चित्रगुप्त उवाच ।।
भो भो दुष्कृतकर्म्माणः पर द्रव्यापहारकाः ।। गर्विता रूपवीर्येण परदारावमर्द्दकाः ।। १।।
bho bho duṣkṛtakarmmāṇaḥ para dravyāpahārakāḥ || garvitā rūpavīryeṇa paradārāvamarddakāḥ || 1||
यस्त्वयं क्रियते कर्म तदिदं भुज्यते पुनः ।। तत्किमात्मोपघातार्थं भवद्भिर्दुष्कृतं कृतम् ।। २ ।।
yastvayaṃ kriyate karma tadidaṃ bhujyate punaḥ || tatkimātmopaghātārthaṃ bhavadbhirduṣkṛtaṃ kṛtam || 2 ||
इदानीं किं प्रलप्यध्वे पीड्यमानास्स्वकर्मभिः ।। भुज्यंतां स्वानि कर्म्माणि नास्ति दोषो हि कस्यचित् ।। ३ ।।
idānīṃ kiṃ pralapyadhve pīḍyamānāssvakarmabhiḥ || bhujyaṃtāṃ svāni karmmāṇi nāsti doṣo hi kasyacit || 3 ||
सनत्कुमार उवाच ।।
एवं ते पृथिवीपालास्संप्राप्तास्तत्समीपतः ।। स्वकीयैः कर्म्मभिघौरैर्दुष्कर्म्मबलदर्पिणः ।। ४ ।।
evaṃ te pṛthivīpālāssaṃprāptāstatsamīpataḥ || svakīyaiḥ karmmabhighaurairduṣkarmmabaladarpiṇaḥ || 4 ||
तानपि क्रोधसंयुक्तश्चित्रगुप्तो महाप्रभुः ।। संशिक्षयति धर्मज्ञो यमराजानुशिक्षया ।। ५ ।।
tānapi krodhasaṃyuktaścitragupto mahāprabhuḥ || saṃśikṣayati dharmajño yamarājānuśikṣayā || 5 ||
चित्रगुप्त उवाच।।
भो भो नृपा दुराचाराः प्रजा विध्वंसकारिणः ।। अल्पकालस्य राज्यस्य कृते किं दुष्कृतं कृतम् ।। ६ ।।
bho bho nṛpā durācārāḥ prajā vidhvaṃsakāriṇaḥ || alpakālasya rājyasya kṛte kiṃ duṣkṛtaṃ kṛtam || 6 ||
राज्यभोगेन मोहेन बलादन्यायतः प्रजाः ।। यद्दण्डिताः फलं तस्य भुज्यतामधुना नृपाः ।। ७।।
rājyabhogena mohena balādanyāyataḥ prajāḥ || yaddaṇḍitāḥ phalaṃ tasya bhujyatāmadhunā nṛpāḥ || 7||
क्व तद्राज्यं कलत्रं च यदर्थमशुभं कृतम् ।। तत्सर्वं संपरित्यज्य यूयमेकाकिनः स्थिताः ।। ८।।
kva tadrājyaṃ kalatraṃ ca yadarthamaśubhaṃ kṛtam || tatsarvaṃ saṃparityajya yūyamekākinaḥ sthitāḥ || 8||
पश्यामि तद्बलं नष्टं येन विध्वंसिताः प्रजाः ।। यमदूतैर्योज्यमाना अधुना कीदृशं भवेत् ।। ९ ।।
paśyāmi tadbalaṃ naṣṭaṃ yena vidhvaṃsitāḥ prajāḥ || yamadūtairyojyamānā adhunā kīdṛśaṃ bhavet || 9 ||
सनत्कुमार उवाच ।।
एवं बहुविधैर्वाक्यैरुपलब्धा यमेन ते ।। स्वानि कर्माणि शोचंति तूष्णीं तिष्ठंति पार्थिवाः ।। 5.8.१०।।
evaṃ bahuvidhairvākyairupalabdhā yamena te || svāni karmāṇi śocaṃti tūṣṇīṃ tiṣṭhaṃti pārthivāḥ || 5.8.10||
इति कर्म्म समुद्दिश्य नृपाणां धर्म्मराड्यमः।।तत्पापपंकशुद्ध्यर्थमिदं दूतान्ब्रवीति च ।। ११ ।।
iti karmma samuddiśya nṛpāṇāṃ dharmmarāḍyamaḥ||tatpāpapaṃkaśuddhyarthamidaṃ dūtānbravīti ca || 11 ||
यमराज उवाच ।।
भोभोश्चण्ड महाचंड गृहीत्वा नृपतीन्बलात् ।। नियमेन विशुद्यध्वं क्रमेण नरकाग्निषु ।। १२।।
bhobhoścaṇḍa mahācaṃḍa gṛhītvā nṛpatīnbalāt || niyamena viśudyadhvaṃ krameṇa narakāgniṣu || 12||
सनत्कुमार उवाच ।।
ततश्शीघ्रं समादाय नृपान्संगृह्य पादयोः।।भ्रामयित्वा तु वेगेन निक्षिप्योर्ध्वं प्रगृह्य च ।। ।सर्वप्रायेण महतातीव तप्ते शिलातले।।आस्फालयंति तरसा वज्रेणेव महाद्रुमान्।।१४।।
tataśśīghraṃ samādāya nṛpānsaṃgṛhya pādayoḥ||bhrāmayitvā tu vegena nikṣipyordhvaṃ pragṛhya ca || |sarvaprāyeṇa mahatātīva tapte śilātale||āsphālayaṃti tarasā vajreṇeva mahādrumān||14||
ततस्सरक्तं श्रोत्रेण स्रवते जर्जरीकृतः।।निस्संज्ञस्स सदा देही निश्चेष्टस्संप्रजायते।।१५।।
tatassaraktaṃ śrotreṇa sravate jarjarīkṛtaḥ||nissaṃjñassa sadā dehī niśceṣṭassaṃprajāyate||15||
ततस्स वायुना स्पृष्टस्सतैरुज्जीवितः पुनः।।ततः पापविशुद्ध्यर्थं क्षिपंति नरकार्णवे।।१६।।
tatassa vāyunā spṛṣṭassatairujjīvitaḥ punaḥ||tataḥ pāpaviśuddhyarthaṃ kṣipaṃti narakārṇave||16||
अष्टाविंशतिसंख्याभिः क्षित्यधस्सप्तकोटयः।।सप्तमस्य तलस्यांते घोरे तमसि संस्थितः।।१७।।
aṣṭāviṃśatisaṃkhyābhiḥ kṣityadhassaptakoṭayaḥ||saptamasya talasyāṃte ghore tamasi saṃsthitaḥ||17||
घोराख्या प्रथमा कोटिः सुघोरा तदधः स्थिता ।। अतिघोरा महाघोरा घोररूपा च पंचमी ।। १८।।
ghorākhyā prathamā koṭiḥ sughorā tadadhaḥ sthitā || atighorā mahāghorā ghorarūpā ca paṃcamī || 18||
षष्ठी तलातलाख्या च सप्तमी च भयानका।।अष्टमी कालरात्रिश्च नवमी च भयोत्कटा।।१९।।
ṣaṣṭhī talātalākhyā ca saptamī ca bhayānakā||aṣṭamī kālarātriśca navamī ca bhayotkaṭā||19||
दशमी तदधश्चण्डा महाचण्डा ततोऽप्यधः ।। चण्डकोलाहला चान्या प्रचण्डा चण्डनायिका ।। 5.8.२० ।।
daśamī tadadhaścaṇḍā mahācaṇḍā tato'pyadhaḥ || caṇḍakolāhalā cānyā pracaṇḍā caṇḍanāyikā || 5.8.20 ||
पद्मा पद्मावती भीता भीमा भीषणनायिका ।। कराला विकराला च वज्राविंशतिमा स्मृता ।। २१।।
padmā padmāvatī bhītā bhīmā bhīṣaṇanāyikā || karālā vikarālā ca vajrāviṃśatimā smṛtā || 21||
त्रिकोणा पञ्चकोणा च सुदीर्घा चाखिलार्तिदा।।समा भीमबला भोग्रा दीप्तप्रायेति चान्तिमी।।२२।।
trikoṇā pañcakoṇā ca sudīrghā cākhilārtidā||samā bhīmabalā bhogrā dīptaprāyeti cāntimī||22||
इति ते नामतः प्रोक्ता घोरा नरककोटयः।।अष्टाविंशतिरेवैताः पापानां यातनात्मिकाः।।२३।।
iti te nāmataḥ proktā ghorā narakakoṭayaḥ||aṣṭāviṃśatirevaitāḥ pāpānāṃ yātanātmikāḥ||23||
तासां क्रमेण विज्ञेयाः पंच पञ्चैव नायकाः।।प्रत्येकं सर्वकोटीनां नामतस्संनिबोधत ।। २४।।
tāsāṃ krameṇa vijñeyāḥ paṃca pañcaiva nāyakāḥ||pratyekaṃ sarvakoṭīnāṃ nāmatassaṃnibodhata || 24||
रौरवः प्रथमस्तेषां रुवंते यत्र देहिनः ।। महारौरवपीडाभिर्महांतोऽपि रुदंति च ।। २५ ।।
rauravaḥ prathamasteṣāṃ ruvaṃte yatra dehinaḥ || mahārauravapīḍābhirmahāṃto'pi rudaṃti ca || 25 ||
ततश्शीतं तथा चोष्णं पंचाद्या नायकास्स्मृताः ।। सुघोरस्तु महातीक्ष्णस्तथा संजीवनः स्मृतः ।। २६।।
tataśśītaṃ tathā coṣṇaṃ paṃcādyā nāyakāssmṛtāḥ || sughorastu mahātīkṣṇastathā saṃjīvanaḥ smṛtaḥ || 26||
महातमो विलोमश्च विलोपश्चापि कंटक।।तीव्रवेगः करालश्च विकरालः प्रकंपनः ।। २७।।
mahātamo vilomaśca vilopaścāpi kaṃṭaka||tīvravegaḥ karālaśca vikarālaḥ prakaṃpanaḥ || 27||
महावक्रश्च कालश्च कालसूत्रः प्रगर्जनः ।। सूचीमुखस्सुनेतिश्च खादकस्सुप्रपीडनः ।। २८ ।।
mahāvakraśca kālaśca kālasūtraḥ pragarjanaḥ || sūcīmukhassunetiśca khādakassuprapīḍanaḥ || 28 ||
कुम्भीपाकसुपाकौ च क्रकचश्चातिदारुणः ।। अंगारराशिभवनं मेरुरसृक्प्रहितस्ततः ।। २९।।
kumbhīpākasupākau ca krakacaścātidāruṇaḥ || aṃgārarāśibhavanaṃ merurasṛkprahitastataḥ || 29||
तीक्ष्णतुण्डश्च शकुनिर्महासंवर्तकः क्रतुः।।तप्तजंतुः पंकलेपः प्रतिमांसस्त्रपूद्भवः।।5.8.३०।।
tīkṣṇatuṇḍaśca śakunirmahāsaṃvartakaḥ kratuḥ||taptajaṃtuḥ paṃkalepaḥ pratimāṃsastrapūdbhavaḥ||5.8.30||
उच्छ्वासस्सुनिरुच्छ्वासो सुदीर्घः कूटशाल्मलिः।।दुरिष्टस्सुमहावादः प्रवादस्सुप्रतापनः ।। ३१।।
ucchvāsassunirucchvāso sudīrghaḥ kūṭaśālmaliḥ||duriṣṭassumahāvādaḥ pravādassupratāpanaḥ || 31||
ततो मेघो वृषः शाल्मस्सिंहव्याघ्रगजाननाः।।श्वसूकराजमहिषघूककोकवृकाननाः।।३२।।
tato megho vṛṣaḥ śālmassiṃhavyāghragajānanāḥ||śvasūkarājamahiṣaghūkakokavṛkānanāḥ||32||
ग्राहकुंभीननक्राख्या स्सर्पकूर्माख्यवायसाः।।गृध्रोलूकहलोकाख्याः शार्दूलक्रथकर्कटाः।।३३।।
grāhakuṃbhīnanakrākhyā ssarpakūrmākhyavāyasāḥ||gṛdhrolūkahalokākhyāḥ śārdūlakrathakarkaṭāḥ||33||
मंडूकाः पूतिवक्त्राश्च रक्ताक्षः पूतिमृत्तिकाः।।कणधूम्रस्तथाग्निश्च कृमिगन्धिवपुस्तथा ।। ३४।।
maṃḍūkāḥ pūtivaktrāśca raktākṣaḥ pūtimṛttikāḥ||kaṇadhūmrastathāgniśca kṛmigandhivapustathā || 34||
अग्नीध्रश्चाप्रतिष्ठश्च रुधिराभश्श्वभोजनः ।। लाला भेक्षांत्रभक्षौ च सर्वभक्षः सुदारुणः।।३५।।
agnīdhraścāpratiṣṭhaśca rudhirābhaśśvabhojanaḥ || lālā bhekṣāṃtrabhakṣau ca sarvabhakṣaḥ sudāruṇaḥ||35||
कंटकस्सुविशालश्च विकटः कटपूतनः।।अंबरीषः कटाहश्च कष्टा वैतरणी नदी।।३६।।
kaṃṭakassuviśālaśca vikaṭaḥ kaṭapūtanaḥ||aṃbarīṣaḥ kaṭāhaśca kaṣṭā vaitaraṇī nadī||36||
सुतप्तलोहशयन एकपादः प्रपूरणः ।। असितालवनं घोरमस्थिभंगः सुपूरणः।।३७।।
sutaptalohaśayana ekapādaḥ prapūraṇaḥ || asitālavanaṃ ghoramasthibhaṃgaḥ supūraṇaḥ||37||
विलातसोऽसुयंत्रोऽपि कूटपाशः प्रमर्दनः ।। महाचूर्ण्णो सुचूर्ण्णोऽपि तप्तलोहमयं तथा ।। ३८।।
vilātaso'suyaṃtro'pi kūṭapāśaḥ pramardanaḥ || mahācūrṇṇo sucūrṇṇo'pi taptalohamayaṃ tathā || 38||
पर्वतः क्षुरधारा च तथा यमलपर्वतः ।। मूत्रविष्ठाश्रुकूपश्च क्षारकूपश्च शीतलः ।। ३९।।
parvataḥ kṣuradhārā ca tathā yamalaparvataḥ || mūtraviṣṭhāśrukūpaśca kṣārakūpaśca śītalaḥ || 39||
मुसलोलूखलं यन्त्रं शिलाशकटलांगलम्।।तालपत्रासिगहनं महाशकटमण्डपम्।।5.8.४०।।
musalolūkhalaṃ yantraṃ śilāśakaṭalāṃgalam||tālapatrāsigahanaṃ mahāśakaṭamaṇḍapam||5.8.40||
संमोहमस्थिभंगश्च तप्तश्चलमयो गुडम्।।बहुदुखं महाक्लेशः कश्मलं समलं मलात् ।। ४१।।
saṃmohamasthibhaṃgaśca taptaścalamayo guḍam||bahudukhaṃ mahākleśaḥ kaśmalaṃ samalaṃ malāt || 41||
हालाहलो विरूपश्च स्वरूपश्च यमानुगः ।। ,एकपादस्त्रिपादश्च तीव्रश्चाचीवरं तमः ।। ४२ ।।
hālāhalo virūpaśca svarūpaśca yamānugaḥ || ,ekapādastripādaśca tīvraścācīvaraṃ tamaḥ || 42 ||
अष्टाविंशतिरित्येते क्रमशः पंचपंचकम् ।। कोटीनामानुपूर्व्येण पंच पंचैव नायकाः ।। ।४३।।
aṣṭāviṃśatirityete kramaśaḥ paṃcapaṃcakam || koṭīnāmānupūrvyeṇa paṃca paṃcaiva nāyakāḥ || |43||
रौरवाय प्रबोध्यंते नरकाणां शतं स्मृतम्।।चत्वारिंशच्छतं प्रोक्तं महानरकमण्डलम् ।। ४४ ।।
rauravāya prabodhyaṃte narakāṇāṃ śataṃ smṛtam||catvāriṃśacchataṃ proktaṃ mahānarakamaṇḍalam || 44 ||
इति ते व्यास संप्रोक्ता नरकस्य स्थितिर्मया ।। प्रसंख्यानाच्च वैराग्यं शृणु पापगतिं च ताम् ।। ४५ ।।
iti te vyāsa saṃproktā narakasya sthitirmayā || prasaṃkhyānācca vairāgyaṃ śṛṇu pāpagatiṃ ca tām || 45 ||
इति श्रीशिवमहापुराणे पञ्चम्यामुमासंहितायां नरकलोकवर्णनं नामाष्टमोऽध्यायः ।। ८
iti śrīśivamahāpurāṇe pañcamyāmumāsaṃhitāyāṃ narakalokavarṇanaṃ nāmāṣṭamo'dhyāyaḥ || 8
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
