।। ऋषिरुवाच ।।
आसीच्छुम्भासुरो दैत्यो निशुंभश्च प्रतापवान् ।। त्रैलोक्यमोजसा क्रान्तं भ्रातृभ्यां सचराचरम् ।। १ ।।
āsīcchumbhāsuro daityo niśuṃbhaśca pratāpavān || trailokyamojasā krāntaṃ bhrātṛbhyāṃ sacarācaram || 1 ||
ताभ्याम्प्रपीडिता देवा हिमवन्तं समाययुः ।। जननीं सर्वभूतानां कामदात्रीं ववन्दिरे ।। २ ।।
tābhyāmprapīḍitā devā himavantaṃ samāyayuḥ || jananīṃ sarvabhūtānāṃ kāmadātrīṃ vavandire || 2 ||
देवा ऊचुः ।।
जय दुर्गे महेशानि जयात्मीयजनप्रिये ।। त्रैलोक्यत्राणकारिण्यै शिवायै ते नमोनमः ।। ३।।
jaya durge maheśāni jayātmīyajanapriye || trailokyatrāṇakāriṇyai śivāyai te namonamaḥ || 3||
नमो मुक्तिप्रदायिन्यै पराम्बायै नमोनमः ।। नमः समस्तसंसारोत्पत्तिस्थित्यन्तकारिके ।। ४ ।।
namo muktipradāyinyai parāmbāyai namonamaḥ || namaḥ samastasaṃsārotpattisthityantakārike || 4 ||
कालिकारूपसंपन्नो नमस्काराकृते नमः ।। छिन्नमस्तास्वरूपायै श्रीविद्यायै नमोस्तु ते ।। ५ ।।
kālikārūpasaṃpanno namaskārākṛte namaḥ || chinnamastāsvarūpāyai śrīvidyāyai namostu te || 5 ||
भुवनेशि नमस्तुभ्यं नमस्ते भैरवाकृते ।। नमोस्तु बगलामुख्यै धूमावत्यै नमोनमः ।। ६।।
bhuvaneśi namastubhyaṃ namaste bhairavākṛte || namostu bagalāmukhyai dhūmāvatyai namonamaḥ || 6||
नमस्त्रिपुरसुन्दर्य्यै मातङ्गयै ते नमोनमः ।। अजितायै नमस्तुभ्यं विजयायै नमोनमः ।। ७ ।।
namastripurasundaryyai mātaṅgayai te namonamaḥ || ajitāyai namastubhyaṃ vijayāyai namonamaḥ || 7 ||
जयायै मंगलायै ते विलासिन्यै नमोनमः ।। दोग्ध्रीरूपे नमस्तुभ्यं नमो घोराकृतेऽस्तु ते ।। ८ ।।
jayāyai maṃgalāyai te vilāsinyai namonamaḥ || dogdhrīrūpe namastubhyaṃ namo ghorākṛte'stu te || 8 ||
मनोऽपराजिताकारे नित्याकारे नमोनमः ।। शरणागतपालिन्यै रुद्राण्यै ते नमोनमः ।। ९ ।।
mano'parājitākāre nityākāre namonamaḥ || śaraṇāgatapālinyai rudrāṇyai te namonamaḥ || 9 ||
नमो वेदान्तवेद्यायै नमस्ते परमात्मने ।। अनन्तकोटिब्रह्माण्डनायिकायै नमोनमः ।। 5.47.१० ।।
namo vedāntavedyāyai namaste paramātmane || anantakoṭibrahmāṇḍanāyikāyai namonamaḥ || 5.47.10 ||
इति देवैः स्तुता गौरी प्रसन्ना वरदा शिवा ।। प्रोवाच त्रिदशान्सर्वान्युष्माभिः स्तूयतेऽत्र का ।। ११ ।।
iti devaiḥ stutā gaurī prasannā varadā śivā || provāca tridaśānsarvānyuṣmābhiḥ stūyate'tra kā || 11 ||
ततो गौरीतनोरेका प्रादुरासीत्कुमारिका।।सोवाच मिषतां तेषां शिवशक्तिं परादरात्।।१२।।
tato gaurītanorekā prādurāsītkumārikā||sovāca miṣatāṃ teṣāṃ śivaśaktiṃ parādarāt||12||
स्तोत्रं मे क्रियते मातः समस्तैः स्वर्गवासिभिः।।निशुंभशुंभदैत्याभ्यां प्रबलाभ्यां प्रपीडितैः।।१३।।
stotraṃ me kriyate mātaḥ samastaiḥ svargavāsibhiḥ||niśuṃbhaśuṃbhadaityābhyāṃ prabalābhyāṃ prapīḍitaiḥ||13||
शरीरकोशाद्यत्तस्या निर्गता तेन कौशिकी।।नाम्ना सा गीयते साक्षाच्छुंभासुरनिबर्हिणी।।१४।।
śarīrakośādyattasyā nirgatā tena kauśikī||nāmnā sā gīyate sākṣācchuṃbhāsuranibarhiṇī||14||
चैवोग्रतारिका प्रोक्ता महोग्रतारिकापि च।।प्रादुर्भूता यतः सा वै मातंगीत्युच्यते भुवि।।१५।।
caivogratārikā proktā mahogratārikāpi ca||prādurbhūtā yataḥ sā vai mātaṃgītyucyate bhuvi||15||
बभाषे निखिलान्देवान्यूयं तिष्ठत निर्भयाः।।कार्यं वः साधयिष्यामि स्वतन्त्राहं विनाश्रयम् ।। १६।।
babhāṣe nikhilāndevānyūyaṃ tiṣṭhata nirbhayāḥ||kāryaṃ vaḥ sādhayiṣyāmi svatantrāhaṃ vināśrayam || 16||
इत्युक्त्वा सा तदा देवी तरसान्तर्हिताऽभवत्।।चाण्डमुण्डौ तु तान्देवीमद्राष्टां सेवकौ तयोः।।१७।।
ityuktvā sā tadā devī tarasāntarhitā'bhavat||cāṇḍamuṇḍau tu tāndevīmadrāṣṭāṃ sevakau tayoḥ||17||
दृष्ट्वा मनोहरं तस्या रूपं नेत्रसुखावहम्।।पेततुस्तौ धरामध्ये नष्टसंज्ञौ विमोहितौ।।१८।।
dṛṣṭvā manoharaṃ tasyā rūpaṃ netrasukhāvaham||petatustau dharāmadhye naṣṭasaṃjñau vimohitau||18||
गत्वा व्याजह्रतुः सर्वं राज्ञे वृत्तान्तमादितः ।। दृष्टा काचिन्मया पूर्वा नारी राजन्मनोरमा ।। १९।।
gatvā vyājahratuḥ sarvaṃ rājñe vṛttāntamāditaḥ || dṛṣṭā kācinmayā pūrvā nārī rājanmanoramā || 19||
हिमवच्छिखरे रम्ये संस्थिता सिंहवाहिनी ।। समन्ताद्देवकन्याभिः सेविता बद्धपाणिभिः।।5.47.२०।।
himavacchikhare ramye saṃsthitā siṃhavāhinī || samantāddevakanyābhiḥ sevitā baddhapāṇibhiḥ||5.47.20||
कुरुते पादसंवाहं काचित्संस्कुरुते कचान् ।। पाणिसंवाहनं काचित्काचिन्नेत्राञ्जनं न्यधात्।।२१।।
kurute pādasaṃvāhaṃ kācitsaṃskurute kacān || pāṇisaṃvāhanaṃ kācitkācinnetrāñjanaṃ nyadhāt||21||
काचिद् गृहीत्वा हस्तेनादर्शं दर्शयते मुखम् ।। नागवल्लीं ददात्येका लवंगैलादिसंयुताम्।।२२।।
kācid gṛhītvā hastenādarśaṃ darśayate mukham || nāgavallīṃ dadātyekā lavaṃgailādisaṃyutām||22||
पतद्ग्रहं करे कृत्वा स्थिता काचित्सखी पुरः ।। भूषयत्यखिलांगानि काचिद्भूषाम्बरादिभिः।।२३।।
patadgrahaṃ kare kṛtvā sthitā kācitsakhī puraḥ || bhūṣayatyakhilāṃgāni kācidbhūṣāmbarādibhiḥ||23||
कदलीस्तंभजंघोरुः कीरनासाऽहिदौर्लता ।। रणन्मञ्जीरचरणा रम्यमेखलया युता।२४।
kadalīstaṃbhajaṃghoruḥ kīranāsā'hidaurlatā || raṇanmañjīracaraṇā ramyamekhalayā yutā|24|
लसत्कस्तूरिकामोदमुक्ताहारचलस्तनी ।। ग्रैवेयकलसद्ग्रीवा ललन्तीदाममण्डिता।२५।
lasatkastūrikāmodamuktāhāracalastanī || graiveyakalasadgrīvā lalantīdāmamaṇḍitā|25|
अर्द्धचन्द्रधरा देवी मणिकुण्डलधारिणी ।। रम्यवेणिर्विंशालाक्षी लोचनत्रयभूषिता ।। २६ ।।
arddhacandradharā devī maṇikuṇḍaladhāriṇī || ramyaveṇirviṃśālākṣī locanatrayabhūṣitā || 26 ||
साक्षरा मालिकोपेता पणिराजितकंकणा ।। स्वर्णोर्मिकांगुलिर्भ्राजत्पारिहार्य्यलसत्करा ।। २७ ।।
sākṣarā mālikopetā paṇirājitakaṃkaṇā || svarṇormikāṃgulirbhrājatpārihāryyalasatkarā || 27 ||
शुभवस्त्रावृता गौरी पद्मासनविराजिता ।। काश्मीरबिन्दुतिलका चन्द्रालंकृतमस्तका।।२८।।
śubhavastrāvṛtā gaurī padmāsanavirājitā || kāśmīrabindutilakā candrālaṃkṛtamastakā||28||
तडिद्द्युतिर्महामूल्याम्बर चोलोन्नमत्कुचा ।। भुजैरष्टाभिरुत्तुंगैर्धारयन्ती वरायुधान् ।। २९।।
taḍiddyutirmahāmūlyāmbara colonnamatkucā || bhujairaṣṭābhiruttuṃgairdhārayantī varāyudhān || 29||
तादृशी नासुरी नागी न गन्धर्वी न दानवी ।। विद्यते त्रिषु लोकेषु यादृशी सा मनोरमा ।। 5.47.३० ।।
tādṛśī nāsurī nāgī na gandharvī na dānavī || vidyate triṣu lokeṣu yādṛśī sā manoramā || 5.47.30 ||
तस्मात्संभोगयोग्यत्वं तस्यास्त्वय्येव शोभते ।। नारीरत्नं यतः सा वै पुंरत्नं च भवान्प्रभो ।। ३१।।
tasmātsaṃbhogayogyatvaṃ tasyāstvayyeva śobhate || nārīratnaṃ yataḥ sā vai puṃratnaṃ ca bhavānprabho || 31||
इत्युक्तं चण्डमुण्डाभ्यां निशम्य स महासुरः ।। दूतं सुग्रीवनामानं प्रेषयामास तां प्रति ।। ३२ ।।
ityuktaṃ caṇḍamuṇḍābhyāṃ niśamya sa mahāsuraḥ || dūtaṃ sugrīvanāmānaṃ preṣayāmāsa tāṃ prati || 32 ||
गच्छ दूत तुषाराद्रौ तत्रास्ते कापि सुन्दरी ।। सा नेतव्या प्रयत्नेन कथयित्वा वचो मम ।। ३३ ।।
gaccha dūta tuṣārādrau tatrāste kāpi sundarī || sā netavyā prayatnena kathayitvā vaco mama || 33 ||
इति विज्ञापितस्तेन सुग्रीवो दानवोत्तमः ।। गत्वा हिमाचलं प्राह जगदम्बां महेश्वरीम् ।। ३४ ।।
iti vijñāpitastena sugrīvo dānavottamaḥ || gatvā himācalaṃ prāha jagadambāṃ maheśvarīm || 34 ||
दूत उवाच ।।
देवि शुंभासुरो दैत्यो निशुंभस्तस्य चानुजः ।। विख्यातस्त्रिषु लोकेषु महा बलपराक्रमः ।। ३५।।
devi śuṃbhāsuro daityo niśuṃbhastasya cānujaḥ || vikhyātastriṣu lokeṣu mahā balaparākramaḥ || 35||
चारोहं प्रेषितस्तेन सन्निधिन्ते समागमम् ।। स यज्जगौ सुरेशानि तत्समाकर्णयाधुना ।। ३६।।
cārohaṃ preṣitastena sannidhinte samāgamam || sa yajjagau sureśāni tatsamākarṇayādhunā || 36||
इन्द्रादीन्समरे जित्वा तेषां रत्नान्यपाहरम् ।। देवभागं स्वयं भुञ्जे यागे दत्तं सुरादिभिः ।। ३७ ।।
indrādīnsamare jitvā teṣāṃ ratnānyapāharam || devabhāgaṃ svayaṃ bhuñje yāge dattaṃ surādibhiḥ || 37 ||
स्त्रीरत्नं त्वामहं मन्ये सर्वरत्नोपरि स्थितम् ।। सा त्वं ममानुजं मां वा भजतात्कामजै रसैः ।। ३८ ।।
strīratnaṃ tvāmahaṃ manye sarvaratnopari sthitam || sā tvaṃ mamānujaṃ māṃ vā bhajatātkāmajai rasaiḥ || 38 ||
इति दूतोक्तमाकर्ण्य वचनं शुंभभाषितम् ।। जगाद सा महामाया भूतेशप्राणवल्लभा ।। ३९ ।।
iti dūtoktamākarṇya vacanaṃ śuṃbhabhāṣitam || jagāda sā mahāmāyā bhūteśaprāṇavallabhā || 39 ||
।। देव्युवाच ।।
सत्यं वदसि भो दूत नानृतं किंचिदुच्यते ।। परन्त्वेका कृता पूर्वं प्रतिज्ञा तान्निबोध मे ।। 5.47.४० ।।
satyaṃ vadasi bho dūta nānṛtaṃ kiṃciducyate || parantvekā kṛtā pūrvaṃ pratijñā tānnibodha me || 5.47.40 ||
यो मे दर्पं विधुनुते यो मां जयति संगरे ।। उत्सहे तमहं कर्तुं पतिं नान्यमिति ध्रुवम् ।। ४१ ।।
yo me darpaṃ vidhunute yo māṃ jayati saṃgare || utsahe tamahaṃ kartuṃ patiṃ nānyamiti dhruvam || 41 ||
स त्वं कथय शुंभाय निशुंभाय वचो मम ।। यथा युक्तं भवेदेवं विदधातु तथाऽत्र सः ।। ४२ ।।
sa tvaṃ kathaya śuṃbhāya niśuṃbhāya vaco mama || yathā yuktaṃ bhavedevaṃ vidadhātu tathā'tra saḥ || 42 ||
इत्थं देवीवचः श्रुत्वा सुग्रीवो नाम दानवः ।। राज्ञे विज्ञापयामास गत्वा तत्र सविस्तरम्।।४३।।
itthaṃ devīvacaḥ śrutvā sugrīvo nāma dānavaḥ || rājñe vijñāpayāmāsa gatvā tatra savistaram||43||
अथ दूतोक्तमाकर्ण्य शुंभो भैरवशासनः ।। धूम्राक्षं प्राह सक्रोधः सेनान्यं बलिनां वरम् ।। ४४।।
atha dūtoktamākarṇya śuṃbho bhairavaśāsanaḥ || dhūmrākṣaṃ prāha sakrodhaḥ senānyaṃ balināṃ varam || 44||
हे धूम्राक्ष तुषाराद्रौ वर्तते कापि सुन्दरी ।। तामानय द्रुतं गत्वा यथा यास्यति सात्र वै ।। ४५ ।।
he dhūmrākṣa tuṣārādrau vartate kāpi sundarī || tāmānaya drutaṃ gatvā yathā yāsyati sātra vai || 45 ||
तस्या आनयने भीतिर्न कार्य्याऽसुरसत्तम ।। युद्धं कार्यं प्रयत्नेन यदि सा योद्धुमिच्छति ।। ४६ ।।
tasyā ānayane bhītirna kāryyā'surasattama || yuddhaṃ kāryaṃ prayatnena yadi sā yoddhumicchati || 46 ||
एवं विज्ञापितो दैत्यो धूम्रलोचनसंज्ञकः ।। गत्वा हिमाचलं प्राह भुवनेशीमुमांशजाम्।।४७।।
evaṃ vijñāpito daityo dhūmralocanasaṃjñakaḥ || gatvā himācalaṃ prāha bhuvaneśīmumāṃśajām||47||
भर्तुर्ममान्तिकं गच्छ नोचेत्त्वां घातयाम्यहम् ।। पुष्ट्याऽसुराणां सहितः सहस्राणां नितंबिनि ।। ४८।।
bharturmamāntikaṃ gaccha nocettvāṃ ghātayāmyaham || puṣṭyā'surāṇāṃ sahitaḥ sahasrāṇāṃ nitaṃbini || 48||
देव्युवाच ।।
दैत्यराट्प्रेषितो वीर हंसि चेत्किं करोमि ते ।। परन्त्वसाध्यं गमनं मन्ये संग्राममन्तरा ।। ४९।।
daityarāṭpreṣito vīra haṃsi cetkiṃ karomi te || parantvasādhyaṃ gamanaṃ manye saṃgrāmamantarā || 49||
इत्युक्तस्तामन्वधावद्दानवो धूम्रलोचनः ।। हुंकारोच्चारणेनैव तन्ददाह महेश्वरी।।5.47.५०।।
ityuktastāmanvadhāvaddānavo dhūmralocanaḥ || huṃkāroccāraṇenaiva tandadāha maheśvarī||5.47.50||
ततः प्रभृति सा देवी धूमावत्युच्यते भुवि ।। आराधिता स्वभक्तानां शत्रुवर्गनिकर्तिनी ।। ५१।।
tataḥ prabhṛti sā devī dhūmāvatyucyate bhuvi || ārādhitā svabhaktānāṃ śatruvarganikartinī || 51||
धूम्राक्षे निहते देव्या वाहनेनातिकोपिना ।। चर्वितास्तद्गणास्सर्वेऽपलायन्तावशेषिताः ।। ५२।।
dhūmrākṣe nihate devyā vāhanenātikopinā || carvitāstadgaṇāssarve'palāyantāvaśeṣitāḥ || 52||
इत्थं देव्या हतं दैत्यं श्रुत्वा शुंभः प्रतापवान् ।। चकार बहुलं कोपं सन्दष्टोष्ठपुटद्वयः ।। ५३ ।।
itthaṃ devyā hataṃ daityaṃ śrutvā śuṃbhaḥ pratāpavān || cakāra bahulaṃ kopaṃ sandaṣṭoṣṭhapuṭadvayaḥ || 53 ||
चण्डं मुंडं रक्तबीजं प्रैषयत्क्रमतोऽ सुरान् ।। तेपि चाज्ञापिता दैत्या ययुर्यत्राम्बिका स्थिता ।। ५४।।
caṇḍaṃ muṃḍaṃ raktabījaṃ praiṣayatkramato' surān || tepi cājñāpitā daityā yayuryatrāmbikā sthitā || 54||
सिंहारूढा भगवतीमणिमादिभिराश्रिताम्।।भासयंती दिशो भासा दृष्ट्वोचुर्द्दानवर्षभाः ।। ५५ ।।
siṃhārūḍhā bhagavatīmaṇimādibhirāśritām||bhāsayaṃtī diśo bhāsā dṛṣṭvocurddānavarṣabhāḥ || 55 ||
हे देवि तरसा मूलं याहि शुंभनिशुंभयोः ।। अन्यथा घातयिष्यामः सगणां त्वां सवाहनाम् ।। ५६।।
he devi tarasā mūlaṃ yāhi śuṃbhaniśuṃbhayoḥ || anyathā ghātayiṣyāmaḥ sagaṇāṃ tvāṃ savāhanām || 56||
वृणीष्व तं पतिं वामे लोकपालादिभिः स्तुतम् ।। प्रपत्स्यसे महानंदं देवानामपि दुर्लभम् ।। ५७।।
vṛṇīṣva taṃ patiṃ vāme lokapālādibhiḥ stutam || prapatsyase mahānaṃdaṃ devānāmapi durlabham || 57||
इत्युक्तमाकलय्याम्बा स्मयित्वा परमेश्वरी ।। उदाजहार सा देवी सूनृतं रसवद्वचः ।। ५८।।
ityuktamākalayyāmbā smayitvā parameśvarī || udājahāra sā devī sūnṛtaṃ rasavadvacaḥ || 58||
देव्युवाच ।।
अद्वितीयो महेशानः परब्रह्म सदाशिवः ।। यत्तत्त्वन्न विदुर्वेदा विष्ण्वादीनां च का कथा ।। ५९ ।।
advitīyo maheśānaḥ parabrahma sadāśivaḥ || yattattvanna vidurvedā viṣṇvādīnāṃ ca kā kathā || 59 ||
तस्याहं प्रकृतिः सक्ष्मा कथमन्यं पतिम्वृणे ।। सिंही कामातुरा नैव जम्बुकं वृणुते क्वचित् ।। ।। 5.47.६० ।।
tasyāhaṃ prakṛtiḥ sakṣmā kathamanyaṃ patimvṛṇe || siṃhī kāmāturā naiva jambukaṃ vṛṇute kvacit || || 5.47.60 ||
करेणुर्गर्दभं नैव द्वीपिनी शशकं न वा ।। मृषा वदत भो दैत्यो मृत्युव्यालनियंत्रिताः ।। ६१ ।।
kareṇurgardabhaṃ naiva dvīpinī śaśakaṃ na vā || mṛṣā vadata bho daityo mṛtyuvyālaniyaṃtritāḥ || 61 ||
यूयं प्रयात पातालं युध्यध्वं शक्तिरस्ति चेत् ।। इति क्रोधकरं वाक्यं श्रुत्वोचुस्ते परस्परम् ।। ६२ ।।
yūyaṃ prayāta pātālaṃ yudhyadhvaṃ śaktirasti cet || iti krodhakaraṃ vākyaṃ śrutvocuste parasparam || 62 ||
अबलां मनसि ज्ञात्वा न हन्मो भवतीं वयम् ।। अथो स्थिरैहि पञ्चास्ये युद्धेच्छा मानसेऽस्ति चेत् ।। ६३ ।।
abalāṃ manasi jñātvā na hanmo bhavatīṃ vayam || atho sthiraihi pañcāsye yuddhecchā mānase'sti cet || 63 ||
तेषामेवं विवदतां कलहः समवर्द्धत।।ववृषु समरे बाणा उभयोर्द्दलयोश्शिताः ।। ६४।।
teṣāmevaṃ vivadatāṃ kalahaḥ samavarddhata||vavṛṣu samare bāṇā ubhayorddalayośśitāḥ || 64||
एवं तैः समरं कृत्वा लीलया परमेश्वरी।।जघान चण्डमुण्डाभ्यां रक्तबीजं महासुरम्।।६५।।
evaṃ taiḥ samaraṃ kṛtvā līlayā parameśvarī||jaghāna caṇḍamuṇḍābhyāṃ raktabījaṃ mahāsuram||65||
द्वेषबुद्धिं विधायापि त्रिदशस्थितयोऽप्यमी ।। अन्तेऽप्रापन्परं लोकं यँल्लोकं यान्ति तज्जनाः ।। ६६ ।।
dveṣabuddhiṃ vidhāyāpi tridaśasthitayo'pyamī || ante'prāpanparaṃ lokaṃ yaँllokaṃ yānti tajjanāḥ || 66 ||
इति श्रीशिवमहापुराणे पञ्चम्यामुमासंहितायां धूम्रलोचन चण्डमुण्डरक्तबीजवधो नाम सप्तचत्वारिंशोऽध्यायः।।४७।।
iti śrīśivamahāpurāṇe pañcamyāmumāsaṃhitāyāṃ dhūmralocana caṇḍamuṇḍaraktabījavadho nāma saptacatvāriṃśo'dhyāyaḥ||47||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
