Gyaandweep | Shiva Purana Vayaviya Samhita

व्यास उवाच

नमश्शिवाय सोमाय सगणाय ससूनवे ॥ प्रधानपुरुषेशाय सर्गस्थित्यंतहेतवे ॥ ७.१,१.१॥

namaśśivāya somāya sagaṇāya sasūnave || pradhānapuruṣeśāya sargasthityaṃtahetave || 7.1,1.1||

शक्तिरप्रतिमा यस्य ह्यैश्वर्यं चापि सर्वगम् ॥ स्वामित्वं च विभुत्वं च स्वभावं संप्रचक्षते ॥ ७.१,१.२॥

śaktirapratimā yasya hyaiśvaryaṃ cāpi sarvagam || svāmitvaṃ ca vibhutvaṃ ca svabhāvaṃ saṃpracakṣate || 7.1,1.2||

तमजं विश्वकर्माणं शाश्वतं शिवमव्ययम् ॥ महादेवं महात्मानं व्रजामि शरणं शिवम् ॥ ७.१,१.३॥

tamajaṃ viśvakarmāṇaṃ śāśvataṃ śivamavyayam || mahādevaṃ mahātmānaṃ vrajāmi śaraṇaṃ śivam || 7.1,1.3||

धर्मक्षेत्रे महातीर्थे गंगाकालिंदिसंगमे ॥ प्रयागे नैमिषारण्ये ब्रह्मलोकस्य वर्त्मनि ॥ ७.१,१.४॥

dharmakṣetre mahātīrthe gaṃgākāliṃdisaṃgame || prayāge naimiṣāraṇye brahmalokasya vartmani || 7.1,1.4||

मुनयश्शंसितात्मानः सत्यव्रतपरायणाः ॥ महौजसो महाभागा महासत्रं वितेनिरे ॥ ७.१,१.५॥

munayaśśaṃsitātmānaḥ satyavrataparāyaṇāḥ || mahaujaso mahābhāgā mahāsatraṃ vitenire || 7.1,1.5||

तत्र सत्रं समाकर्ण्य तेषामक्लिष्टकर्मणाम् ॥ साक्षात्सत्यवतीसूनोर्वेदव्यासस्य धीमतः ॥ ७.१,१.६॥

tatra satraṃ samākarṇya teṣāmakliṣṭakarmaṇām || sākṣātsatyavatīsūnorvedavyāsasya dhīmataḥ || 7.1,1.6||

शिष्यो महात्मा मेधावी त्रिषु लोकेषु विश्रुतः ॥ पञ्चावयवयुक्तस्य वाक्यस्य गुणदोषवित् ॥ ७.१,१.७॥

śiṣyo mahātmā medhāvī triṣu lokeṣu viśrutaḥ || pañcāvayavayuktasya vākyasya guṇadoṣavit || 7.1,1.7||

उत्तरोत्तरवक्ता च ब्रुवतो ऽपि बृहस्पतेः ॥ मधुरः श्रवणानां च मनोज्ञपदपर्वणाम् ॥ ७.१,१.८॥

uttarottaravaktā ca bruvato 'pi bṛhaspateḥ || madhuraḥ śravaṇānāṃ ca manojñapadaparvaṇām || 7.1,1.8||

कथानां निपुणो वक्ता कालविन्नयवित्कविः ॥ आजगाम स तं देशं सूतः पौराणिकोत्तमः ॥ ७.१,१.९॥

kathānāṃ nipuṇo vaktā kālavinnayavitkaviḥ || ājagāma sa taṃ deśaṃ sūtaḥ paurāṇikottamaḥ || 7.1,1.9||

तं दृष्ट्वा सूतमायांतं मुनयो हृष्टमानसाः ॥ तस्मै साम च पूजां च यथावत्प्रत्यपादयन् ॥ ७.१,१.१०॥

taṃ dṛṣṭvā sūtamāyāṃtaṃ munayo hṛṣṭamānasāḥ || tasmai sāma ca pūjāṃ ca yathāvatpratyapādayan || 7.1,1.10||

प्रतिगृह्य सतां पूजां मुनिभिः प्रतिपादिताम् ॥ उद्दिष्टमानसं भेजे नियुक्तो युक्तमात्मनः ॥ ७.१,१.११॥

pratigṛhya satāṃ pūjāṃ munibhiḥ pratipāditām || uddiṣṭamānasaṃ bheje niyukto yuktamātmanaḥ || 7.1,1.11||

ततस्तत्संगमादेव मुनीनां भावितात्मनाम् ॥ सोत्कंठमभवच्चितं श्रोतुं पौराणिकीं कथाम् ॥ ७.१,१.१२॥

tatastatsaṃgamādeva munīnāṃ bhāvitātmanām || sotkaṃṭhamabhavaccitaṃ śrotuṃ paurāṇikīṃ kathām || 7.1,1.12||

तदा तमनुकूलाभिर्वाग्भिः पूज्य महर्षयः ॥ अतीवाभिमुखं कृत्वा वचनं चेदमब्रुवन् ॥ ७.१,१.१३॥

tadā tamanukūlābhirvāgbhiḥ pūjya maharṣayaḥ || atīvābhimukhaṃ kṛtvā vacanaṃ cedamabruvan || 7.1,1.13||

ऋषय ऊचुः॥

रोमहर्षण सर्वज्ञ भवान्नो भाग्यगौरवात् ॥ संप्राप्तोद्य महाभाग शैवराज महामते ॥ ७.१,१.१४॥

romaharṣaṇa sarvajña bhavānno bhāgyagauravāt || saṃprāptodya mahābhāga śaivarāja mahāmate || 7.1,1.14||

पुराणविद्यामखिलां व्यासात्प्रत्यक्षमीयिवान् ॥ तस्मादाश्चर्यभूतानां कथानां त्वं हि भाजनम् ॥ ७.१,१.१५॥

purāṇavidyāmakhilāṃ vyāsātpratyakṣamīyivān || tasmādāścaryabhūtānāṃ kathānāṃ tvaṃ hi bhājanam || 7.1,1.15||

रत्नानामुरुसाराणां रत्नाकर इवार्णवः ॥ यच्च भूतं यच्च भव्यं यच्चान्यद्वस्तु वर्तते ॥ ७.१,१.१६॥

ratnānāmurusārāṇāṃ ratnākara ivārṇavaḥ || yacca bhūtaṃ yacca bhavyaṃ yaccānyadvastu vartate || 7.1,1.16||

न तवाविदितं किञ्चित्त्रिषु लोकेषु विद्यते ॥ त्वमदृष्टवशादस्मद्दर्शनार्थमिहागतः ॥ ७.१,१.१७॥

na tavāviditaṃ kiñcittriṣu lokeṣu vidyate || tvamadṛṣṭavaśādasmaddarśanārthamihāgataḥ || 7.1,1.17||

अकुर्वन्किमपि श्रेयो न वृथा गन्तुमर्हसि ॥ तस्माच्छ्राव्यतरं पुण्यं सत्कथाज्ञानसंहितम् ॥ ७.१,१.१७॥

akurvankimapi śreyo na vṛthā gantumarhasi || tasmācchrāvyataraṃ puṇyaṃ satkathājñānasaṃhitam || 7.1,1.17||

वेदांतसारसर्वस्वं पुराणं श्रावयाशु नः ॥ एवमभ्यर्थितस्सूतो मुनिभिर्वेदवादिभिः ॥ ७.१,१.१८॥

vedāṃtasārasarvasvaṃ purāṇaṃ śrāvayāśu naḥ || evamabhyarthitassūto munibhirvedavādibhiḥ || 7.1,1.18||

श्लक्ष्णां च न्यायसंयुक्तां प्रत्युवाच शुभां गिरम् ॥ सूत उवाच ७.१,१.१९॥

ślakṣṇāṃ ca nyāyasaṃyuktāṃ pratyuvāca śubhāṃ giram || sūta uvāca 7.1,1.19||

पूजितो ऽनुगृहीतश्च भवद्भिरिति चोदितः ॥ कस्मात्सम्यङ्न विब्रूयां पुराणमृषिपूजितम् ॥ ७.१,१.२०॥

pūjito 'nugṛhītaśca bhavadbhiriti coditaḥ || kasmātsamyaṅna vibrūyāṃ purāṇamṛṣipūjitam || 7.1,1.20||

अभिवंद्य महादेवं देवीं स्कंदं विनायकम् ॥ नंदिनं च तथा व्यासं साक्षात्सत्यवतीसुतम् ॥ ७.१,१.२१॥

abhivaṃdya mahādevaṃ devīṃ skaṃdaṃ vināyakam || naṃdinaṃ ca tathā vyāsaṃ sākṣātsatyavatīsutam || 7.1,1.21||

वक्ष्यामि परमं पुण्यं पुराणं वेदसंमितम् ॥ शिवज्ञानार्णवं साक्षाद्भक्तिमुक्तिफलप्रदम् ॥ ७.१,१.२२॥

vakṣyāmi paramaṃ puṇyaṃ purāṇaṃ vedasaṃmitam || śivajñānārṇavaṃ sākṣādbhaktimuktiphalapradam || 7.1,1.22||

शब्दार्थन्यायसंयुक्तै रागमार्थैर्विभूषितम् ॥ श्वेतकल्पप्रसंगेन वायुना कथितं पुरा ॥ ७.१,१.२३॥

śabdārthanyāyasaṃyuktai rāgamārthairvibhūṣitam || śvetakalpaprasaṃgena vāyunā kathitaṃ purā || 7.1,1.23||

विद्यास्थानानि सर्वाणि पुराणानुक्रमं तथा ॥ तत्पुराणस्य चोत्पत्तिं ब्रुवतो मे निबोधत ॥ ७.१,१.२४॥

vidyāsthānāni sarvāṇi purāṇānukramaṃ tathā || tatpurāṇasya cotpattiṃ bruvato me nibodhata || 7.1,1.24||

अंगानि वेदाश्चत्वारो मीमांसान्यायविस्तरः ॥ पुराणं धर्मशास्त्रं च विद्याश्चेताश्चतुर्दश ॥ ७.१,१.२५॥

aṃgāni vedāścatvāro mīmāṃsānyāyavistaraḥ || purāṇaṃ dharmaśāstraṃ ca vidyāścetāścaturdaśa || 7.1,1.25||

आयुर्वेदो धनुर्वेदो गांधर्वश्चेत्यनुक्रमात् ॥ अर्थशास्त्रं परं तस्माद्विद्या ह्यष्टादश स्मृताः ॥ ७.१,१.२६॥

āyurvedo dhanurvedo gāṃdharvaścetyanukramāt || arthaśāstraṃ paraṃ tasmādvidyā hyaṣṭādaśa smṛtāḥ || 7.1,1.26||

अष्टादशानां विद्यानामेतासां भिन्नवर्त्मनाम् ॥ आदिकर्ता कविस्साक्षाच्छूलपाणिरिति श्रुतिः ॥ ७.१,१.२७॥

aṣṭādaśānāṃ vidyānāmetāsāṃ bhinnavartmanām || ādikartā kavissākṣācchūlapāṇiriti śrutiḥ || 7.1,1.27||

स हि सर्वजगन्नाथः सिसृक्षुरखिलं जगत् ॥ ब्रह्माणं विदधे साक्षात्पुत्रमग्रे सनातनम् ॥ ७.१,१.२८॥

sa hi sarvajagannāthaḥ sisṛkṣurakhilaṃ jagat || brahmāṇaṃ vidadhe sākṣātputramagre sanātanam || 7.1,1.28||

तस्मै प्रथमपुत्राय ब्रह्मणे विश्वयोनये ॥ विद्याश्चेमा ददौ पूर्वं विश्वसृष्ट्यर्थमीश्वरः ॥ ७.१,१.२९॥

tasmai prathamaputrāya brahmaṇe viśvayonaye || vidyāścemā dadau pūrvaṃ viśvasṛṣṭyarthamīśvaraḥ || 7.1,1.29||

पालनाय हरिं देवं रक्षाशक्तिं ददौ ततः ॥ मध्यमं तनयं विष्णुं पातारं ब्रह्मणो ऽपि हि ॥ ७.१,१.३०॥

pālanāya hariṃ devaṃ rakṣāśaktiṃ dadau tataḥ || madhyamaṃ tanayaṃ viṣṇuṃ pātāraṃ brahmaṇo 'pi hi || 7.1,1.30||

लब्धविद्येन विधिना प्रजासृष्टिं वितन्वता ॥ प्रथमं सर्वशास्त्राणां पुराणं ब्रह्मणा स्मृतम् ॥ ७.१,१.३१॥

labdhavidyena vidhinā prajāsṛṣṭiṃ vitanvatā || prathamaṃ sarvaśāstrāṇāṃ purāṇaṃ brahmaṇā smṛtam || 7.1,1.31||

अनंतरं तु वक्त्रेभ्यो वेदास्तस्य विनिर्गताः ॥ प्रवृत्तिस्सर्वशास्त्राणां तन्मुखादभवत्ततः ॥ ७.१,१.३२॥

anaṃtaraṃ tu vaktrebhyo vedāstasya vinirgatāḥ || pravṛttissarvaśāstrāṇāṃ tanmukhādabhavattataḥ || 7.1,1.32||

यदास्य विस्तरं शक्ता नाधिगंतुं प्रजा भुवि ॥ तदा विद्यासमासार्थं विश्वेश्वरनियोगतः ॥ ७.१,१.३३॥

yadāsya vistaraṃ śaktā nādhigaṃtuṃ prajā bhuvi || tadā vidyāsamāsārthaṃ viśveśvaraniyogataḥ || 7.1,1.33||

द्वापरांतेषु विश्वात्मा विष्णुर्विश्वंभरः प्रभुः ॥ व्यासनाम्ना चरत्यस्मिन्नवतीर्य महीतले ॥ ७.१,१.३४॥

dvāparāṃteṣu viśvātmā viṣṇurviśvaṃbharaḥ prabhuḥ || vyāsanāmnā caratyasminnavatīrya mahītale || 7.1,1.34||

एवं व्यस्ताश्च वेदाश्च द्वापरेद्वापरे द्विजाः ॥ निर्मितानि पुराणानि अन्यानि च ततः परम् ॥ ७.१,१.३५॥

evaṃ vyastāśca vedāśca dvāparedvāpare dvijāḥ || nirmitāni purāṇāni anyāni ca tataḥ param || 7.1,1.35||

स पुनर्द्वापरे चास्मिन्कृष्णद्वैपायनाख्यया ॥ अरण्यामिव हव्याशी सत्यवत्यामजायत ॥ ७.१,१.३६॥

sa punardvāpare cāsminkṛṣṇadvaipāyanākhyayā || araṇyāmiva havyāśī satyavatyāmajāyata || 7.1,1.36||

संक्षिप्य स पुनर्वेदांश्चतुर्धा कृतवान्मुनिः ॥ व्यस्तवेदतया लोके वेदव्यास इति श्रुतः ॥ ७.१,१.३७॥

saṃkṣipya sa punarvedāṃścaturdhā kṛtavānmuniḥ || vyastavedatayā loke vedavyāsa iti śrutaḥ || 7.1,1.37||

पुराणानाञ्च संक्षिप्तं चतुर्लक्षप्रमाणतः ॥ अद्यापि देवलोके तच्छतकोटिप्रविस्तरम् ॥ ७.१,१.३८॥

purāṇānāñca saṃkṣiptaṃ caturlakṣapramāṇataḥ || adyāpi devaloke tacchatakoṭipravistaram || 7.1,1.38||

यो विद्याच्चतुरो वेदान् सांगोपणिषदान्द्विजः ॥ न चेत्पुराणं संविद्यान्नैव स स्याद्विचक्षणः ॥ ७.१,१.३९॥

yo vidyāccaturo vedān sāṃgopaṇiṣadāndvijaḥ || na cetpurāṇaṃ saṃvidyānnaiva sa syādvicakṣaṇaḥ || 7.1,1.39||

इतिहासपुराणाभ्यां वेदं समुपबृंहयेत् ॥ बिभेत्यल्पश्रुताद्वेदो मामयं प्रतरिष्यति ॥ ७.१,१.४०॥

itihāsapurāṇābhyāṃ vedaṃ samupabṛṃhayet || bibhetyalpaśrutādvedo māmayaṃ pratariṣyati || 7.1,1.40||

सर्गश्च प्रतिसर्गश्च वंशो मन्वंतराणि च ॥ वंशानुचरितं चैव पुराणं पञ्चलक्षणम् ॥ ७.१,१.४१॥

sargaśca pratisargaśca vaṃśo manvaṃtarāṇi ca || vaṃśānucaritaṃ caiva purāṇaṃ pañcalakṣaṇam || 7.1,1.41||

दशधा चाष्टधा चैतत्पुराणमुपदिश्यते ॥ बृहत्सूक्ष्मप्रभेदेन मुनिभिस्तत्त्ववित्तमैः ॥ ७.१,१.४२॥

daśadhā cāṣṭadhā caitatpurāṇamupadiśyate || bṛhatsūkṣmaprabhedena munibhistattvavittamaiḥ || 7.1,1.42||

ब्राह्मं पाद्मं वैष्णवं च शैवं भागवतं तथा ॥ भविष्यं नारदीयं च मार्कंडेयमतः परम् ॥ ७.१,१.४३॥

brāhmaṃ pādmaṃ vaiṣṇavaṃ ca śaivaṃ bhāgavataṃ tathā || bhaviṣyaṃ nāradīyaṃ ca mārkaṃḍeyamataḥ param || 7.1,1.43||

आग्नेयं ब्रह्मवैवर्तं लैंगं वाराहमेव च ॥ स्कान्दं च वामनं चैव कौर्म्यं मात्स्यं च गारुडम् ॥ ७.१,१.४४॥

āgneyaṃ brahmavaivartaṃ laiṃgaṃ vārāhameva ca || skāndaṃ ca vāmanaṃ caiva kaurmyaṃ mātsyaṃ ca gāruḍam || 7.1,1.44||

ब्रह्मांडं चेति पुण्यो ऽयं पुराणानामनुक्रमः ॥ तत्र शैवं तुरीयं यच्छार्वं सर्वार्थसाधकम् ॥ ७.१,१.४५॥

brahmāṃḍaṃ ceti puṇyo 'yaṃ purāṇānāmanukramaḥ || tatra śaivaṃ turīyaṃ yacchārvaṃ sarvārthasādhakam || 7.1,1.45||

ग्रंथो लक्षप्रमाणं तद्व्यस्तं द्वादशसंहितम् ॥ निर्मितं तच्छिवेनैव तत्र धर्मः प्रतिष्ठितः ॥ ७.१,१.४६॥

graṃtho lakṣapramāṇaṃ tadvyastaṃ dvādaśasaṃhitam || nirmitaṃ tacchivenaiva tatra dharmaḥ pratiṣṭhitaḥ || 7.1,1.46||

तदुक्तेनैव धर्मेण शैवास्त्रैवर्णिका नराः ॥ तस्माद्विमुकुतिमन्विच्छञ्च्छिवमेव समाश्रयेत् ॥ ७.१,१.४७॥

taduktenaiva dharmeṇa śaivāstraivarṇikā narāḥ || tasmādvimukutimanvicchañcchivameva samāśrayet || 7.1,1.47||

तमाश्रित्यैव देवानामपि मुक्तिर्न चान्यथा ॥ यदिदं शैवमाख्यातं पुराणं वेदसंमितम् ॥ ७.१,१.४८॥

tamāśrityaiva devānāmapi muktirna cānyathā || yadidaṃ śaivamākhyātaṃ purāṇaṃ vedasaṃmitam || 7.1,1.48||

तस्य भेदान्समासेन ब्रुवतो मे निबोधत ॥ विद्येश्वरं तथा रौद्रं वैनायकमनुत्तमम् ॥ ७.१,१.४९॥

tasya bhedānsamāsena bruvato me nibodhata || vidyeśvaraṃ tathā raudraṃ vaināyakamanuttamam || 7.1,1.49||

औमं मातृपुराणं च रुद्रैकादशकं तथा ॥ कैलासं शतरुद्रं च शतरुद्राख्यमेव च ॥ ७.१,१.५०॥

aumaṃ mātṛpurāṇaṃ ca rudraikādaśakaṃ tathā || kailāsaṃ śatarudraṃ ca śatarudrākhyameva ca || 7.1,1.50||

सहस्रकोटिरुद्राख्यं वायवीयं ततःपरम् ॥ धर्मसंज्ञं पुराणं चेत्येवं द्वादश संहिताः ॥ ७.१,१.५१॥

sahasrakoṭirudrākhyaṃ vāyavīyaṃ tataḥparam || dharmasaṃjñaṃ purāṇaṃ cetyevaṃ dvādaśa saṃhitāḥ || 7.1,1.51||

विद्येशं दशसाहस्रमुदितं ग्रंथसंख्यया ॥ रौद्रं वैनायकं चौमं मातृकाख्यं ततः परम् ॥ ७.१,१.५२॥

vidyeśaṃ daśasāhasramuditaṃ graṃthasaṃkhyayā || raudraṃ vaināyakaṃ caumaṃ mātṛkākhyaṃ tataḥ param || 7.1,1.52||

प्रत्येकमष्टसाहस्रं त्रयोदशसहस्रकम् ॥ रौद्रकादशकाख्यं यत्कैलासं षट्सहस्रकम् ॥ ७.१,१.५३॥

pratyekamaṣṭasāhasraṃ trayodaśasahasrakam || raudrakādaśakākhyaṃ yatkailāsaṃ ṣaṭsahasrakam || 7.1,1.53||

शतरुद्रं त्रिसाहस्रं कोटिरुद्रं ततः परम् ॥ सहस्रैर्नवभिर्युक्तं सर्वार्थज्ञानसंयुतम् ॥ ७.१,१.५४॥

śatarudraṃ trisāhasraṃ koṭirudraṃ tataḥ param || sahasrairnavabhiryuktaṃ sarvārthajñānasaṃyutam || 7.1,1.54||

सहस्रकोटिरुद्राख्यमेकादशसहस्रकम् ॥ चतुस्सहस्रसंख्येयं वायवीयमनुत्तमम् ॥ ७.१,१.५५॥

sahasrakoṭirudrākhyamekādaśasahasrakam || catussahasrasaṃkhyeyaṃ vāyavīyamanuttamam || 7.1,1.55||

धर्मसंज्ञं पुराणं यत्तद्द्वादशसहस्रकम् ॥ तदेवं लक्षमुद्दिष्टं शैवं शाखाविभेदतः ॥ ७.१,१.५६॥

dharmasaṃjñaṃ purāṇaṃ yattaddvādaśasahasrakam || tadevaṃ lakṣamuddiṣṭaṃ śaivaṃ śākhāvibhedataḥ || 7.1,1.56||

पुराणं वेदसारं तद्भुक्तिमुक्तिफलप्रदम् ॥ व्यासेन तत्तु संक्षिप्तं चतुर्विंशत्सहस्रकम् ॥ ७.१,१.५७॥

purāṇaṃ vedasāraṃ tadbhuktimuktiphalapradam || vyāsena tattu saṃkṣiptaṃ caturviṃśatsahasrakam || 7.1,1.57||

शैवन्तत्र पुराणं वै चतुर्थं सप्तसंहितम् ॥ विद्येश्वराख्या तत्राद्या द्वितीया रुद्रसंहिता ॥ ७.१,१.५८॥

śaivantatra purāṇaṃ vai caturthaṃ saptasaṃhitam || vidyeśvarākhyā tatrādyā dvitīyā rudrasaṃhitā || 7.1,1.58||

तृतीया शतरुद्राख्या कोटिरुद्रा चतुर्थिका ॥ पञ्चमी कथिता चोमा षष्ठी कैलाससंहिता ॥ ७.१,१.५९॥

tṛtīyā śatarudrākhyā koṭirudrā caturthikā || pañcamī kathitā comā ṣaṣṭhī kailāsasaṃhitā || 7.1,1.59||

सप्तमी वायवीयाख्या सप्तैवं संहिता इह ॥ विद्येश्वरं द्विसाहस्रं रौद्रं पञ्चशतायुतम् ॥ ७.१,१.६०॥

saptamī vāyavīyākhyā saptaivaṃ saṃhitā iha || vidyeśvaraṃ dvisāhasraṃ raudraṃ pañcaśatāyutam || 7.1,1.60||

त्रिंशत्तथा द्विसाहस्रं सार्धैकशतमीरितम् ॥ शतरुद्रन्तथा कोटिरुद्रं व्योमयुगाधिकम् ॥ ७.१,१.६१॥

triṃśattathā dvisāhasraṃ sārdhaikaśatamīritam || śatarudrantathā koṭirudraṃ vyomayugādhikam || 7.1,1.61||

द्विसाहस्रं च द्विशतं तथोमं भूसहस्रकम् ॥ चत्वारिंशत्साष्टशतं कैलासं भूसहस्रकम् ॥ ७.१,१.६२॥

dvisāhasraṃ ca dviśataṃ tathomaṃ bhūsahasrakam || catvāriṃśatsāṣṭaśataṃ kailāsaṃ bhūsahasrakam || 7.1,1.62||

चत्वारिंशच्च द्विशतं वायवीयमतः परम् ॥ चतुस्साहस्रसंख्याकमेवं संख्याविभेदतः ॥ ७.१,१.६३॥

catvāriṃśacca dviśataṃ vāyavīyamataḥ param || catussāhasrasaṃkhyākamevaṃ saṃkhyāvibhedataḥ || 7.1,1.63||

श्रुतम्परमपुण्यन्तु पुराणं शिवसंज्ञकम् ॥ चतुःसाहस्रकं यत्तु वायवीयमुदीरितम् ॥ ७.१,१.६४॥

śrutamparamapuṇyantu purāṇaṃ śivasaṃjñakam || catuḥsāhasrakaṃ yattu vāyavīyamudīritam || 7.1,1.64||

तदिदं वर्तयिष्यामि भागद्वयसमन्वितम् ॥ नावेदविदुषे वाच्यमिदं शास्त्रमनुत्तमम् ॥ ७.१,१.६५॥

tadidaṃ vartayiṣyāmi bhāgadvayasamanvitam || nāvedaviduṣe vācyamidaṃ śāstramanuttamam || 7.1,1.65||

न चैवाश्रद्धधानाय नापुराणविदे तथा ॥ परीक्षिताय शिष्याय धार्मिकायानसूयवे ॥ ७.१,१.६६॥

na caivāśraddhadhānāya nāpurāṇavide tathā || parīkṣitāya śiṣyāya dhārmikāyānasūyave || 7.1,1.66||

प्रदेयं शिवभक्ताय शिवधर्मानुसारिणे ॥ पुराणसंहिता यस्य प्रसादान्मयि वर्तते ॥ ७.१,१.६७॥

pradeyaṃ śivabhaktāya śivadharmānusāriṇe || purāṇasaṃhitā yasya prasādānmayi vartate || 7.1,1.67||

नमो भगवते तस्मै व्यासायामिततेजसे ॥ ७.१,१.६८॥

namo bhagavate tasmai vyāsāyāmitatejase || 7.1,1.68||

इति श्रीशिवमहापुराणे सप्तम्यां वायवीयसंहितायां पूर्वखण्डे विद्यावतारकथनं नाम प्रथमो ऽध्यायः॥

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāṃ pūrvakhaṇḍe vidyāvatārakathanaṃ nāma prathamo 'dhyāyaḥ||