ऋषयः ऊचुः ।
अग्राह्यं शिवनैवेद्यमिति पूर्वं श्रुतं वचः ।। ब्रूहि तन्निर्णयं बिल्वमाहात्म्यमपि सन्मुने ।। १।।
agrāhyaṃ śivanaivedyamiti pūrvaṃ śrutaṃ vacaḥ || brūhi tannirṇayaṃ bilvamāhātmyamapi sanmune || 1||
सूत उवाच ।
शृणुध्वं मुनयः सर्वे सावधानतयाधुना ।। सर्वं वदामि संप्रीत्या धन्या यूयं शिवव्रताः ।। २।।
śṛṇudhvaṃ munayaḥ sarve sāvadhānatayādhunā || sarvaṃ vadāmi saṃprītyā dhanyā yūyaṃ śivavratāḥ || 2||
शिवभक्तः शुचिः शुद्धः सद्व्रतीदृढनिश्चयः ।। भक्षयेच्छिवनैवेद्यं त्यजेदग्राह्यभावनाम् ।। ३।।
śivabhaktaḥ śuciḥ śuddhaḥ sadvratīdṛḍhaniścayaḥ || bhakṣayecchivanaivedyaṃ tyajedagrāhyabhāvanām || 3||
दृष्ट्वापि शिवनैवेद्ये यांति पापानि दूरतः ।। भक्ते तु शिवनैवेद्ये पुण्यान्या यांति कोटिशः ।। ४।।
dṛṣṭvāpi śivanaivedye yāṃti pāpāni dūrataḥ || bhakte tu śivanaivedye puṇyānyā yāṃti koṭiśaḥ || 4||
अलं यागसहस्रेणाप्यलं यागार्बुदैरपि ।। भक्षिते शिवनैवेद्ये शिवसायुज्यमाप्नुयात् ।। ५।।
alaṃ yāgasahasreṇāpyalaṃ yāgārbudairapi || bhakṣite śivanaivedye śivasāyujyamāpnuyāt || 5||
यद्गृहे शिवनैवेद्यप्रचारोपि प्रजायते ।। तद्गृहं पावनं सर्वमन्यपावनकारणम् ।। ६।।
yadgṛhe śivanaivedyapracāropi prajāyate || tadgṛhaṃ pāvanaṃ sarvamanyapāvanakāraṇam || 6||
आगतं शिवनैवेद्यं गृहीत्वा शिरसा मुदा ।। भक्षणीयं प्रयत्नेन शिवस्मरणपूर्वकम् ।। ७।।
āgataṃ śivanaivedyaṃ gṛhītvā śirasā mudā || bhakṣaṇīyaṃ prayatnena śivasmaraṇapūrvakam || 7||
आगतं शिवनैवेद्यमन्यदा ग्राह्यमित्यपि ।। विलंबे पापसंबंधो भवत्येव हि मानवे ।। ८।।
āgataṃ śivanaivedyamanyadā grāhyamityapi || vilaṃbe pāpasaṃbaṃdho bhavatyeva hi mānave || 8||
न यस्य शिवनैवेद्यग्रहणेच्छा प्रजायते ।। स पापिष्ठो गरिष्ठः स्यान्नरकं यात्यपि ध्रुवम् ।। ९।।
na yasya śivanaivedyagrahaṇecchā prajāyate || sa pāpiṣṭho gariṣṭhaḥ syānnarakaṃ yātyapi dhruvam || 9||
हृदये चन्द्र कान्ते च स्वर्णरूप्यादिनिर्मिते ।। शिवदीक्षावता भक्तेनेदं भक्ष्यमितीर्य्यते १.२२. ।। १०।।
hṛdaye candra kānte ca svarṇarūpyādinirmite || śivadīkṣāvatā bhaktenedaṃ bhakṣyamitīryyate 1.22. || 10||
शिवदीक्षान्वितो भक्तो महाप्रसादसंज्ञकम् ।। सर्वेषामपि लिंगानां नैवेद्यं भक्षयेच्छुभम् ।। ११।।
śivadīkṣānvito bhakto mahāprasādasaṃjñakam || sarveṣāmapi liṃgānāṃ naivedyaṃ bhakṣayecchubham || 11||
अन्यदीक्षायुजां नॄणां शिवभक्तिरतात्मनाम् ।। शृणुध्वं निर्णयं प्रीत्या शिवनैवेद्यभक्षणे ।। १२।।
anyadīkṣāyujāṃ nṝṇāṃ śivabhaktiratātmanām || śṛṇudhvaṃ nirṇayaṃ prītyā śivanaivedyabhakṣaṇe || 12||
शालग्रामोद्भवे लिंगे रसलिंगे तथा द्विजाः ।। पाषाणे राजते स्वर्णे सुरसिद्धप्रतिष्ठिते ।। १३।।
śālagrāmodbhave liṃge rasaliṃge tathā dvijāḥ || pāṣāṇe rājate svarṇe surasiddhapratiṣṭhite || 13||
काश्मीरे स्फाटिके रात्ने ज्योतिर्लिंगेषु सर्वशः ।। चान्द्रायणसमं प्रोक्तं शंभोर्नैवेद्यभक्षणम् ।। १४।।
kāśmīre sphāṭike rātne jyotirliṃgeṣu sarvaśaḥ || cāndrāyaṇasamaṃ proktaṃ śaṃbhornaivedyabhakṣaṇam || 14||
ब्रह्महापि शुचिर्भूत्वा निर्माल्यं यस्तु धारयेत् ।। भक्षयित्वा द्रुतं तस्य सर्वपापं प्रणश्यति ।। १५।।
brahmahāpi śucirbhūtvā nirmālyaṃ yastu dhārayet || bhakṣayitvā drutaṃ tasya sarvapāpaṃ praṇaśyati || 15||
चंडाधिकारो यत्रास्ति तद्भोक्तव्यं न मानवैः ।। चंडाधिकारो नो यत्र भोक्तव्यं तच्च भक्तितः ।। १६।।
caṃḍādhikāro yatrāsti tadbhoktavyaṃ na mānavaiḥ || caṃḍādhikāro no yatra bhoktavyaṃ tacca bhaktitaḥ || 16||
बाणलिंगे च लौहे च सिद्धे लिंगे स्वयंभुवि ।। प्रतिमासु च सर्वासु न चंडोधिकृतो भवेत् ।। १७।।
bāṇaliṃge ca lauhe ca siddhe liṃge svayaṃbhuvi || pratimāsu ca sarvāsu na caṃḍodhikṛto bhavet || 17||
स्नापयित्वा विधानेन यो लिंगस्नापनोदकम् ।। त्रिःपिबेत्त्रिविधं पापं तस्येहाशु विनश्यति ।। १८।।
snāpayitvā vidhānena yo liṃgasnāpanodakam || triḥpibettrividhaṃ pāpaṃ tasyehāśu vinaśyati || 18||
अग्राह्यं शिवनैवेद्यं पत्रं पुष्पं फलं जलम् ।। शालग्रामशिलासंगात्सर्वं याति पवित्रिताम् ।। १९।।
agrāhyaṃ śivanaivedyaṃ patraṃ puṣpaṃ phalaṃ jalam || śālagrāmaśilāsaṃgātsarvaṃ yāti pavitritām || 19||
लिंगोपरि च यद्द्रव्यं तदग्राह्यं मुनीश्वराः ।। सुपवित्रं च तज्ज्ञेयं यल्लिंगस्पर्शबाह्यतः १.२२. ।। २०।।
liṃgopari ca yaddravyaṃ tadagrāhyaṃ munīśvarāḥ || supavitraṃ ca tajjñeyaṃ yalliṃgasparśabāhyataḥ 1.22. || 20||
नैवेद्यनिर्णयः प्रोक्तं इत्थं वो मुनिसत्तमाः ।। शृणुध्वं बिल्वमाहात्म्यं सावधानतयाऽदरात् ।। २१।।
naivedyanirṇayaḥ proktaṃ itthaṃ vo munisattamāḥ || śṛṇudhvaṃ bilvamāhātmyaṃ sāvadhānatayā'darāt || 21||
महादेवस्वरूपोयं बिल्वो देवैरपि स्तुतिः ।। यथाकथंचिदेतस्य महिमा ज्ञायते कथम् ।। २२।।
mahādevasvarūpoyaṃ bilvo devairapi stutiḥ || yathākathaṃcidetasya mahimā jñāyate katham || 22||
पुण्यतीर्थानि यावंति लोकेषु प्रथितान्यपि ।। तानि सर्वाणि तीर्थानिबिल्वमूलेव संति हि ।। २३।।
puṇyatīrthāni yāvaṃti lokeṣu prathitānyapi || tāni sarvāṇi tīrthānibilvamūleva saṃti hi || 23||
बिल्वमूले महादेवं लिंगरूपिणमव्ययम् ।। यः पूजयति पुण्यात्मा स शिवं प्राप्नुयाद्ध्रुवम् ।। २४।।
bilvamūle mahādevaṃ liṃgarūpiṇamavyayam || yaḥ pūjayati puṇyātmā sa śivaṃ prāpnuyāddhruvam || 24||
बिल्वमूले जलैर्यस्तु मूर्द्धानमभिषिंचति ।। स सर्वतीर्थस्नातः स्यात्स एव भुवि पावनः ।। २५।।
bilvamūle jalairyastu mūrddhānamabhiṣiṃcati || sa sarvatīrthasnātaḥ syātsa eva bhuvi pāvanaḥ || 25||
एतस्य बिल्वमूलस्याथालवालमनुत्तमम् ।। जलाकुलं महादेवो दृष्ट्वा तुष्टोभवत्यलम् ।। २६।।
etasya bilvamūlasyāthālavālamanuttamam || jalākulaṃ mahādevo dṛṣṭvā tuṣṭobhavatyalam || 26||
पूजयेद्बिल्वमूलं यो गंधपुष्पादिभिर्नरः ।। शिवलोकमवाप्नोति संततिर्वर्द्धते सुखम् ।। २७।।
pūjayedbilvamūlaṃ yo gaṃdhapuṣpādibhirnaraḥ || śivalokamavāpnoti saṃtatirvarddhate sukham || 27||
बिल्वमूले दीपमालां यः कल्पयति सादरम् ।। स तत्त्वज्ञानसंपन्नो महेशांतर्गतो भवेत् ।। २८।।
bilvamūle dīpamālāṃ yaḥ kalpayati sādaram || sa tattvajñānasaṃpanno maheśāṃtargato bhavet || 28||
बिल्वशाखां समादाय हस्तेन नवपल्लवम् ।। गृहीत्वा पूजयेद्बिल्वं स च पापैः प्रमुच्यते ।। २९।।
bilvaśākhāṃ samādāya hastena navapallavam || gṛhītvā pūjayedbilvaṃ sa ca pāpaiḥ pramucyate || 29||
बिल्वमूले शिवरतं भोजयेद्यस्तु भक्तितः ।। एकं वा कोटिगुणितं तस्य पुण्यं प्रजायते १.२२. ।। ३०।।
bilvamūle śivarataṃ bhojayedyastu bhaktitaḥ || ekaṃ vā koṭiguṇitaṃ tasya puṇyaṃ prajāyate 1.22. || 30||
बिल्वमूले क्षीरमुक्तमन्नमाज्येन संयुतम् ।। यो दद्याच्छिवभक्ताय स दरिद्रो न जायते ।। ३१।।
bilvamūle kṣīramuktamannamājyena saṃyutam || yo dadyācchivabhaktāya sa daridro na jāyate || 31||
सांगोपांगमिति प्रोक्तं शिवलिंगप्रपूजनम् ।। प्रवृत्तानां निवृत्तानां भेदतो द्विविधं द्विजाः ।। ३२।।
sāṃgopāṃgamiti proktaṃ śivaliṃgaprapūjanam || pravṛttānāṃ nivṛttānāṃ bhedato dvividhaṃ dvijāḥ || 32||
प्रवृत्तानां पीठपूजां सर्वपूजां समाचरेत् ।। अभिषेकान्ते नैवेद्यं शाल्यन्नेन समाचरेत् ।। ३३।।
pravṛttānāṃ pīṭhapūjāṃ sarvapūjāṃ samācaret || abhiṣekānte naivedyaṃ śālyannena samācaret || 33||
पूजान्ते स्थापयेल्लिंगं पुटे शुद्धे पृथग्गृहे ।। करपूजानिवृत्तानां स्वभोज्यं तु निवेदयेत् ।। ३४।।
pūjānte sthāpayelliṃgaṃ puṭe śuddhe pṛthaggṛhe || karapūjānivṛttānāṃ svabhojyaṃ tu nivedayet || 34||
निवृत्तानां परं सूक्ष्मं लिंगमेव विशिष्यते ।। विभूत्यभ्यर्चनं कुर्याद्विभूतिं च निवेदयेत् ।। ३५।।
nivṛttānāṃ paraṃ sūkṣmaṃ liṃgameva viśiṣyate || vibhūtyabhyarcanaṃ kuryādvibhūtiṃ ca nivedayet || 35||
इति श्रीशिवमहापुराणे विद्येश्वरसंहितायां साध्यसाधनखण्डे शिवनैवेद्यवर्णनोनामद्वाविंशोऽध्यायः ।। ३६।।
iti śrīśivamahāpurāṇe vidyeśvarasaṃhitāyāṃ sādhyasādhanakhaṇḍe śivanaivedyavarṇanonāmadvāviṃśo'dhyāyaḥ || 36||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
