| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

व्यास उवाच ।।
येनैकेन हि दत्तेन सर्वेषां प्राप्यते फलम् ॥ दानानां तन्ममाख्या हि मानुषाणां हितार्थतः॥१॥
yenaikena hi dattena sarveṣāṃ prāpyate phalam .. dānānāṃ tanmamākhyā hi mānuṣāṇāṃ hitārthataḥ..1..
सनत्कुमार उवाच।।
शृणु कालेः प्रदत्ताद्वै फलं विंदंति मानवाः॥एकस्मादपि सर्वेषां दानानां तद्वदामि ते ॥ २ ॥
śṛṇu kāleḥ pradattādvai phalaṃ viṃdaṃti mānavāḥ..ekasmādapi sarveṣāṃ dānānāṃ tadvadāmi te .. 2 ..
दानानामुत्तमं दानं ब्रह्माण्डं खलु मानवैः ॥ दातव्यं मुक्तिकामैस्तु संसारोत्तारणाय वै ॥ ३ ॥
dānānāmuttamaṃ dānaṃ brahmāṇḍaṃ khalu mānavaiḥ .. dātavyaṃ muktikāmaistu saṃsārottāraṇāya vai .. 3 ..
ब्रह्मांडे सकलं दत्तं यत्फलं लभते नरः ॥ तदेकभावादाप्नोति सप्तलोकाधिपो भवेत् ॥ ४ ॥
brahmāṃḍe sakalaṃ dattaṃ yatphalaṃ labhate naraḥ .. tadekabhāvādāpnoti saptalokādhipo bhavet .. 4 ..
यावच्चन्द्रदिवाकरौ नभसि वै यावत्स्थिरा मेदिनीतावत्सोऽपि नरः स्वबांधवयुतस्स्ववर्गौकसामोकसि॥
yāvaccandradivākarau nabhasi vai yāvatsthirā medinītāvatso'pi naraḥ svabāṃdhavayutassvavargaukasāmokasi..
सर्वेष्वेव मनोनुगेषु ककुभिर्ब्रह्माण्डदः क्रीडतेपश्चाद्याति पदं सुदुर्लभतरं देवैर्मुदे माधवम् ॥ ५ ॥
sarveṣveva manonugeṣu kakubhirbrahmāṇḍadaḥ krīḍatepaścādyāti padaṃ sudurlabhataraṃ devairmude mādhavam .. 5 ..
व्यास उवाच ।।
भगवन्ब्रूहि ब्राह्माण्डं यत्प्रमाणं यदात्मकम् ॥ यदाधारं यथाभूतं येन मे प्रत्ययो भवेत् ॥ ६ ॥
bhagavanbrūhi brāhmāṇḍaṃ yatpramāṇaṃ yadātmakam .. yadādhāraṃ yathābhūtaṃ yena me pratyayo bhavet .. 6 ..
सनत्कुमार उवाच ।।
मुने शृणु प्रवक्ष्यामि यदुत्सेधं तु विस्तरम् ॥ ब्रह्माण्डं तत्तु संक्षेपाच्छ्रुत्वा पापात्प्रमुच्यते ॥ ७॥
mune śṛṇu pravakṣyāmi yadutsedhaṃ tu vistaram .. brahmāṇḍaṃ tattu saṃkṣepācchrutvā pāpātpramucyate .. 7..
यत्तत्कारणमव्यक्तं व्यक्तं शिवमनामयम् ॥ तस्मात्संजायते ब्रह्मा द्विधाभूताद्धि कालतः ॥ ८॥
yattatkāraṇamavyaktaṃ vyaktaṃ śivamanāmayam .. tasmātsaṃjāyate brahmā dvidhābhūtāddhi kālataḥ .. 8..
ब्राह्माण्डं सृजति ब्रह्मा चतुर्द्दशभवात्मकम् ॥ तद्वच्मि क्रमतस्तात समासाच्छृणु यत्नतः ॥ ९॥
brāhmāṇḍaṃ sṛjati brahmā caturddaśabhavātmakam .. tadvacmi kramatastāta samāsācchṛṇu yatnataḥ .. 9..
पातालानि तु सप्तैव भुवनानि तथोर्द्ध्वतः ॥ उच्छ्रायो द्विगुणस्तस्य जलमध्ये स्थितस्य च ॥ 5.15.१० ॥
pātālāni tu saptaiva bhuvanāni tathorddhvataḥ .. ucchrāyo dviguṇastasya jalamadhye sthitasya ca .. 5.15.10 ..
तस्याधारः स्थितो नागस्स च विष्णुः प्रकीर्तितः ॥ ब्रह्मणो वचसो हेतोर्बिभर्ति सकलं त्विदम् ॥ ११ ॥
tasyādhāraḥ sthito nāgassa ca viṣṇuḥ prakīrtitaḥ .. brahmaṇo vacaso hetorbibharti sakalaṃ tvidam .. 11 ..
शेषस्यास्य गुणान् वक्तुं न शक्ता देवदानवाः ॥ योनंतः पठ्यते सिद्धैर्देवर्षिगणपूजितः ॥ १२ ॥
śeṣasyāsya guṇān vaktuṃ na śaktā devadānavāḥ .. yonaṃtaḥ paṭhyate siddhairdevarṣigaṇapūjitaḥ .. 12 ..
शिरःसाहस्रयुक्तस्स सर्वा विद्योतयन्दिशः ॥ फणामणिसहस्रेण स्वस्तिकामलभूषणः ॥ १३ ॥
śiraḥsāhasrayuktassa sarvā vidyotayandiśaḥ .. phaṇāmaṇisahasreṇa svastikāmalabhūṣaṇaḥ .. 13 ..
मदाघूर्णितनेत्रोऽसौ साग्निश्श्वेत इवाचलः ॥ स्रग्वी किरीटी ह्याभाति यस्सदैवैक कुंडलः ॥ १४ ॥
madāghūrṇitanetro'sau sāgniśśveta ivācalaḥ .. sragvī kirīṭī hyābhāti yassadaivaika kuṃḍalaḥ .. 14 ..
सायं गंगाप्रवाहेण श्वेतशैलोपशोभितः ॥ नीलवासा मदोद्रिक्तः कैलासाद्रिरिवापरः ॥ १५ ॥
sāyaṃ gaṃgāpravāheṇa śvetaśailopaśobhitaḥ .. nīlavāsā madodriktaḥ kailāsādririvāparaḥ .. 15 ..
लांगलासक्तहस्ताग्रो बिभ्रन्मुसलमुत्तमम्॥योऽर्च्यते नागकन्याभिस्स्वर्णवर्णाभिरादरात् ॥ १६॥
lāṃgalāsaktahastāgro bibhranmusalamuttamam..yo'rcyate nāgakanyābhissvarṇavarṇābhirādarāt .. 16..
संकर्षणात्मको रुद्रो विषानलशिखोज्ज्वलः ॥ कल्पांते निष्क्रमन्ते यद्वक्त्रेभ्योऽग्निशिखा मुहुः ॥ दग्ध्वा जगत्त्रयं शान्ता भवंतीत्यनुशुश्रुम ॥ १७ ॥
saṃkarṣaṇātmako rudro viṣānalaśikhojjvalaḥ .. kalpāṃte niṣkramante yadvaktrebhyo'gniśikhā muhuḥ .. dagdhvā jagattrayaṃ śāntā bhavaṃtītyanuśuśruma .. 17 ..
आस्ते पातालमूलस्थस्स शेषः क्षितिमण्डलम् ॥ बिभ्रत्स्वपृष्ठे भूतेशश्शेषोऽशेषगुणार्चितः ॥ १८॥
āste pātālamūlasthassa śeṣaḥ kṣitimaṇḍalam .. bibhratsvapṛṣṭhe bhūteśaśśeṣo'śeṣaguṇārcitaḥ .. 18..
तस्य वीर्यप्रभावश्च साकांक्षैस्त्रिदशैरपि ॥ न हि वर्णयितुं शक्यः स्वरूपं ज्ञातुमेव वा ॥ १९ ॥
tasya vīryaprabhāvaśca sākāṃkṣaistridaśairapi .. na hi varṇayituṃ śakyaḥ svarūpaṃ jñātumeva vā .. 19 ..
आस्ते कुसुममालेव फणामणिशिलारुणा ॥ यस्यैषा सकला पृथ्वी कस्तद्वीर्यं वदिष्यति ॥ 5.15.२०॥
āste kusumamāleva phaṇāmaṇiśilāruṇā .. yasyaiṣā sakalā pṛthvī kastadvīryaṃ vadiṣyati .. 5.15.20..
यदा विजृम्भतेऽनंतो मदाघूर्णितलोचनः ॥ तदा चलति भूरेषा साद्रितोयाधिकानना ॥ २१॥
yadā vijṛmbhate'naṃto madāghūrṇitalocanaḥ .. tadā calati bhūreṣā sādritoyādhikānanā .. 21..
दशसाहस्रमेकैकं पातालं मुनि सत्तम ॥ अतलं वितलं चैव सुतलं च रसातलम् ॥ २२ ॥
daśasāhasramekaikaṃ pātālaṃ muni sattama .. atalaṃ vitalaṃ caiva sutalaṃ ca rasātalam .. 22 ..
तलं तलातलं चाग्र्यं पातालं सप्तमं मतम् ॥ भूमेरधस्सप्त लोका इमे ज्ञेया विचक्षणैः॥२३॥
talaṃ talātalaṃ cāgryaṃ pātālaṃ saptamaṃ matam .. bhūmeradhassapta lokā ime jñeyā vicakṣaṇaiḥ..23..
उच्छ्रायो द्विगुणश्चैषां सर्वेषां रत्नभूमयः ॥ रत्नवन्तोऽथ प्रासादा भूमयो हेमसंभवाः॥२४॥
ucchrāyo dviguṇaścaiṣāṃ sarveṣāṃ ratnabhūmayaḥ .. ratnavanto'tha prāsādā bhūmayo hemasaṃbhavāḥ..24..
तेषु दानवदैतेया नागानां जातयस्तथा ॥ निवसंति महानागा राक्षसा दैत्यसंभवाः ॥ २५॥
teṣu dānavadaiteyā nāgānāṃ jātayastathā .. nivasaṃti mahānāgā rākṣasā daityasaṃbhavāḥ .. 25..
प्राह स्वर्गसदोमध्ये पातालानीति नारदः ॥ स्वर्लोकादति रम्याणि तेभ्योऽसावागतो दिवि॥२६॥
prāha svargasadomadhye pātālānīti nāradaḥ .. svarlokādati ramyāṇi tebhyo'sāvāgato divi..26..
नानाभूषणभूषासु मणयो यत्र सुप्रभाः ॥ आह्लादकानि शुभ्राणि पातालं केन तत्समम्॥२७॥
nānābhūṣaṇabhūṣāsu maṇayo yatra suprabhāḥ .. āhlādakāni śubhrāṇi pātālaṃ kena tatsamam..27..
पाताले कस्य न प्रीतिरितश्चेतश्च शोभितम् ॥ देवदानवकन्याभिर्विमुक्तस्याभिजायते ॥ २८ ॥
pātāle kasya na prītiritaścetaśca śobhitam .. devadānavakanyābhirvimuktasyābhijāyate .. 28 ..
दिवार्करश्मयो यत्र न भवंति विधो निशि ॥ न शीतमातपो यत्र मणितेजोऽत्र केवलम् ॥ २९ ॥
divārkaraśmayo yatra na bhavaṃti vidho niśi .. na śītamātapo yatra maṇitejo'tra kevalam .. 29 ..
भक्ष्यभोज्यान्नपानानि भुज्यंते मुदितैर्भृशम् ॥ यत्र न जायते कालो गतोऽपि मुनिसत्तम ॥ 5.15.३०॥
bhakṣyabhojyānnapānāni bhujyaṃte muditairbhṛśam .. yatra na jāyate kālo gato'pi munisattama .. 5.15.30..
पुंस्कोकिलरुतं यत्र पद्मानि कमलाकराः ॥ नद्यस्सरांसि रम्याणि ह्यन्योन्यविचराणि च ॥ ३१॥
puṃskokilarutaṃ yatra padmāni kamalākarāḥ .. nadyassarāṃsi ramyāṇi hyanyonyavicarāṇi ca .. 31..
भूषणान्यतिशुभ्राणि गंधाढ्यं चानुलेपनम् ॥ वीणावेणुमृदंगानां स्वना गेयानि च द्विज॥३२॥
bhūṣaṇānyatiśubhrāṇi gaṃdhāḍhyaṃ cānulepanam .. vīṇāveṇumṛdaṃgānāṃ svanā geyāni ca dvija..32..
दैत्योरगैश्च भुज्यंते पाताले वै सुखानि च ॥ तपसा समवाप्नोति दानवैस्सिद्धमानवैः॥३३॥
daityoragaiśca bhujyaṃte pātāle vai sukhāni ca .. tapasā samavāpnoti dānavaissiddhamānavaiḥ..33..
इति श्रीशिवमहापुराणे पञ्चम्यामुमासंहितायां ब्रह्माण्डकथने पाताललोकवर्णनं नाम पंचदशोऽध्यायः॥१५॥
iti śrīśivamahāpurāṇe pañcamyāmumāsaṃhitāyāṃ brahmāṇḍakathane pātālalokavarṇanaṃ nāma paṃcadaśo'dhyāyaḥ..15..

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In