Gyaandweep | Shiva Purana Vayaviya Samhita

उपमन्युरुवाच॥

आलस्यं व्याधयस्तीव्राः प्रमादः स्थानसंशयः ॥ अनवस्थितचित्तत्वमश्रद्धा भ्रांतिदर्शनम् ॥ ॥

ālasyaṃ vyādhayastīvrāḥ pramādaḥ sthānasaṃśayaḥ || anavasthitacittatvamaśraddhā bhrāṃtidarśanam || ||

दुःखानि दौर्मनस्यं च विषयेषु च लोलता ॥ दशैते युञ्जतां पुंसामन्तरायाः प्रकीर्तिताः ॥ ॥

duḥkhāni daurmanasyaṃ ca viṣayeṣu ca lolatā || daśaite yuñjatāṃ puṃsāmantarāyāḥ prakīrtitāḥ || ||

आलस्यमलसत्त्वं तु योगिनां देहचेतनोः ॥ धातुवैषम्यजा दोषा व्याधयः कर्मदोषजाः ॥ ७.२,३८.१॥

ālasyamalasattvaṃ tu yogināṃ dehacetanoḥ || dhātuvaiṣamyajā doṣā vyādhayaḥ karmadoṣajāḥ || 7.2,38.1||

प्रमादो नाम योगस्य साधना नाम भावना ॥ इदं वेत्युभयाक्रान्तं विज्ञानं स्थानसंशयः ॥ ७.२,३८.२॥

pramādo nāma yogasya sādhanā nāma bhāvanā || idaṃ vetyubhayākrāntaṃ vijñānaṃ sthānasaṃśayaḥ || 7.2,38.2||

अप्रतिष्ठा हि मनसस्त्वनवस्थितिरुच्यते ॥ अश्रद्धा भावरहिता वृत्तिर्वै योगवर्त्मनि ॥ ७.२,३८.३॥

apratiṣṭhā hi manasastvanavasthitirucyate || aśraddhā bhāvarahitā vṛttirvai yogavartmani || 7.2,38.3||

विपर्यस्ता मतिर्या सा भ्रांतिरित्यभिधीयते ॥ दुःखमज्ञानजं पुंसां चित्तस्याध्यात्मिकं विदुः ॥ ७.२,३८.४॥

viparyastā matiryā sā bhrāṃtirityabhidhīyate || duḥkhamajñānajaṃ puṃsāṃ cittasyādhyātmikaṃ viduḥ || 7.2,38.4||

आधिभौतिकमंगोत्थं यच्च दुःखं पुरा कृतैः ॥ आधिदैविकमाख्यातमशन्यस्त्रविषादिकम् ॥ ७.२,३८.५॥

ādhibhautikamaṃgotthaṃ yacca duḥkhaṃ purā kṛtaiḥ || ādhidaivikamākhyātamaśanyastraviṣādikam || 7.2,38.5||

इच्छाविघातजं मोक्षं दौर्मनस्यं प्रचक्षते ॥ विषयेषु विचित्रेषु विभ्रमस्तत्र लोलता ॥ ७.२,३८.६॥

icchāvighātajaṃ mokṣaṃ daurmanasyaṃ pracakṣate || viṣayeṣu vicitreṣu vibhramastatra lolatā || 7.2,38.6||

शान्तेष्वेतेषु विघ्नेषु योगासक्तस्य योगिनः ॥ उपसर्गाः प्रवर्तंते दिव्यास्ते सिद्धिसूचकाः ॥ ७.२,३८.७॥

śānteṣveteṣu vighneṣu yogāsaktasya yoginaḥ || upasargāḥ pravartaṃte divyāste siddhisūcakāḥ || 7.2,38.7||

प्रतिभा श्रवणं वार्ता दर्शनास्वादवेदनाः ॥ उपसर्गाः षडित्येते व्यये योगस्य सिद्धयः ॥ ७.२,३८.८॥

pratibhā śravaṇaṃ vārtā darśanāsvādavedanāḥ || upasargāḥ ṣaḍityete vyaye yogasya siddhayaḥ || 7.2,38.8||

सूक्ष्मे व्यवहिते ऽतीते विप्रकृष्टे त्वनागते ॥ प्रतिभा कथ्यते यो ऽर्थे प्रतिभासो यथातथम् ॥ ७.२,३८.९॥

sūkṣme vyavahite 'tīte viprakṛṣṭe tvanāgate || pratibhā kathyate yo 'rthe pratibhāso yathātatham || 7.2,38.9||

श्रवणं सर्वशब्दानां श्रवणे चाप्रयत्नतः ॥ वार्त्ता वार्त्तासु विज्ञानं सर्वेषामेव देहिनाम् ॥ ७.२,३८.१०॥

śravaṇaṃ sarvaśabdānāṃ śravaṇe cāprayatnataḥ || vārttā vārttāsu vijñānaṃ sarveṣāmeva dehinām || 7.2,38.10||

दर्शनं नाम दिव्यानां दर्शनं चाप्रयत्नतः ॥ तथास्वादश्च दिव्येषु रसेष्वास्वाद उच्यते ॥ ७.२,३८.११॥

darśanaṃ nāma divyānāṃ darśanaṃ cāprayatnataḥ || tathāsvādaśca divyeṣu raseṣvāsvāda ucyate || 7.2,38.11||

स्पर्शनाधिगमस्तद्वद्वेदना नाम विश्रुता ॥ गन्धादीनां च दिव्यानामाब्रह्मभुवनाधिपाः ॥ ७.२,३८.१२॥

sparśanādhigamastadvadvedanā nāma viśrutā || gandhādīnāṃ ca divyānāmābrahmabhuvanādhipāḥ || 7.2,38.12||

संतिष्ठन्ते च रत्नानि प्रयच्छंति बहूनि च ॥ स्वच्छन्दमधुरा वाणी विविधास्यात्प्रवर्तते ॥ ७.२,३८.१३॥

saṃtiṣṭhante ca ratnāni prayacchaṃti bahūni ca || svacchandamadhurā vāṇī vividhāsyātpravartate || 7.2,38.13||

रसायनानि सर्वाणि दिव्याश्चौषधयस्तथा ॥ सिध्यंति प्रणिपत्यैनं दिशंति सुरयोषितः ॥ ७.२,३८.१४॥

rasāyanāni sarvāṇi divyāścauṣadhayastathā || sidhyaṃti praṇipatyainaṃ diśaṃti surayoṣitaḥ || 7.2,38.14||

योगसिद्ध्यैकदेशे ऽपि दृष्टे मोक्षे भवेन्मतिः ॥ दृष्टमेतन्मया यद्वत्तद्वन्मोक्षो भवेदिति ॥ ७.२,३८.१५॥

yogasiddhyaikadeśe 'pi dṛṣṭe mokṣe bhavenmatiḥ || dṛṣṭametanmayā yadvattadvanmokṣo bhavediti || 7.2,38.15||

कृशता स्थूलता बाल्यं वार्धक्यं चैव यौवनम् ॥ नानाचातिस्वरूपं च चतुर्णां देहधारणम् ॥ ७.२,३८.१६॥

kṛśatā sthūlatā bālyaṃ vārdhakyaṃ caiva yauvanam || nānācātisvarūpaṃ ca caturṇāṃ dehadhāraṇam || 7.2,38.16||

पार्थिवांशं विना नित्यं सुरभिर्गन्धसंग्रहः ॥ एवमष्टगुणं प्राहुः पैशाचं पार्थिवं पदम् ॥ ७.२,३८.१७॥

pārthivāṃśaṃ vinā nityaṃ surabhirgandhasaṃgrahaḥ || evamaṣṭaguṇaṃ prāhuḥ paiśācaṃ pārthivaṃ padam || 7.2,38.17||

जले निवसनं चैव भूम्यामेवं विनिर्गमः ॥ इच्छेच्छक्तः स्वयं पातुं समुद्रमपि नातुरः ॥ ७.२,३८.१८॥

jale nivasanaṃ caiva bhūmyāmevaṃ vinirgamaḥ || icchecchaktaḥ svayaṃ pātuṃ samudramapi nāturaḥ || 7.2,38.18||

यत्रेच्छति जगत्यस्मिंस्तत्रैव जलदर्शनम् ॥ विना कुम्भादिकं पाणौ जलसञ्चयधारणम् ॥ ७.२,३८.१९॥

yatrecchati jagatyasmiṃstatraiva jaladarśanam || vinā kumbhādikaṃ pāṇau jalasañcayadhāraṇam || 7.2,38.19||

यद्वस्तु विरसञ्चापि भोक्तुमिच्छति तत्क्षणात् ॥ रसादिकं भवेच्चान्यत्त्रयाणां देहधारणम् ॥ ७.२,३८.२०॥

yadvastu virasañcāpi bhoktumicchati tatkṣaṇāt || rasādikaṃ bhaveccānyattrayāṇāṃ dehadhāraṇam || 7.2,38.20||

निर्व्रणत्वं शरीरस्य पार्थिवैश्च समन्वितम् ॥ तदिदं षोडशगुणमाप्यमैश्वर्यमद्भुतम् ॥ ७.२,३८.२१॥

nirvraṇatvaṃ śarīrasya pārthivaiśca samanvitam || tadidaṃ ṣoḍaśaguṇamāpyamaiśvaryamadbhutam || 7.2,38.21||

शरीरादग्निनिर्माणं तत्तापभयवर्जनम् ॥ शक्तिर्जगदिदं दग्धुं यदीच्छेदप्रयत्नतः ॥ ७.२,३८.२२॥

śarīrādagninirmāṇaṃ tattāpabhayavarjanam || śaktirjagadidaṃ dagdhuṃ yadīcchedaprayatnataḥ || 7.2,38.22||

स्थापनं वानलस्या ऽप्सु पाणौ पावकधारणम् ॥ दग्धे सर्गे यथापूर्वं मुखे चान्नादिपाचनम् ॥ ७.२,३८.२३॥

sthāpanaṃ vānalasyā 'psu pāṇau pāvakadhāraṇam || dagdhe sarge yathāpūrvaṃ mukhe cānnādipācanam || 7.2,38.23||

द्वाभ्यां देहविनिर्माणमाप्यैश्वर्यसमन्वितम् ॥ एतच्चतुर्विंशतिधा तैजसं परिचक्षते ॥ ७.२,३८.२४॥

dvābhyāṃ dehavinirmāṇamāpyaiśvaryasamanvitam || etaccaturviṃśatidhā taijasaṃ paricakṣate || 7.2,38.24||

मनोजवत्वं भूतानां क्षणादन्तःप्रवेशनम् ॥ पर्वतादिमहाभारधारणञ्चाप्रयत्नतः ॥ ७.२,३८.२५॥

manojavatvaṃ bhūtānāṃ kṣaṇādantaḥpraveśanam || parvatādimahābhāradhāraṇañcāprayatnataḥ || 7.2,38.25||

गुरुत्वञ्च लघुत्वञ्च पाणावनिलधारणम् ॥ अंगुल्यग्रनिपाताद्यैर्भूमेरपि च कम्पनम् ॥ ७.२,३८.२५॥

gurutvañca laghutvañca pāṇāvaniladhāraṇam || aṃgulyagranipātādyairbhūmerapi ca kampanam || 7.2,38.25||

एकेन देहनिष्पत्तिर्युक्तं भोगैश्च तैजसैः ॥ द्वात्रिंशद्गुणमैश्वर्यं मारुतं कवयो विदुः ॥ ७.२,३८.२६॥

ekena dehaniṣpattiryuktaṃ bhogaiśca taijasaiḥ || dvātriṃśadguṇamaiśvaryaṃ mārutaṃ kavayo viduḥ || 7.2,38.26||

छायाहीनविनिष्पत्तिरिन्द्रियाणामदर्शनम् ॥ खेचरत्वं यथाकाममिन्द्रियार्थसमन्वयः ॥ ७.२,३८.२७॥

chāyāhīnaviniṣpattirindriyāṇāmadarśanam || khecaratvaṃ yathākāmamindriyārthasamanvayaḥ || 7.2,38.27||

आकाशलंघनं चैव स्वदेहे तन्निवेशनम् ॥ आकाशपिण्डीकरणमशरीरत्वमेव च ॥ ७.२,३८.२८॥

ākāśalaṃghanaṃ caiva svadehe tanniveśanam || ākāśapiṇḍīkaraṇamaśarīratvameva ca || 7.2,38.28||

अनिलैश्वर्यसंयुक्तं चत्वारिंशद्गुणं महत् ॥ ऐन्द्रमैश्वर्यमाख्यातमाम्बरं तत्प्रचक्षते ॥ ७.२,३८.२९॥

anilaiśvaryasaṃyuktaṃ catvāriṃśadguṇaṃ mahat || aindramaiśvaryamākhyātamāmbaraṃ tatpracakṣate || 7.2,38.29||

यथाकामोपलब्धिश्च यथाकामविनिर्गमः ॥ सर्वस्याभिभवश्चैव सर्वगुह्यार्थदर्शनम् ॥ ७.२,३८.३०॥

yathākāmopalabdhiśca yathākāmavinirgamaḥ || sarvasyābhibhavaścaiva sarvaguhyārthadarśanam || 7.2,38.30||

कर्मानुरूपनिर्माणं वशित्वं प्रियदर्शनम् ॥ संसारदर्शनं चैव भोगैरैन्द्रैस्समन्वितम् ॥ ७.२,३८.३१॥

karmānurūpanirmāṇaṃ vaśitvaṃ priyadarśanam || saṃsāradarśanaṃ caiva bhogairaindraissamanvitam || 7.2,38.31||

एतच्चांद्रमसैश्वर्यं मानसं गुणतो ऽधिकम् ॥ छेदनं ताडनं चैव बंधनं मोचनं तथा ॥ ७.२,३८.३२॥

etaccāṃdramasaiśvaryaṃ mānasaṃ guṇato 'dhikam || chedanaṃ tāḍanaṃ caiva baṃdhanaṃ mocanaṃ tathā || 7.2,38.32||

ग्रहणं सर्वभूतानां संसारवशवर्तिनाम् ॥ प्रसादश्चापि सर्वेषां मृत्युकालजयस्तथा ॥ ७.२,३८.३३॥

grahaṇaṃ sarvabhūtānāṃ saṃsāravaśavartinām || prasādaścāpi sarveṣāṃ mṛtyukālajayastathā || 7.2,38.33||

आभिमानिकमैश्वर्यं प्राजापत्यं प्रचक्षते ॥ एतच्चान्द्रमसैर्भोगैः षट्पञ्चाशद्गुणं महत् ॥ ७.२,३८.३४॥

ābhimānikamaiśvaryaṃ prājāpatyaṃ pracakṣate || etaccāndramasairbhogaiḥ ṣaṭpañcāśadguṇaṃ mahat || 7.2,38.34||

सर्गः संकल्पमात्रेण त्राणं संहरणं तथा ॥ स्वाधिकारश्च सर्वेषां भूतचित्तप्रवर्तनम् ॥ ७.२,३८.३५॥

sargaḥ saṃkalpamātreṇa trāṇaṃ saṃharaṇaṃ tathā || svādhikāraśca sarveṣāṃ bhūtacittapravartanam || 7.2,38.35||

असादृश्यं च सर्वस्य निर्माणं जगतः पृथक् ॥ शुभाशुभस्य करणं प्राजापत्यैश्च संयुतम् ॥ ७.२,३८.३६॥

asādṛśyaṃ ca sarvasya nirmāṇaṃ jagataḥ pṛthak || śubhāśubhasya karaṇaṃ prājāpatyaiśca saṃyutam || 7.2,38.36||

चतुष्षष्ठिगुणं ब्राह्ममैश्वर्यं च प्रचक्षते ॥ बौद्धादस्मात्परं गौणमैश्वर्यं प्राकृतं विदुः ॥ ७.२,३८.३७॥

catuṣṣaṣṭhiguṇaṃ brāhmamaiśvaryaṃ ca pracakṣate || bauddhādasmātparaṃ gauṇamaiśvaryaṃ prākṛtaṃ viduḥ || 7.2,38.37||

वैष्णवं तत्समाख्यातं तस्यैव भुवनस्थितिः ॥ ब्रह्मणा तत्पदं सर्वं वक्तुमन्यैर्न शक्यते ॥ ७.२,३८.३८॥

vaiṣṇavaṃ tatsamākhyātaṃ tasyaiva bhuvanasthitiḥ || brahmaṇā tatpadaṃ sarvaṃ vaktumanyairna śakyate || 7.2,38.38||

तत्पौरुषं च गौणं च गणेशं पदमैश्वरम् ॥ विष्णुना तत्पदं किंचिज्ज्ञातुमन्यैर्न शक्यते ॥ ७.२,३८.३९॥

tatpauruṣaṃ ca gauṇaṃ ca gaṇeśaṃ padamaiśvaram || viṣṇunā tatpadaṃ kiṃcijjñātumanyairna śakyate || 7.2,38.39||

विज्ञानसिद्धयश्चैव सर्वा एवौपसर्गिकाः ॥ निरोद्धव्या प्रयत्नेन वर्राग्येण परेण तु ॥ ७.२,३८.४०॥

vijñānasiddhayaścaiva sarvā evaupasargikāḥ || niroddhavyā prayatnena varrāgyeṇa pareṇa tu || 7.2,38.40||

प्रतिभासेष्वशुद्धेषु गुणेष्वासक्तचेतसः ॥ न सिध्येत्परमैश्वर्यमभयं सार्वकामिकम् ॥ ७.२,३८.४१॥

pratibhāseṣvaśuddheṣu guṇeṣvāsaktacetasaḥ || na sidhyetparamaiśvaryamabhayaṃ sārvakāmikam || 7.2,38.41||

तस्माद्गुणांश्च भोगांश्च देवासुरमहीभृताम् ॥ तृणवद्यस्त्यजेत्तस्य योगसिद्धिः परा भवेत् ॥ ७.२,३८.४२॥

tasmādguṇāṃśca bhogāṃśca devāsuramahībhṛtām || tṛṇavadyastyajettasya yogasiddhiḥ parā bhavet || 7.2,38.42||

अथवानुग्रहेच्छायां जगतो विचरेन्मुनिः ॥ यथाकामंगुणान्भोगान्भुक्त्वा मुक्तिं प्रयास्यति ॥ ७.२,३८.४३॥

athavānugrahecchāyāṃ jagato vicarenmuniḥ || yathākāmaṃguṇānbhogānbhuktvā muktiṃ prayāsyati || 7.2,38.43||

अथ प्रयोगं योगस्य वक्ष्ये शृणु समाहितः ॥ शुभे काले शुभे देशे शिवक्षेत्रादिके पुनः ॥ विजने जंतुरहिते निःशब्दे बाधवर्जिते ॥ ७.२,३८.४४॥

atha prayogaṃ yogasya vakṣye śṛṇu samāhitaḥ || śubhe kāle śubhe deśe śivakṣetrādike punaḥ || vijane jaṃturahite niḥśabde bādhavarjite || 7.2,38.44||

सुप्रलिप्ते स्थले सौम्ये गन्धधूपादिवासिते ॥ मुक्तपुष्पसमाकीर्णे वितानादि विचित्रिते ॥ ७.२,३८.४५॥

supralipte sthale saumye gandhadhūpādivāsite || muktapuṣpasamākīrṇe vitānādi vicitrite || 7.2,38.45||

कुशपुष्पसमित्तोयफलमूलसमन्विते ॥ नाग्न्यभ्याशे जलाभ्याशे शुष्कपर्णचये ऽपि वा ॥ ७.२,३८.४६॥

kuśapuṣpasamittoyaphalamūlasamanvite || nāgnyabhyāśe jalābhyāśe śuṣkaparṇacaye 'pi vā || 7.2,38.46||

न दंशमशकाकीर्णे सर्पश्वापदसंकुले ॥ न च दुष्टमृगाकीर्णे न भये दुर्जनावृते ॥ ७.२,३८.४७॥

na daṃśamaśakākīrṇe sarpaśvāpadasaṃkule || na ca duṣṭamṛgākīrṇe na bhaye durjanāvṛte || 7.2,38.47||

श्मशाने चैत्यवल्मीके जीर्णागारे चतुष्पथे ॥ नदीनदसमुद्राणां तीरे रथ्यांतरे ऽपि वा ॥ ७.२,३८.४८॥

śmaśāne caityavalmīke jīrṇāgāre catuṣpathe || nadīnadasamudrāṇāṃ tīre rathyāṃtare 'pi vā || 7.2,38.48||

न जीर्णोद्यानगोष्ठादौ नानिष्टे न च निंदिते ॥ नाजीर्णाम्लरसोद्गारे न च विण्मूत्रदूषिते ॥ ७.२,३८.४९॥

na jīrṇodyānagoṣṭhādau nāniṣṭe na ca niṃdite || nājīrṇāmlarasodgāre na ca viṇmūtradūṣite || 7.2,38.49||

नच्छर्द्यामातिसारे वा नातिभुक्तौ श्रमान्विते ॥ न चातिचिंताकुलितो न चातिक्षुत्पिपासितः ॥ ७.२,३८.५०॥

nacchardyāmātisāre vā nātibhuktau śramānvite || na cāticiṃtākulito na cātikṣutpipāsitaḥ || 7.2,38.50||

नापि स्वगुरुकर्मादौ प्रसक्तो योगमाचरेत् ॥ युक्ताहारविहारश्च युक्तचेष्टश्च कर्मसु ॥ ७.२,३८.५१॥

nāpi svagurukarmādau prasakto yogamācaret || yuktāhāravihāraśca yuktaceṣṭaśca karmasu || 7.2,38.51||

युक्तनिद्राप्रबोधश्च सर्वायासविवर्जितः ॥ आसनं मृदुलं रम्यं विपुलं सुसमं शुचि ॥ ७.२,३८.५२॥

yuktanidrāprabodhaśca sarvāyāsavivarjitaḥ || āsanaṃ mṛdulaṃ ramyaṃ vipulaṃ susamaṃ śuci || 7.2,38.52||

पद्मकस्वस्तिकादीनामभ्यसेदासनेषु च ॥ अभिवंद्य स्वगुर्वंतानभिवाद्याननुक्रमात् ॥ ७.२,३८.५३॥

padmakasvastikādīnāmabhyasedāsaneṣu ca || abhivaṃdya svagurvaṃtānabhivādyānanukramāt || 7.2,38.53||

ऋजुग्रीवशिरोवक्षा नातिष्ठेच्छिष्टलोचनः ॥ किंचिदुन्नामितशिरा दंतैर्दंतान्न संस्पृशेत् ॥ ७.२,३८.५४॥

ṛjugrīvaśirovakṣā nātiṣṭhecchiṣṭalocanaḥ || kiṃcidunnāmitaśirā daṃtairdaṃtānna saṃspṛśet || 7.2,38.54||

दंताग्रसंस्थिता जिह्वामचलां सन्निवेश्य च ॥ पार्ष्णिभ्यां वृषणौ रक्षंस्तथा प्रजननं पुनः ॥ ७.२,३८.५५॥

daṃtāgrasaṃsthitā jihvāmacalāṃ sanniveśya ca || pārṣṇibhyāṃ vṛṣaṇau rakṣaṃstathā prajananaṃ punaḥ || 7.2,38.55||

ऊर्वोरुपरि संस्थाप्य बाहू तिर्यगयत्नतः ॥ दक्षिणं करपृष्ठं तु न्यस्य वामतलोपरि ॥ ७.२,३८.५६॥

ūrvorupari saṃsthāpya bāhū tiryagayatnataḥ || dakṣiṇaṃ karapṛṣṭhaṃ tu nyasya vāmatalopari || 7.2,38.56||

उन्नाम्य शनकैः पृष्ठमुरो विष्टभ्य चाग्रतः ॥ संप्रेक्ष्य नासिकाग्रं स्वं दिशश्चानवलोकयन् ॥ ७.२,३८.५७॥

unnāmya śanakaiḥ pṛṣṭhamuro viṣṭabhya cāgrataḥ || saṃprekṣya nāsikāgraṃ svaṃ diśaścānavalokayan || 7.2,38.57||

संभृतप्राणसंचारः पाषाण इव निश्चलः ॥ स्वदेहायतनस्यांतर्विचिंत्य शिवमंबया ॥ ७.२,३८.५८॥

saṃbhṛtaprāṇasaṃcāraḥ pāṣāṇa iva niścalaḥ || svadehāyatanasyāṃtarviciṃtya śivamaṃbayā || 7.2,38.58||

हृत्पद्मपीठिकामध्ये ध्यानयज्ञेन पूजयेत् ॥ मूले नासाग्रतो नाभौ कंठे वा तालुरंध्रयोः ॥ ७.२,३८.५९॥

hṛtpadmapīṭhikāmadhye dhyānayajñena pūjayet || mūle nāsāgrato nābhau kaṃṭhe vā tāluraṃdhrayoḥ || 7.2,38.59||

भ्रूमध्ये द्वारदेशे वा ललाटे मूर्ध्नि वा स्मरेत् ॥ परिकल्प्य यथान्यायं शिवयोः परमासनम् ॥ ७.२,३८.६०॥

bhrūmadhye dvāradeśe vā lalāṭe mūrdhni vā smaret || parikalpya yathānyāyaṃ śivayoḥ paramāsanam || 7.2,38.60||

तत्र सावरणं वापि निरावरणमेव वा ॥ द्विदलेषोडशारे वा द्वादशारे यथाविधि ॥ ७.२,३८.६१॥

tatra sāvaraṇaṃ vāpi nirāvaraṇameva vā || dvidaleṣoḍaśāre vā dvādaśāre yathāvidhi || 7.2,38.61||

दशारे वा षडस्रे वा चतुरस्रे शिवं स्मरेत् ॥ भ्रुवोरंतरतः पद्मं द्विदलं तडिदुज्ज्वलम् ॥ ७.२,३८.६२॥

daśāre vā ṣaḍasre vā caturasre śivaṃ smaret || bhruvoraṃtarataḥ padmaṃ dvidalaṃ taḍidujjvalam || 7.2,38.62||

भ्रूमध्यस्थारविन्दस्य क्रमाद्वै दक्षिणोत्तरे ॥ विद्युत्समानवर्णे च पर्णे वर्णावसानके ॥ ७.२,३८.६३॥

bhrūmadhyasthāravindasya kramādvai dakṣiṇottare || vidyutsamānavarṇe ca parṇe varṇāvasānake || 7.2,38.63||

षोडशारस्य पत्राणि स्वराः षोडश तानि वै ॥ पूर्वादीनि क्रमादेतत्पद्मं कन्दस्य मूलतः ॥ ७.२,३८.६४॥

ṣoḍaśārasya patrāṇi svarāḥ ṣoḍaśa tāni vai || pūrvādīni kramādetatpadmaṃ kandasya mūlataḥ || 7.2,38.64||

ककारादिटकारांता वर्णाः पर्णान्यनुक्रमात् ॥ भानुवर्णस्य पद्मस्य ध्येयं तद् हृदयान्तरे ॥ ७.२,३८.६५॥

kakārādiṭakārāṃtā varṇāḥ parṇānyanukramāt || bhānuvarṇasya padmasya dhyeyaṃ tad hṛdayāntare || 7.2,38.65||

गोक्षीरधवलस्योक्ता डादिफान्ता यथाक्रमम् ॥ अधो दलस्याम्बुजस्य एतस्य च दलानि षट् ॥ ७.२,३८.६६॥

gokṣīradhavalasyoktā ḍādiphāntā yathākramam || adho dalasyāmbujasya etasya ca dalāni ṣaṭ || 7.2,38.66||

विधूमांगारवर्णस्य वर्णा वाद्याश्च लान्तिमाः ॥ मूलाधारारविंदस्य हेमाभस्य यथाक्रमम् ॥ ७.२,३८.६७॥

vidhūmāṃgāravarṇasya varṇā vādyāśca lāntimāḥ || mūlādhārāraviṃdasya hemābhasya yathākramam || 7.2,38.67||

वकारादिसकारान्ता वर्णाः पर्णमयाः स्थिताः ॥ एतेष्वथारविंदेषु यत्रैवाभिरतं मनः ॥ ७.२,३८.६८॥

vakārādisakārāntā varṇāḥ parṇamayāḥ sthitāḥ || eteṣvathāraviṃdeṣu yatraivābhirataṃ manaḥ || 7.2,38.68||

तत्रैव देवं देवीं च चिंतयेद्धीरया धिया ॥ अंगुष्ठमात्रममलं दीप्यमानं समंततः ॥ ७.२,३८.६९॥

tatraiva devaṃ devīṃ ca ciṃtayeddhīrayā dhiyā || aṃguṣṭhamātramamalaṃ dīpyamānaṃ samaṃtataḥ || 7.2,38.69||

शुद्धदीपशिखाकारं स्वशक्त्या पूर्णमण्डितम् ॥ इन्दुरेखासमाकारं तारारूपमथापि वा ॥ ७.२,३८.६९॥

śuddhadīpaśikhākāraṃ svaśaktyā pūrṇamaṇḍitam || indurekhāsamākāraṃ tārārūpamathāpi vā || 7.2,38.69||

नीवारशूकस्सदृशं बिससुत्राभमेव वा ॥ कदम्बगोलकाकारं तुषारकणिकोपमम् ॥ ७.२,३८.७०॥

nīvāraśūkassadṛśaṃ bisasutrābhameva vā || kadambagolakākāraṃ tuṣārakaṇikopamam || 7.2,38.70||

क्षित्यादितत्त्वविजयं ध्याता यद्यपि वाञ्छति ॥ तत्तत्तत्त्वाधिपामेव मूर्तिं स्थूलां विचिंतयेत् ॥ ७.२,३८.७१॥

kṣityāditattvavijayaṃ dhyātā yadyapi vāñchati || tattattattvādhipāmeva mūrtiṃ sthūlāṃ viciṃtayet || 7.2,38.71||

सदाशिवांता ब्रह्माद्यभवाद्याश्चाष्टमूर्तयः ॥ शिवस्य मूर्तयः स्थूलाः शिवशास्त्रे विनिश्चिताः ॥ ७.२,३८.७२॥

sadāśivāṃtā brahmādyabhavādyāścāṣṭamūrtayaḥ || śivasya mūrtayaḥ sthūlāḥ śivaśāstre viniścitāḥ || 7.2,38.72||

घोरा मिश्रा प्रशान्ताश्च मूर्तयस्ता मुनीश्वरैः ॥ फलाभिलाषरहितैश्चिन्त्याश्चिन्ताविशारदैः ॥ ७.२,३८.७३॥

ghorā miśrā praśāntāśca mūrtayastā munīśvaraiḥ || phalābhilāṣarahitaiścintyāścintāviśāradaiḥ || 7.2,38.73||

घोराश्चेच्चिंतिताः कुर्युः पापरोगपरिक्षयम् ॥ चिरेण मिश्रे सौम्ये तु न सद्यो न चिरादपि ॥ ७.२,३८.७४॥

ghorāścecciṃtitāḥ kuryuḥ pāparogaparikṣayam || cireṇa miśre saumye tu na sadyo na cirādapi || 7.2,38.74||

सौम्ये मुक्तिर्विशेषेण शांतिः प्रज्ञा प्रसिध्यति ॥ सिध्यंति सिद्धयश्चात्र क्रमशो नात्र संशयः ॥ ७.२,३८.७५॥

saumye muktirviśeṣeṇa śāṃtiḥ prajñā prasidhyati || sidhyaṃti siddhayaścātra kramaśo nātra saṃśayaḥ || 7.2,38.75||

इति श्रीशिवमहापुराणे सप्तम्यां वायवीयसंहितायामुत्तरखण्डे योगगतौ विघ्नोत्पत्तिवर्णनं नामाष्टत्रिंशोऽध्यायः ७.२,३८.७७॥

iti śrīśivamahāpurāṇe saptamyāṃ vāyavīyasaṃhitāyāmuttarakhaṇḍe yogagatau vighnotpattivarṇanaṃ nāmāṣṭatriṃśo'dhyāyaḥ 7.2,38.77||