परं धर्मं सत्यमाहुः परं पदम् ॥ सत्यमाहुः परं ब्रह्म तस्मात्सत्यं सदा वदेत् ॥ ३१ ॥

PADACHEDA

सत्यम् आहुः परम् धर्मम् सत्यम् आहुः परम् पदम् ॥ सत्यम् आहुः परम् ब्रह्म तस्मात् सत्यम् सदा वदेत् ॥ ३१ ॥

TRANSLITERATION

satyam āhuḥ param dharmam satyam āhuḥ param padam .. satyam āhuḥ param brahma tasmāt satyam sadā vadet .. 31 ..
Shloka 32
मुनयस्सत्यनिरतास्तपस्तप्त्वा सुदुश्चरम् ॥ सत्यधर्मरतास्सिद्धास्ततस्स्वर्गं च ते गताः ॥ ३२॥

PADACHEDA

मुनयः सत्य-निरताः तपः तप्त्वा सु दुश्चरम् ॥ सत्य-धर्म-रताः सिद्धाः ततस् स्वर्गम् च ते गताः ॥ ३२॥

TRANSLITERATION

munayaḥ satya-niratāḥ tapaḥ taptvā su duścaram .. satya-dharma-ratāḥ siddhāḥ tatas svargam ca te gatāḥ .. 32..
Shloka 33
अप्सरोगणसंविष्टैर्विमानैःपरिमातृभिः ॥ वक्तव्यं च सदा सत्यं न सत्याद्विद्यते परम् ॥ ३३॥

PADACHEDA

अप्सरः-गण-संविष्टैः विमानैः परिमातृभिः ॥ वक्तव्यम् च सदा सत्यम् न सत्यात् विद्यते परम् ॥ ३३॥

TRANSLITERATION

apsaraḥ-gaṇa-saṃviṣṭaiḥ vimānaiḥ parimātṛbhiḥ .. vaktavyam ca sadā satyam na satyāt vidyate param .. 33..
Shloka 34
अगाधे विपुले सिद्धे सत्यतीर्थे शुचिह्रदे ॥ स्नातव्यं मनसा युक्तं स्थानं तत्परमं स्मृतम् ॥ ३४॥

PADACHEDA

अगाधे विपुले सिद्धे सत्यतीर्थे शुचि-ह्रदे ॥ स्नातव्यम् मनसा युक्तम् स्थानम् तत् परमम् स्मृतम् ॥ ३४॥

TRANSLITERATION

agādhe vipule siddhe satyatīrthe śuci-hrade .. snātavyam manasā yuktam sthānam tat paramam smṛtam .. 34..
Shloka 35
आत्मार्थे वा परार्थे वा पुत्रार्थे वापि मानवाः ॥ अनृतं ये न भाषंते ते नरास्स्वर्गगामिनः ॥ ३५॥

PADACHEDA

आत्म-अर्थे वा पर-अर्थे वा पुत्र-अर्थे वा अपि मानवाः ॥ अनृतम् ये न भाषंते ते नराः स्वर्ग-गामिनः ॥ ३५॥

TRANSLITERATION

ātma-arthe vā para-arthe vā putra-arthe vā api mānavāḥ .. anṛtam ye na bhāṣaṃte te narāḥ svarga-gāminaḥ .. 35..
Shloka 36
वेदा यज्ञास्तथा मंत्रास्संति विप्रेषु नित्यशः ॥ नोभांत्यपि ह्यसत्येषु तस्मात्सत्यं समाचरेत् ॥ ३६ ॥

PADACHEDA

वेदाः यज्ञाः तथा मंत्राः संति विप्रेषु नित्यशस् ॥ न उभान्ति अपि हि असत्येषु तस्मात् सत्यम् समाचरेत् ॥ ३६ ॥

TRANSLITERATION

vedāḥ yajñāḥ tathā maṃtrāḥ saṃti vipreṣu nityaśas .. na ubhānti api hi asatyeṣu tasmāt satyam samācaret .. 36 ..
Shloka 37
।। व्यास उवाच ।।
तपसो मे फलं ब्रूहि पुनरेव विशेषतः ॥ सर्वेषां चैव वर्णानां ब्राह्मणानां तपोधन ॥ ३७ ॥

PADACHEDA

तपसः मे फलम् ब्रूहि पुनर् एव विशेषतः ॥ सर्वेषाम् च एव वर्णानाम् ब्राह्मणानाम् तपोधन ॥ ३७ ॥

TRANSLITERATION

tapasaḥ me phalam brūhi punar eva viśeṣataḥ .. sarveṣām ca eva varṇānām brāhmaṇānām tapodhana .. 37 ..
Shloka 38
सनत्कुमार उवाच ।।
प्रवक्ष्यामि तपोऽध्यायं सर्व कामार्थसाधकम् ॥ सुदुश्चरं द्विजातीनां तन्मे निगदतः शृणु ॥ ३८ ॥

PADACHEDA

प्रवक्ष्यामि तपः-अध्यायम् काम-अर्थ-साधकम् ॥ सु दुश्चरम् द्विजातीनाम् तत् मे निगदतः शृणु ॥ ३८ ॥

TRANSLITERATION

pravakṣyāmi tapaḥ-adhyāyam kāma-artha-sādhakam .. su duścaram dvijātīnām tat me nigadataḥ śṛṇu .. 38 ..
Shloka 39
तपो हि परमं प्रोक्तं तपसा विद्यते फलम् ॥ तपोरता हि ये नित्यं मोदंते सह दैवतैः ॥ ३९ ॥

PADACHEDA

तपः हि परमम् प्रोक्तम् तपसा विद्यते फलम् ॥ तपः-रताः हि ये नित्यम् मोदंते सह दैवतैः ॥ ३९ ॥

TRANSLITERATION

tapaḥ hi paramam proktam tapasā vidyate phalam .. tapaḥ-ratāḥ hi ye nityam modaṃte saha daivataiḥ .. 39 ..
Shloka 40
तपसा प्राप्यते स्वर्गस्तपसा प्राप्यते यशः ॥ तपसा प्राप्यते कामस्तपस्सर्वार्थसाधनम् ॥ 5.12.४० ॥

PADACHEDA

तपसा प्राप्यते स्वर्गः तपसा प्राप्यते यशः ॥ तपसा प्राप्यते कामः तपः सर्व-अर्थ-साधनम् ॥ ५।१२।४० ॥

TRANSLITERATION

tapasā prāpyate svargaḥ tapasā prāpyate yaśaḥ .. tapasā prāpyate kāmaḥ tapaḥ sarva-artha-sādhanam .. 5.12.40 ..
Shloka 41
तपसा मोक्षमाप्नोति तपसा विंदते महत् ॥ ज्ञानविज्ञानसंपत्तिः सौभाग्यं रूपमेव च ॥ ४१ ॥

PADACHEDA

तपसा मोक्षम् आप्नोति तपसा विंदते महत् ॥ ज्ञान-विज्ञान-संपत्तिः सौभाग्यम् रूपम् एव च ॥ ४१ ॥

TRANSLITERATION

tapasā mokṣam āpnoti tapasā viṃdate mahat .. jñāna-vijñāna-saṃpattiḥ saubhāgyam rūpam eva ca .. 41 ..
Shloka 42
नानाविधानि वस्तूनि तपसा लभते नरः ॥ तपसा लभते सर्वं मनसा यद्यदिच्छति ॥ ४२ ॥

PADACHEDA

नानाविधानि वस्तूनि तपसा लभते नरः ॥ तपसा लभते सर्वम् मनसा यत् यत् इच्छति ॥ ४२ ॥

TRANSLITERATION

nānāvidhāni vastūni tapasā labhate naraḥ .. tapasā labhate sarvam manasā yat yat icchati .. 42 ..
Shloka 43
नातप्ततपसो यांति ब्रह्मलोकं कदाचन ॥ नातप्ततपसां प्राप्यश्शंकरः परमेश्वरः ॥ ४३॥

PADACHEDA

न अतप्त-तपसः यांति ब्रह्म-लोकम् कदाचन ॥ न अ तप्त-तपसाम् प्राप्यः शंकरः परमेश्वरः ॥ ४३॥

TRANSLITERATION

na atapta-tapasaḥ yāṃti brahma-lokam kadācana .. na a tapta-tapasām prāpyaḥ śaṃkaraḥ parameśvaraḥ .. 43..
Shloka 44
यत्कार्यं किंचिदास्थाय पुरुषस्तपते तपः ॥ तत्सर्वं समवाप्नोति परत्रेह च मानवः ॥ ४४॥

PADACHEDA

यत् कार्यम् किंचिद् आस्थाय पुरुषः तपते तपः ॥ तत् सर्वम् समवाप्नोति परत्र इह च मानवः ॥ ४४॥

TRANSLITERATION

yat kāryam kiṃcid āsthāya puruṣaḥ tapate tapaḥ .. tat sarvam samavāpnoti paratra iha ca mānavaḥ .. 44..
Shloka 45
सुरापः पारदारी च ब्रह्महा गुरुतल्पगः ॥ तपसा तरते सर्वं सर्वतश्च विमुंचति॥४५॥

PADACHEDA

सुरापः पारदारी च ब्रह्म-हा गुरुतल्प-गः ॥ तपसा तरते सर्वम् सर्वतस् च विमुंचति॥४५॥

TRANSLITERATION

surāpaḥ pāradārī ca brahma-hā gurutalpa-gaḥ .. tapasā tarate sarvam sarvatas ca vimuṃcati..45..
Shloka 46
अपि सर्वेश्वरः स्थाणुर्विष्णु श्चैव सनातनः ॥ ब्रह्मा हुताशनः शक्रो ये चान्ये तपसान्विताः ॥ ४६॥

PADACHEDA

अपि सर्व-ईश्वरः स्थाणुः विष्णुः च एव सनातनः ॥ ब्रह्मा हुताशनः शक्रः ये च अन्ये तपसा अन्विताः ॥ ४६॥

TRANSLITERATION

api sarva-īśvaraḥ sthāṇuḥ viṣṇuḥ ca eva sanātanaḥ .. brahmā hutāśanaḥ śakraḥ ye ca anye tapasā anvitāḥ .. 46..
Shloka 47
अष्टाशीतिसहस्राणि मुनीनामूर्द्ध्वरेतसाम् ॥ तपसा दिवि मोदंते समेता दैवतैस्सह ॥ ४७॥

PADACHEDA

अष्टाशीति-सहस्राणि मुनीनाम् ऊर्द्ध्वरेतसाम् ॥ तपसा दिवि मोदंते समेताः दैवतैः सह ॥ ४७॥

TRANSLITERATION

aṣṭāśīti-sahasrāṇi munīnām ūrddhvaretasām .. tapasā divi modaṃte sametāḥ daivataiḥ saha .. 47..
Shloka 48
तपसा लभ्यते राज्यं स च शक्रस्सुरेश्वरः ॥ तपसाऽपालयत्सर्वमहन्यहनि वृत्रहा ॥ ४८॥

PADACHEDA

तपसा लभ्यते राज्यम् स च शक्रः सुर-ईश्वरः ॥ तपसा अपालयत् सर्वम् अहनि अहनि वृत्रहा ॥ ४८॥

TRANSLITERATION

tapasā labhyate rājyam sa ca śakraḥ sura-īśvaraḥ .. tapasā apālayat sarvam ahani ahani vṛtrahā .. 48..
Shloka 49
सूर्य्याचन्द्रमसौ देवौ सर्वलोकहिते रतौ ॥ तपसैव प्रकाशंते नक्षत्राणि ग्रहास्तथा ॥ ४९॥

PADACHEDA

सूर्य्याचन्द्रमसौ देवौ सर्वलोक-हिते रतौ ॥ तपसा एव प्रकाशंते नक्षत्राणि ग्रहाः तथा ॥ ४९॥

TRANSLITERATION

sūryyācandramasau devau sarvaloka-hite ratau .. tapasā eva prakāśaṃte nakṣatrāṇi grahāḥ tathā .. 49..
Shloka 50
न चास्ति तत्सुखं लोके यद्विना तपसा किल॥तपसैव सुखं सर्वमिति वेदविदो विदुः ॥ 5.12.५० ॥

PADACHEDA

न च अस्ति तत् सुखम् लोके यत् विना तपसा किल॥तपसा एव सुखम् सर्वम् इति वेद-विदः विदुः ॥ ५।१२।५० ॥

TRANSLITERATION

na ca asti tat sukham loke yat vinā tapasā kila..tapasā eva sukham sarvam iti veda-vidaḥ viduḥ .. 5.12.50 ..
Shloka 51
ज्ञानं विज्ञानमारोग्यं रूपवत्त्वं तथैव च ॥ सौभाग्यं चैव तपसा प्राप्यते सर्वदा सुखम् ॥ ५१ ॥

PADACHEDA

ज्ञानम् विज्ञानम् आरोग्यम् रूपवत्-त्वम् तथा एव च ॥ सौभाग्यम् च एव तपसा प्राप्यते सर्वदा सुखम् ॥ ५१ ॥

TRANSLITERATION

jñānam vijñānam ārogyam rūpavat-tvam tathā eva ca .. saubhāgyam ca eva tapasā prāpyate sarvadā sukham .. 51 ..
Shloka 52
तपसा सृज्यते विश्वं ब्रह्मा विश्वं विनाश्रमम् ॥ पाति विष्णुर्हरोऽप्यत्ति धत्ते शेषोऽखिलां महीम् ॥ ५२ ॥

PADACHEDA

तपसा सृज्यते विश्वम् ब्रह्मा विश्वम् विना आश्रमम् ॥ पाति विष्णुः हरः अपि अत्ति धत्ते शेषः अखिलाम् महीम् ॥ ५२ ॥

TRANSLITERATION

tapasā sṛjyate viśvam brahmā viśvam vinā āśramam .. pāti viṣṇuḥ haraḥ api atti dhatte śeṣaḥ akhilām mahīm .. 52 ..
Shloka 53
विश्वामित्रो गाधिसुतस्तपसैव महामुने ॥ क्षत्रियोऽथाभवद्विप्रः प्रसिद्धं त्रिभवेत्विदम् ॥ ५३ ॥

PADACHEDA

विश्वामित्रः गाधि-सुतः तपसा एव महा-मुने ॥ क्षत्रियः अथ अभवत् विप्रः प्रसिद्धम् त्रि-भवेतु इदम् ॥ ५३ ॥

TRANSLITERATION

viśvāmitraḥ gādhi-sutaḥ tapasā eva mahā-mune .. kṣatriyaḥ atha abhavat vipraḥ prasiddham tri-bhavetu idam .. 53 ..
Shloka 54
इत्युक्तं ते महाप्राज्ञ तपोमाहात्म्यमुत्तमम् ॥ शृण्वध्ययनमाहात्म्यं तपसोऽधिकमुत्तमम् ॥ ५४ ॥

PADACHEDA

इति उक्तम् ते महा-प्राज्ञ तपः-माहात्म्यम् उत्तमम् ॥ शृणु अध्ययन-माहात्म्यम् तपसः अधिकम् उत्तमम् ॥ ५४ ॥

TRANSLITERATION

iti uktam te mahā-prājña tapaḥ-māhātmyam uttamam .. śṛṇu adhyayana-māhātmyam tapasaḥ adhikam uttamam .. 54 ..
Shloka 55
इति श्रीशिवमहापुराणे पंचम्यामुमासंहितायां तपोमाहात्म्यवर्णनं नाम द्वादशोऽध्यायः ॥ १२ ॥

PADACHEDA

इति श्री-शिव-महापुराणे पंचम्याम् उमासंहितायाम् तपोमाहात्म्यवर्णनम् नाम द्वादशः अध्यायः ॥ १२ ॥

TRANSLITERATION

iti śrī-śiva-mahāpurāṇe paṃcamyām umāsaṃhitāyām tapomāhātmyavarṇanam nāma dvādaśaḥ adhyāyaḥ .. 12 ..

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


Shloka QR Code

🔗

🪔 Powered by Gyaandweep.com

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 100 Vedic Scriptures and 1000s of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In