उपमन्युरुवाच॥
अथैवं संस्कृतं शिष्यं कृतपाशुपतव्रतम् ॥ आचार्यत्वे ऽभिषिंचेत तद्योगत्वेन चान्यथा ॥ ७.२,२०.१॥
athaivaṃ saṃskṛtaṃ śiṣyaṃ kṛtapāśupatavratam || ācāryatve 'bhiṣiṃceta tadyogatvena cānyathā || 7.2,20.1||
मण्डलं पूर्ववत्कृत्त्वा संपूज्य परमेश्वरम् ॥ स्थापयत्पञ्चकलशान्दिक्षु मध्ये च पूर्ववत् ॥ ७.२,२०.२॥
maṇḍalaṃ pūrvavatkṛttvā saṃpūjya parameśvaram || sthāpayatpañcakalaśāndikṣu madhye ca pūrvavat || 7.2,20.2||
निवृत्तिं पुरतो न्यस्य प्रतिष्ठां पश्चिमे घटे ॥ विद्यां दक्षिणतः शांतिमुत्तरे मध्यतः पराम् ॥ ७.२,२०.३॥
nivṛttiṃ purato nyasya pratiṣṭhāṃ paścime ghaṭe || vidyāṃ dakṣiṇataḥ śāṃtimuttare madhyataḥ parām || 7.2,20.3||
कृत्वा रक्षादिकं तत्र बद्ध्वा मुद्रां च धैनवीम् ॥ अभिमंत्र्य घटान्हुत्वा पूर्णांतं च यथा पुरा ॥ ७.२,२०.४॥
kṛtvā rakṣādikaṃ tatra baddhvā mudrāṃ ca dhainavīm || abhimaṃtrya ghaṭānhutvā pūrṇāṃtaṃ ca yathā purā || 7.2,20.4||
प्रवेश्य मंडले शिष्यमनुष्णीषं च देशिकः ॥ तर्पणाद्यं तु मंत्राणां कुर्यात्पूर्वावसानकम् ॥ ७.२,२०.५॥
praveśya maṃḍale śiṣyamanuṣṇīṣaṃ ca deśikaḥ || tarpaṇādyaṃ tu maṃtrāṇāṃ kuryātpūrvāvasānakam || 7.2,20.5||
ततः संपूज्य देवेशमनुज्ञाप्य च पूर्ववत् ॥ अभिषेकाय तं शिष्यमासनं त्वधिरोहयेत् ॥ ७.२,२०.६॥
tataḥ saṃpūjya deveśamanujñāpya ca pūrvavat || abhiṣekāya taṃ śiṣyamāsanaṃ tvadhirohayet || 7.2,20.6||
सकलीकृत्य तं पश्चात्कलापञ्चकरूपिणम् ॥ न्यस्तमंत्रतनुं बद्ध्वा शिवं शिष्यं समर्पयेत् ॥ ७.२,२०.७॥
sakalīkṛtya taṃ paścātkalāpañcakarūpiṇam || nyastamaṃtratanuṃ baddhvā śivaṃ śiṣyaṃ samarpayet || 7.2,20.7||
ततो निवृत्तिकुंभादिघटानुद्धृत्य वै क्रमात् ॥ मध्यमान्ताच्छिवेनैव शिष्यं तमभिषेचयत् ॥ ७.२,२०.८॥
tato nivṛttikuṃbhādighaṭānuddhṛtya vai kramāt || madhyamāntācchivenaiva śiṣyaṃ tamabhiṣecayat || 7.2,20.8||
शिवहस्तं समर्प्याथ शिशोः शिरसि देशिकः ॥ शिवभावसमापन्नः शिवाचार्यं तमादिशेत् ॥ ७.२,२०.९॥
śivahastaṃ samarpyātha śiśoḥ śirasi deśikaḥ || śivabhāvasamāpannaḥ śivācāryaṃ tamādiśet || 7.2,20.9||
अथालंकृत्य तं देवमाराध्य शिवमण्डले ॥ शतमष्टोत्तरं हुत्वा दद्यात्पूर्णाहुतिं ततः ॥ ७.२,२०.१०॥
athālaṃkṛtya taṃ devamārādhya śivamaṇḍale || śatamaṣṭottaraṃ hutvā dadyātpūrṇāhutiṃ tataḥ || 7.2,20.10||
पुनः सम्पूज्य देवेशं प्रणम्य भुवि दंडवत् ॥ शिरस्यंजलिमाधाय शिवं विज्ञापयेद्गुरुः ॥ ७.२,२०.११॥
punaḥ sampūjya deveśaṃ praṇamya bhuvi daṃḍavat || śirasyaṃjalimādhāya śivaṃ vijñāpayedguruḥ || 7.2,20.11||
भगवंस्त्वत्प्रसादेन देशिको.यं मया कृतः ॥ अनुगृह्य त्वया देव दिव्याज्ञास्मै प्रदीयताम् ॥ ७.२,२०.१२॥
bhagavaṃstvatprasādena deśiko.yaṃ mayā kṛtaḥ || anugṛhya tvayā deva divyājñāsmai pradīyatām || 7.2,20.12||
एवं विज्ञाप्य शिष्येण सह भूयः प्रणम्य च ॥ शिवं शिवागमं दिव्यं पूजयेच्छिववद्गुरुः ॥ ७.२,२०.१३॥
evaṃ vijñāpya śiṣyeṇa saha bhūyaḥ praṇamya ca || śivaṃ śivāgamaṃ divyaṃ pūjayecchivavadguruḥ || 7.2,20.13||
पुनः शिवमनुज्ञाप्य शिवज्ञानस्य पुस्तकम् ॥ उभाभ्यामथ पाणिभ्यां दद्याच्छिष्याय देशिकः ॥ ७.२,२०.१४॥
punaḥ śivamanujñāpya śivajñānasya pustakam || ubhābhyāmatha pāṇibhyāṃ dadyācchiṣyāya deśikaḥ || 7.2,20.14||
स ताम्मूर्ध्नि समाधाय विद्यां विद्यासनोपरि ॥ अधिरोप्य यथान्यायमभिवंद्य समर्चयेत् ॥ ७.२,२०.१५॥
sa tāmmūrdhni samādhāya vidyāṃ vidyāsanopari || adhiropya yathānyāyamabhivaṃdya samarcayet || 7.2,20.15||
अथ तस्मै गुरुर्दद्याद्राजोपकरणान्यपि ॥ आचार्यपदवीं प्राप्तो राज्यं चापि यतो ऽर्हति ॥ ७.२,२०.१६॥
atha tasmai gururdadyādrājopakaraṇānyapi || ācāryapadavīṃ prāpto rājyaṃ cāpi yato 'rhati || 7.2,20.16||
अथानुशासनं कुर्यात्पूर्वैराचरितं यथा ॥ यथा च शिवशास्त्रोक्तं यथा लोकेषु पूज्यते ॥ ७.२,२०.१७॥
athānuśāsanaṃ kuryātpūrvairācaritaṃ yathā || yathā ca śivaśāstroktaṃ yathā lokeṣu pūjyate || 7.2,20.17||
शिष्यान्परिक्ष्य यत्नेन शिवशास्त्रोक्तलक्षणैः ॥ संस्कृत्य च शिवज्ञानं तेभ्यो दद्याच्च देशिकः ॥ ७.२,२०.१८॥
śiṣyānparikṣya yatnena śivaśāstroktalakṣaṇaiḥ || saṃskṛtya ca śivajñānaṃ tebhyo dadyācca deśikaḥ || 7.2,20.18||
एवं सर्वमनायासं शौचं क्षांतिं दयां तथा ॥ अस्पृहामप्यसूयां च यत्नेन च विभावयेत् ॥ ७.२,२०.१९॥
evaṃ sarvamanāyāsaṃ śaucaṃ kṣāṃtiṃ dayāṃ tathā || aspṛhāmapyasūyāṃ ca yatnena ca vibhāvayet || 7.2,20.19||
इत्थमादिश्य तं शिष्यं शिवमुद्वास्य मंडलात् ॥ शिवकुंभानलादींश्च सदस्यानपि पूजयेत् ॥ ७.२,२०.२०॥
itthamādiśya taṃ śiṣyaṃ śivamudvāsya maṃḍalāt || śivakuṃbhānalādīṃśca sadasyānapi pūjayet || 7.2,20.20||
युगपद्वाथ संस्कारान्कुर्वीत सगणो गुरुः ॥ तत्र यत्र द्वयं वापि प्रयोगस्योपदिश्यते ॥ ७.२,२०.२१॥
yugapadvātha saṃskārānkurvīta sagaṇo guruḥ || tatra yatra dvayaṃ vāpi prayogasyopadiśyate || 7.2,20.21||
तदादावेव कलशान्कल्पयेदध्वशुद्धिवत् ॥ कृत्वा समयसंस्कारमभिषेकं विनाखिलम् ॥ ७.२,२०.२२॥
tadādāveva kalaśānkalpayedadhvaśuddhivat || kṛtvā samayasaṃskāramabhiṣekaṃ vinākhilam || 7.2,20.22||
समभ्यर्च्य शिवं भूयः कृत्वा चाध्वविशोधनम् ॥ तस्मिन्परिसमाप्ते तु पुनर्देवं प्रपूजयेत् ॥ ७.२,२०.२३॥
samabhyarcya śivaṃ bhūyaḥ kṛtvā cādhvaviśodhanam || tasminparisamāpte tu punardevaṃ prapūjayet || 7.2,20.23||
हुत्वा मंत्रन्तु संतर्प्य संदीप्याशास्य चेश्वरम् ॥ समर्प्य मंत्रं शिष्यस्य पाणौ शेषं समापयेत् ॥ ७.२,२०.२४॥
hutvā maṃtrantu saṃtarpya saṃdīpyāśāsya ceśvaram || samarpya maṃtraṃ śiṣyasya pāṇau śeṣaṃ samāpayet || 7.2,20.24||
अथवा मंत्रसंस्कारमनुचिंत्याखिलं क्रमात् ॥ अध्वशुद्धिं गुरुः कुर्यादभिषेकावसानिकम् ॥ ७.२,२०.२५॥
athavā maṃtrasaṃskāramanuciṃtyākhilaṃ kramāt || adhvaśuddhiṃ guruḥ kuryādabhiṣekāvasānikam || 7.2,20.25||
तत्र यः शान्त्यतीतादिकलासु विहितो विधिः ॥ स सर्वो ऽपि विधातव्यस्तत्त्वत्रयविशोधने ॥ ७.२,२०.२६॥
tatra yaḥ śāntyatītādikalāsu vihito vidhiḥ || sa sarvo 'pi vidhātavyastattvatrayaviśodhane || 7.2,20.26||
शिवविद्यात्मतत्त्वाख्यं तत्त्वत्रयमुदाहृतम् ॥ शक्तौ शिवस्ततो विद्यात्तस्यास्त्वात्मा समुद्बभौ ॥ ७.२,२०.२७॥
śivavidyātmatattvākhyaṃ tattvatrayamudāhṛtam || śaktau śivastato vidyāttasyāstvātmā samudbabhau || 7.2,20.27||
शिवेन शांत्यतीताध्वा व्याप्तस्तदपरः परः ॥ विद्यया परिशिष्टो ऽध्वा ह्यात्मना निखिलः क्रमात् ॥ ७.२,२०.२८॥
śivena śāṃtyatītādhvā vyāptastadaparaḥ paraḥ || vidyayā pariśiṣṭo 'dhvā hyātmanā nikhilaḥ kramāt || 7.2,20.28||
दुर्लभं शांभवं मत्वा मंत्रमूलं मनीषिणः ॥ शाक्तं शंसीत संस्कारं शिवशास्त्रार्थपारगाः ॥ ७.२,२०.२९॥
durlabhaṃ śāṃbhavaṃ matvā maṃtramūlaṃ manīṣiṇaḥ || śāktaṃ śaṃsīta saṃskāraṃ śivaśāstrārthapāragāḥ || 7.2,20.29||
इति ते सर्वमाख्यातं संस्काराख्यस्य कर्मणः ॥ चातुर्विध्यमिदं कृष्ण किं भूय श्रोतुमिच्छसि ॥ ७.२,२०.३०॥
iti te sarvamākhyātaṃ saṃskārākhyasya karmaṇaḥ || cāturvidhyamidaṃ kṛṣṇa kiṃ bhūya śrotumicchasi || 7.2,20.30||
इति श्रीशिवमहापुराणे सप्तम्यां वायवीयसंहितायामुत्तरखण्डे विशेषादिसंस्कृतिर्नाम विंशो ऽध्यायः॥
iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe viśeṣādisaṃskṛtirnāma viṃśo 'dhyāyaḥ||
उपमन्युरुवाच॥
अथैवं संस्कृतं शिष्यं कृतपाशुपतव्रतम् ॥ आचार्यत्वे ऽभिषिंचेत तद्योगत्वेन चान्यथा ॥ ७.२,२०.१॥
athaivaṃ saṃskṛtaṃ śiṣyaṃ kṛtapāśupatavratam || ācāryatve 'bhiṣiṃceta tadyogatvena cānyathā || 7.2,20.1||
मण्डलं पूर्ववत्कृत्त्वा संपूज्य परमेश्वरम् ॥ स्थापयत्पञ्चकलशान्दिक्षु मध्ये च पूर्ववत् ॥ ७.२,२०.२॥
maṇḍalaṃ pūrvavatkṛttvā saṃpūjya parameśvaram || sthāpayatpañcakalaśāndikṣu madhye ca pūrvavat || 7.2,20.2||
निवृत्तिं पुरतो न्यस्य प्रतिष्ठां पश्चिमे घटे ॥ विद्यां दक्षिणतः शांतिमुत्तरे मध्यतः पराम् ॥ ७.२,२०.३॥
nivṛttiṃ purato nyasya pratiṣṭhāṃ paścime ghaṭe || vidyāṃ dakṣiṇataḥ śāṃtimuttare madhyataḥ parām || 7.2,20.3||
कृत्वा रक्षादिकं तत्र बद्ध्वा मुद्रां च धैनवीम् ॥ अभिमंत्र्य घटान्हुत्वा पूर्णांतं च यथा पुरा ॥ ७.२,२०.४॥
kṛtvā rakṣādikaṃ tatra baddhvā mudrāṃ ca dhainavīm || abhimaṃtrya ghaṭānhutvā pūrṇāṃtaṃ ca yathā purā || 7.2,20.4||
प्रवेश्य मंडले शिष्यमनुष्णीषं च देशिकः ॥ तर्पणाद्यं तु मंत्राणां कुर्यात्पूर्वावसानकम् ॥ ७.२,२०.५॥
praveśya maṃḍale śiṣyamanuṣṇīṣaṃ ca deśikaḥ || tarpaṇādyaṃ tu maṃtrāṇāṃ kuryātpūrvāvasānakam || 7.2,20.5||
ततः संपूज्य देवेशमनुज्ञाप्य च पूर्ववत् ॥ अभिषेकाय तं शिष्यमासनं त्वधिरोहयेत् ॥ ७.२,२०.६॥
tataḥ saṃpūjya deveśamanujñāpya ca pūrvavat || abhiṣekāya taṃ śiṣyamāsanaṃ tvadhirohayet || 7.2,20.6||
सकलीकृत्य तं पश्चात्कलापञ्चकरूपिणम् ॥ न्यस्तमंत्रतनुं बद्ध्वा शिवं शिष्यं समर्पयेत् ॥ ७.२,२०.७॥
sakalīkṛtya taṃ paścātkalāpañcakarūpiṇam || nyastamaṃtratanuṃ baddhvā śivaṃ śiṣyaṃ samarpayet || 7.2,20.7||
ततो निवृत्तिकुंभादिघटानुद्धृत्य वै क्रमात् ॥ मध्यमान्ताच्छिवेनैव शिष्यं तमभिषेचयत् ॥ ७.२,२०.८॥
tato nivṛttikuṃbhādighaṭānuddhṛtya vai kramāt || madhyamāntācchivenaiva śiṣyaṃ tamabhiṣecayat || 7.2,20.8||
शिवहस्तं समर्प्याथ शिशोः शिरसि देशिकः ॥ शिवभावसमापन्नः शिवाचार्यं तमादिशेत् ॥ ७.२,२०.९॥
śivahastaṃ samarpyātha śiśoḥ śirasi deśikaḥ || śivabhāvasamāpannaḥ śivācāryaṃ tamādiśet || 7.2,20.9||
अथालंकृत्य तं देवमाराध्य शिवमण्डले ॥ शतमष्टोत्तरं हुत्वा दद्यात्पूर्णाहुतिं ततः ॥ ७.२,२०.१०॥
athālaṃkṛtya taṃ devamārādhya śivamaṇḍale || śatamaṣṭottaraṃ hutvā dadyātpūrṇāhutiṃ tataḥ || 7.2,20.10||
पुनः सम्पूज्य देवेशं प्रणम्य भुवि दंडवत् ॥ शिरस्यंजलिमाधाय शिवं विज्ञापयेद्गुरुः ॥ ७.२,२०.११॥
punaḥ sampūjya deveśaṃ praṇamya bhuvi daṃḍavat || śirasyaṃjalimādhāya śivaṃ vijñāpayedguruḥ || 7.2,20.11||
भगवंस्त्वत्प्रसादेन देशिको.यं मया कृतः ॥ अनुगृह्य त्वया देव दिव्याज्ञास्मै प्रदीयताम् ॥ ७.२,२०.१२॥
bhagavaṃstvatprasādena deśiko.yaṃ mayā kṛtaḥ || anugṛhya tvayā deva divyājñāsmai pradīyatām || 7.2,20.12||
एवं विज्ञाप्य शिष्येण सह भूयः प्रणम्य च ॥ शिवं शिवागमं दिव्यं पूजयेच्छिववद्गुरुः ॥ ७.२,२०.१३॥
evaṃ vijñāpya śiṣyeṇa saha bhūyaḥ praṇamya ca || śivaṃ śivāgamaṃ divyaṃ pūjayecchivavadguruḥ || 7.2,20.13||
पुनः शिवमनुज्ञाप्य शिवज्ञानस्य पुस्तकम् ॥ उभाभ्यामथ पाणिभ्यां दद्याच्छिष्याय देशिकः ॥ ७.२,२०.१४॥
punaḥ śivamanujñāpya śivajñānasya pustakam || ubhābhyāmatha pāṇibhyāṃ dadyācchiṣyāya deśikaḥ || 7.2,20.14||
स ताम्मूर्ध्नि समाधाय विद्यां विद्यासनोपरि ॥ अधिरोप्य यथान्यायमभिवंद्य समर्चयेत् ॥ ७.२,२०.१५॥
sa tāmmūrdhni samādhāya vidyāṃ vidyāsanopari || adhiropya yathānyāyamabhivaṃdya samarcayet || 7.2,20.15||
अथ तस्मै गुरुर्दद्याद्राजोपकरणान्यपि ॥ आचार्यपदवीं प्राप्तो राज्यं चापि यतो ऽर्हति ॥ ७.२,२०.१६॥
atha tasmai gururdadyādrājopakaraṇānyapi || ācāryapadavīṃ prāpto rājyaṃ cāpi yato 'rhati || 7.2,20.16||
अथानुशासनं कुर्यात्पूर्वैराचरितं यथा ॥ यथा च शिवशास्त्रोक्तं यथा लोकेषु पूज्यते ॥ ७.२,२०.१७॥
athānuśāsanaṃ kuryātpūrvairācaritaṃ yathā || yathā ca śivaśāstroktaṃ yathā lokeṣu pūjyate || 7.2,20.17||
शिष्यान्परिक्ष्य यत्नेन शिवशास्त्रोक्तलक्षणैः ॥ संस्कृत्य च शिवज्ञानं तेभ्यो दद्याच्च देशिकः ॥ ७.२,२०.१८॥
śiṣyānparikṣya yatnena śivaśāstroktalakṣaṇaiḥ || saṃskṛtya ca śivajñānaṃ tebhyo dadyācca deśikaḥ || 7.2,20.18||
एवं सर्वमनायासं शौचं क्षांतिं दयां तथा ॥ अस्पृहामप्यसूयां च यत्नेन च विभावयेत् ॥ ७.२,२०.१९॥
evaṃ sarvamanāyāsaṃ śaucaṃ kṣāṃtiṃ dayāṃ tathā || aspṛhāmapyasūyāṃ ca yatnena ca vibhāvayet || 7.2,20.19||
इत्थमादिश्य तं शिष्यं शिवमुद्वास्य मंडलात् ॥ शिवकुंभानलादींश्च सदस्यानपि पूजयेत् ॥ ७.२,२०.२०॥
itthamādiśya taṃ śiṣyaṃ śivamudvāsya maṃḍalāt || śivakuṃbhānalādīṃśca sadasyānapi pūjayet || 7.2,20.20||
युगपद्वाथ संस्कारान्कुर्वीत सगणो गुरुः ॥ तत्र यत्र द्वयं वापि प्रयोगस्योपदिश्यते ॥ ७.२,२०.२१॥
yugapadvātha saṃskārānkurvīta sagaṇo guruḥ || tatra yatra dvayaṃ vāpi prayogasyopadiśyate || 7.2,20.21||
तदादावेव कलशान्कल्पयेदध्वशुद्धिवत् ॥ कृत्वा समयसंस्कारमभिषेकं विनाखिलम् ॥ ७.२,२०.२२॥
tadādāveva kalaśānkalpayedadhvaśuddhivat || kṛtvā samayasaṃskāramabhiṣekaṃ vinākhilam || 7.2,20.22||
समभ्यर्च्य शिवं भूयः कृत्वा चाध्वविशोधनम् ॥ तस्मिन्परिसमाप्ते तु पुनर्देवं प्रपूजयेत् ॥ ७.२,२०.२३॥
samabhyarcya śivaṃ bhūyaḥ kṛtvā cādhvaviśodhanam || tasminparisamāpte tu punardevaṃ prapūjayet || 7.2,20.23||
हुत्वा मंत्रन्तु संतर्प्य संदीप्याशास्य चेश्वरम् ॥ समर्प्य मंत्रं शिष्यस्य पाणौ शेषं समापयेत् ॥ ७.२,२०.२४॥
hutvā maṃtrantu saṃtarpya saṃdīpyāśāsya ceśvaram || samarpya maṃtraṃ śiṣyasya pāṇau śeṣaṃ samāpayet || 7.2,20.24||
अथवा मंत्रसंस्कारमनुचिंत्याखिलं क्रमात् ॥ अध्वशुद्धिं गुरुः कुर्यादभिषेकावसानिकम् ॥ ७.२,२०.२५॥
athavā maṃtrasaṃskāramanuciṃtyākhilaṃ kramāt || adhvaśuddhiṃ guruḥ kuryādabhiṣekāvasānikam || 7.2,20.25||
तत्र यः शान्त्यतीतादिकलासु विहितो विधिः ॥ स सर्वो ऽपि विधातव्यस्तत्त्वत्रयविशोधने ॥ ७.२,२०.२६॥
tatra yaḥ śāntyatītādikalāsu vihito vidhiḥ || sa sarvo 'pi vidhātavyastattvatrayaviśodhane || 7.2,20.26||
शिवविद्यात्मतत्त्वाख्यं तत्त्वत्रयमुदाहृतम् ॥ शक्तौ शिवस्ततो विद्यात्तस्यास्त्वात्मा समुद्बभौ ॥ ७.२,२०.२७॥
śivavidyātmatattvākhyaṃ tattvatrayamudāhṛtam || śaktau śivastato vidyāttasyāstvātmā samudbabhau || 7.2,20.27||
शिवेन शांत्यतीताध्वा व्याप्तस्तदपरः परः ॥ विद्यया परिशिष्टो ऽध्वा ह्यात्मना निखिलः क्रमात् ॥ ७.२,२०.२८॥
śivena śāṃtyatītādhvā vyāptastadaparaḥ paraḥ || vidyayā pariśiṣṭo 'dhvā hyātmanā nikhilaḥ kramāt || 7.2,20.28||
दुर्लभं शांभवं मत्वा मंत्रमूलं मनीषिणः ॥ शाक्तं शंसीत संस्कारं शिवशास्त्रार्थपारगाः ॥ ७.२,२०.२९॥
durlabhaṃ śāṃbhavaṃ matvā maṃtramūlaṃ manīṣiṇaḥ || śāktaṃ śaṃsīta saṃskāraṃ śivaśāstrārthapāragāḥ || 7.2,20.29||
इति ते सर्वमाख्यातं संस्काराख्यस्य कर्मणः ॥ चातुर्विध्यमिदं कृष्ण किं भूय श्रोतुमिच्छसि ॥ ७.२,२०.३०॥
iti te sarvamākhyātaṃ saṃskārākhyasya karmaṇaḥ || cāturvidhyamidaṃ kṛṣṇa kiṃ bhūya śrotumicchasi || 7.2,20.30||
इति श्रीशिवमहापुराणे सप्तम्यां वायवीयसंहितायामुत्तरखण्डे विशेषादिसंस्कृतिर्नाम विंशो ऽध्यायः॥
iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe viśeṣādisaṃskṛtirnāma viṃśo 'dhyāyaḥ||
ॐ श्री परमात्मने नमः